Historia Ecclesiastica

Ἐπειδὴ δὲ καὶ Μελίτιός τις ἐπισκοπῆς χειροτονίας ἠξιωμένος οὐ πρὸ πολλοῦ τῆς Ἀρείου μανίας, διελεγχθεὶς ὑπὸ τοῦ θειοτάτου Πέτρου τοῦ τῆς Ἀλεξανδρέων ἐπισκόπου, τοῦ καὶ τὸν τοῦ μαρτυρίου στέφανον ἀναδησαμένου, καθαιρεθεὶς ὁ αὐτὸς Μελίτιος οὐκ ἔστερξε τὴν τῆς καθαιρέσεως ψῆφον, ἀλλὰ τήν τε Θηβαίδα καὶ τὴν πελάζουσαν Αἴγυπτον θορύβων καὶ ζάλης ἐνέπλησε, τυραννίδι κατὰ τῆς Ἀλεξάνδρου τοῦ ἐπισκόπου χρώμενος προεδρίας· ἔγραψε δὲ τὸ κοινὸν τῆς συνόδου πρὸς τὴν τῶν Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίαν, ἅπερ περὶ τῆς τούτου νεωτεροποιίας ἐνομοθέτησεν·

»Συνοδικὴ ἐπιστολὴ γραφεῖσα τοῖς κατὰ Ἀλεξάνδρειαν καὶ >Αἴγυπτον καὶ Πεντάπολιν καὶ Λιβύην καὶ ταῖς κατὰ πᾶσαν τὴν >οὐρανὸν ἁγίαις τοῦ θεοῦ ἐκκλησίαις κλήροις τε καὶ λαοῖς >δόξου πίστεως παρὰ τῆς ἐν Νικαίᾳ ἁγίας συνόδου· τῇ ἁγίᾳ καὶ >θεοῦ χάριτι Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίᾳ καὶ τοῖς κατὰ τὴν Αἴγυπτον >Πεντάπολιν καὶ Λιβύην κοὶ τοῖς κατὰ τὴν ὑπ᾿ οὐρανὸν >ἀδεγφοῖς, κλήροις τε καὶ λαοῖς ὀρθοδόξοις, οἱ ἐν Νικαίᾳ καὶ τὴν ἁγίαν καὶ μεγάλην σύνοδον συγκροτήσαντες ἐπίσκοποι ἐν >κυρίῳ χαίρειν.

>Ἐπειδὴ τῆς τοῦ θεοῦ χάριτος κοὶ τοῦ θεοφιλεστάτου βασιλέως >Κωνσταντίνου συναγαγόντος ἡμᾶς ἐκ διαφόρων ἐπαρχιῶν καὶ >ἡ μεγάλη καὶ ἁγία σύνοδος ἐν Νικαίᾳ συγκροτηθεῖσα τὰ περὶ >ἐκκλησιαστικῆς πίστεως διείληφεν, ἅτινα ἀναγκαῖον ἡμῖν [*](6—123, 13 vgl. Socr. I 9, 1 —14 p. 57ff. Thdt I 9. Das findet sich auch in den Athanas. HSS (vgl. G. Loeschcke im Rh. Mus. 59, 461ff und Parmentiers Theodoretausgabe S. 38), und bis 122,27 lateinisch S. Leonis opera III 587f A1H V1P3 M2P1P2) [*](4 u. ö. Μελέτιον M2P1P2 5 περὶ Μελιτίου τοῦ ἀνοσίου (am Rand) H 6 ἐπεὶ HV1P3 7 διελεχθείς H 8 τοῦ1 > P2 9 ἔστερξε] ἔστεξε Α1 ἐδέξατο H 11 τυραννίδος HP3 12 προεδρίας] παρρησίας P2 | δὲ] δεὶ (so) Α1 δὴ Klosterm. 14 νεωτερίας V1 νεοτεροποιίας P3 | ἐνομοθεσησ V1 16f τῆς . . . . ἁγίας . . . Α1 18 Νικαίας P3 | συνόδου + τῶν τριακοσίων ἐπισκόπων M2P1P2 + τῶν τ ἐπ. V1 + τῶν τῶν ἐπ. P3 | ἡ ἁγία καὶ μεγάλη σύνοδος steht vor τῇ ἁγίᾳ etc. Μ2P1P2V1P3 (vgl. G. Loeschke a. a. Ο. 464) | μεγάλῃ + τοῦ H 21 λαοῖς] τοῖς H | συναχθέντες — 22 μεγάλην > Ρ3 24 θεοῦ] χριστοῦ V1P3)

καὶ παμψηφὶ ἔδοξεν ἀναθεματι- >σθῆναι αὐτὸν καὶ τὴν ἀσεβῆ αὐτοῦ δόξαν καὶ τὰ ῥήματα καὶ >νοήματα αὐτοῦ τὰ βλάσφημα οἷς ἐκέχρητο βλασφημῶν τὸν >τοῦ θεοῦ, λέγων ἐξ οὐκ ὄντων εἰναι καὶ πρὶν γεννηθῆναι μὴ >καὶ ἦν πότε ὅτε οὐκ ἦν καὶ αὐτεξουσιότητι κακίας καὶ >δεκτικὸν τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ λέγοντος καὶ κτίσμα ὀνομάζοντος >ποίημα.

