Historia Ecclesiastica

οὕτω καὶ βασιλείαν >δικαίαν περὶ πολλοῦ ποιούμενος ταῖς παρ’ ἑαυτοῦ ἐπικουρίαις >κρατύνει, σύνεσίν τε βασιλικὴν τῷ γαληναίῳ τῆς εἰρήνης διαφυλάττει.

>Οὔ μοι δοκῶ πλανᾶσθαι, ἀδελφέ μου, τοῦτον εἶναι θεὸν >ὁμολογῶν πάντων ἀρχηγὸν καὶ πατέρα, ὅν πολλοὶ τῶν τῇδε >βασιλευσάντων μανιώδεσι πλάναις ὑπαχθέντες ἐπεχείρησαν ἀρνήνασθαι >ἀλλ᾿ ἐκείνους ἅπαντας τοιοῦτον τιμωρὸν τέλος κατανάλωσεν, ὡς >πᾶν τὸ μετ’ ἐκείνους ἀνθρώπων γένος τὰς ἐκείνων συμφορὰς ἀντ' >ἄλλου παραδείγματος ἐπαράτους τοῖς τὰ ὅμοια ζηλοῦσι τίθεσθαι.

>τουτων ἐκεῖνον ἕνα ἡγοῦμαι γεγονέναι ὃν καθάπερ τις σκηπτὸς ἡ >θεία μῆνις τῶν τῇδε ἀπελάσασα τοῖς ὑμετέροις μέρεσι παρεδέδωκε. >τῆς ἐπ’ αὐτῷ αἰσχύνης πολυθρύλητον τὸ παρ’ ὑμῖν τρόπαιον >ἀποφηναντα.

Ἀλλὰ γὰρ ἔοικεν εἰς καλὸν προκεχωρηκέναι τὸ καὶ ἐν τῷ καθ’ >ἡμᾶς αἰῶνι τὴν τῶν τοιούτων τιμωρίαν περιφανῆ δειχθῆναι.

ἐπεῖδον >γὰρ καὶ αὐτὸς ἐκείνων τὰ τέλη τῶν ἔναγχος ἀθεμίτοις προστάγμασι >τὸν τῷ θεῷ ἀνακείμενον λαὸν ἐκταραξάντων. διὸ δὴ καὶ πολλὴ >χάρις τῷ θεῷ, ὅτι τελείᾳ προνοίᾳ πᾶν τὸ ἀνθρώπινον τὸ >θεραπεῦον τὸν θεῖον νόμον, ἀποδοθείσης αὐτῶ τῆς εἰρήνης. ἀγάλλεται >καὶ γαυριᾷ.

ἐντεῦθεν καὶ ἡμῖν αὐτοῖς πέπεισμαι ὡς ὅτι κάλλιστα [*](3 vgl. Jes. 13, 11) [*](A HN(n) GS (8) DL + FV (v) = z T) [*](1 φιλῶν ἐμ A ι 2 τοὺς ταραχώδεις μισῶν ~ Lv und, τοὺς > D ι τὴν Π Gel. > Eus. ι 3 καταρρηγνύσ nsDLEus. καταγνοίησ ρη Ac) A καταρρήγνυσιν V καταγνούσ T καταγνοὺς καταβάλλει Gel. despicit Cass. ι 8 εἶναι = Gel. Cass,] ἵνα Eus. ι 9 πατέρα = Cass. Eus.] σρα AGel. ι 11 ἐκείνους Π Gel. ἐκείνους μὲν Eus. ι 12 πὰν τὸ = Gel. Eus. Cass.] πάντοτε A ι 13 ἐπαράτους τοῖσ’ Ans ἐπαράτου τοῖσ’ DLT ἐπαράτους v τοῖς παρὰ τούτοις Eus., clades eorum pro male- dietionis exemplo proponere videatur Cass. ι 14 ἐκεῖνον Eus. und, aus Correct., Gel.] ἐκείνων Π > Cass. ι 15 μῆνις = Eus. Sozom.] μήνησισ A μήνισισ T ἡμετέροισ A ι 16/17 ἀποφήναντα = Gel. Cass. Eus.] ἀποφήνασα s ι 21 ἐκταραξάντων ΠGel. turbaverunt Cass. ἐκπραξάντων Eus., s. zu 67, 16 ι 22 πὰν AT Gel. Eus. ἅπαν nsz ι 23 αἰτῶ ΠGel. αὐτοῖς Eus. ι εἰρήνης AT Gel. Cass. Eus.] θείας εἰρήνης nsz ι 24 πέπεισμαι nsz Cass. Eus. πεπίστευμαι A πεπείσμεθα T πεπεισμένον Gel. I ὡς = Eus. > A Gel. ι κάλλιστα = Gel. Eus. optime Cass.] μάλιστα nGv)

λέγω δὴ τῶν χριστιανῶν >(ὑπὲρ γὰρ τούτων ὁ πᾶς μοι λόγος), ὦς οἴει με ἥδεσθαι ἀκούοντα. >ὅταν καὶ τῆς Πέρσιδος τὰ κράτιστα ἐπὶ πλεῖστον ὥσπερ ἔστι μοι >βουλομένῳ κοσμῆται. σοί τε οὑν ὡς ὅτι κάλλιστα ἐκείνοις τε >ὡσαύτως ὑπάρχοι τὰ κάλλιστα, ὅ τι σοὶ κἀκείνοις. οὕτω γὰρ ἕξεις τὸν >τῶν ὅλων δεσπότην πρᾶον, ἵλεω καὶ εὐμενῆ. τούτους τοιγαροῦν.

