Declamatio 42

ὑπὲρ μὲν οὖν τῶν ἀδήλων ἐπ’ ἐκείνους δεῖ καταφεύγειν, δήλου δὲ ὄντος τοῦ λυσιτελήσοντος αὑτοῖς ἐκ τῶν φαινομέ- νων βοηθεῖν. οὐκ ἦν τόθ’ ἡμῖν περὶ γῆς ὅρων ὁ κίν- δυνος, ὥστε μὴ πάντα ποιεῖν τὸν εὔνουν, ἀλλ’ ἡ πολιορκία τὸν ὄλεθρον ἠπείλει τῇ πόλει. τοῦτ’ οὖν ἐποίει τὴν πρᾶξιν ἀναγκαίαν.

28. Οὗτος μὲν οὖν ἐρωτᾷ με εἰ μὴ δεινὸν τὸ τεθνάναι τὸν παῖδα, ἐγὼ δὲ αὐτὸν ἀντερήσομαι εἰ μὴ δεινὸν κατασκαφῆναι τὴν πόλιν. ὅτι γὰρ ἑλὼν | [*](RIV 469) ὁ τύραννος τοῦτ’ ἂν ἐποίησε περιαλγῶν, πᾶς τις ἂν ὁμο- λογήσειεν. ἀγανακτεῖς οὖν ὅτι μὴ τεῖχος μὲν τουτὶ κατη- νέχθη, τῶν δὲ ἐνοικούντων οἱ μὲν ἔθνησκον, οἱ δὲ ἤγοντο, ἐκεῖνο μὲν οἱ ἐν ἡλικίᾳ καὶ γέροντες, τοῦτο δὲ [*](2 cf. t. VI 94, 10 sq.; 95, 9; 276, 11 12 cf. p. 410, 4 16 sq. cf. Chor. inf. 216, 14 sq. et 228,19) [*](2 λοιμοῦ ποτε τὰς Ἀθήνας καταλαβόντος ἔχρησεν ὁ Πύθιος μὴ παύσασθαι τὸ δεινόν, πρὶν ἂν τῶν πολιτῶν τις τὰ ἑαυτοῦ τέκνα ἐπιδῷ πρὸς ἀναίρεσιν. Λεώς τις ἔχων τρεῖς θυγατέρας, Φρασιθέαν, Θεοπόμπην καὶ Εὐβούλην, προθύμως ἐπέδωκεν αἷς ἱερὸν ᾠκοδομήθη καλούμενον Λεωκόριον M m (et Wolf et marg Mor) cf. Ael. v. hist. XII 28; Phot. lex. Suid. s. v. Λεωκόριον) [*](2 τῶν πόλεων om Cl 4 δεινὰ δὲ LaViClMVaB | ἵσταντο VaB 6 οὖν om LaViCl | χρὴ LaViB 7 αὑτοῖς scripsi e Cr αὐτοῖς reliqui libri edd 8 ὑμῖν Vi 15 ὁ τύραννος om CrHVLaViClVa Ferr | τίς LaVa | ἂν om Μ 16 οὖν om Μ inser Va 2 | μὲν om ClVaB 17 τῶν δὲ ἐνοικούντων scripsi καὶ τῶν ἐνοικούντων C edd καὶ τῶν οὖν οἰκούντων CrHV τῶν δὲ οἰκούντων LaViClMVaB et γρ in marg Mor)

29. Ἐδέδοκτο γάρ φησι τῷ δήμῳ πολεμεῖν καλῶς γε ποιοῦντι καὶ δόξης ἐπιθυμοῦντι καὶ οὐκ ἀνεκτὸν ἡγουμένῳ τυράννου χορηγεῖν ἡδο- ναῖς. ἀλλ’ ὥσπερ ὑμῖν ὑπὲρ ἐμοῦ ταῦτα, οὕτως ὑπὲρ ὑμῶν ἐμοὶ ποιεῖν ἃ πεποίηκα προσῆκε. δεῖ γὰρ τὸν δῆμον ἑκάστου τῶν πολιτῶν προβεβλῆσθαι, τοῦ δήμου δὲ ἕκαστον τῶν πολιτῶν μᾶλλον ἢ τῶν αὑτοῦ κήδε- σθαι. ἐπολεμεῖτε ἑκόντες ὑπὲρ τῆς ἐμῆς οἰκίας. ἀπὸ τῆς αὐτῆς τοίνυν οἰκίας ἧκεν ὑμῖν ἡ τοῦ πολέμου λύσις. ἢ καθήμενον ἔδει με τρυφᾶν καὶ πρὸς ἐμαυτὸν λέγειν· ὡς εὐδαίμων γε ὁ παῖς. ὅλη πόλις κακο- παθεῖ καὶ τρίβεται καὶ ἀπόλλυται, ἔνα μηδὲν τοῦτον μήτε μεῖζον μήτε ἔλαττον ἀνιάσῃ; οὐ δῆτα, ἀλλ’ εἶπον πρὸς ἐμαυτὸν ἃ χρὴ καὶ συνεβού- λεῦσα ὧν οὐχ εὕρισκον καλλίω.

