Symposium Sive Convivium Decem Virginum
Methodius
Methodius, Symposium Sive Convivium Decem Virginum, Bonwetsch, Hinrichs, 1917
Ἐπίστησον δὲ πρὸς τοῖς εἰρημένοις ὃπως καὶ θεοδώρητον εἶναι τὸ τῆς παρθενίας ἐπιτήδευμα παρεγγυᾷ· ὃθεν τοὺς κατὰ πρόφασιν κενοδοξίας τῶν ἀκρατεστέρων ἐπὶ τοῦτο παρεληλυθτας ἀποβάλλεται συμβουλεύων γαμεῖν, ἵνα μὴ καιρῷ τῆς ἀκμῆς σφυγμοὺς φλεγμονὰς παρεχούσης αὐτοῖς τῆς σρκὸς ἀσχημονῶσιν οἰστρηλατούμενοι τὴν ψυχήν. τί γὰρ παραδίδωσιν ἐπισκεπτέον. »εἰ δέ τις ἀσχημομεῖν ἐπὶ τὴν παρθένον αὐτοῦ νομίζει« φησίν »ἐὰν ᾐ ὑπέρακμος, καὶ οὓτως ὀφείλει γενέσθαι, ὃ θέλει ποιείτω, οὐχ ἀμαρτάνει γαμείτσαν«, οἰκείως ἐνταῦθα προκρίνων τὸν γάμον τῆς ἀσχημοσύνης ἐπὶ τῶν ἑλομένων μὲν παρθενεύειν, δυσανασχετούντων δὲ τὸ μετὰ ταῦτα καὶ ἀποκαμνόντων, καὶ λόγῳ μὲν δι᾿ αἰδῶ τὴν χρὸς τοὺς ἀνθρώπους αὐχούντων ἐπιμένειν, ἒργῳ δὲ οὐδὲ μακρότερον ἐνδιατρίψαι δυναμένων. τῷ μέντοι αὐτοκρατορικῇ καὶ αὐθαιρέτῳ κρίνοντι προθεσει »τηρεῖν τὴν ἑαυτοῦ« σάρκα »παρθένον« καὶ μὴ ἒχοντι »ἀνάγκην«, ὅπερ ἐστὶ πάθος ἐκκαλούμενον τὴν ὀσφῦν εἰς συνουσίαν (εἶναι γὰρ δὴ καὶ διαφοράς, ὡς εἰκός, σωμάτων), τούτῳ καὶ διαθλοῦντι καὶ σπουδαίως ἐπιμένοντι τῇ ἐπαγγελίᾳ, καὶ ταύτην ἄριστα διαπεραινομένῳ παρακελεύεται μένειν καὶ τηρεῖν, τῇ παρθενίᾳ τὰ πρωτεῖα νέμων. ὁ γὰρ δυνάμενος, φησί, καὶ φιλοτιμούμενος »τηρεῖν τὴν ἑαυτοῦ« σάρκα »παρθένον καρεῖττον ποιεῖ«, ὁ δὲ μὴ δυνάμενος, »τηρεῖν« δὲ νομίμως καὶ μὴ λαθροφθορῶν, »καλῶς«. καὶ [*](6 IKor. 7, 3 — 14 I Kor. 7, 37 — 19 I Kor. 7, 37f) [*](2 εἶναι < Ο 3 ἀκρατόρων wie S. 39, 12 viell. richtig Ο | ἐπὶ] flg De res. I, 80, 5) Ο 5 f οἰστρηλατού)μενοι unleserl. Ο 6 τῇ γὰρ παραδόσει Ρ 173 7 τῆς παρθένου Cb Jh | αὐτο Ο 8 οὕτως undeutl. 9f (ἀσχη)μοσύνης — ἑλομεν(ων) unleserl. Ο 10 ἑλομ.] βουλομένων (παρθ)ενεύειν unleserl. Ο 11 ταῦτα κ. ἀποκ. unleserl. Ο | καὶ (ἀποκ.), αὐχούντων u. ἒργῳ v. 2. Hd. in ücke eingetragen M | B Jh: καμνόντων MAI | λογ Ο | δι’ αἰδῶ OP: διὰ B | τὴν πρὸς < B 12 τοὺς < Ο Ausgg. | αὐχ)ούντων — μα(κρότ)ερον ἐνδιατρί)ψαι u. (δ)υναμ. — ἔχοντι Z. 14 unleserl. Ο | αὐχ. u. ἔργῳ v. 2. Hd. in < M AI 13 nach δυναμ. + τῷ εὐνουχισμῷ M AlJh | τῷ μ. αὐτοκρ. < 13 f τὸν . . κρίνοντα . . ἔχοντα P 13 αὐτοκρατορικῶ P 13 f κ. μὴ κρίνονται MAI 14 προθ. — παρθένον] οἱ τοιοῦτοι παρὰ τὴν ἐπαγγελίαν αὐτῶν MAI | ἔχοντες MAI 15 ἀνάγκην Ο 51 16 δὴ + P 18 παρακελεύσετται B 19 παρθενίᾳ unleserl. Ο Idf καὶ φιλοτ. φησὶ Ο 20 τηρεῖν auch nach σάρκα, ab. durch Punkte als zu tilgen bezeichnet in Ο 21 νομικῶς P | κ. μὴ λαθροφθ. < P)
Ταῦτά σοι κατὰ δύναμιν ὑπὲρ ἁγνείας, ὦ Ἀρετή, κἀγὼ συνεισφερω.
