De Resurrectione

Καὶ ὁ μὲν διάβολος οὕτως· ὁ δὲ θάντος πρὸς ἐπιστροφὴν εὑρέθη, καθάπερ καὶ τοῖς ἀπτιμαθέσι γραμμάτων παιδίοις πρὸς ἐπανόρθωσιν αἱ πληγαί. οὐδὲν γὰρ ἄλλο ὁ θάνατος ἢ διάκρισις καὶ διαχωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ σώματος. Τί οὖν;

παραίτιος ὁ θεὸς θανάτου; λέξετε. πάλιν γὰρ ὁ αὐτὸς ἡμῖν ἥκει λόγος. μὴ γένοιτο, ἐπεὶ μηδὲ οἱ διδάσκαλοι προκαθηγουμένως τοῦ ἀλγύνεσθαι ταῖς πληγαῖς τοὺς παῖδας αἴτιοι. καλὸν οὖν ὁ θάνατος, εἰ καθάπερ παισὶ πρὸς ἐπιστροφὴν δίκην πληγῶν εὑρέθη, οὐχ ὁ τῆς ἁμαρτίας, ὦ σοφώτατοι, ἀλλ᾿ ὁ τῆς διαζεύξεως τῆς σαρκὸς καὶ τοῦ χωρισμοῦ.

αὐτεξούσιος γὰρ ὢν καὶ αὐτοκράτωρ ὁ ἄνθρωπος, καὶ αὐτοδέσποτον βούλησιν καὶ αὐτοπροαίρετον πρὸς τὴν αἴρεσιν, ὡς ἔφην, τοῦ καλοῦ λαβών, ἀκούσας τε »ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ φάγεσθε, ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρὸν οὐ φάγεσθε ἀπ᾿ αὐτοῦ· ᾗ δ᾿ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε«, ἐνδοὺς ἀπ᾿ αὐτοῦ εἰς τὸ φαγεῖν τῷ διαβόλῳ δεδελεασμένῃ σοφίᾳ ποικίλως πρὸς παρακοὴν πείθοντι, ἠθέτησε τὴν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ· καὶ [*](3 Plato Phaed. 67 D — 5 vgl. De res. I, 36, 1—2 —7 Theoph. Ad Autol. II, 26—11 De res. I, 36,2 S. 275, 18f; vgl. De autex. 16f S. 186ff — 15 Gen. 2, 16. 17 1—S. 281, 7 S. Parall. 417f S. 165f Holl 1 Καὶ < S | ὁ δὲ θάνατος — χωρισμοῦ Ζ. 9 C in K 174v. Lemma τοῦ ἁγίου Μεθοδίου ἐκ τοῦ περὶ ἀναστάσεως 2 ηὑρέθη U | καὶ < Catene 3 πρ. ἐπανόρθ. < S | πληγαί] hier endet die Catone | ὁ < C 4 καὶ χωρισμὸς V: < S | τοῦ σώματος C, aber vgl. acuh Pl οὐκοῦν τοῦτό γε θάνατος ὀνομάζεται, λύσις κ. χωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ σώματος 5 λέξεται C Jh | πάλιν — λόγος < C | ὁ < V 6 προκαθηγ.] »durch das Vorgesetztsein S 7 καλὸν U 120v | οὖν < C | εἰ] ὃς w. e. sch. S | παισὶ] φησὶν C 8 δίκην πληγῶν < S | ηὑρέθη U, εὑρεθεῖ C | ἁμαρτίας] φημί od. λέγω + S 8f σοφώτατοι S 78v 9 τ. χωρισμοῦ] τῆς ψυχῆς S: C endet, aber fügt an καὶ τὰ ἑξῆς εἰς τὸν περὶ αὐτεξουσίου, weil sich das Fragm. C k 50v unmittelbar an das Z. 1ff anschließt 9f αὐτεξούσιος — δικαιοσύνης S. 281, 7 C in K Bl. 50v, von οὐκ ἐποίησεν κακὸν S. 281, 1f an auch in C u. R: Lemma in C k τοῦ ἁγίου Μεθοδίου ἐκ τοῦ περὶ ἀναστάσεως 10 γὰρ < C 11 καὶ αὐτοπροαίρετον < S | ὡς ἔφην < S 12 τε < C S | παντὸς — ἀπὸ δὲ Ζ. 13 < C | τοῦ ἐν τ. παρ. < S | τῷ V 358v | φάγ.] βορὰν φάγῃ S 13 δὲ <C 14 ἤ U | δ᾿] γὰρ S 14f ἐνδοὺς — φαγεῖν Ζ. 15 < S 15 ἀπ᾿ αὐτοῦ nach φαγεῖν C 15f τοῦ διαβόλου . . πείθοντος wie Jh viell. S 15 δὲ δελεασαμένη ἡ U, δελεασμένη C: δεδελ. σοφίᾳ < S 15f ποικίλω C 16 πείσοντι U)