καὶ γὰρ εἰ μηδεὶς [*](5 Plat. leg. IX p. 873 E 13 Chor. inf. p. 213,11 17 Thuc. VI 18, 7. Il. ψ 735 19 Chor. inf. l. l.) [*](6 ἀν B rubr 9 λύσις B rubr) [*](2 τὰ ἴδια] παιδία Cl 6 δέδοκτο HVC Ferr 7 γρ πο- νοῦντι in marg Mor 9 ἐμαυτοῦ Οἶ’ 11 βεβλῆσθαι Ferr 12 τὸν(2) VI | αὐτοῦ scripsi e C αὐτοῦ reliqui libri sed scriptura in Cr incerta, edd | μήδεσθαι Vi 13 ἐπολεμεῖτε scripsi ἐπο- λεμεῖσθε libri sed scriptura in Cr incerta, edd 14 ὑμῖν Cl sed υ ex η corr m 2 15 ἑαυτὸν C Ferr et γρ in marg Mor 17 ἐπιτρίβεται Cobet CoU 295 at cf. Thuc. et Il. II. Il. 18 τούτων HV | μήτ’ Μ 19 χρὴ reposui e CrHVLaClMVa Β et γρ in marg Mor χρῆν CVi edd)

ἠμειψάμην ἀντιδόσει πρεπούσῃ τὴν προθυμίαν. ἢ καθήμενον ἀνα- μένειν με ἔδει τὸν ἐροῦντα πρὸς ἐμέ; ἄνθρωπε, σὺ κύριος εἶ τὴν πόλιν εἶναι ἢ μή, κάλλιον δὲ [*](9 Plat. Gorg. p. 602 D 14 sq. Chor. Polyd. Herm. XVII 222, 8 sq.) [*](1 δέον MVaB Mor 2 μὴ δὲ HClMVaB | ἐμέμψατο Va sed μεμψ in ras m 2 3 τὸ om MVa | μὴ δ’ HClVaB Ferr μὴ δὲ Μ 4 αὐτῷ scripsi auctore Re αὐτὸς τῷ CrHVCLa ViVaB edd αὐτὸς αὐτοῦ τῷ Cl αὐτοῖς τοῖς Μ αὑτῶ τῷ Gasda | τοιαῦτα scripsi τοῦτο Μ ταῦτα reliqui libri edd | Μ | οὐχ inserui e LaViClMVa sed in hoc ὐχου in ras m 2, et γρ in marg Mor om CrHVCB edd at „aut ἀλλ’ οὐχ οὕτω γε leg. est quod Mor. subiicere videtur, aut ἀλλ’ οὐχ ὧδε γε eodem sensu“ Re οὐχ ὧδε lacobs Lect | οὕτω V sed τ in π corr) [*](5 μὴ δὲ HClMVaB μὴ LaVi | γινομένοις Cl γενομένοις VaB 6 ἂν ὧν οὐκ Μ | φθέγξαιτο scripsi e CrHVLaViCl φθέγξοιτο C edd ἐφθέγξατο MVaB et γρ in marg Mor 7 πάσης τοῦτο LaViClVaB | ἀπαιδείας Η sed ει ex ι corr m 2, Cl | ὦ ἄνδρες om C Ferr 9 γλυκίων MVa sed in hoc ίων ex ὺς corr, Β γρ γλυκύων in marg Mor γλυκὺς ὢν lacobs App Pors 327 Lect 10 με χρῆν scripsi μ’ ἐχρῆν CrHVCCl MVaB edd με ἐχρῆν La με ἐχρῆν Vi 12 ἥδιον V sed ἡδίω suprascr m 2 ἡδίων Β ἡδίω LaViCl et scribi posse adno- tavit Re 13 ἢ Mor sed γρ οὐ in marg 14 ἔδει με Μ 15 ἢ] καὶ VaB)