ταῦτα πάντα ἀνεθεμάτισεν ἡ ἁγία σύνοδος, οὐδὲ ὅσον >ἀκοῦσαι τῆς ἀσεβοῦς δόξης καὶ τῆς ἀπονοίας καὶ τῶν >ῥημάτων αὐτοῦ ἀνασχομένη. καὶ τὰ μὲν κατ’ ἐκεῖνον οἵου >τετύχηκε πάντως ἢ ἀκηκόατε ἢ ἀκούσεσθε, ἵνα μὴ >ἐπεμβαίνειν ἀνδρὶ δι᾿ οἰκείαν ἁμαρτίαν ἄξια τἀπίχειρα >μένῳ.

τοσοῦτον δὲ ἴσχυσεν αὐτοῦ ἡ ἀσέβεια, ὡς καὶ παραπολέσαι >Θεωνᾶν τὸν ἀπὸ Μαρμαρικῆς καὶ Σεκοῦνδον τὸν ἀπὸ >τῶν γὰρ αὐτῶν κᾀκεῖνοι οὺν τοῖς ἄλλοις τετυχήκασιν.

>Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ ἡ τοῦ θεοῦ χάρις τῆς μὲν κακοδοξίας ἐκείνης >τῆς βλασφημίας καὶ τῶν προσώπων τῶν τολμησάντων διάστασιν >διαίρεσιν ποιήσασθαι τοῦ εἰρηνευομένου ἄνωθεν λαοῦ >τὴν Αἴγυπτον, ἐλείπετο δὲ τὸ κατὰ τὴν προπέτειαν Μελιτίου >τῶν ὑπ᾿ αὐτοῦ Χειροτονηθέντων, καὶ περὶ τούτου τοῦ μέρους >ἔδοξε τῇ συνόδῳ ἐμφανίζομεν ὑμῖν, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί.

ἔδοξεν >οὗν Μελίτιον μὲν φιλανθρωπότερον κινηθείσης τῆς συνόδου >γὰρ τὸν ἀκριβῆ λόγον οὐδεμιᾶς συγγνώμης ἄξιος ἦν) μένειν >αὐτοῦ πόλει καὶ μηδεμίαν ἐξουσίαν ἔχειν μήτε χειροτονεῖν >χειρίζειν μήτε χειροθετεῖν μήτε ἐν χώρᾳ μήτε ἐν πόλει >φαίνεσθαι ταύτης τῆς προφάσεως ἕνεκα, ψιλὸν δὲ τὸ ὄνομα >τιμῆς κεκτῆσθαι.

τοὺς δὲ ὑπ᾿ αὐτοῦ κατασταθέντας μυστικωτέρᾳ [*](A1H V1P3 M2P1P2) [*](3 ἁπάντων > P2 | τὴν2 > V1P3 4 ὑπὸ A1H ἐπὶ d. übr. HSS 5 βα- σιλέως > P3 | ἔδοξαν V1P3 5f ἀναθεματίζειν HM2P1P2 8 θεοῦ + καὶ P1, Rasur M2, nachträglich eingefügt P2 | καὶ πρὶν — εἶναι > P2 κὸν > P2 10 f ὀνομάζοντος καὶ ποίημα > P3 13 ἐκείνου M2P1P2 | τέλους > Α1 (aber von späterer Hd. nach τετύχηκε Ζ. 14 nachgetragen) 14 ἀκηκόετε 16 ἴσχυσε δὲ (δ corr. aus ν) ~ H | ἡ > Ρ3 | ὡς > Ρ1 17 βαρβαρικῆς 20 τῆς > M2P1P2V1P3 21 εἰρηνευομένου] εἰρημένου M2P1P2 22 δὲ + καὶ H 24 ἡμῖν HV1 25 Μελίτιον] βέλτιον V1P3 | μὲν > P2)

τοὺς δὲ χάριτι θεοῦ καὶ εὐχαῖς ὑμετέραις ἐν μηδενὶ σχίσ- >ματι εὑρεθέντας, ἀλλὰ ἀκηλιδώτους ἐν τῇ καθολικῇ καὶ >ἐκκλησίᾳ ὄντας ἐξουσίαν ἔχειν καὶ προχειρίζεσθαι καὶ ὀνόματα >λέγεσθαι τῶν ἀξίων τοῦ κλήρου καὶ ὅλως πάντα ποιεῖν καὶ >νόμον καὶ θεσμὸν τὸν ἐκκλησιαστικόν.

