Historia Ecclesiastica

»Τὴν Μιαν πίστιν φυλάττων τοῦ τῆς ἀληθείας φωτὸς μετα- >λαγχάνω· τῷ τῆς ἀληθείας φωτὶ ὁδηγούμενος τὴν θείαν πίστιν ἐπι- [*](11—21 Quelle Johannes? — 16 f vgl. Exod. 36 — 22—28 vgl. Thdt. I 24, I2f p. 76 — 31—S. 157, 11 vgl. Thdt. I 25, 1—13 p. 76 ff A2) [*](7 Ἀφάκοις Socr.] ἀφάτοις A2 | * erg. nach Socr. etwa: ναὸν καθελὼν τὰς ἐκεῖ γιγνομένας ἀνέδην 13 τοσοῦτον A2 17 ἔχῃ Ltz. ἔχει A2 24 ἐκείνων Thdt.] ἐκεῖ (entgegen d. Sprachgebrauch) A2 26 ἀπολαύειν corr. aus ἀπολάβειν A2)

τοῦτον τὸν θεὸν ἐγὼ πρεσβεύω, οὑπερ >τὸ σημεῖον ὁ αὐτῷ ἀνακείμενός μοι στρατὸς ὑπὲρ τῶν ὤμων φέρει, >καὶ ἐφ᾿ ἅπερ ἂν ὁ τοῦ λόγος λόγος παρακαλεῖ, κατευθύνεται. ἐξ >αὐτῶν δ’ ἐκείνων περιφανέσι τροπαίοις αὐτίκα τὴν χάριν >τοῦτον τὸν θεὸν ἀκραιφνεῖ καὶ καθαρᾷ διανοίᾳ ἐν τοῖς >τυγχάνειν ὑπεραυγάζομαι.

>Τοῦτον δὲ τὸν θεὸν ἐπικαλοῦμαι γόνυ κλίνας, φεύγων μὲν πᾶν >αἷμα βδελυκτόν καὶ ὀσμὰς ἀηδεῖς καὶ ἀποτροπαίους, πᾶσαν δὲ >πηδόνα ἐκκλίνων, αἷς ἡ παμμίαρος καὶ ἀθέμιτος πλάνη >πολλοὺς τῶν ἐθνῶν καὶ ὅλα γένη χράνασα κατέρριψε, τοῖς κατω- >τὰτω παραδοῦσα μέρεσιν.

ἃ γὰρ ὁ θεὸς τῶν ἀνθρώπων πρόνοιαν >διὰ φιλανθρωπίαν οἰκείαν ποιούμενος χρείας ἡμῶν ἕνεκα εἰς τοὐμ- >φανὲς παρήγαγε, ταῦτα πρὸς τὴν ἑκάστου ἐπιθυμίαν κακῶς ἀνέρ- >χεται· καθαρὰν δὲ μόνην διάνοιαν καὶ ψυχὴν ἀκηλίδωτον >ἀνθρώπων ἀπαιτεῖ, τὰς τῆς ἀρετῆς καὶ εὐσεβείας πράξεις ἐν >σταθμώμενος. ἐπιεικείας γὰρ καὶ ἡμερότητος ἔργοις ἀρέσκεται >φιλῶν, μισῶν τοὺς ταραχώδεις, ἀγαπῶν τὴν πίστιν,

ἀπιστίαν κολά- >ζων, πᾶσαν μετὰ ἀλαζονείας δυναστείαν καταγνοὺς καταβάλλει, >ὑπερηφάνων τιμωρεῖται, τοὺς ὑπὸ τύφου ἐπαιρομένους ἐκ βάθρων >ἀναιρεὶ. οὗτος καὶ βασιλείαν δικαίαν περὶ πολλοῦ ποιούμενος ταῖς >παρ᾿ αὐτοῦ ἐπικουρίαις κρατύνει, σύνεσίν τε βασιλικὴν τῷ >τῆς εἰρήνης διαφυλάττει.

>Διὸ χαίρων ἄγαν ὑπεραγάλλομαι, ἀδελφέ, τοῦτον θεὸν >ὁμολογῶ<ν> πάντων ἀρχηγὸν καὶ σωτῆρα, ὃν πολλοὶ τῶν τῇδε [*](9 Interpolation des Gelasius — 27 vgl. Jes. 13, 11) [*](A2) [*](5 βεβαίαις Thdt.] βεβαία Α2 6 τυράννοις aus τυράννης Α2 7 συμφοοραῖς A2 10 Am Rand noch kenntlich ὑπρτ . . . αλλ von sräterer Hd. 11 αὐτῶ corr. aus αὐτοῦ A2 lU μὲν übergeschrieben von späterer Hd. 21 οἰκίαν A2 27 ἀλοζονείας A2 33 ὁμολογῶν Thdt.] ὀμολογῶν A2)

τούτων ἐκεῖνον ἴνα ἡγοῦμαι γεγονέναι, ὃν καθάπερ τις >σκηπτὸς ἡ θεία δίκη τῶν τῇδε ἀπελάσασα τοῖς ὑμετέροις μέρεσι >παραδέδωκε, τῆς ἐπ’ αὐτῷ αἰσχύνης πολυθρύλλητον τὸ παρ’ ὑμῖν >τρόπαιον ἀποφήναντα.