ἀλλ’ οὐδ’ εἰ τὸ τεῖχος κατεσείετο, ταύτας ἄν ποτε τὰς φωνὰς ἀφήκατε πρὸς ἐμέ. ἀλλ’ ἐγὼ ταύτας ἡγούμην ἀκούει παρ’ αὐτῶν τῶν πραγμάτων. οὐ δὴ τὸ τὸν πόλεμον ὑμᾶς ᾑρῆσθαι τὴν ἐμὴν ἐκώλυε φιλοτιμίαν, ἀλλ’ αὐτὸ τὸ πρὸς τοσαύ- την ἰσχὺν ἀντᾶραι φειδοῖ τοῦ παιδὸς τὸν πατέρα τοῦ παιδὸς ἐπὶ τὴν πρᾶξιν παρεκάλει.

33. Ἀλλ’ ᾤχετ’ ἄν φησιν ἀπειπὼν πρὸς τοὺς πόνους ὁ τύραννος καὶ οὐκ ἦν δῆλον ὧς πάν- τως περιέσται. λαβὼν μέν, ὦ ἄνδρες, τὸ μειράκιον ᾤχετ’ ἄν; μὴ λαβὼν δὲ οὐκ ἄν. πολὺς γὰρ ἦν καὶ σφοδρὸς ὁ ἔρως καίων καὶ ἐγκείμενος καὶ μηδὲ ἀνα- [*](RIV 471) πνεῦσαι διδούς. τί τούτου σημεῖον; ἐξεῖπεν ἃ κρύπτειν ἔδει, καὶ ταῦτα διὰ πρεσβείας. ὃ μηδεὶς ἤκουσε μηδαμοῦ, μειρακίου κάλλος ἐπ’ ἐκκλησίας ᾐτεῖ- το.

ἆρ’ οὖν οὐ λαβὼν ᾐσχύνθη καὶ κατέδυ καὶ τῷ μὴ τυχεῖν ἐγένετο βελτίων; ἥκιστά γε, [*](11 sq. Chor. inf. 215, 1 sq.) [*](2 τί HLaViClVa 3 τῷ τυράννῳ om CrHVC Ferr 4 οὐ δὴ HC scriptura in Cr incerta 5 ποτε om Cl 6 post ἐμὲ punctum posui, colon Μ, signum interrogationis reliqui libri edd | ἐμὲ δὲ ἀλλ’ αὐτὸς ταύτας ἁ | παρ’ αὐτῶν ἀκούειν MLaVi Cl 7 τὸ inser V 2 om Β Re | ᾑρῆσθαι ὑμᾶς Vi | ὑμᾶς om Cl Va 8 ἀλλὰ ἀλλὰ 9 ἀντάραι edd 10 ἐκά- λει VaB 12 πάντων MVa 13 δικασταί Β 14 ᾤχετο· μὴ MVaB 15 μὴ δὲ HLaViClVaB μηδ’ Μ 16 τοῦτο Cl) [*](17 ἐδόκει HVCCl Ferr scriptura in Cr parum perspicua) [*](18 voce κάλλος des Cr fol 104 r 19 ἀρ’ οὖν — 20 ἥκιστά γε citat Planudes fol 105 v | οὐ — 20 βελτίων] ἐγένετο Plan οὐ λαβὼν om Va 20 τὸ Ferr Mor)

οὕτω δὲ λίαν ἐπιθυμῶν εἶχε καὶ παρασκευαῖς θαρρεῖν. πολὺς μὲν αὐτῷ πλοῦτος ἐν βασιλείοις καὶ οὗτος ἐγγύς, πολλὰ δὲ ὅπλα καὶ ῥώμη καὶ τέχνη στρατιωτική, ἅμιλλα δὲ πρὸς αὑτοὺς τῶν ἀκολουθούντων, ὅστις αὐτῷ τὸν ἐρώμενον θηράσας φέρων εἰς τὰς χεῖρας ἐνθείη.

