Historia Ecclesiastica

Χρόνου δὲ συχνοῦ διελθόντος, προσίασι τῷ βασιλεῖ καὶ τῆς [*](1—15 vgl. Sozomen. II 24, 5—11. Rufin. H. E. X 9—10. Gelas. Socrat. ι 19. Acta SS. Octobris XE 268 — 19— S. 74, 16 Sozomen. Rufin. Socrat. Acta SS. ebds.) [*](* — S. 74, 16 Synax. ]267 11 — 11—S. 74, 16 Polydeukes 306, 3) [*](A HN(n) GS(s) DL + FV(v) = z) [*](1 κὴ am Rand HSS ι 4 ἀλλήλοισ’ am Rand Ac ι a 41/5 ἐπεμίγνυντο ἄπαντες ~ L I 8 ἐπεπόθησεν s ι 8/9 ναυτιλλεία A ι 10 βάρβαροι προσπεσόντες > ι 10/11 κατηκόντισαν nszSynax. am Rand Ac κατεπόντησαν A ι 12 προσηνέχθη προσήχθησαν Cod. Polyd. ι 13 Αἰδέσιος = Cod. Polyd. Synax.] ἐδέσιοσ Α I 14 οἰκείας An 18/19 δοριάλωτοι γενόμενοι τὴν übergeschrieben Ac ι δοριάλωτοι ι 19 nach τὴν + τῶν A j βαβυλωνίαν s s ι δὲ] τε v ι αὐτ’ ὁ σε αὐτόθι z und θι auf Rasur Ac) A ἐκεῖσε Synax. ι τῶν — 22 κατά am Rand Ac 22 τὸ] τῶν AD I ἔθος nSLv Synax. ἔθνος AGD ι 23 προύτρεπον Ζ)

καὶ ὁ μὲν Αἰδέσιος τὴν Τυρὸν κατέλαβεν. ὁ δὲ Φρουμέντιος τὴν περὶ τὰ θεῖα σπουδὴν τῆς τῶν γεγεννηκότων προτετίμηκε θέας καὶ τὴν Ἀλεξάνδρου καταλαβὼν πόλιν τὸν τῆς ἐκκλησίας ἐδίδαξε πρόεδρον, ὡς Ἰνδοὶ λίαν ποθοῦσι τὸ νοερὸν εἰσδέξασθαι φῶς.

Ἀθανάσιος δὲ τηνικαῦτα τῆς ἐκκλησίας ἐκείνης κατεῖχε τοὺς οἴακας· ὃς τῶν διηγημάτων ἐκείνων ἀκούσας· καὶ τις ὁοῦ, ἔφη, ἄμεινον καὶ τῆς ἀγνοίας τὴν ἀχλὺν ἀπο- σκεδάσει τοῦ ἔθνους καὶ τοῦ θείου κηρύγματος αὐτοῖς ἀποίσει τὴν αἴγλην;« ταῦτα εἰπὼν καὶ τῆς ἀρχιερατικῆς αὐτῷ χάριτος μεταδούς, εἰς τὴν τοῦ ἔθνους ἐξέπεμψε γεωργίαν.

ὁ δὲ καὶ τὴν πατρίδα καταλιπὼν καὶ τοῦ μεγίστου πελάγους καταφρονήσας, κατέλαβε μὲν τὸ ἀγεώργητον ἔθνος, ἐγεώργησε δὲ προθύμως συνεργὸν ἔχων τὴν θεόσδοτον χάριν. ἀποστολικαῖς γὰρ κεχρημένος θαυματουργίαις τοὺς ἀντιλέγειν τοῖς λόγοις πειρωμένους ἐθήρευε, καὶ ἡ τερατουργία μαρτυροῦσα τοῖς λεγομένοις παμπόλλους καθ’ ἑκάστην ἡμέραν ἐζώγρει.

