De Resurrectione

καὶἵνα μὴ εἴπῃς ὅτι Οὐ μανθάνω (σκοτεινῶς ἐκεῖνος γὰρ τοῦτο διέλαβεν), ἐγὼ δή σοι σαφέστερον ὧδε τὸν νοῦν τούτων ἐξηγήσομαι. ἤδη γὰρ πάντως ἑώρακας δέρμα ζῴου ἢ ἄλλο τι τοιοῦτο γεμισθὲν ὕδατος, ὅπως, ἐὰν πρὸς ὀλίγον κενούμενον πρὸς ὀλίγον πληροῖτο, ἀεὶ τὸ εἶδος τὸ αὐτὸ δείκνυσιν. οἷον γὰρ ἂν ᾖ τὸ περιέχον, ἀνάγκη πρὸς αὐτὸ καὶ τὸ ἐντὸς σχηματίζεσθαι. φέρε γάρ, ὑπεκρέοντος τοῦ ὕδατος εἴ τις [*](8 De res. III. 3,5 — 12 Plato Phaed. 93 A. 100 A — 14 vgl. De res. III, 3. 6. De res. I, 16. 1 S. 239, 6f 1 φραστέον] πλαστέον] V | ταύτας U 2 τ. δέοντος] »das Verständnis« S | ἀκριβῶς viell. < S 4 ἅτε U S: ἀπ᾿ V 5 ὁ vor αὐτὸς < U καὶ νῦν las wohl auch S (i nyne): iziti A B | ἐν τούτῳ S 66v 6 ἕκαστος] ἔκδετος V 7 ὠριγένη V | ἐκεῖνος onŭ: »jenes« ono S 8 τὴν ἀναστ. V 349 ῥευστοῦ — σῴζεσθαι Ζ. 12 vgl. III, 3,5 aus Ph | ὄντος] ὑπάρχοντος ΙΙΙ, 3, 5 | τοῦ ὑλικοῦ τούτου τοῦ σώματος S; τοῦ ὑλικοῦ σώματος ΙΙΙ, 3, 5 9 κἂν τὸ βραχύ < ΙΙΙ<; 3,5 | τὸ] τῷ V 9f ἀπογινομένου κ. ἐπιγινομένου ΙΙΙ, 3,5 10 χαρακτηριάζον U | τ. ἄνθρ.] τὴν μορφὴν ΙΙΙ, 3,5 11 nach ἀνάγκη eine Umstellung in U 133 ed. Petav. 540 B—560 D ἀνοικείως ἐκτιθεμένῳ; verbessert aus V (Bl. 349 2, Z. 8 ἀνάγκην φησὶ) u. S | φησί U 133: δὴ ΙΙΙ, 3, 5 12 τοῦ < ΙΙΙ, 3, 5 | σῴζεσθαι < S; ἔσεσθαι ΙΙΙ, 3, 5 u. endet | δεῖν < S, wie c. 49, 1 V: δεῖ U (in Correctur) 12f Οὐ μανθ. Bo Holl vgl. S. 260, 23: οὐ καταμανθάνω Jh; Pl 93 A οὐ μανθάνω ἔφη u. 100 A βούλομαι δέ σοι σαφέστερον εἰπεῖν ἃ λέγω· οἶμαι γάρ σε νῦν οὐ μανθάνειν: καὶ λανθάνεις V, οὐκ ἀεὶ μανθάνει U: < S: καὶ λανθάνει Oehler Dd 13 σκοτεινῶς] σκοπεῖν ὡς V; tjmně: tomně S | γὰρ < S | διέλαβεν] δὲ ἔλαθεν V | δή Kl: δὲ VU; < S 14 ὧδε < S | τοῦτον U | ἤδη] ἰδὲ S, vgl. III, 3, 6 |παντὸς S | 15 ἄλλο ino: nina S | τι < V | τοιοῦτον U: < S | ὅπως ἐὰν < S)