τῷ μὲν ἐπέρρει 〈πολλὰ〉 πολλαχόθεν καὶ ἄμα τοῖς ἡμετέ- ροις ἐχρῆτο καὶ τῶν ἀστυγειτόνων αὐτῷ πολλοὶ παρῆ- σαν οἱ συνεργοὶ μισοῦντες μέν, τῷ φόβῳ δὲ αὐτὸν θεραπεύοντες, ἡμῖν δὲ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν χείρω τὰ πάντα ἐγίγνετο τῆς μὲν χώρας ἐστερημένης, τῶν πυ- λῶν δὲ κεκλεισμένων, τοῦ σίτου δὲ οὐκ ἀνασχομένου πολιορκίαν μακράν. οὐ γὰρ ἔφθημεν δόντες τὰς ἀπο- κρίσεις καὶ κατακεκλείσμεθα καὶ ὁ λιμὸς πλησίον.

37. τί οὖν ἂν ἐκεῖνον τοῦ τείχους ἀπέστησεν; ἔρως κατεῖχεν, ἡ δύναμις συμπαρεκάλει, παρ’ αὐτοῦ γε τοῦ χρόνου πολλαὶ δέδονται πολλοῖς πολιορκηθεῖ- σαι πόλεις. ὅλως δὲ οἴεσθε βαρεῖαν ἐκείνῳ τὴν ὑπὲρ τῶν τοιούτων γεγενῆσθαι προσεδρείαν; γένοιτο γὰρ ἄν τι πόνων ἐρῶντι κουφότερον ἐν οἶς εἰσιν ἐλπΙ ’δες κρατήσειν τῶν ἐρωμένων; ἀνιαρὸν μὲν οὖν αὐ- [*](RIV 472) τοῖς τὸ μὴ ὑπὲρ τῶν τοιούτων ταλαιπωρεῖν | καὶ δύο ἀπαλλαγὰς τοῦ πάθους ἴσασιν οἱ μανικώ- τεροι μόνας, ἢ ἑλεῖν ἢ ἀποθανεῖν. οἱ τύραννοι δέ, ὅσῳ μᾶλλον οἴονται προσήκειν αὑτοῖς πανταχοῦ κρα- τεῖν, μᾶλλον φιλονεικοῦσιν.

οὐχ ἑωρᾶτε τὸν ἄνθρω- πον ἄνωθεν οἷα ἔδρα περὶ τὸν νεκρὸν περιχυθεὶς καταφιλῶν, ἀκριβῶς ἕκαστον τῶν μελῶν καταθεώμενος, αἱμάττων αὑτὸν ἡδέως τοῖς τοῦ μειρακίου τραύμασιν; οὐ μικροῦ τὸ σῶμα λαβὼν ἐκόμισεν οἴκαδε; τοῦτον οὖν ἔπεισεν ἂν τι ζῶντος ἀπέχεσθαι τοῦ παιδὸς ὅν [*](13 cf. t. IV 645, 15. Chor. tyrann. p. 54, 10 B) [*](1 ἔρως κατεῖχεν om C Ferr 2 γε scripsi τὲ libri edd) [*](3 δέδονται scripsi ex HLa ut coni Re δέδοντο V δίδον- ται CViClMVaB edd | πολιορκηθεῖσαι πόλεις πολλοῖς MClVa) [*](5 τῶν om Vi | γεγενῆσθαι scripsi e LaViMVaB et γρ in marg Mor γενέσθαι HVC edd ποιεῖσθαι Cl sed γρ γεγενῆσθαι in marg | προσεδρίαν VVaB edd cf. p. 215, 19; t. II 550, 1; III 444, 16; IV 246, 8 6 ἂν τί La sed eras, ClVa ἀντὶ Vi 8 τῶν om Vi 10 ἢ ἑλεῖν om Re | ἐλθεῖν La sed in ἑλεῖν corr y, Vi) [*](11 οἴονται — 12 μᾶλλον om Β | αὐτοῖς libri sed ’ e ’ corr Va, edd 13 νεκρὸν; Μ 14 περιθεώμενος VaB 15 αἰ- αἱμάττων La sed ἐμάττων suprascr i ματ et utrimque lac 3 litt Vi αἱμάσσων Μ | ἡδέως αὑτὸν Β | αὐτὸν La sed et ὸν in ras i αὐτὸν HCVa Ferr αὐτοὶ Cl | μολύνων ante ἡδέως LaVi) [*](16 οὐ — οἴκαδε praemissis verbis μικροῦ γράφεται ἐπὶ ἐπιρρήματος. Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vind s. v. μικροῦ p. 124,15 ed. Nauck | οὐ] καὶ Lopad | μικρὸν Ferr et γρ in marg Mor 17 οὖν Va sed οὐ in ras m 2 | ἂν ἔπεισε Cl | τις Cl et coni Mor | ἀντὶ Vi οὖν τι Va sed οὐ in ras m2)

