Historia Ecclesiastica
Theodoret, Bishop of Cyrus
Theodoret, Bishop of Cyrus. Theodoret Kirchengeschichte. Parmentier, Léon, editor. Leipzig: Hinrichs, 1911.
ἣν καὶ οἱ προφῆται καὶ τὰ εὐαγγέλια καὶ >ἀπόστολοι διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡμῶν ἐκήρυξαν, τοῦ τῆς σῆς βασιλείας φρουροῦ καὶ τῆς σῆς ῥώσεως προστάτου, ἵνα ταύτην κατέχοντες φυλάξωμεν καὶ φυλάττοντες μέχρι τέλους διατη- >ρήσωμεν.
ἄτοπον γὰρ καὶ ἀθέμιτον ἐφάνη τῶν ὀρθῶς καὶ δικαίω >ὡρισμένων τι μεταλλάξαι καὶ τῶν ἐν Νικαίᾳ κοινῇ μετὰ τοῦ >Κωνσταντίνου τοῦ σοῦ πατρὸς καὶ βασιλέως ἐσκεμμένων· ὣν ἡ >σκαλία καὶ τὸ φρόνημα διῆλθέ τε καὶ ἐκηρύχθη εἰς πάσας >ἀκοάς τε καὶ διανοίας, ἥτις ἀντίπαλος μόνη καὶ ὀλετὴρ τῆς αἱρέσεως ὑπῆρξε, δι’ ἧς οὐ μόνον αὕτη, ἀλλὰ καὶ αἱ λοιπαὶ αἱρέσεις >καθῃρέθησαν, ἐν ᾖ ὄντως καὶ τὸ προσθεῖναί τι σφαλερὸν καὶ >ἀφελέσθαι ἐπικίνδυνον ὑπάρχει, ὡς εἴπερ θάτερον γένοιτο, ἔσται >ἐχθροῖς ἄδεια τοῦ ποιεῖν ἅπερ βούλονται.
[*](1— S. 143, 6 bei Athanas. De synod. 10. Socrat. II 37, 54. Sozomen. IV vgl. Hilar. Fragm. VIII)[*](* 1— S. 143, 6 Cass. V)[*](A HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR(v) = z T)[*](1 ιθ am Rand HSS ι 1/2 Ἐπιστολὴ — συνόδου > AV ι 3 ἔκ τε 3 Athan. Socr. ἐκ //// A ἐκ rLv Cass. ι τοῦ2 As ι 4 πάλαι /// Α ι γεγενῆσθαι πιστεύομεν rT Athan. Socr. πιστεύομεν γεγενῆσθαι z πιστεύομεν ACass. γενέσθαι πιστεύομεν Sozom. ι 5 πρὸς δύσιν πόλεων] πόλεων τῶν πρὸς δύσιν T ι εἰσ’ ArT Athan. Socr. ἐπὶ zSozoui. ι 6 ἐπισκοποῦντες Β3 ι 8 ἄριστον II Cass. ἀρεστὸν Athan. Socr. Sozom. placuit Hil. ι 11 σῆς1 > LV ι σῆσ2 ALCass. Athan. Socr. Sozom. Hil. > rB3vT ι 12 κατέχοντες] κατασχόντες S Athan. Socr. Sozom. ι 13 Λαὶ ἀθέμιτον > Lv ι ἐφάνη καὶ ἀθέμιτον ~ A, Cass. Athan. Socr. Sozom. -wie im Text ι 15 ὧν > ALFR ι 16 διῆλθόν L ι ἀνθρώπων] ἀνθρωπίνασ Τ ι 17 τε AAthan. Socr. Sozom. rzT Socr. Cod. A ι διανοίας καὶ ἀκοὰς ~ L μόνησ Τ 