οὐ γὰρ ἐκοίησεν ὁ θεὸς κακόν, οὐδέ ἐστιν τὸ σύνολον ὅλως ἐκ παντὸς εἰς τὸ παράπαν αἵτιος κακοῦ· ἀλλὰ πᾶν ὅπερ ἂν αὐτεξούσιον οὕτως ὑπ᾿ αὐτοῦ γεγονὸς ᾖ πρὸς τὸ φυλάξασθαι καὶ τηρῆσαι νόμον, ὃν αὐτὸς δικαὶως διεστείλατο, μὴ τηρῆσαν λέγεται κακόν. βαρυτάτη δὲ βλάβη τὸ παρακοῦσαι θεοῦ, τοὺς ὅρουσ τῆς κατὰ τὸ αὐτεξούσιον ὑπερβάντα δικαιοσύνης. ὅθεν ἐπειδὴ κατερρυπώθη καὶ κατεμάνθη τῆς άποφάσεως 5 ἀποστατήσας ὁ ἄνθρωπος τοῦ θεοῦ καὶ κηλῖδας ἐναπεμάξατο πλάνης, »πόνον« κατὰ τὴν γραφὴν συλλαβών, ἵνα τὸν ἄνθρωπον φανταζειν ἀεὶ πρὸς ἀδικίαν ἔχῆ καὶ κινεῖν, ὁ θεὸς ὁ παντοκράτωρ, ἀθάντρον κακὸν ἐξ ἐπιβουλῆς τοῦ διαβόλου ἰδὼν αὐτὸν γεγενημένον, καθάπερ καὶ ὁ διάβολος πλάνος ἦν, τοὺς δερματίνους χιτῶνας διὰ τοῦτο κατεσκεύασεν, οἱονεὶ νεκούτητι <τινὶ> περιβαλὼν αὐτόν, [*](2 vgl. s. 277, 3—5 vgl. De autex. 17.2. 18, 11 8. 189, 15. 195, 6f—9 vgl. Joh. 12, 31. Ephes. 6, 12 (Kol. 1, 13)—10 Psal. 7, 15—13 vgl. De res. I, 39, 5. 7. 40, 6—Iren. Adn. haer. III, 23, 6. Tert. De resurr. 7) [*](8 Prokop. PGr 87, 1, 164C—14 Greg. Naz. Orat. 38, 12. Greg. Nyss. Dean. et res. III, 253 B (156 Oehl. PGr 46, 148 C). De virg. 12 III, 151 (88 Oehl. PGr 46,376)) [*](1 τοῦτο < C |εἰς παυ. κ. σκάνδ. S |εἰς κ. εἰς σκῶλαν U | οὐ γὰρ] es beginnt C in C Bl. 234v Z. 8 (Lemma τοῦ ἐκ τοῦ περὶ ἀναστάσεως λόγου) und R 222 (Lemma τοῦ αὐτοῦ) |οὐ γὰρ]οἐκ CeCr 2 κακὸν ὁ δεὸς C | ἐκ—παράπαν Z. 3<S | εἰς < UC 3 αὐτεξουσίως las schwerl. S | οὕτως<S 4 γέγονεν S | ῆ C, εἰ Cr: ῆ VUSC k | ὅν]etwa τοῦτο δὲ od. αὐτὰ δὲ (viell. las aber S ὃ) toze S 5 τηρῆσαι C k: τηρηθὲν δὲ S 6 ὑπερβάντος S 7 δικαιοσύνης]es endet C | κατερυπώθη καὶ U: < S 8 τοῦ θεοῦ nach ἀποφάσεως in S | ἀποστατ.—συλλαβών Ζ. 10 Prok | ἀποστ.:παραβὰς Park 9 πολλῆς] »unreiner« (βεβήλου?)S | τοῦ σκύτους S: 12 κακὸν—ἀποθάνῃ S. 282, 2] ἐν ἐλαττώσει κεκακωμένον ἐξ ἐπιβουλῆς τοῦ διαβόλου ἰδὼν αὐτὸν γεγενημένον, οὐκ εἴασε μεταλαβεῖν τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς, ἀλλὰ ἐνέδυσεν αὐτόν τε καὶ τὴν σύζυγον εὕαν γετῶνας δερματίνους καὶ ἀπέλυσε τοῦ παραδείσου, νέκρωσιν αὐτοῖς ὁρίσας λέγων »γῆ εἲ καὶ γῆν ἀπελεύσε »γῆ εἶ καὶ εἰς γὴν ἀπελεύσει«, ὅπως καθαρίσας τῆς ἐλαττώσεως ἐν τῇ ἀναστάσει ὡς ἄριστος κεραμεῦς πἀλιν ἀπὸ τοῦ ἰδίου φυράματος ἄνευ ἐλαττώσεως ἀναστήσει V; von νέκρ. an auch Catene (nur ὑρ. αὐτ. u. ἀπελελεύση . . ἀναστήση) |τοῦ διαβόλου aus V: τῆς ἀδίκου od. ἀδικίας las S | αὐτὸν <S 13 καθάπερ U 121 | ὁ διάβ. πλάνος]αὐτὸς ὁ πλανῶν αὐτὸνὁ διάβ. S 14 νεκρότητα U, vgl. Jh Symb. in Epiph. S. 15: τινὶ +S)