ΕΥΒΟΤΛ. Σφόδρα διὰ πολλῶν, ὦ Γρηrόριον, μόλις εἰς τὸ προκείμενον ἀφίκετο, μακρότατον ἀναμετρησαμένη καὶ περαιωθεῖσα πέλαγος λόγων.
ΓΡΗΓ. Ἒοικεν οὓτως ἒχειν· ἀλλ᾿ ἲθι καὶ τὰ λοιπὰ ἐφεξῆς μνημονεύσατες μιμητικώτατα διέλθωμεν, ὧν ἒτι ἒναυλον τὴν ἀκρόασιν ἔχειν μοι δοκῶ, πρὶν ἀποπτῆναι καὶ διαφυγεῖν·
ΕΓΒΟΓΛ. Ἀλλὰ λέγε· τούτων γὰρ καὶ ἐληλύθαμεν ἀσμένως ἀκουσόμενοι τῶν λόγων.
ΓΡΗΓ. Καὶ μὲν δή, καθάπερ εἶπας, μετὰ τὸ καταχθῆναι τὴν Θάλειαν δρόμοις ἀκυμάντοις εἰς τὴν γῆν ἡ Θεοπάτρα ἐφεξῆς ὑπολαβοῦσαν ἑαυτὴν ἒφη εἰπεῖν τάδε.
Εἰ μὲν ἐπὶ τῶν αὐτῶν, ὠ παρθένοι, διεξόδων ἡ σοφία τῆς λογικῆς ἳστατο τέχνης καὶ τὴν αὐτὴν ἀεὶ διεπορεύετο τρίβον, ὀὐδεμία ἂν ὑπῆρχε μηχανὴ τοῦ οὐκ ἀποκναίειν ἐπιχειροῦσαν τοῖς ἢδη [*](1 vgl. Symp. S. 77, 4f. De autex. 12, 9 — 11 Plato Pol. V, 460 D — 12 vgl. Plato Menes. 235 C — 24 Plato Phaed. 86 A Legg. VI, 780 D) [*](1 μὲν < Ο. nach τούτων AI | μετὰ χειρὸς Jh 3 τότε P 173 v | ἀφ᾿ ἡμῶν B 8 Εὐβ. u. Γρηγ. hier stets < O 9 ἀφίκετο < Ο | μακρότερον Ο 10 Pl Parai. 137 A πέλαγος λόγων 11f Pl ἐφεξῆς διέλθωμεν | μνημονεύσοντες B V(? P) 12 ὡς ἒτι P | Pl λόγος ὁ λόγος 14 ἀκουμάτων B 16 καὶ üb. d. Lin, in P 18 Γρηγόρ. B, . εοπάτρα δ ōς Ο | Καὶ] . αὶ Ο (Θ u. Κ sollten mit anderer Tinte geschr. werden): Ναὶ B 19f ὑπολαβοῦσα HSS: ὑπολαβοῦσαν Cb Jh; (vgl. S. 5, 2f) 21f Θεοπάτρα. λόγος δος Ρ, < Ο 24f PI Phaed. οὐδεμία γὰρ μηχανὴ ἂν εἲη 25 (μη)χανὴ — ἀποκναίειν unleserl. Ο | τοῦ] μὴ Al Jh | ἀποκναίειν HSS : ἀποκνεῖν Jh mit Pl Legg. ἐπιχειρῶν λέγειν ἒοικας . . ἀποκνεῖν;)
Ἐγὼ γὰρ ἀκριβῶς ᾐσθῆσθαί μοι δοκῶ, ὅτι τῆς εἰς τὸν παράδεισον ἀποκαταστάσεως καὶ τῆς εἰς τὴν ἀφθαρσίαν μεταβολῆς καἰ τῆς πρὸς τὸν θεὸν καταλλαγῆς οὐδὲν αἴτιον οὕτως ἄλλο γέγονε καὶ σωτήριον ἀνθρώποις, τὸ στρατηγῆσαν ἡμᾶς εἰς ζωήν, ὡς ἁγνεία. πειράσομαι γὰρ ᾗ διανοοῦμαι περὶ τούτων ἐνδείξασθαι νῦν, ἴνα σαφῶς τὴν δύναμιν τοῦ προειρημένου χαρίσματος ἀκούσασαι, πόσων