118 δι’ As ι αὕτη AvT TAthan. Codd. Par. Bas. Sozom. illa Cass. αὐτὴ rB3L ι τὸ1 A s ι vor σφαλερὸν + χαλεπὸν καὶ n, fehlt in Cass. Athan. Socr. Sozom. ι τὸ2 > Nv ι 20 ἔσται] εἶναι v ι 21 τοῦ] τοῦτο L ι ὅπερ Lv)>Ὅθεν Οὐρσάκιός τε καὶ Οὐάλης, ἐπειδὴ μέτοχοί τε καὶ σύμφωνοι >τοῦ Ἀρειανοῦ δόγματος ἦσαν καθεστηκότες, τῆς ἡμετέρας >χωρισθέντες ἀπεφάνθησαν. ἦς ἵνα μετάσχωσιν, ἐφ’ οἷς ἑαυτοῖς >γνώκεισαν πλημμελήσαντες, μετανοίας τε καὶ συγγνώμης >τυχεῖν, ὡς καὶ τὰ ἀντίγραφα τὰ ὑπ’ ἐκείνων γεγενημένα μαρτυρεῖ, δι’ >ὡν ἁπάντων φειδὼ γεγένηται καὶ τῶν ἐγκλημάτων συγγνώμη
(ἦν δὲ ὁ καιρὸς καθ’ ὃν ταῦτα ἐπράττετο ὅτε ἐν Μεδιολάνῳ τὸ συνέδριον τῆς συνόδου συνεκροτεῖτο, συμπαρόντων δὲ καὶ τῶν πρεσβυτέρων τῆς >τῶν ῾Ρωμαίων ἐκκλησίας), ἐγνωκότες δὲ ἅμα καὶ τὸν μετὰ >ἄξιον μνήμης Κωνσταντῖνον μετὰ πάσης ἀκριβείας καὶ ἐξετάσεως >συγγραφεῖσαν πίστιν ἐκτεθεικότα, ἐπειδὴ δὲ ὡς ἐξ ἀνθρώπων >βαπτισθεὶς καὶ πρὸς τὴν ὀφειλομένην εἰρήνην ἀνεχώρησεν, εἶναι μετ’ ἐκεῖνόν τι καινοτομεῖν καὶ τοσούτους ἁγίους ὁμολογητὰς ναὶ μάρτυρας τοὺς καὶ τοῦδε τοῦ δόγματος συγγραφεῖς τε καὶ ἐφευ- >ρετὰς παριδεῖν , οἵτινες κατὰ τὸν παλαιὸν τῆς ἐκκλησίας ἅπαντα φρονοῦντες διαμεμενήκασιν.
ὧν ὁ θεὸς τὴν πίστιν καὶ εἰς τοὺς σοὺς χρόνοις τῆς βασιλείας μετέδωκε διὰ τοῦ δεσπότου ἡμῶν >Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι’ οὑ σοι καὶ τὸ βασιλεύειν οὕτως ὑπῆρξεν ὡς >τῆς καθ’ ἡμᾶς οἰκουμένης σρατεῖν.
[*](A HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR(v) = z Τ)[*](1 τε rB3 Athan. Socr. Sozom. > ALvT ι ἐπειδὴ Πω Rand B3 > v ι nach ἐπειδὴ + ἔκπαλαι Athan. Socr. πάλαι Sozom. aliquando Hil. ; Cass. wie im Text ι τε2] δὲ V ι 2 ἀρειανοῦ Athan. Sozom. Socr. Cod. M Cass. Hil. ἀρείου ///// in A, οὐ von Ac ἀρριανοῦ T ἀρειανικοῦ rSocr. ἀρείου zSozom. Cod. B ι καθεστηκότες rB3LT Athan. Socr. Sozom. καθεστῶτες v καθε///στό///τεσ στο auf Rasur Ac) A ι vor τῆς + καὶ Athan. Socr. Sozom., fehlt