οὐκοῦν πᾶσα ἦν ἀνάγκη τέλος τῆς πολιορκίας γενέσθαι τὴν ἅλωσιν καὶ ἔχειν αὐτὸν οὐχ ἔν ἔτι μειράκιον, ἀλλὰ πολλοὺς μὲν ἡλικιώτας τοὐμοῦ, πολλοὺς δὲ νεωτέρους, πολλὰς δὲ γυναῖκας καὶ κόρας, ὧν τὰς μὲν αὐτὸς ἂν ὕβριζε, τὰς δὲ τοῖς δορυφόροις ἐδίδου.

40. Ἀλλὰ θῶμεν βούλεσθαι καθελόντα τὸ τεῖχος καὶ ἑλόντα τὸ μειράκιον μηδενὸς ἂν αὐτὸν ἐφάψασθαι τῶν ἄλλων, ἀλλ’ ἀπελθεῖν ἂν ὥσπερ ἑκόντων δεδωκό- τῶν φίλον καὶ σύμμαχον ἀνοικοδομήσαντα τὸ πεπτω- κὸς τοῦ τείχους καὶ στεφανώσαντα τὸν δῆμον. ἀλλ’ εἰ καὶ τῶν ἄλλων ἀπάντων ἔμελλε φείσεσθαι καὶ τοῦ- το ἦν τις ὁ πείθων θεός, ὅτι μετὰ τὴν ἅλωσιν ἀπο- χρήσει τῷ νενικηκότι τὸν παῖδα μόνον ἔχειν, οὐδ’ οὕτως ἦν μοι καλὸν ὁρᾶν αὐτὸν ἐπὶ τοιούτοις ἀγόμε- νον οὐδὲ αὐτῷ γε ἐκείνῳ ζῆν μᾶλλον ἐπὶ τοιούτοις ἢ θνήσκειν. ἔστι γὰρ καὶ ζωὴ θανάτου πικροτέρα καὶ θάνατος ζωῆς ἡδίων, ὅταν ἀπαλλαγὴν αἰσχύνης ὁ θά- [*](9 sq. Chor. inf. p. 232, 14 17 cf. t. II 142, 1. Chor. inf. p. 218, 11 sq.) [*](1 οὐκ οὖν La | τέλος τῆς πολιορκίας πᾶσα ἀνάγκη ἦν Μ) [*](2 αὐτὸ ὢ 4 τοῦ νόμου C sed in τοὐμοῦ corr s, Va et γρ in marg Mor τοῦ μοῦ La 6 ἂν om HVCClMVaB Ferr) [*](7 θῶμεν La sed et μὲν in ras suprapos i θῶ Cl | βού- λεσθαι Cl sed αι in ε corr 8 et 9 ἂν in suspicionem vo- cavit Gasda | ἐφάψεσθαι Cl 9 ἂν inser Va 2 om Cl 10 ἀνοικοδομήσοντα Μ Mor sed in hoc γρ ἀνοικοδομήσαντα in marg 11 στεφανώσοντα Mor sed γρ στεφανώσαντα in marg) [*](12 φείσασθαι V sed ε supra α m 2, CClMVaB Ferr et γρ in marg Mor φείσεσθε La cf. ad t. VI 226,4 13 τίς Η LaViVaB | μετὰ τῶν ἄλλων ClVa | ἀποχρήσῃ Ferr Mor 14 τὸ νενικηκότα Va 15 δρᾶν αὐτὸν om Vi αὐτὸν ὁρᾶν Cl MVaB 17 ἔστι — 422, 1 φέρῃ citat Planudes fol 105 v | καὶ(1) om LaVi)

