Declamatio 46

Libanius

Libanius, Declamatio 46, Libanii Opera, Vol 7, Declamationes XXXI-LI, Foerster, Teubner, 1913

πάλιν [*](2 ἐπενθύμημα Ath C Wolf 4 ἐπιχείρημα ἀπὸ τοῦ πράγμα- τος Ath 6 ἐργασία ἀπὸ τοῦ ἐναντίου ἢ καὶ ἐνθύμημα Ath C Wolf 12 ὄρος ἤτοι ὁριστικὸν ὁρικὸν Ath) ἢ (om Ath C) παρα- γραφικόν Ath C Wolf) [*](1 παρὰ La sed ἀρὰ in ras p περὶ Va Ι τοῖς ἄλλοις scripsi τοὺς ἄλλους libri edd 2 οὔτε HVLaAthMaClVa 3 ὑγιαί- νων om La κινδυνεύων Ma sed γρ ὑγιαίνων suprascr m2 5 τοῦ e τὸ corr Ma 2Cl 2 Ι ὁπότ’ Μ 7 καὶ inser Ma 2 om Cl I μὴ ante προαιρουμένοις MaCl 8 δεῖν Re 9 τῷ τὰ] ταῦ- τα MaCl Ι κεκολάσθαι Ma sed γρ κεκωλῦσθαι in marg m2, Cl num κεκωλῦσθαι? at cf. ad t. IV 12,6 10 δοκιμάζεσθαι HLi LaMaClBVa | ἀναφέροντος Re Ι κρίνομεν HVLiLaMaClBVa κρίν(??)μεν Ath 12 σήμερον Μ 13 διατί HLiAthMaClBVa I τῶ Va 14 μὴ δεῖν] μηδὲν V 15 τῶν(1) om LiBVa 16 ὑβριστικῶν Η Ι καὶ τῶν ἐπιόρκων post μοιχῶν in marg inser Αth 2 17 ἐπικαταλύσει LiCl | δήμου La sed η in ras f et su- prascr p | συνιόντων reposui e libris sed γρ εἰσιόντων suprascr Ma2 εἰσιόντων edd)

567
τοίνυν ἐρήσομαι· διὰ τί τὸ γεωργεῖν οὐκ ἀδίκημα οὐδέ γε τὸ ναυτίλλεσθαι καὶ φιλοσοφεῖν καὶ πολιτεύεσθαι; πᾶς ἂν εἴποι δήπουθεν, ὅτι μηδὲν τούτων ἐν τοῖς κυρίοις ἀπείρηται νόμοις. ὅ τοίνυν ἐκείνων ἕκαστον ἠλευθέρωσεν αἰτίας, τούτῳ καὶ τὸ τὸν γάμον ἀποφεύγειν ἀνεύθυνον γίνεται. εἰ γὰρ τοὺς μὲν νόμους παραβαίνοντες δι’ αὐτὸ τοῦτο δίκην ὑφ- έξομεν, ἃ δ’ ἔξεστι δρῶντες μηδὲν ἧττον κολασθησό- μεθα, ταχέως τὴν πόλιν ἐκ δικαστηρίων κενώσομεν.

31. ἀλλ’ οὔτε ἐγένετο τοῦτό πω πρότερον νῦν τε οὐκ ἂν εἰκότως ἀρχὴν λάβοι. ἀλλ’ οὗτος κανὼν κρίσεως ἄριστος· ὁ μὲν ὑπερβὰς νόμον ζημιούσθω, ὁ δὲ μηδένα κεκινηκὼς ἀποφευγέτω. τίς τοίνυν ὑπ’ ἐμοῦ μὴ βου- λομένου γαμεῖν τῶν νόμων ὑπερπεπήδηται; οὐδείς. ἑκάστῳ γάρ, οἶμαι, τῶν πολιτῶν ἐν τοῖς τοιούτοις νό- ’μὸς γίνεται τὸ βούλημα.