Ἰνδῶν μὲν οὖν ὁ Φρουμέντιος πρὸς θεογνωσίαν ἐγένετο ποδηγός. Ἴβηρας δὲ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον γυνὴ δορυάλωτος πρὸς τὴν ἀλήθειαν ἐξενάγησεν. αὕτη γὰρ προσευχῇ μὲν ἐχρῆτο διηνεκεῖ. εὐνὴ δὲ ἦν αὐτῇ καὶ στρωμνὴ μαλακὴ σάκκος ἐπὶ τοῦ δαπέδου καθηπλωμέ- νος, τρυφὴν δὲ ἄκραν τὴν νηστείαν ἐνόμιζεν. οὗτος ὁ πόνος τῶν ἀποστολικῶν αὐτῇ μεταδέδωκε χαρισμάτων.

ἐπειδὴ γὰρ οἱ βάρβαροι τῆς ἰατρικῆς σπανίζοντες ἐπιστήμης εἰώθασιν ἀρρωστοῦντες πρὸς ἀλλήλους φοιτᾶν καὶ παρὰ τῶν ἤδη νενοσηκότων καὶ τῆς ἀρρωστίας ἀπαλλαγέντων μανθάνειν τῆς ὑγείας τὸν τρόπον, ἀφίκετό τις γυνὴ πρὸς τὴν ἀξιέπαινον ἄνθρωπον παιδίον ἀρρωστοῦν ἔχουσα καὶ μαθεῖν τὸ πρακτέον ἀντιβολοῦσα.

ἡ δὲ τοῦτο λαβοῦσα καὶ εἰς τὴν εὐνὴν κατακλίνασα, ἱκέτευε τὸν τῶν ὅλων δημιουργὸν νεῦσαι καὶ λῦσαι τὴν [*](18—S. 76, 13 vgl. Socrat. I 20. Sozomen. II 7. Rufin. H. Ε. X 11. Gelas. III 10) [*](* 18— S. 76, 13 Polydeukes 306, 20. Synax. 167, 25) [*](Α HN(n) GS (s) DL + FV(v) = Ζ) [*](1 ἐπενεγκοῦσαν A ι 2 ἐδέσιοσ A ι 5 πόλιν As ι 7 ἐκείνων > z ι 8 τῖς ἀγνοίας τὴν = Synax.] τὴν τῆς ἀγνοίας A ι 12 μὲν As ι 14 θεόσδοτον = Synax.] θεόδοτον A ι 15 ἐθήρευσεν Ns [17 οὖν > A [18 Ἴβηρας: κδ am Rand HSS 1 δοριάλωτος z ι 21/22 αὐτῇ τῶν ἀποστολικῶν oo nsz ὁ) ἄρρωστον ns ι 27 ἧ δὲ τοῦτο λαβοῦσα am Rand Ae ι 28 ἀνακλίνασα n Synax. ἀνακλίνουσα Cod. Polyd. ι //// λῦσαι Α)

οὐδὲ γὰρ τὴν τοῦ βασιλέως ὁμόζυγα τὸ γεγενημένον διέλαθε. παραυτίκα δὲ αὐτὴν μετεπέμψατο· ὑπό τινος γὰρ καὶ αὐτὴ χαλεποῦ κατείχετο πάθους ἡ δὲ μετρίῳ κεχρημένη φρονήματι τῆς βασιλίδος τὴν αἴτησιν οὐκ ἐδέξατο· ἀλλ’ ὑπὸ τῆς χρείας ἐκείνη βιαζομένη τὴν βασιλικὴν ἀξίαν εἰς νοῦν λαβεῖν οὐκ ἠθέλησεν, ἀλλ’ αὐτὴ πρὸς τὴν δορυάλωτον ἔδραμεν.

ἡ δὲ πάλιν ἐπὶ τῆς εὐτελοῦς εὐνῆς αὐτὴν κατακλίνασα φάρμακον ἀλεξίκακον προσενήνοχε τῷ πάθει τὴν προσευχήν. ἡ δὲ βασιλὶς τῆς θεραπείας μισθὸν προσεκόμιζεν ὃν ἐνόμιζεν ἀξιόκτητον, χρυσὸν καὶ ἄργυρον καὶ χιτῶνας καὶ ἀμπεχόνας καὶ ὅσα τῆς βασιλικῆς ἐστι δῶρα φιλοτιμίας.

