Vita Porphyrii episcopi Gazensis

Marcus Diaconus

Marcus Diaconus. Vita Porphyrii episcopi Gazensis. Societatis philologae bonnensis sodales, editor. Leipzig: Teubner, 1895.

Ἰουλία δέ τιϲ ἀπὸ Ἀν[τιοχείαϲ ἐλ⌉θοῦϲα, Μανιχαίων οὐϲ⌊α μαθήτρι⌉α καὶ διδάϲκαλοϲ μϲετὰ δύο ἀν⌉δρῶν καὶ. γυναικῶν πεϲριελθοῦϲα⌉ ὑπέφθειρέν τιναϲ τῇ ϲδόξῃ αὐ⌉- [*](4f ἐπώμνυτο 19f. ἐπί τι φρέαρ ὄν 24 ὁ μἕν 25 ὁ δὲ)

92
τῆϲ καὶ τοῖϲ χρήμαϲιν. ⌊ὅπερ ὁ ὅϲι⌉οϲ γνούϲ, ἀγαγὼν ἠρώτηϲ⌊εν αὐτήν⌉. ἢ δὲ ὡμολόγηϲεν καὶ εἶ⌊πε τῷ⌉ ὁϲίῳ· Δὸϲ ἡμέραν καὶ ἢ ⌊πεῖϲον⌉ ἢ πείϲθητι. νηϲτεύ- [*](f. 225v) ϲαϲ δὲ ὁ ἅγιοϲ καὶ κρατῶν τὰ ἅγια εὐαγγέλια δίε |λέ- γετο αὐτῇ. Κορνήλιοϲ δὲ ὁ οἰάκων ἐϲημειοῦτο τοὺϲ δια- λόγουϲ ἤτοι τὴν ἀντιβολὴν ἀμφοτέρων, οῦϲ ἐν ἑτέρῳ βιβλίῳ, ὥϲ φηϲι, ϲυνέταξεν. τῆϲ δὲ Ἰουλῖαϲ πολλὰ βλαϲφημούϲηϲ κατὰ τοῦ δεϲπότου τῶν ὅλων τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰηϲοῦ Χριϲτοῦ, ἐπετίμηϲεν αὐτὴν ὁ ἅγιοϲ εἰπών· Ὁ θεὸϲ ὁ τὰ πάντα ποιήϲαϲ ὁρατά τε καὶ ἀόρατα, ὁ ἐν τριάδι δοξαζόμενοϲ, πατάξει τὴν γλῶϲϲάν ϲου καὶ φι- μώϲει ϲε, ἵνα μὴ λαλῇϲ βλάϲφημα κατὰ τοῦ ποιητοῦ τῶν ὅλων θεοῦ. καὶ εὐθέωϲ ἐ⌊φ⌉ιμώθη καὶ μετ’ ὀλίγον ἐξέ- ψυξεν⌉, ὥϲτε τοὺϲ μετ’ αὐτῆϲ Μανι⌊χαίου⌉ϲ μετανοῆϲαν- ταϲ πιϲτεὧϲαι εἰϲ τὸν⌉ κύριον.