| ἐγάμουν πρότερον, [*](RIV 649) ὦ πάτερ, ἐβουλόμην γάρ. νῦν οὐκ ἐθέλω. καὶ τοῦτο ἔξεστιν. ὥσπερ γάρ, οἶμαι, καὶ τρὶς καὶ πολλάκις ἐφεῖ- ται γαμεῖν καὶ περιττὸς ὁ διαβάλλων ἐνταῦθα τὸ πλῆ- [*](4 ἐνθύμημα μετὰ ἐργασίας Ath C Wolf 14 ἀντίληψις Ath C Wolf ἐπιχείρημα ἀπὸ τοῦ πράγματος add Ath 17 ἐργασία ἀπὸ τοῦ ἐναντίου Ath C Wolf) [*](1 διατί HLiAthClB Va Ferr 2 τὸ ναυτίλλεσθαι La sed τὸ ναυ e τὸν corr p 3 εἴπη HLi Ι μηδὲν La sed v add p 6 ἑκάστην V Ι αἰτίαν V | τὸ om Ferr 6 γίγνεται Cl 7 διαυτὸ Cl 8 ἅ δ’ HLi ἃ δὲ MAthMaClB Va edd | δι’ αὐτὸ τοῦτο Ma sed μηδὲν ἦττον in marg m 2 | μηδὲ La 9 ἐκ om Β 10 πω V sed ου supra ω m 2 που Ath περ Ma sed πω suprascr m 2, Cl om Li 12 μηδὲν BVa 14 ὑπερ- βήσεται Li | οὐδείς inser Ma 2 om Cl 15 νόμος om Va νό- μοις La Ferr 16 γίγνεται LaMaCl edd 17 ἠβουλόμην Η VIAB edd | καὶ om MaCl 18 τρεῖς Η | ἐφεῖται La sed ex ἐφεῖται corr p)

568
θος, οὕτω καὶ τὴν ἀρχὴν μὴ γαμεῖν καὶ τοῖς πρώτοις ἀρκεῖσθαι πάλιν δέδοται καλῶς καὶ προσηκόντως. ἐπει- δὴ γὰρ τοῖς μὲν συνήνεγκεν ἡ τοῦ πράγματος φύσις, τοῖς δὲ οὐκ ἐλυσιτέλησεν, ἡ πεῖρα τοὺς μὲν φοβεῖ, τοὺς δὲ ἐφέλκεται.

μὴ τοίνυν ὁριστὴς ὁ δεῖνα γιγνέσθω περὶ τούτων ἐν οἷς καὶ τὸ βέλτιον καὶ τὸ χεῖρον ἑτέρῳ κινδυνεύεται. εἰ τοίνυν καὶ τὴν ἀρχὴν ἀπεστρεφόμην τὸν γάμον, οὐκ ἂν ἠπόρησα λόγων οἱ πείθουσιν οὕτω φρονεῖν. διῆλθον ἂν τὰς μοιχείας, διῆλθον ἂν παίδων ἀποβολάς, μέθην γυναικῶν, ἀκρα- σίαν, λαλιάν, ἀλαζονείαν, πολλὰς τραγῳδίας ἐκ γάμων γεγενημένας.

34. Ἀλλὰ νῦν οὐ λέγω τούτων οὐδέν, οὐ ταῦτά μοι δοξάζειν περὶ τοῦ πράγματος ἔδωκεν ἡ δυστυχής, ἀλλὰ τί φημι; λόγον ἁπλοῦν καὶ δίκαιον. σὺ δὲ πρᾴως ἄκουσον. μὴ καταναγκάσῃς ἄδικόν με γενέσθαι περὶ τὴν κειμένην, ὦ πάτερ, μηδὲ τὴν ἐκείνης μεγαλοψυχίαν ἀγνωμοσύνη τρόπων ἀμείψασθαι μηδὲ τὸν σαυτοῦ παῖδα [*](2 ἐπιχείρημα ἀπὸ τῆς αἰτίας CWolf 5 ἐνθύμημα Ath C Wolf 7 ἀντίθεσις μεταστατική Ath C Wolf 9 ἐπιχείρημα ἀπὸ τοῦ πράγματος Ath C 16 ἀντιστατικόν Ath C Wolf 18 τὸ ἀμείβομαι ἀμείψασθαι Μa 2) ὅτε σημαίνει τὸ δεξιοῦ- μαι, ἔχει τὴν σύνταξιν ἀπὸ αἰτιατικῆς εἰς δοτικήν. ὧς κἀνταῦθα· ὅτε δὲ τὸ ἀνταλλάττω, ἀπὸ δοτικῆς εἰς αἰτιατικήν. ὡσαύτως καὶ τὸ δωροῦμαι, ὅτε σημαίνει τὸ δεξιοῦμαι, ἀπὸ αἰτιατι- κῆς εἰς δοτικὴν ἔχει σύνταξιν· ὅτε δὲ τὸ χαρίζομαι, ἀπὸ δο- τικῆς εἰς αἰτιατικήν C et in marg Ma 2 cf. t, I 161,3; 445, 11; n 139,18; IV 124,10) [*](1 μὴ γαμεῖν τὴν ἀρχὴν ΜaCl Ι τηναρχὴν Β | μὴ inser Ath om VVa 3 συνήνεγκε πράγματος MaCfl 4 post ἐλυσιτέ- λησεν comma posui ex HLi om reliqui libri edd | post πεῖρα comma AthCl Ferr, colon reliqui libri Mor Re delevi | ἐκφοβεῖ La sed ex ἐφόβει corr q 5 ὑφέλκεται Ma sed ὑ in ras m3) [*](6 γινέσθω HVLi | τὸ χεῖρον καὶ τὸ βέλτιον LaMaCl 7 τηναρχὴν Β 8 ἠπόρησα Cl sed ἡ ex ὑ corr m 2 10 ὑπο- βολὰς Cobet Coll 298 at παίδων ἀποβολάς convenit usui Libanii) [*](14 περὶ τοῦ πράγματος δοξάζειν MaCl | δυστυχία MaCl 15 πράως libri edd 16 καταδοκάσης HV 17 et 18 μὴ δὲ HLiAthMaClB Ferr)