ἡ δὲ θεία γυνὴ τούτων ἴφη μὴ δεῖσθαι, μέγαν δὲ ἡγεῖσθαι μισθὸν τὴν τῆς εὐσεβείας ἐπίγνωσιν· καὶ προσέφερεν, ὡς ἐνῆν, τὰ θεῖα παιδεύματα, καὶ θεῖον ἀνεγεῖραι παρεγγυᾷ νεὼν τῷ σεσωκότι Χριστῷ. τούτων ἐκείνη ἀκούσασα κατέλαβε τὰ βασίλεια.

καὶ παραυτίκα μὲν ἐξέπληξε τὸν ὁμόζυγα τῷ συντόμῳ τῆς θεραπείας· εἶτα τοῦ θεοῦ τῆς αἰχμαλώτου τὴν δύναμιν ἐδήλου καὶ παρεκάλει τοῦτον μόνον εἰδέναι θεὸν καὶ νεὼν αὐτῷ κατασκευάσαι καὶ ἅπαν εἰς τὴν τούτου θεραπείαν μεταθεῖναι τὸ ἔθνος. ὁ δὲ τὸ μὲν εἰς τὴν ὁμόζυγα θαῦμα γεγενημένον εὐφήμει, τὸν δὲ νεὼν οὐκ ἤθελε δείμασθαι.

Ὀλίγου δὲ διελθόντος χρόνου, αὐτὸς μὲν εἰς θήραν ἐξῆλθεν, ὁ δὲ φιλάνθρωπος αὐτὸν δεσπότης κατὰ τὸν Παῦλον ἐθήρευσε.

ζόφος γὰρ αὐτῷ ἐξαπίνης προσπεσὼν οὐκ εἴα περαιτέρω προβαίνειν. καὶ οἱ μὲν συνθηρεύοντες τῆς ἀκτῖνος συνήθως ἀπήλαυον, οὗτος δὲ μόνος ἀποληφθεὶς τοῖς τῆς ἀορασίας ἐπεδήθη δεσμοῖς ἐν ἀπορίᾳ δὲ ὢν πόρον εὗρε τῆς σωτηρίας. εὐθὺς γὰρ εἰς νοῦν τὴν ἀπείθειαν λαβὼν καὶ τὸν τῆς αἰχμαλώτου θεὸν καλέσας ἐπίκουρον, ἀπηλλάγη τοῦ ζόφου. καὶ τὴν ἀξιάγαστον ἐκείνην καταλαβὼν δοριάλωτον.

παρεκάλει δεῖξαι τῆς οἰκοδομίας τὸ σχῆμα.

ὁ δὲ τὸν Βεσελὴλ τῆς [*](29 f Exod. 31, 2—4) [*](A HN(n) GS{s) DL + FV(v) — z) [*](4 χαλεποῦ καὶ αὐτὴ oo n ι χαλεποῦ As ι 5 φρονήματι = Cod. ’d. τώ φρονήματι A ι 6 ἐκείνης A ι 7 δοριάλωτος Lv ι 10 προσεκόμιζεν = Cod. Polyd.ι προσεκόμισεν DLF ἐκόμισεν V ι μιζεν ὃν ἐνό am Rand Ac 14 παρηγγύα L παρηγγυᾶτο SjnsiX. ι ναὸν nsSynax. ι 16 τῶ συντόμω übergeschrieben Ac τῶ συντόνω s I 18 παρασκευάσαι A ι 19 τούτου nszSynax. αὐτοῦ A ι 20 γεγενημένον θαῦμα ~ nG ι δήμασθαι A ι 23 αὐτῶ nsz Cod. Polyd. αὐτὸν A ι πορρωτέρω ns ι 24 θηρεύοντεσ nL, οἱ μὲν σὺν αὐτῷ θηρεύοντες Synax. ι ἀπέλαυον v ι 25 ἀποληφθεὶς AnsV ἀπολειφθεὶσ DLF ὑπολειφθεὶς Synax. ι 28 δοριάλωτον LV ι 29 δεῖξαι auf Rasur A c)

ὁ μὲν οὖν δεξάμενος τὴν εἰσήγησιν τοὺς πρεσβευσομένους ἐξέπεμψεν· ὁ δὲ βασιλεύς, τῆς αἰτήσεως τὴν αἰτίαν μαθών (Κωνσταντῖνος δὲ ἦν ὁ τῆς εὐσεβείας θερμότατος φιλοφροσύνης μὲν παμπόλλης τοὺς πρέσβεις ἠξίωσεν, ἄνδρα δὲ πίστει καὶ συνέσει καὶ βίῳ κοσμούμενον καὶ τῷ ἀρχιερωσύνης ἠξιωμένον κήρυκα τῷ ἔθνει τῆς θεογνωσίας ἐξέπεμψε μετὰ δώρων ὅτι μάλιστα πλείστων.