μετὰ οὑν πεντα⌊ετῆ χρόνον⌉ πεποίηκε τὰ ἐγκαίνι[α τῆϲ ἁγίαϲ ἐκκ⌉ληϲίαϲ, μὴἐλεήϲαϲ⌊τὰ δαπα⌉νήματα, δεξιω- ϲάμενοϲ πάντ⌉α τὸν λαὸν καὶ χιλίουϲ ⌊μοναχούϲ⌉ τῇ ἡμέρᾳ τοῦ ἁγίου πά⌊ϲχα. ἐλ⌉έγετο δὲ καὶ μετὰ τὸ ὸ|ψον ψαλμ⌉ὸϲ καὶ μετὰ τὸ πόμα ⌊ὕμνοϲ⌉. ἐποίηϲεν δὲ καὶ. ξενο⌊δοχίαϲ⌉ παρέχων ἑκάϲτῳ ἐνδη⌊μοῦντι⌉ ἀνάλωμα τῆϲ ἡμέραϲ ⌊ἀνὰ⌉ ὀβολοὺϲ ἕξ, καὶ διέθετο ⌊πάν⌉τωϲ μετὰ τὸ πάϲχα ἕωϲ τῶν ϲαράκοντα ἡμερῶν δίδοϲθαι τοῖϲ πτω- χοῖϲ ἀνὰ ὀβολοὺϲ δέκα, ἀφορίϲαϲ ἐπ’ α⌊ὐτὸ κτήμα]τα, καὶ εἰ μὴ βουλπ⌊θείη ὁ μετ’ αὐ⌉τὸν προεϲτώϲ ἐπίϲκοπ⌊οϲ κα⌉τὰ τὴν διατύπωϲιν αὐτοῦ ⌊πα⌉ρέχειν τοῦτο, προϲκυ- ροῦϲθαι τὸ αὐτὸ κτῆμα τῇ μητροπόλει Γαιϲαρείαϲ.

ἐντεῦθεν τὰ περὶ Ϲαμψύχου τοῦ ἄρχοντοϲ, ὅπωϲ ἀντιβολῆϲ γενομένηϲ ὑπὲρ χωρίων καὶ τοῦ οἰκονόμου [*](2 ἡ δὲ 5 ἐϲημειούτω 8 βλαϲφιμούϲηϲ 12 βλάϲφιμα 19 τὸν ὄψον 29 αντιβολῆϲ)

93
ὑβρμϲθέ⌊ν⌉τοϲ ἐπανέϲτηϲαν οἱ πολῖται ἅμα τοῖϲ τοῦ βου- λευτηρίου τοῖϲ τῆϲ ἐκκληϲίαϲ, ὥϲτε καὶ τὸν ἅγιον φυ- γόντα ξενιϲθῆναι εἰϲ οἶκον ἐν ῷ εὐρεν παιδίϲκην τινὰ ὀνόματι Ϲαλάνθαν τὴν καὶ μετονομαϲθεῖϲαν ξἰρήνην, καὶ διηκονήθη παρ’ αὐτῆϲ. ὁ δὲ ὑπατικὸϲ Κλᾶροϲ τοὺϲ ϲτα- ϲιάϲανταϲ κατὰ τῆϲ ἐκκληϲίαϲ τιμωρηϲάμενοϲ εἰρήνευϲεν τὴν πόλιν. ἡ δὲ εἰρημένη Θἰρήνη ἐβαπτίϲθη παρὰ τοῦ ὁϲίου Πορφυρίου μεθ’ ἑτέραϲ θείαϲ αὐτῆϲ καὶ μάμμηϲ, καὶ ἀποταξαμένη ἐνθέωϲ ἐπολιτεύϲατο.

ὁ δὲ ὅϲιοϲ Πορφύριοϲ ἱκανὰ ἔτη ἐπιβιώϲαϲ καλῷ ὕπνῳ ἐκοιμήθη μηnὶ Φευρουαρίῳ εἰκάδι ἕκτῃ, ἐπιϲκοπή- ϲαϲ ἔτη εἶκοϲι τέϲϲαρα, μῆναϲ ἕνδεκα καὶ ἡμέραϲ ὀκτώ. ὁ δὲ τὸν ὅϲιόν ϲου ἱεράρχην καὶ πιϲτὸν θερά⌊ποντα [*](f.226) Πο⌉ρφύριον θεὸϲ δοξϲαϲ ⌊καὶ δι’ αὐτ⌉οῦ τῆϲ τῶν λῶν ⌊πλάν⌉ηϲ τὸν λαόν ϲου ἐλευθε⌊ρώϲ⌉αϲ καὶ πρὸϲ τὴν ϲὴν ἐπί⌊γ⌉νωϲιν μετενέγκαϲ, αὐτοῦ ταῖϲ πρεϲβείαιϲ ὡϲ ἀγαθὸϲ δυϲω⌊πο⌉ύμενοϲ, λύτρωϲαι καὶ νῦν τὴν ἐκκληϲίαν ϲου πάϲηϲ αἷρετικῆϲ πλάνηϲ καὶ ἀποϲταϲίαϲ τῆϲ κατ- εχούϲηϲ τὸν κόϲμον· ὅτι ϲὺ εἶ ὁ θεὸϲ ὁ πάνταϲ θέλων ϲωθῆναι, καὶ ϲοῦ ἐϲτιν ἡ δόξα καὶ τὸ κράτοϲ εἰϲ τούϲ αἰῶναϲ τῶν αἰώνων. ἀμήν.

