Historia Ecclesiastica
Gelasius
Gelasius. Gelasius Kirchengeschichte. Loeschke, Gerhard; Heinemann, Margret; Leipzig: Hinrichs, 1918.
>Τὰ περὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς πίστεως πραγματευθέντα κατὰ >μεγάλην σύνοδον τὴν ἐν Νικαίᾳ συγκροτηθεῖσαν εἰκὸς μὲν ὑμᾶς, >ἀγαπητοί, καὶ ἄλλοθεν μεμαθηκέναι, τῆς φήμης προτρέχειν >τὸν περὶ τῶν πραττομένων [πραγμάτων] ἀληθῆ λόγον. ἀλλ᾿ ἐκ τοιαύτης ἀκοῆς τὰ τῆς ἀληθείας ἑτεροίως ὑμῖν ἀπαγγέλληται, >ἀναγκαίως διεπεμψάμεθα ὑμῖν πρῶτον μὲν τὴν ὑφ᾿ ἡμῶν >θεῖσαν περὶ τῆς πίστεως γραφήν, ἔπειτα δὲ τὴν δευτέραν, ἥν ταῖς >ἡμετέραις φωναῖς προσθήκας ἐπιβαλόντες ἐκδεδώκασι.
τὸ μὲν >παρ᾿ ἡμῶν γράμμα ἐπὶ παρουσίᾳ τοῦ θεοφιλεστάτου ἡμῶν βασιλέως >ἀναγνωσθὲν εὖ τε ἔχειν καὶ δοκίμως ἀποφανθὲν τοῦτον ἔχει >τρόπον·
>Ἡ ὑφ᾿ ἡμῶν ἐκτεθεῖσα πίστις. καθὼς παρελάβομεν παρὰ >πρὸ ἡμῶν ἐπισκόπων καὶ ἐν τῇ
πρώτῃ κατηχήσει καὶ ὅτε τὸ λουτρὸν >ἐλαμβάνομεν καὶ καθὼς ἀπὸ τῶν θείων γραφῶν μεμαθήκαμεν >ὡς ἐν τῷ πρεσβυτερίῳ ἐν αὐτῇ τῇ ἐπισκοπῇ ἐπιστεύομέν τε καὶ [*](14—S. 127,26 vgl.Socr.I8,35—54p.48ff. Athanas. (Montfaucon) I1238. Thdt. I12 p. 48ff A1H V1P3 M2P1P2) [*](1 ὑμῖν corr. von 1. Hd. aus ἡμῖν Α1 5 ἀποδἐξασθαι M2P3 8 τῇ > 2 9 περὶ] ὑπὲρ M2P1P2 10 ἔχειν] ἄγειν Ρ3 11 διὰ] παρὰ P2V1P3 12 τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ~ V1P3 14 ἐπισκόπου > H 19 corr. nach Socr. Thdt. 20 ἡμῖν 21 ὑφ᾿] ἐφ’ Ρ3 21f προτεθεῖσαν A1P3 προταθεῖσαν ΗM2P1P2V1 Thdt. 23 ἐπιβάλλοντες Α1 ἐπιβαλλόντες (so!) V1 Überlieferung gespalten) 29 καὶ1 > P2 (vgl. Thdt.))