bei Cass. ι 3 nach ἵνα + μῆ L ι ὁ ὥς R Athan. Socr. Sozom. am Rand B3 sicut Hil. > die übr. HSS, et rescripta eorum ita se habere testantur Cass. ι ἀντίγραφα Π rescripia Cass. ἔγγραφα Athan. Socr. Sozom. scripta Hil. ι 6 γένηται B3 ι 7 ὅτε > v ι 8 ἐκροτεῖτο Lv und (aber σὺν gestrichen) A ι δὲ Arv (gestrichen AHR) AHR) Socr. Sozom. δ’, ἧ auf Rasur, B3 τε L > Τ ι 9 f Wiederholung, in anderer Fassung, von S. 139, 13 f? 9 καἰ > Τ ι τελευτὴν rT Athan. Socr. Sozom, τὴν τελείην Az ι 11 δὲ ὥς = Athan. Socr. Sozom. > mit leerem Raum H ι 12 nach ἄτοπον + ἐνομίσαμεν H; Athan. Socr. Sozom. wie im Text; incongriium esse iiidicamus Cass., Umarbeitung; nefas pufamus Hil., der aber die Stelle in sehr abweichender Fassung gibt ι 13 //// μετ’ ἐκεῖνον τὶ /// A ι τι > v 14 τοὺς καὶ] καὶ τοὺσ καὶ in A, das erste καὶ gestrichen und dahinter übergeschrieben Ac ι 14/15 ἐφευρετὰς] εὐεργέτασ A, εὑρετὰς Athan. Socr. Sozom. ι 15 παριδεῖν II ὑπεριδεῖν ὑπεριδεῖν Socr. Sozom. despicere Cass. ἅπαντασ Τ ι A ι 17 διὰ HT = Cass. Athan. Socr. Sozom. καὶ διὰ die übr. HSS ι 18 δι’ οὖ σοι] δι’ ἧσ’ B3 ι 19 vor κρατεῖν + οὕτω L)Πάλιν γοῦν οἱ ἐλεεινοὶ καὶ οἰκτροὶ τῶ φρονήματι ἀθεμίτῳ >μήματι τῆς δυσσεβοῦς φρονήσεως κήρυκας ἑαυτοὺς ἀνήγγειλαν ἐπιχειροῦσιν ἀνατρέπειν πᾶν ἀληθείας σύνταγμα.
ὡς γὰρ κατὰ τὸ σὸν πρόσταγμα συνέδριον τῆς συνόδου συνεκροτεῖτο, κἀκεῖνοι τῆς 5>ἰδίας ἀπάτης ἐγύμνουν τὴν σκέψιν. ἐπειρῶντο γὰρ πανουργίᾳ τινί >καὶ ταραχῇ προσφέροντές τι καινοτομεῖν, τῆς τοιαύτης ἑταιρίας >λισκομένους εὑρόντες Γερμάνιόν τινα καὶ Αὐξέντιον καὶ >τοὺς τὴν αἵρεσιν καὶ διχοστασίαν ἐμποιοῦντας·
ὢν ἡ διδασκαλία ψία μὲν οὔσα πὰν πλῆθος βλασφημιῶν ὑπερβέβηκεν. ὡς δὲ συνεῖδον οὐχὶ τῆς αὐτῆς προαιρέσεως ὄντας οὔτε ὁμογνωμονοῦντας ἐφ’ οἶς κακῶς >ἐφρόνουν, εἰς τὸ συμβούλιον ὑμῶν μετήγαγον ἑαυτοὺς ὡς ><ἕτερόν> τι γράφειν.
ἢν δὲ ὁ καιρὸς βραχὺς ὁ καὶ τὰς γνώμας αὐτῶν >ἐξελέγχων.