[*](20 ct. Tim. 1 2,4)[*](2 κλάροϲ τοῦ ϲταϲιάϲαντοϲ 12 εἰκάδα 15 αὐτ]ου acc. om. ut vidstur)
94
[*](f.120v)

Γάζα πόλιϲ ἐϲτὶ τῆϲ Παλαιϲτίνηϲ, μεθόριον αὐτθϲ καὶ. τθῆϲ Αἰγύπτου κειμένη· περιφανὴϲ ἡ πόλιϲ εἴδωλα πλοῦ- [*](f. 121) τοῦϲα μετὰ τῶν ἄλλων, πλοῦτον φεῦ τὸν κακόν. ταύτηϲ ὁ καλὸϲ Πορφύριοϲ θεοῦ κρίμϲιν ἀπορρήτcιϲ καλῶϲ τὸν τῆϲ ἀρχιερωϲύνηϲ θρόνον ἐκόϲμηϲεν. ἀλλ’ ἄνωθεν χρὴ μικρὸν τὸν λόγον ἀναγαγεῖν. οὐτοϲ ὁ κλεινὸϲ Πορφύ- ριοϲ πατρίδα μὲν ἔϲχε θεϲϲαλονίκην, ἐπιφανεῖϲ δὲ τοὺϲ τεκόrταϲ καὶ πλούτῳ λαμπρούϲ. θείῳ τοtνυv ἔρωτι κατά- ϲχετοϲ γεγονὼϲ μετὰ τελευτὴν τῶν τεκόντων ἐπείπερ εἰϲ ἄνδραϲ ἐτέλει, καταλιπὼν πατρίδα γένοϲ ὕπαρξιν, καταλαμβάνει τὴν Αγυπτον καὶ τὸν μονήρη βίον κατὰ τὴν Ϲκῆτιν ἐχεφρόνωϲ ἀϲπάζεται. πέντε γοῦν ἔτεϲι τοῖϲ ἐκεῖϲε μοναχοῖϲ ϲυνδιαγαγὼν τὰ Ἰεροϲόλυμα κατειλήφει. προϲκυνήϲεωϲ χάριν τῶν ϲεβαϲμίων τόπων, οἶϲ ὁ ἐμὸϲ Χριϲτὸϲ τὰϲ διατριβὰϲ ἐποιήϲατο καὶ τὸν ἑκούϲιον ὑπὲρ ἡμῶν εἵλετο θάνατον. ἐκεῖθεν οὖν τὰ μέρη τοῦ Ἰορ- δάνου καταλαβὼν ϲπήλαιον οἰκεῖ λίαν ὅτι δυϲάερον κεὰ. ἄλλωϲ φθοροποιόν. ἔνθεν τοι καὶ νόϲῳ περιπίπτει δεινῇ, καὶ ἡ νόϲοϲ ϲκληρότηϲ ἥπατοϲ καὶ πυρετὸϲ ϲυνεχήϲ. δι’ δ πάλιν τὰ Ἰεροϲόλυμα βλέψαϲ τοὺϲ ἁγίουϲ περιῄει τό- [*](METAPHRASIS COD. MΟSQUENIS 184 14 ϲκήτην 17 ἡκούϲιον 21 πυρητὸϲ)

95
πουϲ, μὴ τῆϲ νόϲου φροντίζων, τῶν πατέρων δὲ ταῖϲ διδαϲκαλίαϲ προϲκείμμμνοϲ.