καὶ δὴ καὶ τὸ σῶμα τούτοις ὁ ἐθέλων ἀπει- κάζειν οὐκ αἰδεσθήσεται. ὡσαύτως τγὰρ καὶ τὰ ἀπὸ τῆς τροφῆς ἀντεισαγόμενα ἀντὶ τῶν ὑπεξωσθεισῶν σαρκῶν εἰς τὸ σχῆμα τοῦ περιέχοντος εἴδους μεταβαλοῦνται· καὶ ὁπόσον μὲν ἂν κατὰ τοὺς ὀφθαλμοὺς διαχυθῇ, τοῖς ὀφθαλμοῖς ἔοικεν, ὁπόσον δὲ κατὰ τὸ πρόσωπον, τῷ προσώπῳ, ὁπόσον δὲ κατὰ τὰ ἕτερα, τούτοις. ὥστε τὸν αὐτὸν ἕκαστον φαίνεσθαι, οὐκ οὐσῶν τῶν σαρκῶν ἐν ταὐτῷ τῶν πρώτων ὑποκειμένων, ἀλλὰ τοῦ εἴδους, καθ᾿ ὃ εἰδοποιοῦνται τὰ προσγιγνόμενα.

καὶ τοίνυν εἰ μή ἐσμεν οἱ αὐτοὶ κἂν ἐπ᾿ ὀλίγας ἡμέρας τῷ σώματι, ἀλλὰ τῷ εἴδει τῷ ἐν τῷ σώματι (τοῦτο γὰρ μόνον ἕστηκεν ἀπὸ γενέσεως), πολλῷ μᾶλλον οὐδὲ τότε οἱ αὐτοὶ κατὰ τὴν αὐτὴν σάρκα ἐσόμεθα, ἀλλὰ κατὰ τὸ εἶδος τὸ καὶ νῦν ἀεὶ διασῳζόμενον ἐν ἡμῖν καὶ μένον, ὃ γὰρ ἐκεῖ τὸ δέρμα, τοῦτο τὸ εἶδος ἐνθάδε· ὅ δὲ ἐκεῖ τὸ ὕδωρ ἐπὶ τῆς εἰκόνος, τοῦτο ἐνταῦθα τὸ προσγιγνόμενον καὶ ἀπογιγνόμενον.

ὥσπερ οὖν νῦν τοῦ σώματος οὐκ ὄντος τοῦ αὐτοῦ, ὅμως ὁ χαρακτὴρ ὁ κατὰ τὴν αὐτὴν μορφὴν ὁ αὐτὸς σῴζεται, οὑτωσὶ καὶ τότε, οὐκ ὄντος τοῦ σώματος τοῦ αὐτοῦ, εἰς τὸ ἐνδοξότερον τὸ εἶδος αὐξηθὲν οὐκέτι ἐν φθαρτῷ, ἀλλ᾿ ἐν ἀπαθεῖ καὶ πνευματικῷ δειχθήσεται σώματι, ὥσπερ οἷον <τὸ> τοῦ Ἰησοῦ [*](4 vgl. De res. III, 3, 6 1f κενωθ. S 67 2 τῶν ὑδάτων las schwerl. S | εἰ μὴ ἀνάγκη ne nuždali: neimjždam S | τοιοῦτο ἀνάγκη V | αὐτὸ τὸ προστιθέμενον las schwerlich S 3 πρότερον Holl, πρῶτον S, πᾶν VU | τὸ εἶναι καὶ < S |τὸ αὐτό < S | περιθεὶς ῥεῖ U: εἰς ὁ εἰσρεῖ S 4 καὶ δὴ ΙΙΙ, 3, 6 |καὶ τὸ]τοῦτο τὸ übersetzt S 5 ἐδεσθήσεται V 6 ὑπεξωθεισῶν V: ὑπεξεωθεισῶν U 7 εἴδους: σώματος schwerl. eichtig S | μὲν οὖν ἂν V 9 κατὰ τὰ ἕτερα: »einem anderen Glied« S | τούτοις] τοσοῦτον S 10 τῶν σαρκῶν ἐν ταὐτῷ (ἐν αὐτῶ V): »dasselbe Fleish« S 10f τ. πρ. ὑποκ. < S 12 προσγινόμενα U | καὶ U 133v | εἰ μή ἐσμεν] »nicht« S | οἱ αὐτοὶ] ἐν αὐτοῖς V: τὸ αὐτὸ viell. S, doch ist wohl für. tože zu lesen tiže »dieselben« 13 τὸ εἶδος, τὸ las schwerl. S, obrazǔ wohl aus obrazom | τῷ2 < U 14 πολλῶ οὖν U | τότε < S 15 κατὰ < V | τὸ κ. V 349v | <καὶ> ἀεὶ Holl: ἀεὶ < S 16 καὶ μένον < S 17 ἐνθάδε] »schien« + S, ἐφάνη? | ἐκεῖ S 67v 17f προσγιν. κ. ἀπογιν. U 18 κ. ἀπογιγνόμενον < V | ὥσπερ οὖν] καὶ ὥσπερ S 19 ὁ1 < V 20 οὑτωσὶ Jh, so od. οὕτως S: οὕτως εἰ VU | τότε, οὐκ < U 21 ἀλλὰ U 22 ἀπαθεῖ] »unverweslichem« S | ὥσπερ οἷον: »wie« S | τὸ + Md | τοῦ: τῶ U)