ἡμῖν παρεκτικὸν ἀγαθῶν ἐγενήθη γνῶτε. τὸ γοὺν ἀρχαῖον, μετὰ τὸ μετοικισθῆναι τὸν ἄνθρωπον ἐκβληθέντα διὰ τὴν παράβασιν, τὸ ῥεῦμα τῆς φθορᾶς ἐπὶ πολὺ προσεχύθη καὶ φερόμενον σφοδρῶς [*](1 Plato Prot. 301 D — Hebr. 1, 1 — 8 s. ἀπισκεπτ. im Index — 12 vgl. Plato Symp. 193 B — 17 Plato Tim. 43 f) [*](3 f SS Parall. S. 200 Holl) [*](1 μ)υρίαι — δι(έξοδοι) unleserl. | μὲν λ. ὁ.] συναναφαίνονται τρίβοι (v. 2. Hd. in ücke) Μ AI | μὲν < Jh 2 f ἐπεισπν. — ἀποκλ(ήρωσ) Ο: ἐπιπνέοντος Μιν τοῦ πνεύματος, τὶς ἀπ. (v. 2. Hd. in ücke) MAI 3 ἐγκαλύπτεσθαι P 174 PI Phaedr. 237 A ἐγκαλυψάμενος | οὐκ — εὐχαριστ. Ζ. 4 C (Ck). Lemma ἐκ τῶν αὐτῶν (vorherg. Symp. 7, 1) | οὐκ — μέτεστι unleserl. O ( οὐκ ἂν ὑπ' ἀγνοίας ἀκνήσαι μέτεστι M ο ἂν ὑ. ἀ. ὀκνήσαιμεν τῆς AI]): ὕπαίτιος οὕτως μετέστη C 4 ἐὰν τὰ unleserl. Ο: καὶ τὰ MAI | κοσμοίη B, κοσμοῖ C: κοσμῆσαι MAI | λόγοις — χαρισμάτων Z. 5 unleserl. Ο: κ. τὰ φαῦλα μὴ διασκευάσαι διασκεδάσαι AI [auch Cb]) κατίπερ καὶ πῶς AI) οὐκ ἐπαινέσαι τολμήσομεν τ. χαρ. v. 2. Hd. Μ AI | εὐχαρ.] πρὸς οἰκοδομὴν τῶν πυθομένων + C u. endet 5 ὑμνήσωμεν Jh: ὑπομνήσωμεν P | τὸ O ν 9 αἰσθάνεσθαί viell. richtig O ( αἰ8σθέσθαι Ch) 11 τὸν vor θεὸν + Ο 1 οὕτως αἴτιον P Jh 12 σωτήρ(ιον) undeutl. | PI ὁ Ἔρως . . στρατηγός 13 ᾗ] εἰ übergeschr. ἧ Ο 15 ἀγαθῶν παρεκτικὸν O 16 διὰ < P Zeichen in B) 17 ff PI Tim. 43 f ἐφέροντο . . ἀτάκτως μι)ν ὅπῃ τύχοι προϊέναι . . . πολλοῦ γὰρ ὄντος τοῦ κατακλύζοντος καὶ ἀπορρέοντος κύματος . ., τὰ τῶν προσπιπτόντων παθήματα . ., ὅτε . . διὰ τοῦ σώματος αἱ κινήσεις ἐπὶ τὴν ψυχὴν φερόμεναι προσπίπτοιεν, αἵ δὴ . . αἰσήσεις . . κέκληνται . . . αἷς δ’ ἂν ἔξωθεν αἰσθήσεις τινὲν . . προσπεσοῦσαι συνεπισπάσωνται καὶ τὸ τῆς ψυχῆς ἅπαν κύτος, τόθ' αὖται κρατοὑμεναι κρατεῖν δοκοῦσι)