πόσοι σφᾶς αὐτοὺς ἀπέκτειναν τυραν- νούμενοι τοῦ μηκέτι ζῆν ἐν ἀνομίᾳ. πόσοι δ’ ἑαυτοὺς κατεκρήμνισαν πολεμίων ἐπικειμένων τοῦ μὴ ἁλόντας δουλεῦσαι. ὁ δὲ ἐμὸς οὐ δουλεύσειν ἔμελλε, καίτοι [*](RIV 473) | καὶ τοῦτο δεινόν, ἀλλ’ ἀναγκασθήσεσθαι μηκέτ’ ἄρρην εἶναι, τελεῖν δὲ εἰς γυναικῶν ἀριθμὸν καὶ ἀκούσεσθαι παρὰ τῶν εὐνούχων ὅτι χθὲς μὲν εἰσῆ- γον αὐτῷ παλλακήν, τήμερον δὲ σὲ καλεῖ. σὺ δ’ ὅπως αὐτὸν ὧς μάλιστα ἥσεις μηδὲν ὧν ἂν αἰτῇ διωθούμενος.

ἐν τοιούτοις δὲ νυκτερεύων, ἀπὸ τοιούτων δὲ ἐξιών, ἀντὶ δὲ παιδείας τῆς οἴκοι μανθάνων ἃ τέρπειν τύραννον ἐπὶ τῆς εὐνῆς δύναται τί ἂν ἔπραττε τῆς ὥρας αὐτῷ παρελθούσης; αὐτοῦ διῆγεν ἂν ἀπερριμμένος; ἀλλὰ δεῦρο ἂν ἐπανῄει κα- Λήν γε παρρησίαν ἀπὸ καλῶν τῶν ἔργων φέρων; ἐμὲ δὲ τί χρῆν ποιεῖν; ἀκολουθεῖν αὐτῷ καὶ τὸν ὑμέναιον ᾄδειν; ἀλλ’ ἐνταῦθα μένοντα τοῖς παρ’ αὐτοῦ φιλο- τιμεῖσθαι πράγμασιν, ὡς πρὸ τῆς γυναικὸς παρὰ τῷ τυράννῳ κέκριται καὶ πάντα ὑπ’ αὐτοῦ νενίκηται πρόσ- [*](3 cf. ad t. VI 366, 9) [*](2 τὸ Vi I δὲ HVLaViB | αὐτοὺς HVLa αὑτοὺς Vi et Par 3017 (Boisson. Chor. p. 171 not. 3) 3 ἐπικειμένων inser Va 2 om Cl 4 δουλεύσειν Β δουλεύειν Vi 5 ἀλλὰ ClVa | μηκέτι Par 3017 (Boisson. Chor. p. 13 not. 8) 6 τελῶν Μ et γρ in marg Mor 7 περὶ Va | αὐτῶ εἰσῆγον MClVa 8 σή- μερον Cl 9 δὲ C edd | ἥσης ViClMVaB ἥσεις La οἴσεις Ferr Mor cf. Poll. III 98 οἰκειώσεις lacobs Lect, postquam αὐτὸν — ὀνήσεις Add 285 coniecit 10 αἰτῇ διωθούμενος inser Va 2 I τούτοις HVCVi Ferr 12 τύραννος C 13 καὶ ante τί HV CLaViB edd delevi 14 γρ ἐπανήρχετο in marg Mor 16 χρὴ Η sed in χρῆν corr, VaB ἐχρῆν LaVi | αὐτὸν LaVi | καὶ τὸν om LaVi Ferr | Ὑμέναιον Mor Re 17 ἐν]ταυθοῖ La in quo hac voce inc fol 48 s. XVI, Vi | αὐτῶν Μ 18 γράμ- μασιν Vi | παρὰ om Vi 19 πάντα om HVC Ferr)