>Ἵν᾿ οὖν μὴ τοῖς αὐτοῖς ἀεὶ τὰ τῆς ἐκκλησίας περιπίπτῃ καἰ >ραχὴ καὶ θόρυβος καλινδούμενος ἅπαντα συγχέῃ, βέβαιον ἐφάνη >πάλαι ὡρισμένα ἔννομα καὶ ἀμετακίνητα διαφυλάττειν, τοὺς δὲ >ειρημένους τῆς ἡμετέρας κοινωνίας ἀποκεχωρίσθαι·
δι’ ἣν αἰτίαν >τοὺς ἀναδιδάξοντας πρέσβεις πρὸς τὴν σὴν ἐπιείκειαν >τὴν γνώμην τοῦ συνεδρίου διὰ τῆς ἐπιστολῆς μηνύσοντας. τοῖς >πρέσβεσι πρό γε πάντων τοῦτο παρεκελευσάμεθα τὸ τὴν >πιστώσασθαι ἐκ τῶν πάλαι ἀρχαίων καὶ δικαίων ὁρμωμένους· οἳ [*](8 vgl. Gal. 5, 20. ι Kor. 3, 3) [*](A HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR(v) = z Τ) [*](2 ἀνήγγειλαν ἑαυτοὺς ~ T ι ἀνήγγειλεν B3 ι 4 vor συνέδριον + τὸ Athan. Socr. Sozom. ι 6 καινοτομεῖν τί, τί gestrichen, A ι τοιαύτης] οὑν A ι 6/7 συναλισκομένησ ησ auf Rasur Ac) A ι 7 Γερμάνιόν = Socr. germanium Cass. Cod. L (germanum Cod. P)] γερμανόν A in γερμάνιόν corr. Ac Γερμήνιον Athan. Codd. Par. Bas. Sozom. Germinio Hil. ι τινα καὶ ιι Cass. > Athan. Socr. Sozom. ι 8 αἵρεσιν IICass. ἔριν Athan. Socr. Sozom. ι 9 μία μὲν οὔσα B3v Athan. Socr. tma quidem existens Cass. διαμένουσα ALT μένουσα r Sozom. Cod. H μὴ μένουσα Sozom. Cod. B ι πὰν > r ι δὲ] οὑν r ι 10 αὐτῆς = Socr. Sozom. Cod. B] τοιαύτησ B3 Athan., suae voluntatis Cass. ι 12 ἕτερόν τι Athan. Sozom. ἕτερον Socr. alnid Cass. τι Π ι nach δὲ + καὶ Τ, Cass. wie im Text ι 14 αὐτοῖς > L ι 14/15 καὶ ταραχὴ > Lv ι 15 ἅπαντα = Cass. Athan. Socr.] ἅπαντασ s Sozom. ι 16 ἀκίνητα Τ ι φυλάττειν HL Sozom. δια φυλάττειν (δια A c) ι 18 v ι ἀναδιδάξοντασ AnST (aber ο auf Rasur A) Athan. Socr. Sozom. Cass. ἀναδιδάξαντασ Gz ι 19 δι’ ἐπιστολῆς T ι 20 τοῦτο πρό γε πάντων ~ B3 ι τὸ] τῶ AT τὸ καὶ B3 ι 21 καὶ δικαίων szT Cass. Athan. Socr. καὶ δι· καίων καὶ A c) δικαίων n δικαίως Sozom. HSS)
πῶς >γὰρ εἰρήνην οἷόν τε ἄγειν τοὺς τὴν εἰρήνην καταλύοντας; μᾶλλον Ψὰρ ἔρις καὶ ταραχὴ ἐκ τούτων σὺν ταῖς λοιπαῖς πόλεσι καὶ τῇ >Ῥωμαίων ἐκκλησίᾳ γενήσεται διὸ δὴ ἱκετεύομεν τὴν σὴν ἐπιείκειαν >ἵνα προσηνέσιν ἀκοαῖς καὶ γαληνῶ βλέμματι τοὺς ἡμετέρους πρέσβεις >ἀθρήσειας μήτε πρὸς ὕβριν τῶν τετελευτηκότων καινόν τι >μεταλλάττειν ἐπιτρέψειας, ἀλλ’ ἐάσῃς ἐμμένειν ἡμᾶς τοῖς παρὰ τῶν προ- >γόνων ὁρισθεῖσί τε καὶ νενομοθετημένοις, οὓς ἅπαντα μετὰ ἀγχινοίας >τε καὶ φρονήσεως καὶ πνεύματος ἁγίοι· πεποιηκέναι φήσαιμεν ἄν.