πλὴν μόνην λύπην εἶχεν ἄπαυϲτον ταύτην, τὸ μ τὴν γονικὴν οὐϲίαν ἐξαργυριϲθῆνm καὶ διανεμηῆναι τοῖϲ πένηειν. ὅμωϲ δὲ τῷ ϲυνήθει με καὶ φίλῳ βιβλίον ἐν τολῆϲ ἐγχειρίζει τὴν θεϲϲαλονίκην κελεῦον κατα λαβόντα [*](f. 121v) ϲὺν ἀδελφοῖϲ αὐτοῦ (νέουϲ γὰρ ὅτι τούτουϲ τῆϲ πατρίδοϲ ἀπαναϲτὰϲ καταλέλοιπε) ταύτην ἐπιμερίϲαϲθι. πλοίῳ τοιγαροῦν ἐν τῷ λιμένι τῆϲ Ἀϲκάλωνοϲ εὺρηκὼε δι’ ἡμερῶν τριϲκαίδεκα τὴν εἰρημένην πόλιν κατέλαβον καὶ τοῖϲ ἀδελφοὶϲ τὴν ἐπιϲτολὴν ἐμφατίϲαϲ καὶ τὰ τῆϲ ἐπι- λαχούϲηϲ κτϲεωϲ τῷ Πορφυρίῳ λαβὼν καὶ τmϲχιλίων αὐτοῖϲ διαπωλήϲϲ ταῦτα χρυϲῶν ἔτι τε καὶ τὸ ἐϲθή- ματα καὶ ε τι ἐν ἀργύρῳ ἦν πάντα ϲυλλεξάμενοϲ καὶ ἑτέρουϲ χρυϲοῦϲ χιλίουϲ τετρακοϲίουϲ καὶ ἐκπλεύϲϲ δι’ ἡμερῶν δυοκαίδεκα κατέλαβον τόν Ἀϲκάλωνα. καὶ μι- ϲθωϲάμενοϲ ὑποζύγια πρὸϲ τὴν ἁγίαν τάχοϲ παραγίνομαι πόλιν.

αἴφνηϲ οὖν με κατιδῶν ὁ θαυμάϲιοϲ καὶ περιεπτύ- ξατο καὶ δάκρυον ἐπαφῆκε χαρᾶϲ. ἐμοῦ δὲ τοῦτον ἐρ- ρωμένον ἰδόντοϲ καὶ τὴν ὄψιν ἔχοντα φαιδρὰν καὶ τὴν αἰτίαν μαθεῖν ἐκζητήϲαντοϲἐκεῖνοϲ ἤρξατο λέγειν ὅτιπερ ’ἐν τῇ τῆϲ ἁγίαϲ κυριακῆϲ παννυχίδι χαλεπή με′, φηϲί, ’κατέϲχεν ὀδύνη καὶ μὴ φέρων, ἀδελφὲ Μάρκε, τ.ν δει- νὴν ἀλγηδόνα πληϲίον ἀνεκλίθην τοῦ ἁγίου κρανίωυ καὶ εὐθύϲ ἐν ἐκϲτάϲει γενόμενοϲ ὁρῶ θέαμα ξένον, ἐν τῷ ϲταυρῷ τὸν ϲωτῆρα καὶ τῶν λῃϲτῶν ἕνα κρεμάμενον ἐν ἑτέρῳ ϲταυρῷ, καὶ ἅμα τῷ κράζειν με “μνήϲθητί μου, κύριε, ὅταν ἔλθῃϲ ἐν τῇ βαϲιλείᾳ ϲου’’ ἀκούω τοῦ ϲωτῆ- [*](8f πλοῖον)