>Ἀλλὰ γὰρ ἔοικεν εἰς καλὸν προκεχωρηκέναι τὸ καὶ έν τῷ >ἡμᾶς αἰῶνι τὴν τῶν τοιούτων τιμωρίαν περιφονῆ δειχθῆναι.

>δον γὰρ καὶ αὐτὸς ἐκείνων τὰ τέλη, τῶν ἔναγχος ἀθεμίτοις >προστάγμασι τὸν τῷ θεῷ ἀνακείμενον ἐκταραξάντων λαόν. >καὶ πολλὴ χάρις ὅτι θεῷ, ὅτι τελείᾳ προνοίᾳ πᾶν τὸ ἀνθρώπινον >γένος, τὸ φυλάττον τὸν θεῖον αὐτοῦ νόμον, ἀποδοθείσης αὐτῷ >εἰρήνης, ἀγάλλεται καὶ γαυριᾷ.

ἐντεῦθεν καὶ ἡμῖν αὐτοῖς πεπεισ- >μένον, ὅτι κάλλιστα καὶ ἀσφαλέστατα ἔχειν ἡμᾶς ἅπαντα >ὁπότε διὰ τῆς τούτων, τῶν τοῦ θεοῦ λέγω λαῶν, καθαρᾶς >δοκίμου θρησκείας ἐκ τῆς περὶ τὸ θεῖον συμφωνίας πάντα<ς> >ἀγείρειν ἄξιον.

>Τούτου τοῦ καταλόγου τῶν ἀνθρώπων τῶν ἐμῶν συνθεραπόν >των, λέγω δὴ τῶν Χριστιανῶν (ὑπὲρ γὰρ τούτων ὁ πᾶς μοι >πῶς οἴει με ἥδεσθαι ἀκούοντα, ὅταν καὶ τῆς Περσίδος τὰ κράτιστα >ἐπὶ πλεῖστον ὥσπερ ἔστι μοι βουλομένῳ κομῆται; σοί τε οὐν, >ἅτε πρεπῶδες τὰ κάλλιστα νέμειν ἐκείνοις ἐπινεύσειας, >ὡσαύτως τὰ κάλλιστα, ὅ τι σοὶ κἀκείνοις.

οὕτως γὰρ ἕξεις τὸν >τῶν ὅλων δεσπότην καὶ θεὸν πρᾷον, ἵλεων καὶ εὐμενῆ. >τοιγαροῦν, ἐπειδὴ τοσοῦτος εἶ, σοὶ παρατίθημι, ὅτι >ἐπίσημος εἶ, ἐγχειρίζων τὴν τούτων διακυβέρνησιν, τῶν >λέγω, τοῖς τῆς εἰς τὸν θεὸν θρησκείας εὐσεβοῦς ἐν αὐτοῖς >τεύουσι· τούτους ἀγάπα ἁρμοδίως τῆς σαυτοῦ φιλανθρωπίας. σαυτῷ >τε γὰρ καὶ ἡμῖν ἀπερίγραπτον δώσει<ς> διὰ τῆς πίστεως τὴν χάριν«.

Τοσαύτην ὁ τὰ πάντα ἄριστος βασιλεὺς Κωνσταντῖνος τῶν ἐν τῇ εἰς Χριστὸν εὐσεβείᾳ κοσμουμένων ἐποιεῖτο φροντίδα, οὐ μόνον [*](Α 2) [*](4 ἀντ’ ἄλλου corr. aus ἀντάλου Α 2 συμφοράς ἀντ’ ἄλλου παραδείγματος ἐπαράτους τοῖς τὰ ὅμοια ζηλοῦσι Thdt. 5 ἐκεῖνον corr. aus ἐκείνων Α 2 6 ὑμετέρας Α 2 11 Nach αὐτὸς Rasur oder Flecken, worauf von 3 Buchstaben kenntlich ε Α 2 18 πάντας Thdt.] πάντα Α 2 24 über ἐκείνοις übergeschrieben ει(?) Α 2 25 corr. nach Thdt. σὺ κἀκεῖνοι Α 2 31 δώσεις Thdt.] δώσει Α 2)

καὶ γὰρ καὶ οἱ βάρβαροι ἑκόντες λοιπὸν <ἢ> φόβῳ πολέμου κρατούμενοι ἐδούλευον, δεδιότες τὸν συμπαρόντα θεόν. πανταχοῦ γὰρ τρόπαια ἵσταντο, νικηφόρος ὁ βασιλεὺς κατὰ πόντων ἐδείκνυτο. ἀλλὰ ταῦτα μὲν κα ἄλλοι πλεῖστοι ὅσοι ἀκριβέστερόν εἰς δόξαν τοῦ τῶν ὅλων θεοῦ εὐφημοῦντες συνέγραψαν, ἡμεῖς δὲ ἐπὶ τὴν ἀκολουθίαν τῆς προκειμἐνης ἱστορίας πάλιν τὸν λόγον άγωμεν.