>τὰ γὰρ νῦν παρ’ ἐκείνων καινοτομούμενα τοῖς μὲν πιστεύσασιν >ἀπιστίαν ἐμποιεῖ, τοῖ, δὲ ἀπιστοῦσιν ὠμότητα.
> Ἱκετεύομεν δὲ ἵνα κελεύσῃς τοὺς ἐν ἀλλοδαπαῖς διατρίβοντας, >οὓς καὶ τὸ τῆς ἡλικίας ἐπίπονον καὶ τὸ τῆς πενίας ἐνδεὲς τρύχει >τὴν εἰς τὰ οἰκεῖα ἀνακομιδὴν ῥᾳδίαν ποιήσασθαι, ἵνα μὴ ἔρημοι τῶν >ἐπισκόπων ἀφῃρημένων αἱ ἐκκλησίαι διαμένωσιν.
ἔτι δὲ πρὸς ἅπασι ναὶ τοῦτο δεόμεθα, ἵνα μηδὲν μήτε ἐλλείπῃ τι τῶν προυπαρξάντων μήτε πλεονάζῃ, ἀλλὰ πάντα ἄρρηκτα διαμένοι ἐκ τῆς τοῦ σοῦ πατρὸς >εὐσεβείας καὶ εἰς τὸν νῦν χρόνον διαφυλαττόμενα, μήτε λοιπὸν ἡμᾶς >μοχθεῖν καὶ τῶν ἰδίων παροικιῶν ἀλλοτρίους ἐπιτρέψειας γενέσθαι, [*](Α HN (n) + GS (s) = r B3L + FVR (v) = z T) [*](1 ὥσπερ] ὡς A ι ἔφησεν Π ait Cass. ἔφησαν Athan. Socr. Sozom. ι 2 εἴπερ τι aus περὶ corr. A ι 6 γαληνῶ rT γαληνίῳ z und ἴω auf Rasur Ac) Aγαληναίῳ Athan. Socr. γαληνιαίῳ Sozom. ι 7 nach ἀθρήσειας + καὶ B3 et respicias et audias HIl., Cass. Athan. Socr, Sozom. wie im Text ι μήτε ALTA than. Socr. μηδὲ rB3v Sozom. ι τελευτηκότων Τ ι καινόν Τ ι nach τι + καὶ T ι 8 ἐάσησ HSFV Athan. Socr. Sozom. ἐάσοισ B3 ANGLRT ι 9 νομοθετημένοισ A ι οὓς] ὡς B ι 11 πιστεύουσιν Τ Sozom., Athan. Socr. wie im Text 12 ὠμότητα Π Athan. Socr. Sozom. cnidelitateyn Cass. Cod. L (credulitatem Cod. P Ausgaben); infideles ad credulitatem vetantur accedere Hil. und so im Urtext Val., unrichtig; vielmehr lat. ditritiam = σκληροκαρδίαν oder σκληρότητα, vgl. Mark. 16, 14 Röm. 2,5 ι 13 δὲ Π Cass. δὲ ἔτι Athan. Socr. Sozom. ι κελεύσεισ I nach κελεύσῃς + τοὺς τοὺς > Athan.) ἐπισκόπους Athan. Socr. Sozom. = Hil., Cass. wie im Text ι 14 ἡλικίασ — τὸ τῆς Am ι 16 ἀφῃρημένων Π Cass. ἀφωρισμένων Athan. Sozom. > Socrat. Hil. ι διαμείνωσιν HSLv ι 16/17 καὶ πρὸς ἅπασι ~ Α ι 17 μήτε] μηδὲ s ι ἐλλίπη nv ι τι = Socr. > v Athan. Sozom. ι 18 πλεονάζει AL ι σοῦ Τ ι 19 nach νῦν + τε καὶ εἰσ’ τὸν ἔζης A, Cass. Athan. Socr. Sozom. Hil. wie im Text ι μήτε] μήτε τοίνυν L μὴ τοίνυν Β3 ι ἰδίων = Socr. Sozom.] οἰκείων Β3Τ Ατηαν.)