Ἀλλὰ γὰρ ἵνα μὴ πα ρεκβαίνωμεν τοῦ προκειμένου, φέρε δὴ τὸν ψαλμὸν ἐν χερσὶν ἐξηγησώμεθα λαβοῦσαι τοῦτον, ὃν αἱ καθαραὶ καὶ ἀλώβητοι ψυχαὶ προσᾴδουσι τῷ θεῶ, »ἐπὶ τῶν ποταμῶν« λέγουσαι »Βαβυλῶνος, ἐκεῖ ἐκαθίσαμεν καὶ ἐκλαύσαμεν ἐν τῷ μνησθῆναι ἡμᾶς τῆς Σιών. ἐπὶ ταῖς ἰτέαις ἐν μέσῳ αὐτῆς ἐκεῖ ἐκρεμάσαμεν τὰ ὄργανα ἡμῶν«· ὄργανα καλοῦσαι τὰ σκηνώματα σαφῶς ἀνεκρέμασαν ἀπὸ τῶν πεισμάτων τῆς ἀγνέίας ἐξάψασαι τοῦ Μου ἳνα μὴ δυνηθῶσιν ἐξαρπασθεῖσαι πάλιν παρασυρῆναι τῷ ῥεύματι τῆς ἀκρασίας· Βαβυλὼν γάρ, τάραχος ἢ σύγχυσι ἑρμηνευομένη, τὸν περίρρυτον βίον δείκνυσι τοῦτον, οὗ ἐν μέσῳ καθεσθέντες περικλυζόμεθα καθ’ ὃν ἐσμὲν ἐν τῷ κόσμῳ χρόνον, τῶν ποταμῶν τῆς κακίας ἐφορμώντων ἀεί. διὸ καὶ περιδεεῖς ἐσμεν καὶ κατολοφυρόμεθα καὶ βοῶμεν μετὰ κλαυθμοῦ πρὸς τὸν θεόν, ἴνα μὴ κατολισθήσωσιν ἡμῶν ἀπορρηχθέντα τοῖς κύμασι τῆς ἠδονῆς ἀπὸ τοῦ φυτοῦ ἦς ἠγνείας τὰ ὄργανα. ἐν τύπῳ γὰρ τῆς παρθενίας τὴν ἰτέαν πανταχοῦ παραλαμβάωουσιν αἱ θεῖαι γραφαί, ἐπειδήπερ τὸ ἄνθος αὐτῆς εἰς [*](2 öm. 5, 14 — 3 Plato Theaet. 150 D — 5 vgl. Gen. 1, 28 — 7 Plato Pol. X, 611 BC — 8 Psal. 136, 1. 2 — 14 vgl. Gen. 11, 9) [*](8–S. S. 49, 5 Phot. Bibl. 237 S. 30Sb, 22—39 — 11. 14. 20 Hier. In Psal. PL 26, 1304) [*](1 καὶ vor ὁ διαβ. < P 2 καὶ vor μέχρι < P Jh | μωσέσς Ο P 175 3 PI ψυχῆς ἔκγονον. 5 ἀναίσθητα PJh 7 ἐξηγησέμεθα ἐν χερσὶ O I PI οὐ λελωβημένον (v. d. Seele) . . , ἀλλ’ . . καθαρὸν 8 ἐπὶ — ἡμῶν Z. 11] Ph ὅτι τὸ ἐπὶ τ. ποταμῶν Βαβυλῶνος καὶ τὰ (< A) ἑξῆς αἱ ψυχαί φησιν λέγουσιν 10 < Jh | ἐκεἶ + Ο LXX cod. A 11 ὂργ.] ἒστενον γὰρ Phb | σαφῶς (< Ph) σκηνώματα P Jh 12 ἐκρέμασαν Ph 13 ἐξαψάμεναι Ο 14 f περίρυτον B 15 καθεσθεῖσαι Ο, übergeschr. . . έντες 16 καθ’ ὃν — χρόνον < Ph 17 ἀεὶ < Ph | περιδ. — < Ph 18 κλαυθμὼν B 18 f (ἀπορραγέντα 2. Hd. MAI) unleserl. Ο | 19 κύμασιν Ph | φυτοῦ — γὰρ τῆς unleserl. Ο 20 ὂργανα — γὰρ] σώματα. τύπον δὲ 2. Hd. M AI | ἐν τὐτω P 175v 20 f παντ. παραλ. τὴν ἰτέαν P Jh | παραλ. αἱ θεῖαι unleserl. Ο 21 θεῖαι < Ph | αὐτῆς auch Phab | ὕδωρ — ὀχ)είας ἀναζ)εῖ S. 49, 1 O: ganz anders 2. Hd. M, ebenso AI, aber auch ὕδωρ τριβὲν ἐὰν ποθῇ)