Καὶ ταῦτα μὲν οὖν μέχρι τοσούτου διεσκέφθω. οὗτος γὰρ ὡς ἐν κεφαλαίῳ τῶν Ὠριγένους δογματισμῶν ὁ νοῦς. ἐὰν δέ τις τῶν ἀμφισβητούντων προβαλλόμενος τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, διὰ τὸ »πρωτότοκον τῶν νεκρῶν« καὶ »ἀπαρχὴν« αὐτὸν εἰρῆσθαι »τῶν κεκοιμημένων«, λέγοι ὅτι Καθάπερ ἐκεῖνος ἀνέστη, καὶ τὰ πάντων ὡσαύτως ἐκείνῳ δεῖ προσδοκᾶν ἀναστήσεσθαι <σώματα>, ἵνα ὥσπερ Χριστὸς ἐγήγερται, »οὕτως καὶ ὁ θεὸς τοὺς κοιμηθέντας διὰ τοῦ Ἰησοῦ ἄξει σὺν αὐτῷ«, ἐγήγερται δὲ τὸ τοῦ Ἰησοῦ καὶ τὰς σάρκας ἔχον ἃς εἶχε καὶ τὰ ὀστᾶ, καθάπερ ἐπείσθη καὶ Θωμᾶς· λέξομεν, Ἀλλὰ τὸ τοῦ Χριστοῦ σῶμα οὐκ ἦν »ἐκ θελήματος ἀνδρός«, »ἡδονῆς ὕπνῳ συνελθούσης«, »ἐν ἀνομίαις συλληφθὲν καὶ κισσηθὲν ἐν ἁμαρτίαις«, ἀλλὰ ἐκ »πνεύματος ἁγίου καὶ δυνάμεως ὑψίστου« καὶ παρθένου, τὸ δὲ σὸν ὕπνος ἐστὶ καὶ ἡδονὴ καὶ ῥόπος.

