De Libero Arbitrio

Εἰ μὲν οὖν τὴν ὕλην ἐκ τῶν ὑποστάντων γενητῶν ὑπονοεῖν ἀγένητον ὑπάρχειν ἔλεγες, πολὺν ἂν περὶ αὐτῆς ἐποιησάμην λόγον εἰς ἀπόδειξιν τοῦ ὅτι ἀδύνατον ὑπάρχειν αὐτὴν ἀγένητον. ἐπεὶ δὲ [*](11 vgl. Plato Phaed. 115 D. Prot. 317 C) [*](F S (bis Ζ. 6) E C D Ph Ezn 1 ὑπάρχειν E C D Ph S Ι εἰς γένη F, < D Ι διαιρ. — αὐτῷ Ζ. 2: »welche ihr sind u. doch von ihr getrennt « Ezn Ι διαιρ. κ. < Ph Ι αὐτοῦ < (wohl ursprünglich razdeljaemu <emu<) 1f PI Tim. 49 A γενέσεως 2 ἐν αὐτῷ] ἀπ' (oder ἐξ) αὐτοῦ S Ι ὡς — τουτ. < Ph Ι τουτέστιν 3 εἰ μὲν — ὕδωρ Ζ. 4 < Ezn Ι μὲν < ? S Ι εἴποιμι C, εἴποι τις D; < Ph Ι τ. λέγειν τ. θ. Ph Ι εἶναι vor od. nach εἰπεῖν + S 4 δὲ ὥσπερ C Ι τὸ ὕδωρ Ε 1i E 2 ὡς ὕδωρ ἐν τῇ γῇ Ph): εἰς τόπον περιγράφεσθαι + S Ι ἦν δὲ: »von (der Mat.) sagen sie, daß Ezn Ι ἄτακτος: »ungeeignet, ätslow« Ezn Ι κ. ἡ ὕλη Ph 4 f πρὸς δὴ Ε 10 Ε 2 D Ph) — κακά Ζ. 5: »und öse« Ezn 5 καὶ] τὰ D I κακά < C S Ι τόπον εἶναι < Ph 6 τῶν ἀκοσμ. aber + »denn das Ungeheure und Qualitätslose war in ihm« Ι τῶν τε D Ι τ. κακῶν] κακῶν τούτων αἴτιον Ph Ι ὅπερ — μᾶλλ. Ζ. 7] κ. ὅρα γὰρ ὡς Ph Ι δοκεῖ] ein Blatt fehlt in S 7 ὕλην C 143. In D vorher Worte des Drosserius S. 148, 24f Ι ὕλν — λέγεις Ζ. 9 anders Ezn, aber hat Z. 8 δοχεῖον — εἶναι Ζ. 9 Ι γὰρ εἶναι θέλῃς D, ὑποτιθέμενος Ph 8 εἴποις D E 10 εἰπὼν Pha, εἰπεῖν Phb b | τὸν θεὸν vor τ. κακῶν C Ι κ. τ. φεύγειν Ph Ι φυγεῖν F, φάσκειν C Ι προαιρούμενος] λόγῳ ψιλῷ μόνον δοκεῖς φεύγειν, ἔργῳ δὲ ἐξεταζομένου τοῦ πράγματος + D 9 αὐτὸν] καὶ δημιουργὸν + D (nicht D r) Ι εἶναι] τὸν θεὸν D Ι λέγεις] θέλεις C, ἀποφαίνει D, ἀποφαίνεις Bh) 10 Εἰ μὲν — δοκεῖ S. 162, 5 < v Ph: εἰ μὲν — ὑπονοίας S. 162, <; Ezn Ι τῶν F τ. ὑποστατῶν καὶ C Ι θέλῃς ὑπονοεῖν καὶ D Ι ὑπονοῶν F 10 f ἀγέν. ὑπον. Ε 2 11 ἔλεγες] αὐτὴν D Ι πολὺν — ἀγένητον Ζ. 12 < D Ι αὐτῆς] ταύτης 12 ὅτι] εῖναι C Ι αὐτὴν ἀδύν. ὑπ. C Ι ἀγένητον < E C Ι ἐπεὶ δὲ] ἐπειδὴ)

Φῂς τοίνυν ἄποιον ὕλην συνυπάρχειν τῷ θεῷ, ἐξ ἡς τὴν τοῦ κόσμου γένεσιν ἐδημιούργησεν;

ΟΥΑΔ. οὕτω μοι δοκεῖ.

ΟΡΘΟΔ. Οὐκοῦν εἰ ἄποιος ἐτύγχανεν ἡ ὕλη, γἐγονεν Τε κόσμος πρὸς τοῦ θεοῦ, ἐν δὲ τῷ κόσμῳ αἱ ποιότητες, τῶν ποιοτήτων γἐγπμεμ ποιητὴς ὁ θεος;

ΟΥΑΔ. Οὕτως ἔχει.