569
χείρω γυναικὸς εἰς ἀρετὴν ἀποφήνῃς.

οὐ τοὺς μὴ βουλομένους γαμεῖν οἶ νόμοι μισοῦσιν, ἀλλὰ τοὺς οὐκ ἐθέλοντας εὐεργέταις εἰδέναι χάριν. εὐεργεσίαν παρ’ ἐκείνης εἰλήφαμεν ἧς ἓν τοῦτο ἴσως ἄτοπον, ὅτι κρείττων ἐστὶν ἀμοιβῆς. ἐξετάσωμεν γάρ, εἰ δοκεῖ. ἀπήγγειλέ τις ἡμᾶς, ὧς ἀκούω, τὰ πρῶτα τεθνάναι λῃσταῖς περιπεπτωκότας. ἡ δὲ ἠπίστησεν, ὃ γὰρ οὐκ ἐβούλετο, τοῦτο οὐκ ᾤετο. αὐτὸς ἐπέστελλον μετὰ ταῦ- τα τὴν Ι δουλείαν μηνύων. ἡ δὲ οὐ διελέχθη [*](RIV 650) πρὸς αὑτὴν ὑπὲρ ἀνδρὸς δευτέρου. καίτοι πολλὰς ἴσμεν ἀπὸ τῶν πρώτων προφάσεων μεταπηδᾶν ὡς ἑτέρους εἰθισμένας.

ἔμελλεν ὁ πατήρ μοι βοηθήσειν, ἡ δὲ ἴφθη τὴν τούτου προθυμίαν. ἀπέδοτο τὸν κόσμον, οὗ μάλιστα γυναῖκες ἐρῶσιν, ἐπέβη σκάφους ἀκούουσα μεστὴν εἶναι καταποντιστῶν τὴν θάλασσαν, ἤνεγκε πνευμάτων καταιγίδας, ἤνεγκε κυμάτων προσβολάς, [*](16 cf. t. IV 279, 1) [*](5 διασκευή Ath Wolf) [*](4 post ἦς ras 2 litt Va Ι ἐν MaClVa | ἴσως τοῦτο V Ι τοῦ- το scripsi ex HVLiLa τοῦτ’ ΜAthB edd τούτοις ClVa τοι- ούτοις Ma Ι ὧς MaClVa 5 κρεῖττον LiMaCl 6 τὰ πρῶτα om Β ταπρῶτα MAthMa 7 λῃσταῖς HLiAthMaCl Ferr 8 ἠβούλετο HLi Ι ἀπέστελλον HMa Ι μεταταῦτα AthMaB 9 διελέχθη scripsi ex HV ut coni RiB διειλέχθη LiMAthMa ClB edd διεἰλέγχθη La διηλέγχθη Va 10 αὐτὴν HVMa sed in hoc ’ in ῾ corr m 2, ClVa edd | ὐπ’ HV sed in hoc ’ in ὲρ corr m 2 περὶ Β | μὲν post πολλὰς MMa 11 εἰς Μ 13 τὸν inserui ex HVLiLaMaCl om MAthBVa edd 14 ἀκού- σασα Μ 15 θάλατταν MaB 16 καταιγίδας — κυμάτων om V | καταιγίδας LiM)

570
ἐπεῖδε βαπτιζομένην τὴν ναῦν, ἐπέδωκε τὴν ψυχὴν ὑπὲρ ἡμῶν, ἐξηνέχθη πρὸς τὴν γῆν ἐν οἰκτρῷ τῷ σχή- ματι, ἤρκεσεν ἡμῖν καὶ μετὰ τελευτὴν πρὸς λύσιν, ἐξεῖλε τὴν τῶν μύθων ἀπιστίαν βεβαιωσαμένη τοῖς παρ’ αὑτῆς τὰ πάλαι θρυλλούμενα.