>Πιστεύομεν εἰς ἕνα θέον, πατέρα ποντοκράτορα, τὸν τῶν >ἁπάντων ὁρατῶν τε καὶ ἀοράτων ποιητήν· καὶ εἰς ἕνα κύριον Ἰησοῦν >Χριστόν, τὸν τοῦ θεοῦ λόγον, θεὸν έκ θεοῦ, φῶς ἐκ φωτός, ζωὴν >ἐκ ζωῆς, υἱὸν μονογενῆ, πρωτότοκον πάσης κτίσεως, πρὸ πάντων >τῶν αἰώνων ἐκ τοῦ πατρὸς γεγεννημένον, δι᾿ οὗ καὶ ἐγένετο τὰ >πάντα, τὸν διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν σαρκωθέντα καὶ ἐν ἀνθρώποις >πολιτευσάμενον καὶ παθόντα καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμἐρᾳ καὶ >ἀνελθόντα πρὸς τὸν πατέρα καὶ ἥξοντα πάλιν ἐν δόξῃ κρῖναι ζῶντας >καὶ νεκρούς. πιστεύομεν καὶ εἰς ἓν πνεῦμα ἅγιον ἀληθῶς πνεῦμα >ἅγιον,
καθὼς καὶ ὁ κύριος ἡμῶν ἀποστέλλων εἰς τὸ κήρυγμ τοὺς >ἑαυτοῦ μαθητὰς εἶπε· »πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ >ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ >υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος«, περὶ ὧν καὶ διαβεβαιούμεθα οὕ- >τως ἔχειν καὶ οὕτω φρονεῖν καὶ πάλιν οὕτως ἐσχηκέναι καὶ μέχρις >θανάτου ὑπὲρ ταύτης ἐνίστασθαι τῆς πίστεως, ἀναθεματίζοντες >πᾶσαν ἄθεον αἵρεσιν·
ταῦτα ἀπὸ καρδίας καὶ ψυχῆς πάντοτε πεφρο- >νηκέναι, ἐξ οὗπερ ἴσμεν ἑαυτούς, καὶ νῦν φρονεῖν τε καὶ λέγειν ἐξ >ἀληθείας ἐπὶ τοῦ θεοῦ τοῦ παντοκράτορος καὶ τοῦ κυρίου ἡμῶν >Ἰησοῦ χριστοῦ μαρτυρόμεθα, δεικνύναι ἔχοντες καὶ δι᾿ ἀποδείξεων >καὶ πείθειν ὑμᾶς, ὅτι καὶ τοὺς παρεληλυθότας χρόνους οὕτως ἐπι- στεύομέν τε καὶ ἐκηρύσσομεν.
>Ταύτης ὑφ᾿ ἡμῶν ἐκτεθείσης τῆς πίστεως οὐδενὶ παρῆν ἀντι- >λογίας τόπος. ἀλλ᾿ αὐτός τε πρῶτος ὁ θεοφιλέστατος ἡμῶν βασιλεὺς >ὀρθότατα περιέχειν αὐτὴν ἐμαρτύρησεν οὕτω τε καὶ ἑαυτὸν φρονεῖν >συνωμολόγησε, καὶ ταύτῃ τοὺς πάντας συγκατατίθεσθαι ὑπογράφειν >τε τοῖς δόγμασι κοὶ συμφωνεῖν τούτοις αὐτοῖς παρεκελεύετο, ἑνὸς [*](13 Matth. 2S, 19 A1H V1P3 M2P1P2) [*](2 προσαναφέρομεν Socr. Thdt. 9 ἡμέρᾳ > P2 10 καὶ vor ἥξοντα nachträgl. eingefügt Ρ2 11 καὶ2 > H | ἅγιον1 + τούτων ἕκαστον εἶναι καὶ ὑπάρχειν πιστεύοντες, πατέρα ἀληθῶς πατέρα καὶ υἱὸν ἀληθῶς υἱὸν καὶ πνεῦμα ἅγιον M2P1P2 nach Thdt. oder Socr. 16 ἔχειν — οὕτως > P3 | πάλιν] πάλαι Αthan. Socr. cod. A 18 πάντως P3 πάντa Socr. > Thdt. 19 ἴσμεν] ἴωμεν V1 ἴωμεν, aber am Rand von späterer Hd. ἴσμεν und von einer andern ἔγνωμέν P3 21 μαρτυρώμεθα A1 μαρτυρούμεθα Η | δι᾿] ἐξ A1 22 καὶ1 > A1 25 τόπος] τύπος H | πρῶτος > P2)