εἰ δέ τινα συμβαίη ἀνα- >παύσασθαι τῶν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τηνικαῦτα προσαναβαίνειν εἰς >τιμὴν τοῦ τετελευτηκότος τοὺς ἄρτι προσληφθέντας μόνον εἰ >φαίνοιντο καὶ ὁ λαὸς αἱροῖτο συνεπιψηφίζοντος αὐτῷ καὶ >σφραγίζοντος τοῦ τῆς Ἀλεξανδρείας ἐπισκόπου.

τοῦτο δὲ τοῖς >μὲν ἄλλοις ἅπασι συνεχωρήθη· ἐπὶ δὲ τοῦ Μελιτίου >οὐκέτι τὰ αὐτὰ ἔδοξε διὰ τὴν ἀνέκαθεν αὐτοῦ ἀταξίαν καὶ διὰ >πρόχειρον καὶ προπετὲς τῆς γνώμης, ἵνα μηδεμία ἐξουσία ἢ >αὐτῷ δοθείη, ἀνθρώπῳ δυναμένῳ πάλιν τὰς αὐτὰς ἀταξίας >ποιῆσαι.

ταῦτά ἐστι τὰ ἐξαίρετα καὶ διαφέροντα Αἰγύπτῳ καὶ τῇ >ἀγιωτάτῃ Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίᾳ. εἰ δὲ τι ἄλλο ἢ ἐκανονίσθη >ἐκογματίσθη συμπαρόντος τοῦ κυρίου καὶ τιμιωτάτου >καὶ ἀδελφοῦ ἡμῶν Ἀλεξάνδρου, αὐτὸς παρὼν ἀκριβέστερον >ταῦτα πρὸς ὑμᾶς, ἅτε δὴ καὶ κύριος καὶ κοινωνὸς τῶν >τυγχάνων.

>Εὐαγγελιζόμεθα δὲ ὑμᾶς καὶ περὶ τῆς συμφωνίας τοῦ >τάτου πάσχα, ὅτι ὑμετέραις εὐχαῖς κατωρθώθη καὶ τοῦτο >μέρος, ὥστε πάντας τοὺς ἐν τῇ ἑώᾳ ἀδελφούς, τοὺς μετὰ [*](A1H V1P3 M2P1P2) [*](2 μὲν > A1 3 τῶν2] τὸν V1 4 τιμιώτατον + ἡμῶν Η 5 μηδεμίαν] οὐδὲ μίαν P2 | ἐξουσίαν > V1 6 ὀνόματα V1P3 ὀνόματι Α1ΗM2P1P2 8 H 9 ἡμετέρας H 9f σχήματι P1V1P3 (wo aber von späterer corr. in σχίσματι), σχίσματι aber ίσματι auf Rasur Μ2 10 ἀλλὰ + καὶ P2 + καὶ V1 15 προσληφθέντας ΗM2P1P2 Socr. Thdt. προσληφθέντας Α1 προληφθέντας V1P3 24 κυρίου A1 κυροῦ HM2P1P2V1P3 26 τῶν γεγενημένων] ἡμῖν M2P1 ὑμῖν (aber statt υ ursprüngl. η) P2 28f ἁγίου V1P3 ΗM2P1P2)

χαίροντες >οὐν ἐπὶ τοῖς κατορθώμασι καὶ ἐπὶ τῇ κοινῇ εἰρήνῃ καὶ >καὶ ἐπὶ τῷ πᾶσαν αἵρεσιν ἐκκοπῆναι, ἀποδέξασθε μὲν μετὰ μείζονος >τιμῆς καὶ πλείονος ἀγάπης τὸν συλλειτουργὸν ἡμῶν, ὑμῶν δὲ >σκοπον Ἀλέξανδρον τὸν εὐφράναντα ἡμᾶς τῇ αὐτοῦ παρουσίᾳ καὶ >ἐν ταύτῃ τῇ ἡλικίᾳ τοσοῦτον πόνον ὑποστάντα ὑπὲρ τοῦ >γενέσθαι παρά τε ὑμῖν καὶ πᾶσιν. εὔχεσθε δὲ καὶ περὶ ἡμῶν >ἕνα τὰ καλῶς ἔχειν δόξαντα, ταῦτα βέβαια μένοι κατ᾿ >γεγενημένα ὡς πιστεύομεν διὰ τοῦ παντοκράτορος θεοῦ καὶ >μονογενοῦς υἱοῦ αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡμῶν καὶ τοῦ >ἁγίου πνεύματος, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας«.