ἐπὶ τούτοις γάμου φροντίσαι με κελεύεις; ζῶν γὰρ ἔτι καὶ περιὼν καὶ βλέπων τοῦτον τὸν ἥλιον οὐκ < ἄν> ἀδικεῖν σοι καὶ τίς ἡμῖν διαλέξεται; τίς συμβαλεῖ; τίς κοινωνήσει πραγμάτων; τίς δημότης, τίς φυλέτης, τίς μέτοικος, εἰ σὺ μὲν ἐπιτάττοις, ἐγὼ δὲ τοιαῦτα πειθοίμην; κα- Λάς γε ὁ δῆμος ἐν ἡμῖν προσδοκίας σχήσει καὶ δώσει τιμὰς ὁρῶν οὕτω περὶ τοὺς ἀναγκαίους διατεθέντας. ὁ γὰρ πρὸς τοὺς οἰκείους πονηρὸς οὐκ ἄν ποτε γέ- νοιτο περὶ τὰ κοινὰ βελτίων. τίς δ’ ἡμῖν ὅλως, ὦ πά- [*](3 cf. p. 562,7 5 cf. t. IV 246, 13 13 Aeschin. Ctes. § 78) [*](1 τὸ ἐπεῖδεν ὡς ἐπιτοπολὐ ἐπὶ συμφορᾶς τίθεται, ὧς καὶ ἐνταῦθα· ἐπεῖδε χειμαζομένην τὴν ναῦν, ἅπαξ δὲ καὶ ἐπὶ εὐθυμίας, Θουκυδίδης (VI 69, 5) καὶ τὴν ὑπάρχουσαν σφίσι πατρίδα νικήσαντες πάλιν ἐπιδεῖν in marg Β cf. Thom. M. s. V. 1 ἐπεῖδε — ναῦν praemissis verbis τὸ ἐπεῖδεν ὡς ἐπιτο- πολὺ ἐπὶ συμφορᾶς τίθεται. Λιβάνιος ἐν μελέτη τῇ Ἔχων τις γυναῖκα καὶ ὢν ὑπὸ πατρί citat Thomas Mag. s. v. ἐπεῖδεν p. 151, 14 R Ι ἐπεὶ δὲ La sed 'et' eras | χειμαζομένην Thom. schol. Β Ι ἀπέδωκεν Β 3 τὴν ante τελευτὴν HVB Ι πρὸς scripsi ex HVLiLaMaCl εἰς MAthB Va edd 5 αὑτῆς scripsi e LiAth αὐτῆς reliqui libri edd 6 γάμων HV | με φροντίσαι MaCl I num περιιὼν? at cf. p. 573, 4 et 11 7 ἂν inserui om libri edd Ι ἀδικεῖν σοι] ἀδικήσειν MAth 8 πῶς Ma sed τίς(1) suprascr m 2 Ι συμβάλῃ Cl Ferr 9 φυλέτης Ma sed ι supra m 2 10 ἐπιτάττεις HVMaClBVa ἐπιτάττοιο Μ 11 οὐ γὰρ post γε LaMa sed in hoc del m 2, Cl 12 οὕτως LiCl 13 ὁ — 14 βελτίων omissa particula γὰρ citat Planudes fol. 38 r | ποτε inserui ex HVLiLaMaCl Plan om MAthBVa edd | γένοιτο scripsi ex HVLiLaMaClBVa Plan γένηται MAth edd) [*](14 πρὸς MaCl Plan Ι δὲ LaMAthMaClB Va edd | ὦ om Ma)

571
τερ, ἔνα καὶ τοῦτο εἴπω, κηδεῦσαι βουλήσεται; τίς δώσει θυγάτριον εἰς οὕτω προφανεῖς φάραγγας; οὐκ οἶσθα ὅτι πρὸς τὰ πρεσβύτερα βλέποντες τὰ δεύτερα κρίνουσιν ἄνθρωποι καὶ διδαχὴ γίνεται τῶν μελλόν- των τὰ φθάσαντα;