>Πιστεύομεν εἰς ἔνα θεόν, πατέρα παντοκράτορα, πάντων ὁρατῶν τε καὶ ἀοράτων ποιητήν· καὶ εἰς ἕνα κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν >υἱὸν τοῦ θεοῦ, γεννηθέντα ἐκ τοῦ πατρὸς μονογενῆ, τουτ᾿ ἔστιν >τῆς οὐσίας τοῦ πατρός, θεὸν ἐκ θεοῦ, φῶς ἐκ φωτός, θεὸν >ἐκ θεοῦ ὀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ >δι᾿ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, τά τε ἐν οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ γῇ· τὸν >ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν >καὶ σαρκωθέντα, ἐνανθρωπήσαντα, παθόντα, ταφέντα καὶ >τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανούς, ἐρχόμενον >ζῶντας καὶ νεκρούς· καὶ εἰς τὸ ἅγιον πνεῦμα. τοὺς δὲ λέγοντας >ποτε ὅτε οὐκ ἠν« καὶ »πρὶν γεννηθῆναι οὐκ ἠν« καὶ ὅτι »ἐξ οὐκ >των ἐγένετο« ἢ ἐξ ἑτέρας ὑποστάσεως ἢ οὐσίας φάσκοντας εἶναι >κτιστὸν ἢ τρεπτὸν ἢ ἀλλοιωτὸν τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ ἀναθεματίζει >ἀποστολικὴ καὶ καθολικὴ ἐκκλησία.
>Καὶ δὴ ταύτης τῆς γραφῆς ὑπ᾿ αὐτῶν ὑπαγορευθείσης, ὅπως >εἴρηται αὐτοῖς τὸ »ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ πατρὸς« καὶ τὸ »τῷ >ὁμοούσιον« οὐκ ἀνεξέταστον αὐτοῖς κατελιμπάνομεν. ἐπερωτήσασι >τοιγαροῦν καὶ ἀποκρίσεις ἐντεῦθεν ἀνεκινοῦντο, ἐβασάνιζέ τε ὁ >τὴν διάνοιαν τῶν εἰρημένων. καὶ δὴ τὸ »ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ [*](A1H V1P3 M2P1P2) [*](1f ἑρμήνευσε Α1 2 σωμάτων] ἀσωμάτων H 3 vor διαίρεσιν ist zugefügt P2 | τοῦ > H 5 δὲ] τε Α1 6 προσήκει ΗM2P1P2 (Thdt. codd. 11 πιστεύω Α1Η 16 καὶ + τὰ V1P3 21 καὶ πρὶν—ἦν > M2P1P2 | γεννηθῆναι] γενέσθαι V1 22f ἢ κτιστὸν > H Thdt. 23 τὸν τοῦ θεοῦ υἱὸν ~ M2 21 καθολικὴ + ἁγία ΗM2P1P2 27 κατελιμπάνομεν Α1M2P1P2 (vgl. Thdt.) καταλιμπάνομεν HV1 καταλαμβάνομεν P3 | ἐπερωτήσεις Athan. Socr. ἐρωτήσεις Thdt. 28 καὶ βασανίζε τ (= βασανίζετο), aber eine spätere hat ε vorgesetzt P3)
ταύτῃ δὲ καὶ ἡμῖν >ἐδόκει καλῶς ἔχειν συγκατατίθεσθαι τῇ διανοίᾳ, τῆς εὐσεβοῦς >δασκαλίας ὑπαγορευούσης ἐκ τοῦ πατρὸς εἶναι τὸν υἱόν, οὐ >μέρος αὐτοῦ τῆς οὐσίας τυγχάνειν. διόπερ τῇ διανοίᾳ καὶ >συνετιθέμεθα, οὐδὲ τὴν φωνὴν παραιτούμενοι, τοῦ τῆς εἰρήνης >ποῦ πρὸ ὀφθαλμῶν ἡμῖν κειμένου καὶ τοῦ μὴ τῆς ὀρθῆς >διανοίας.