τί οὖν ἴδει ζῶντα ἐπιθυμεῖν θανάτου ἐξὸν θανάτῳ βίον τοιοῦτον διαφυγεῖν; νῦν μὲν ζῇ καὶ τε- λευτήσας, ᾄδεται γάρ, τότε δ’ ἂν ἐτεθνήκει ζῶν ἄφω- νος ὢν ὑφ’ ὧν ἐπεπόνθει. ἐξήρπασα τὸν παῖδα τῷ ξίφει τυραννικῆς ὕβρεως, ἐπεὶ μὴ ἄλλως ἐξῆν. καὶ γὰρ εἰ λῃσταὶ διώκοντες ἐμέ τε κἀκεῖνον ἔμελλον ἐκεῖ- νον τοιαῦτα λαμβάνοντες ὑβρίσειν, ἐπὶ τὴν αὐτὴν ἂν ἦλθον καὶ τότε πρὶν ἁλῶναι βοήθειαν. τοιαῦτα γὰρ δεδιδάγμεθα παρὰ τῶν νόμων καὶ τῆς δημοκρατίας. οὕτως, εἰ καὶ μηδὲν τῷ κοινῷ κέρδος ἔφερεν ὁ | [*](RIV 474) φόνος, ὑπὲρ αὐτοῦ γε τοῦ περὶ τῶν ἐσχάτων κινδυ- νεύοντος ἀναγκαίως ἐπράττετο. εἰ γὰρ τρὶς ἀποθανεῖν ἐχρῆν ὑπὲρ σωφροσύνης καὶ τοῦ μὴ ταύτης ἐκπεσεῖν, οὐκ ἂν ἐλαττόνων ἐωνεῖτο τὰ μείζω;

44. Ἀλλὰ πρὸς μὲν ταῦτα οὐδὲν ἔχουσι λέγειν, τὸ δὲ μὴ μετὰ τοῦ δήμου γεγονέναι τὸ ἔργον αἰτιῶνται. καὶ τί φησιν ἐκώλυεν εἰπόντα ὅ ποιήσεις πρὸς αὐτὸν καὶ πείσαντα οὕτως ἐπὶ τὸ ἔργον ἐλθεῖν; ὅτι πρῶτον μὲν οὐχ ὁρῶντος ἦν, ὦ ἄνδρες, τὸν κατει- ληφότα καιρόν. οἷον γὰρ ἦν μεταφέρειν ὑμᾶς ἀπὸ τῶν πύργων ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν καὶ κελεύειν καταθε- μένους τὰ ὅπλα λόγων ἀκούειν καθημένους καὶ τοῖς μὲν πολεμίοις ἀφεῖναι κατασείειν τὸ τεῖχος, εἰς δὲ τὴν ὑπὲρ ἑνὸς σώματος βουλὴν ἄγειν ἐν ᾗ μακροὺς ἀνάγκη γενέσθαι τοὺς λόγους;

πολλοὶ γὰρ ἂν παρῆλθον αἰτιασόμενοι, οἱ μὲν ἐμοὶ φθονοῦντες, οἱ δὲ τῷ μειρα- κίῳ, τοὺς δ’ ἂν τὸ τῷ τυράννῳ βούλεσθαι χαρίζεσθαι μαχομένους ἀνίστη. πᾶσι δ’ ἂν ἦν εὐπρόσωπος ὁ λό- γος ὡς οὐκ ἔννομα ταῦτα οὐδὲ εἰωθότα. εἰ γὰρ οὐδὲ νῦν ἐπὶ πεπραγμένοις δύνανται κατ’ ἔχειν αὑτούς, ἀλλὰ πείθουσι τοὺς σεσωσμένους ἀγανακτεῖν καὶ τὸ μηκέτι πολιορκεῖσθαι νομίζειν βλάβην, τίνες ἂν ἦσαν διδόν- τες περὶ τοῦ πράγματος γνώμην καὶ ὧν ὁ τύραννος [*](1 sq. Chor. inf. p. 234, 4 sq.) [*](1 ἀντίθεσις B rubr 5 λύσις B rubr) [*](2 τοῦ om ClVa 3 τῶ δήμω ante ὃ Va sed e δῆμον corr m 2, Β 4 εἰς HVC | οὕτω πρὸς Οἶ’ 5 δικασταὶ Β 6 ἂν ante ἦν VaB 7 εἰς Va sed ἐπὶ suprascr m 2 9 ἐφεῖναι Cobet Misc 142 11 ἦλθον C 12 αἰτιασόμενοι scripsi ex HVCClVaB et γρ in marg Mor ἐναντιωσόμενοι LaViM edd) [*](13 τούς Va sed in ras m 2 | τὸ om Vi Ferr 14 ἀνίστη μάχεσθαι ClVaB | ἀνίστα C | ὁ om HVCViClVa 15 οὐδ’ Β | τὰ εἰωθότα Va | οὐδὲ νῦν scripsi ex HVCVi νῦν οὐδὲ (οὐδ᾿ Β) LaClMVaB edd 16 αὐτούς Va αὐτοὺς HVLaViCl edd) [*](17 πείθουσιν La)