>ἐπειδὴ τοσοῦτος εἶ, σοὶ παρατίθεμαι τοὺς αὐτοὺς τούτους, ὅτι καὶ >εὐσεβείᾳ ἐπίσημος εἶ, ἐγχειρίζων. τούτους ἀγάπα ἁρμοδίως τῆς αὐτοῦ >φιλανθρωπίας. σαυτῶ τε γὰρ καὶ ἡμῖν ἀπερίγραπτον δώσεις διὰ >τῆς πίστεως τὴν χάριν.«

Τοσαύτην ὁ πάντα ἄριστος βασιλεὺς τῶν εὐσεβείᾳ κοσμουμένων ἐποιεῖτο φροντίδα, οὐ μόνον τῶν ὑπηκόων ἐπιμελούμενος ἀλλὰ καὶ [*](14—S. 80, 1 vgl. Sozomeu. II 15, 5) [*](* 4— S. 80, 7 Niceph. H. Ε. VIII 38) [*](A HN(n) GS (s) DL + FV(v) = z Τ W [von — 13]) [*](1 ἔχει AnSvT ἔχειν AcGDLEiis. ι 2 πάντας Eus. πάντα/// A πάντα die übr. HSS Gel. unirersa Cass. ι 4 τουτου τοῦ καταλόγου ANsLvTWGel. undHSS. Eus. = de taJi hominum collegio Cass. τούτω τῶ καταλόγῳ HD ι 6 ὅταν ANsLvTW Gel. ὅτε Eus. Cod. V quando Cass. oriHDEus. ι 7 κοσμῆται AsFWGel. κοσμεῖται nDLVT κεκόσμηται Eus. ι τε2 = Eus.] δὲ Τ ι 8 ὑπάρχοι τὰ] ὑπάρχοντα Τ ι ὑπάρχοι nsFEus. Cod. V ὑπάρχει /// εἰ aus ο . . corr. Ae) A ὑπάρχει DLVWEus. Codd. JMBA ὑπάρξοι Gel. ι ὅτι ADLTGel.Eus. ὅ ἐστι nsvW ι κἀκείνοισ AnsvW Eus. Cod. J κἀκεῖνοι DLTGel. Eus. Cod. V, ὑπάρχοι und κἀκείνοις belegt auch Cass.: tu ergo optime gubernaveris si fueris sieut Uli, et habueris commune quod illi γὰρ > n ι 9 δεσπότην πρᾶον AnsTCass. θεὸν πρᾶον zW δεσπότην καὶ θεὸν πρᾶον Gel. δεσπότην πατέρα θεὸν Eus. ι καὶ] τε καὶ nV ι τούτοισ’ Lv I 10 παρατίθεμαι = Eus.] παρατίθημι VTGel. ι τοὺς αὐτοὺς τούτους] τούτουσ αὐτοὺς T τοὺς αὐτοὺς δὲ τούτους W ι καὶ > Lv ι 11 ἐγχειρίζων nsT Gel. Eus. ἐγχειρίζω kzW ι 11/12 τῆς αὐτοῦ (ἑαυτοῦ σαυτοῦ L Gel.) AnszTGel. τῆς σεαυτοῦ ἑαυτοῦ Cod. V) φιλανθρωπίας Eus. HSS ἡ σαυτοῦ φιλανθρωπία θρωπία W ι 12 σαυτῶ AzWT αὐτῶ nsEus. Cod, V ι ἀπ///ρ///γραπτον T τὴν Ans Gel. Eus. > zW ι 14 τοσαύτη T ι ὁ πανάριστος T ὁ τὰ πάντα ἄριστος Gel. ι 15 ἐποιεῖτο = Gel.] σπουδὴ ἐποιεῖτο τὴν T ι μόνον AnGDL Gel. Cass.] μόνων SvT ι ἐπιμελόμενος T)

καὶ μὲν δὴ καὶ τῶν βαρβάρων οἱ μὲν ἑκόντες ἐδούλευον, οἱ δὲ πολέμω, κρατούμενοι· καὶ πανταχοῖ· τρόπαια ἵστατο καὶ νικηφόρος ὁ βασιλεὺς ἀνεδείκνυτο. ἀλλὰ ταῦτα μὲν καὶ ἕτεροι διὰ πλειόνων εὐφήμησαν· ἡμεῖς δὲ τῆς προκειμένης ἱστορίας ἐχώμεθα.

Ὁ μὲν οὑν πανεύφημος βασιλεὺς τὰς ἀποστολικὰς φροντίδας ἐν τῇ ψυχῇ

περιέφερεν, οἱ δὲ τῆς ἱερωσύνης ἠξιωμένοι οὐ μόνον οἰκοδομεῖν οὐκ ἐβούλοντο, ἀλλὰ καὶ αὐτὰ τὰ τῆς ἐκκλησίας ἀνορύττειν ἐπεχείρουν θεμέλια. τοὺς γὰρ δὴ τούτων μετὰ τῶν ἀποστολικῶν ἡγουμένους δογμάτων παντοδαπὰς συκοφαντίας ὑφαίνοντες καθαιροῦντες ἐξήλαυνον.