Προηπόρηται δὲ ἤδη καὶ ἀπεδείχθη τοὺς δερματίνους χιτῶνας μὴ εἶναι τὰ σώματα. ὅμως δὲ καὶ πάλιν (οὐ γὰρ ἅπαξ ῥητέον) φράζωμεν. αὐτὸς πρὸ τῆς κατασκευῆς αὐτῶν ὁ πρωτόπλαστος ὁμολογεῖ καὶ ὀστᾶ ἔχειν καὶ σάρκας, ὁπότε δὴ τὴν γυναῖκα προσενεγθεῖσαν σὐτῶ θεασάμενος »τοῦτο νῦν ὀστοῦν« ἰφώνησεν »ἐκ τῶν ὀστῶν μου καὶ σᾶρξ ἐκ τῆς σαρκός μου· αὕτη κληθήσεται γυνή, ὅτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη. ἕνεκεν τούτου καταλείφει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ και τὴν μητέρα, καὶ προσκολληθήσεται τῇ γυναικὶ αὐτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν«.

οὐ γὰρ δὴ ἀνέξομαι φληναφώντων τινῶν καὶ βιαζομένων ἀπηρυθριασμένως τὴν γραφήν, ἵνααὐτοίς δὴ σαρκὸς μὴ εἶναι προχωρήσῃ ἡ ἀνάστασις, ὀστᾶ νοητὰ καὶ σάρκας ὑποτιθεμένων, καὶ ἄλλοτε ἄλλως ἄνω καὶ κάτω μεταβαλλομένων ἀλληγορίαις, καὶ ταῦτα οὕτως ὼς γέγραπται παραλαμβάνεσθαι κρατύνοντος τοῦ Χριστοῦ τὴν γραφήν, ἔνθα πυνθανομένοις τοῖς Φαρισαίοις περὶ χωρισμοῦ γυναικὸς ἀποκρίνεται· »οὐκ ἀνέγνωτε ὅτι ἀπ᾿ ἀρχῆς ὁ κτίσας ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησε; καὶ εἰπεν, ἕνεκεν τούτου καταλείωει ἄνθρωπος τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα« [*](7 Gen. 2, 23—14 De res. I, 62, 8. Porphyrius(?) bei Makar. Magnes III, 33, 16—17 Mt. 19, 4) [*](3ff Prokop. PGr. 87, 1, 164f. Doctrina patrum S. 180 Diekamp—5 Epiph. Ad loann. Hier. ep. 51, 5, 403 8. 403 Hilberg—14 Eustath. De engastr. 22 S. 51, 5 Kl) [*](1 γενηθὲν U | 3 Προηπόρηται—ἐκπεσεῖν S. 283, 8 Doctr. patr. S. 180 (An) | Προγπόρηται δὲ < S, unten 62, 9 προσαποροῖσι | καὶ< S | τοὺς δερμ. —σώματος S. 283, 4 Prok 5 φρίζωμεν. αὐτὸς<V | 359 | ὁ πρωτόπλαστος < V 6 σάρκας ἔχειν καὶ ὀστᾶ S | ἔχων V | δὴ < S 6f αὐτῶ προσαχθεῖσαν U 7 αὐτῷ < S 8 καὶ σὰρξ—μου<S 9 σὐτῆς < S 10 πρὸς τὴν γυναῖκα An 11f φληναφοὐντων U 12 ἀπερυθριασμένως U 13 δὴ σαρκ. μὴ]δίχα σαρκ.?An | δὴ über. setzt nicht S | μὴ εἶναι προχωρ.] »nicht sei« S | προχώρησις U | ἠ < An 14 σάρκας] νοητὰς + U: < V S An | καὶ ἄλλω τε V: S 79v | ἄνω καὶ κάτω < S, vgl. dazu z. B. Porphyr. bei Makar. Magn. III, 33 15 ὑποβαλλομένων V: aber mit Recht vergl. Jh Pl Gorg. 481 E | schwerl. las S καὶ ἀλληγ. (i inagl. wohl aus inagl.): nach ἀλληγ. interpung. Dd | οὕτως (od. etwa ὡσαύτως) auch vor παραλμβ. S 16 κρατύ.: »heibend« »gebietend« S | τὴν γραφὴ < S | ἔνθα (nicht ὃς) las wohl auch S (ize aus izde) 17f οὐκ ἀνέγνωτε < U 18 ὁ κτίσ. αύτοὺς . . ἐποίησε αὐτούς S | καὶ εὖπεν— μητέρα Ζ. 19 < | καὶ εἶπεν < V: αὐτοὺς An 19 πατέρα] αὐτοῦ + An)