ἐγὼ δὲ ἐκείνους τοὺς λόγους ἐζήτουν παρὰ τοῦ πατρός, εἴ μέ τις λογισμὸς εἰσῄει γάμου· ὦ παῖ, τῆς ἀνθρωπείας ἀπηυτομόληκας φύσεως; τὴν τῶν θηρίων ἐζήλωκας ἀγριότητα; ταχέως ἐπελάθου τῆς ναυαγίας ἐκείνης. γαμεῖν ἐθέλεις; οὐ γὰρ ὀκνεῖς γάμου καὶ τοὔνομα; καὶ τίσιν ὀφθαλμοῖς ὄψει τοὺς συγγενεῖς τῆς προ- τέρας; ἢ τοὺς μὲν ἀξιοῖς θρηνεῖν, αὐτὸς δὲ κωμάζειν Ι καὶ τὴν μὲν ὑπὲρ σοῦ τὰ πάντα [*](RIV 651) τολμᾶν, αὐτὸς δὲ μηδ’ ὅσον σωφρονεῖν ἐθέλειν ἐκείνῃ χαρίζεσθαι; ἤδη τις γενναῖον ἵππον ἀπο- βαλὼν οὐκ ἐπρίατο δεύτερον τῇ περὶ τὸν ἐ̓μ- προσθεν λύπῃ, σὺ δὲ τῷ τῆς γυναικὸς θανάτῳ περιφανῶς σεσωσμένος κατ’ ἐκείνης κέχρησαι τῇ σωτηρίᾳ;

[*](7 Thuc. Vn 75, 6)[*](2 πρὸς Li 4 κρίνουσιν Va sed κρίνου in ras m 2 6 ἐζήτουν τοὺς λόγους Li | περὶ BVa | με τίς La sed ς in ras n μοι τις AthBVa Ι λογισμὸς La sed λο in ras n λόγος HV)[*](7 ἀπηυτομόληκας scripsi ex HVLaMAthVa ἀπηυτομολη- κὼς Ma sed γρ ἀπηυτομόλησας suprascr m 2, Cl ἀπηυτομόλησας Β edd αὐπηυτομόληκε Li 8 τῶν om MaCl | ἐζήλωσας Μ | signum interrogationis posui ex HAthCl punctum reliqui libri edd 9 ἀπελάθου Va | signum interrogationis post ἐκείνης Η)[*](10 θέλεις Li 12 ἀξιοῖς Ma sed ς add m 2 ἀξίους La | θρηνεῖν — δὲ om Li | αὐτοὺς Β sed υ eras 13 τὰ om VLi LaMaCl 14 μὴ δ’ HLiLaMaClB Ferr | ἐθέλειν Ma sed ειν in ras m 2 15 ἐκείνη scripsi e La ἐκείνη reliqui libri edd 1 δέ ante τις MaCl | τίς HLiLaBVa edd 16 παρὰ Ma 19 signum interrogationis posui ex HVi punctum reliqui libri edd)
572

39. Οὗτοι πρέποντες οἱ λόγοι πρεσβύτῃ νουθε- τοῦντι νέον. ὁ δὲ πατὴρ σωφρονοῦσιν, ὧς ἔοικεν, ἄχθεται. παῖδας γάρ φησιν ἐκ σοῦ γενέσθαι βού- λομαι καὶ διαδόχους εἶναι τοῦ γένους. εἰπέ μοι, πάτερ, ἕπεται γὰρ εὐθὺς ἡ παιδοποιία τῷ γάμῳ; πό- σους ἐπιδείξω σοι τῶν πολιτῶν γυναῖκας μὲν αὑτῶν ἔχοντας εἰπεῖν, πατέρας δὲ οὐ κεκλημένους, ἀνθρώ- πους εἰς ἔσχατον ἤδη γήρως ἥκοντας καὶ τὴν ἐλπίδα τοῦ πράγματος προσαφῃρημένους;

ἂν οὖν ἐγὼ μέν σοι ταῦτα πείθωμαι, γύναιον δὲ ἔνδον ᾖ, παῖδες δὲ μηδαμῆ φαίνωνται, ἆρ’ οὐκ ἀνάγκη πονηρὸν μὲν εἶ- ναι, πατέρα δὲ μὴ γεγενῆσθαι, καὶ τὴν μὲν ἀγνωμο- σύνην ἐπιδεδεῖχθαι, τοὺς δὲ διαδόχους οὐκ ἔχειν; εἰ- κὸς δὲ δήπου καὶ τὸ δαιμόνιον ἐνταῦθα νεμεσήσειν καὶ δίκην τῆς μόχθηρ’ ίας ἐπιθήσειν τὴν ἀπαιδίαν.