>Κατὰ τὰ αὐτὰ δὲ καὶ τὸ »γεννηθέντα καὶ οὐ ποιηθέντα« κατε- >δεξάμεθα. ἐπειδὴ τὸ ποιηθὲν κοινὸν ἔφασκον εἶναι πρόσρημα >λοιπῶν κτισμάτων τῶν διὰ τοῦ υἱοῦ γενομένων, ὡν οὐδὲν >ἔχειν τὸν υἱόν. διὸ δὴ μὴ εἶναι αὐτὸν ποίημα τοῖς δι᾿ >μένοις ἐμφερές, κρείττονος δὲ ἢ κατὰ πᾶν ποίημα τυγχάνειν >ἣν ἐκ τοῦ πατρὸς γεγεννῆσθαι τὰ θεῖα διδάσκει λόγια, τοῦ >τῆς γεννήσεως ἀνεκφράστου καὶ ἀνεπιλογίστου πάσῃ γενητῇ >τυγχανοντος.
>Οὕτω δὲ καὶ τὸ ὁμοούσιον εἶναι τοῦ πατρὸς τὸν υἱὸν ἐξεταζό- >μενος ὁ λόγος συνίστη, οὐ κατὰ τὸν τῶν σωμάτων τρόπον, >τοῖς θνητοῖς ζῴοις παραπλησίως· οὔτε γὰρ κατὰ διαίρεσιν τῆς >σίας οὔτε κατὰ ἀποτομήν, ἀλλ᾿ οὐδὲ κατά τι πάθος ἢ τροπὴν >ἀλλοίωσιν τῆς τοῦ πατρὸς δυνάμεως. τούτων γὰρ πάντων >τρίαν εἶναι τὴν ἀγέννητον τοῦ πατρὸς φύσιν·
παραστατικὸν δὲ εἶναι >τὸ ὁμοούσιον τῷ πατρὶ τοῦ μηδεμίαν ἐμφέρειαν πρὸς τὰ >κτίσματα τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ φέρειν, μόνῳ δὲ τῷ πατρὶ τῷ >κότι κατὰ πάντα τρόπον ἀφωμοιῶσθαι καὶ μὴ εἶναι ἐξ ἑτέρας >ὑποστάσεώς τε καὶ οὐσίας ἀλλ’ ἐκ τοῦ πατρός. ᾡ καὶ αὐτὸ >ἑρμηνευθέντι τὸν τρόπον καλῶς ἔχειν ἐφάνη συγκαταθέσθαι· >καὶ τῶν παλαιῶν τινας λογίους καὶ ἐπιφανεῖς ἐπισκόπους καὶ >γραφέας ἔγνωμεν ἐπὶ τῆς τοῦ πατρὸς καὶ υἱοῦ θεολογίας τῷ >ὁμοουσίου χρησαμένους ὀνόματι· ὀνόματι·
μὲν οὐν περὶ τῆς ἐκτε- >θείσης εἰρήσθω πίστεως ᾗ συνεφωνήσαμεν οἱ πάντες οὐκ ἀνεξετά- [*](A1H V1P3 M2P1P2) [*](1 μὲν fehlt im Text, steht aber am Rand V1 | τοῦ2 > H 6 συντιθέμεθα HM2P1P2 Socr., Thdt.-HSS außer A 7 ὀφθαλμοῦ H 9 καὶ2 > H 10 τὸ + 13 κρεῖττον Α1 κρείττων H 15 γεννητῆ ΗM2P1P2 und die Mehrzahl der Thdt.-HSS 18 συνίστησιν M2P1P2 (die Überlieferung gespalten) 23 τοῦ corr. aus τὸ AI (vgl. Thdt.) τὸ d. übr. HSS | γεννητὰ M2P1P2 25 ἀφομοιῶσθαι H ἀφωμοιοῦσθαι V1P3 (vgl. Thdt.) 26 αὐτῷ H Socr., Thdt.-HSS außer L | M2 27 συγκατατίθεσθαι M2P1P2 Thdt.)