Εἰ οὐν οἱ ποταμοὶ τῆς Βαβυλῶνος τὰ ἑρύματα τῆς ἠδυπαθείας εἰσίν , ὡς οἱ σοφοί φασι, τὰ συγχύνοντα καὶ ταράσσοντα τὴν ψυχήν, ἀνάγκη τὰς ἰτέας εἶναι τὴν σωφροσύνην, ἀφ᾿ ἡς ἀνακρεμῶντες ἀνέλκομεν τὰ ὅργανα τὰ παιδογόνα ταλαντούμενα κάτω καὶ βρίθοντα τὸν νοῦν, ἴνα μὴ κατενεχθέντα περὶ τοὺς ὀχετοὺς τῆς ἀκρασίας σκωλήκων δίκην εἰς τοὺς ἰχῶρας ἐγχρίμπτωνται καὶ τὰς σηπεδόνας. χρησιμωτάτην γὰρ καὶ ἐπίκουρον εἰς ἀφθαρσίας κτῆσιν τὴν παρθενίαν ὁ θεὸς ἐδωρήσατο, σύμμαχον ἀποστείλας τοῖς ὀριγνωμένοις καὶ ποθοῦσι, καθῶς ὁ ψαλμῳδὸς ὑφηγεῖται, τὴν Σιών, ὃ δή ἐστι τὴν ἔκλαμπρον ἀγάπην τὴν περὶ αὐτῆς ἐντολήν, ἐπειδήπερ ἡ Σιὼν ἐντολὴ σκοπιᾶς ἑρμηνεύεται. — ὧδε γὰρ ἀναλογισώμεθα πάλιν καὶ τὰ ἑξῆς. τί δή ποτε ἐπηρωτῆσθαι πρὸς τῶν αἰχμαλωτιστῶν ὁμολογοῦσιν αἱ ψυχαὶ τὴν ᾠδὴν ἐπὶ γῆς ἀλλοτρίας ᾆσαι κυρίου ἢ [*](3 Odyss. 20, 510 — 4 Jes. 44, 4 (vgl. Hilar. In Psal. 136 § 7) — 8 vgl. Plato Tim. 75E — 14 Origenes? — Plato Phil. 63D — 16 Symp. 6, 4. 8,2.4.10 — 17 Symp.1, 1 S. 9, Off (8, 15. 19) — 19 Plato Symp. 180B — 20 Plato Axioch. 366 A — 23 Onom. s. 198, 64 Lagarde — 24 Symp. 5, 5. De lepra 9, 1 — 25 Psal. 136, 4) [*](1 ἂν Ph | ἀναζῆ P Ph | καὶ ἐρ. Ο 52v | τοὺς vor ἐΜ + 2. Hd. MAI 2 ἀποσβέννυσιν Ph | εἰς tilgt Wd | καὶ — πᾶσαν Ζ. 3 < Ph 3 ἐπὶ τῆ παιδοποιία σποράν Ο | ὁ Ὃμ. + Phb 4 ἰτέας] es endet Ph 5 ἰτέα < Ο 6 τότε γὰρ Ο 7 ὃτ’ ἂν Ρ, ὅταν B 8 ἀρδεύηται P 11 ἡ < Ο | έπ’ Ο, ab. vgl. Ζ. 15 12 δυνηθῆ Ο 13 οὖν] γὰρ Ο 14 f PI τὰς ψυχὰς . . ταράττουσαι 15 ἀνακρεμνῶντες B 17 ἵνα P 176 18 ἐγχρίπτονται B 19 PI Ἒρωτα . . κυριώτατον εἶναι εἰς ἀρετῆς . . κτῆσιν 20 ὀρεγυνμένοις Ρ I PI ὀριγνωμένη 21 ψαλμὸς P Jh | τῆ σ. Ο 23 ἀναλογισόμεθα P, ἀναλογησώμεθα w. e. seh. B: ἀναλογισώμεθα PI Prot. 332 D | πάλιν < B 25 τῆς B | ἀλλοτρίας ᾀσα(θ κυρίου unleserl. Ο | τοῦ κυρίου Μ Al)