ΟΡΘΟΔ. Ἐπεὶ δέ σου καὶ λέγοντος πρόσθεν ἤκουον ὡς ἀδύνατον [*](3 Tert. Adv. Hermog. 10 — 5 vgl. Plato Pol. Vni, 533 C — 13 Plato Pro- tag. 320 B) [*](F E C D Ph (von Ζ. 6 an) Ezn (bis Ζ. 5)) [*](1 φῂς] nach φ ist das Folgende bis τοιαύτης ὑ erloschen in F: ἔφησθα E Ι εἶναι nach ὑπον. in Ε 2 Ι θεοῦ εἶναι CD (nicht Dr) Ι τῆς ὑπον. ὑπόν. < D Ι ποιαύτ.] τῆς C 1 f διὰ τοῦτο« »Numehr« Ezn 2 τοῦτ' Ε | τούτων] ταύτην Ε 2 Ι ἔρχεσθαι] ἄρχεσθαι C Ι μοι δοκῶ: μοι δοκεῖ F, δοκεῖ C, δοκῶ D: »ist es nötig« Ezn φανεροῦ — κακά Ζ. 3: »und zu zeigen, woher das Böse kommt« Ezn γὰρ < C 3 γενομένου ED, γενομ. μοι E 2, γινομένου γὰρ C Ι τῷ λόγῳ Md: τοῦ λόγου Textzeugen Ι ἔσται C, εἰσὶν w. e. seh. F 3f ὐχ οἷόν τε < Ezn 4 αἴτιον FOD (nicht D r); aber vgl. 8, 2 ὐδ' οὕτως ἀναίτιον τῶν κακῶν δυνατὸν εἰπεῖν τὸν θεόν Ι εἰπεῖν schon nach ἐστιν D 5 ὑποτιθ. . . ὑπόν. ἀναιρ. auch PI Ι τὴν — δοκεῖ < Ezn Ι μοι < Ε 2 Ι δοκεῖ: νόει Ε 2: ὅτι εἰ μὴ οὔσας ἐδημιούργησεν ὁ θεὸς καὶ τὰς οὐσίας ὁμοίως + F. wohl aus einer auf das Folgende sich beziehenden Randbemerkung 6 ἔφης (ais Dr): Ph S. 305 a, 36 — 305b, 13 λέγε δὲ κ. ὦδε. φῂς Ι φῂς — ἐχέτω S. 163, 12 anders Ezn Ι ἄποιον < Dr 6f τὴν τοῦ F E 10 C D Ph: τὴν τοῦδε τοῦ Ε 2 (vgl. 10, 4), τοῦ ’ 8 OYA F, ΑΓΔΑΟΦΩΝ C, < immer E Ι οὕτως CPhb Ι δοκεῖ] φημί D. D + S. 150, 12 — 152, 2 ἐξ ἀνάγκης καὶ χωρητὸν λέγειν etc. wie oben VI, 1. 2 etwas ürzt bis ἀνάγκη M 9 ορθ wie fortan stets F, ΜΕΘΟΔΙΟΣ C, < stets E < D 10 f γέγονεν ποιότης F C, ποιητὴς ποιότης 12 ΟΥΑΔ.: F C wie Ζ. 8 Ι οὕτως ἔχει < D 13 FC wie Z. 9 Ι ἐπειδὴ ἔμπροσθεν ἥκουον ἤκουσα Ε 2) E Ι Ἐπεὶ — ἥκουον: ἐπειδὴ δέ σου ἀκούω ταῦτα λέγοντος PI Ι σου — ἤκουον] σοι δοκεῖ καὶ Ph Ι σου κ. λώγ.] ἀναγιγνωσκομένου D)

ΟΓΑΛ. Δοκεῖ.

ΟΡΘΟΔ. Ἕτερον δέ τι παρὰ τὰς οὐσίας ὑπάρχειν αὐτάς;

ΟΓΑΛ. Οὕτως ἔχει.

ΟΡΘΟΔ. υὐκοῦν εἰ μήτε ἐξ ὑποκειμένων ποιοτήτων τὰς ποιότητας ἐδημιοόργησεν ὁ θεὸς, μήτε ἐκ τῶν οὐσιῶν ὑπάρχουσιν, τῷ μηδὲ οὐσίας αὐτὰς εἶναι, ἐκ μὴ ὄντων αὐτὰς ὑπὸ τοῦ θεοῦ γεγονέναι ἀνάγκη εἰπεῖν. ὅθεν περιττῶς ἐδόκεις μοι λέγειν ἀδύνατον εἶναι δοξάζειν ἐξ οὐκ ὅντων γεγονέναι τι πρὸς τοῦ θεοῦ.