καὶ διὰ τοῦτο καὶ ὁ σοφὸς Σειράχ »ἐν γὰρ τῷ ἀποθνῄσκειν ἄνθρωπον« ἀποφθέγγεται »κληρονομήσει ἑρπετὰ καὶ θηρία καὶ σκώληκας«. καὶ ἐν ὀγδοηκοστῷ ἑβδόμῳ ψαλμῷ· »μὴ τοῖς νεκροῖς ποιήσῃς θαυμάσια, ἢ ἰατροὶ ἀναστήσουσι καὶ ἐξομολογήσονταί σοι; μὴ διηγήσεταί τις ἐν τῷ τάφῳ [*](1 Mt. 17, 1—3 (Mark. 9, 2—4) — 3 vgl. De res. I, 46, 3 — 6 Kol. 1, 18. Apok. Joh. 1,5 — I Kor. 15, 20 — 9 I Thess. 4, 14 — 12 Joh. 1, 13 — Weish. Sal. 7,2 — 13 Psal. 50,7 — 14 Luk. 1, 35 — 16 Sir. 10, 11 — 18 Psal. 87, 11 2 καὶ τοῦ Ἠλίου < S 3 καὶ ταῦτα — διεσκέφθω auch unten 46, 3; in S wiederholt | μὲν < S | οὖν < U | οὗτος Pet Dd Jh: οὕτως V U, »dies« S 4 ὁ νοῦς] »haben wir erwähnt« S, schwerl. las S ἐμνημονεύσαμεν für δογματ. ὁ νοῦς 5 προβ.] προβάλλεται übersetzt, aber las schwerl. S | τῶ σῶμα U 6 τῶν νεκρῶν und αὐτὸν < S | εἰρῆσθαι] εἶναι las schwerl. S 7 Καθάπερ < Sb | ἐκεῖνος] ὁ υἱὸς bietet jetzt (aber wohl sݲnݲ aus sji) S | καὶ τὰ] κατὰ V 8 ἐκεῖνο δεῖν U | σώματα + S 9 οὕτως U 134 | καὶ < V 9f διὰ τ. Ἰ.: »mit Jesus« S 10 Ἰησοῦ] σῶμα + S | τὴν σάρκα las schwerl. S (plotj wohl aus ploti) 11 ἔχον < U | ἐπ. κ. Θωμᾶς: »er sagte zu Thomas« oder »sagte Thomas« S | λέξ. S Holl: λέξωμεν VU 12f ἀνδρός — συνελθ.: σαρκὸς καὶ ἐξ ἑνώσεως (συνέρξεως?) ἀνδρός S 13 ἢ ἐν S | καὶ] ἢ S |κισσηθὲν] «geboren« S 14f vor παρθένου »reinen und heiligen« + S 16 καὶ vor ὁ σοφὸς < S | σιρὰχ V S | τὸν γὰρ ἀποθνῄσκοντα las schwerl. S (»denn sterbend«) 16f ἀποφθέγγεται < S 17 σκώληκες S 17f πζ ψαλμ. V, ὀγδοηκ. ψ. ἑβδ. U; »88. Psalm« S u. + »spricht David« 19 τις < S | τῷ < U | τά|φῳ V 350)

ΜΕΘΟΔΙΟΥ

Ὡς οὖν ἐπαύσατο μόγις ὁ Πρόκλος καὶ σιγὴ τῶν παρόντων ἦν ἐπὶ πολύ, καταβληθέτων ἱκανῶσ πρὸς ἀπιστίαν, καὶ ἐπὼ ᾐσθόμην ὅτι τῷ ὄντι πεπαυμένος εἴη, ἠρέμα τὴν κεφαλὴυν ἐπάρας καὶ ἀναπνεύσας, ὥσπερ οἱ πλέοντες τοῦ κύματος ἤδη λωφῶντος, ὑποτρέμων ἔτι καὶ σκοτιζόμενος (ἐβεβλήμην γάρ, ὡς πρὸσ ὑρῆσθαι, τῇ δεινότητι κατηντλημένος τῶν λόγων) τρέπομαι πρὸς τὸν Αὐξέντιον, τιον, καὶ καλέσας αὐτόν Ὦ Αὐζέντιε, νομίζω, ἔφην, μὴ μάτην λελέχθαι τὸ ποιητιὸν

συναντιλήπτορα γὰρ καὶ συναγωνιστὴν αἱροῦμαί σε τῆς πρὸς αὐτοὺς μάχης, μὴ ἡμῖν ὀ Ἀγλαοφῶν μετὰ Πρόκλου καὶ Ὠριγένους τοῖς ἀνατρεπτικοῖς καθ’ ἡμῶν ὡπλισμένος λόγοις ἐκπέρςῃ τὴν ἀνάστασιν.

ἄγε οὖν ἀντιπαραταζώμεθα, τῶν σοφισμάτων αὐτῶν μηδὲν τῶν ἀντιλογικῶν, οἶς οἱ δειλοῖ βάλλονται, φοβηθέντες. καὶ γὰρ οὐδὲν ἐν αὐτοῖς ὑγιὲς ὅλως οὐδὲ πάγιον, ἀλλὰ φαντασία μόνον εὐπρεπὴς ῥημάτων, πρὸς κατάπληξιν <μόνον> τῶν ἀκουόντων καὶ πειθὼ κατεσκευασμένη· οὐ τῆς ἀληθείας καὶ τοῦ συμφέροντος χάριν, ἀλλὰ τοῦ δόξαι τοῖς παροῦσι σοφοῦς τοῦς λόγους.