ταύτης μὲν οὖν τῆς προμηθείας τοὺς ᾐτηκότας ἠξίωσε.

Τῶν ἐν Πέρσιδι δὲ τῆς εὐσεβείας τροφίμων αὐτόματος προὐνοήθη.

μαθὼν γὰρ αὐτοὺς ὑπὸ τῶν δυσσεβῶν ἐξελαύνεσθαι καὶ τὸν ἐκείνων βασιλέα τῇ πλάνῃ δεδουλωμένον παντοδαπὰς αὐτοῖς καττύειν ἐπιβουλὰς ἐπέστειλε, καὶ παραινῶν εὐσεβεῖν καὶ τοὺς εὐσεβοῦντας τιμῆς ἀπολαύειν αἰτῶν. ἄμεινον δὲ τὴν τοῦ γεγραφότος σπουδὴν ἐπιδείξει τὰ γράμματα.

»Βασιλέως Κωνσταντίνου ἐπιστολὴ πρὸς Σαβώρην τὸν

>Περσῶν βασιλέα περὶ τῆς τοῦ λαοῦ τοῦ θεοῦ

>Τὴν θείαν πίστιν φυλάσσων τοῦ τῆς ἀληθείας φωτὸς μετα- >λαγχάνω· τῷ τῆς ἀληθείας φωτὶ ὁδηγούμενος τὴν θείαν [*](14 vgl. Euseb. Vit. Const. IV 8 — 15—17 vgl. Sozomen. 11 15, 1 20— S. 79, 13 bei Euseb. Vit. Const. IV 9—13. vgl. Sozomen. II 15) [*](* 14—S. S. 80, 9 Gelas. Cyzic. III 10—11 — 14 —S. 80, 7 Cass. III 3) [*](A HN (n) GS (s) DL + FV (v) ἡ T [von 22 an]) [*](1 ἀρχιτεκτονίασ σοφίας S ἀρχιτεκτονία σοφίσας G ι ὥστε] ὡς AV ι 3 ὁ > Lv I 4/5 θαυμαστὴ LV ι 5 τοῦ ἔθνους τὸν oo n ι 6 αἰτήσασθαι nsz Cod. Polyd. Synax. αἰτῆσαι A ι 7/8 πρεσβυτέρους G πρέσβεις S ι 8 αἰτήσεως auf Rasur A ι 10 παμπόλλου A ι 13 μὲν οὖν übergeschrieben Ac ι ἠιτη- κότας] ἠκότασ G εἰκότας S ι 14 αὐτομάτως n sponte Cass. ι προνοήθη s I 16 αὐτοὴσ L ι 16/17 ἐπέστειλεν ἐπιβουλὰς ~ s ι ἀπέστειλε n ι 18 ἐπισεῖξαι An 1 20 Λῆ am Rand HSS ι βασιλέως — 21 προνοίας = Cass. Eus. Cod. V > AV Eus. übr. Codd. ι Κωνσταντίνου βασιλέως ~ ST ι ἐπιστολὴ vor βασιλέως ~ n Gel. ι σαβώρην nD und (nach βασιλέα ~ L saborem Cass. Cod. L σαβώριν T ἀπώρην S ἀπώριν F σαπώρην G Eus. Saporem Cass. Cod. Ρ Σαβώιον Gel. τὸν ns τὸν τῶν DLF > T ι 21 τοῦ λαοῦ τοῦ θεοῦ = Gel. Cass. Eus.] τῶν χριστιανῶν T I 23 τῷ] καὶ τῶ Τ ////// τώ A, καὶ fehlt in Gel. Cass. Eus.)