96
ροϲ πρὸϲ αὐτὸν λέγοντοϲ τὸν λῃϲτήν· ‘‘κάτελθε καὶ ϲῶ- ϲον ὥϲπερ δὴ καὶ ϲὺ ϲέϲωϲαι τὸν ὀδυνώμενον ἄνθρω- [*](f. 122) πον.’’ τούτου δὲ | κατιόντοϲ καὶ περιβαλόντοϲ με καὶ. φιλήϲαντοϲ ναὶ δὴ καὶ τὴν χεῖρα προτείναντόϲ τε καὶ. ἀναϲτήϲαντοϲ καὶ ‘‘πρὸϲ τὸν ϲωτῆρα’’ φήϲαντοϲ “ἐλθέ’’ ἀναϲτὰϲ ἔδραμον εὐθέωϲ ἐγὼ καὶ εἶδον ἀπὸ τοῦ ϲταυροῦ καταβάντα τοῦτον καὶ “λάβε τὸ ξύλον’’ εἰπόντα “τοῦτο καὶ φύλαξον’’. δ καὶ λαβὼν καὶ βαϲτάϲαϲ ἐπανῆλθον εὐθὺϲ ἀπὸ τῆϲ ἐκϲτάϲεωϲ καὶ κατενόουν ἐμαυτὸν καὶ ὑγιὴϲ ἤμην καὶ ἄνοϲοϲ.’ τούτων ἀκούϲαϲ ἐγὼ τὸν θεὸν ἐδόξαζον τὸν μεγάλα ποιοῦντα καὶ ἔνδοξα. εἶτα παρα- δεδωκότοϲ μου τούτῳ τὰ χρήματα καὶ τὴν ἄλλην ὕπαρξιν ἐκεῖνοϲ ἀργυρίου ταῦτα πωλήϲαϲ ἐντὸϲ ὀλίγου χρόνου τὰ τούτων τιμήματα τοῖϲ ἐνδεέϲι διένειμε, ϲκεύη μόνον τίμια τοῦ ἀργύρου ἐξεργαϲάμενοϲ. ἔκτοτε γοῦν κατὰ τὸν | μέγαν ἀπόϲτολον Παῦλον ϲκυτοτόμοϲ εἶναι προεί- λετο, βύρϲαϲ πλύνων ἅμα καὶ ῥάπτων κἀντεῦθεν τρεφό- μενοϲ ‘εἴ τιϲ οὐκ ἐργάζεται’ λέγων ‘μηδαμῶϲ ἐϲθιέτω’.

γέγονεν οὖν περιβόητοϲ ἐν ἀρεταῖϲ ὁ δίκαιοϲ, διὸ καὶ δυνατὸν οὐκ ἦν ὑπὸ τὸν μόδιον αὐτὸν ϲυγκαλύπ- τεϲθαι. ὅθεν οὐδὲ κεκάλυπτο. καὶ γὰρ ὁ πρόεδροϲ Ἱεροϲολύμων (Πραΰλιοϲ ἦν ὁ καλόϲ) πέμψαϲ καὶ τοῦτον ἀγαγὼν πρεϲβύτερόν τε χειροτονεῖ καὶ τὴν τοῦ θείου ϲταυροῦ φυλακὴν ἐμπιϲτεύει θερμῶϲ. καὶ τότε ϲυνῆκα- μεν ὡϲ ἀπέβη τούτῳ τὰ τῆϲ ἐκϲτάϲεωϲ, ὅτε τὸν ϲταυρὸν εἰϲ φυλακὴν ὁ ϲωτὴρ ἡμῶν ἐνεχείριϲε τούτῳ. πέντε τοί- νυν ἐτῶν ἐπὶ τοῖϲ τεϲϲαράκοντα ἦν ὁ Πορφύριοϲ, ὅτε τὴν τοῦ πρεϲβυτέρου χειροτονίαν ἐδέξατο. |

[*](cf. Matth. 5, 15)[*](2 ὠδυνώμενον 3 περιλαβόντοϲ 24 ϲυνῆκα μὲν)
97