ἀλλ’, εἰ δοκεῖ, δῶ- μεν ἐκκλησιῶν τε εἶναι τὸν τότε καιρὸν καὶ λόγων, οὐχ ὅπλων καὶ μήτε τὴν πολιορκίαν ἐμποδὼν εἶναι τούτοις μήτ’ ἂν οἷς ἔλεγον ἀντειπεῖν μηδένα μήτε τῶν ἄλλων μήθ’ ὅσοι νῦν κατηγοροῦσιν. ἀλλὰ καὶ οὕτως, ὦ ἄνδρες, κάλλιον ἦν ταῦτα περὶ τῶν ἐμῶν ἐψηφίσθαι. ἐκεῖνο μὲν γὰρ <ἂν> ἐδίδου τοῖς λειν ὑμᾶς βουλομένοις λαβήν, ὅτι ὁ μὲν πατὴρ παρ- ῆλθεν ἀφοσιούμενος καὶ τρόπον τινὰ τιθεὶς | [*](RIV 475) ὑπὲρ τοῦ παιδὸς ἱκετηρίαν, ὅπως μηδεὶς χαλεπήνειε πρὸς τοῦτον δι’ ὃν πολιορκεῖται τὸ ἄστυ, ὁ δῆμος δὲ ἀπεχρήσατο τοῖς ῥήμασιν εἰς φόνον, καὶ ὁ μὲν ἀποκτείνατε, ὅπως ἀκούσειε βοώντων ὅτι σώσομεν, οἱ δ’ οὐκ ἐθελήσαντες εἰς τὴν διάνοιαν βλέψαι τοῦ λέγοντος ἀπὸ ψιλῶν τῶν συλλαβῶν τὸν νέον ἀπώλεσαν.

ταύτας ἀνεῖλον, ὦ ἄνδρες, τὰς βλασφημίας οὐδὲ εἴασα κεῖσθαι ψήφισμα δόξαν οὐ καλὴν οἶσον ὑμῖν, ὅλον δὲ τοῦ πατρὸς ἐποίησα τὸ ἔργον. περὶ οὗ λέ- [*](12 Dem. p. 215, 8) [*](1 ἐπιθύμει Vi | δῶμεν ineer Va 2 2 τὸν om Cl 3 τὴν 01 a La 6 ἦν 〈ἐμὲ〉 ταῦτα coni Re cui oblocutus est lacob- sus Lect ταῦτα in ταύτῃ mutandum coniciens maiorem labem contraxisse verba suspicatus est Gasda 7 μὲν γὰρ]δὲ Cl | ἂν ην inserui auctore Gasda om libri edd 8 ἡμᾶς C | λαβὼν La | μὲν ὁ Ferr Re | ἀπῆλθεν Ferr et γρ in marg Mor 9 Va 10 χαλεπήνειε scripsi χαλεπήνῃ LaClM sed in hoc η(2) in ras m. recentiore, VaB χαλεπήνοι HVC edd sed „leg. est aut χαλεπαίνοι aut χαλεπήναι aut χαλεπήνῃ“ Re χαλεπαίνῃ Par. 3017 (Boisson. Chor. p. 241 not. 8) χαλεπαίνοι Vi 11 πρὸς om Μ | ὧν Cl 12 φθόνον lacobs Lect 18 σώσωμεν MVa sed in boc ω(2) ex o corr, Ferr et γρ in marg Mor σώζομεν La 14 οἴ LaViClVa 15 ψιλῶν τινων Gasda 18 μόνον λέγειν HVVi)

48. Ἀλλὰ γὰρ δεινοί τινές εἰσιν, ὦ ἄνδρες, καὶ τοὺς τὰ τιμιώτατα ὑπὲρ τῆς πόλεως προιεμένους ὥσπερ τοὺς προδότας ἐλαύνειν. πρὸς οὓς ὀλίγα διαλεχθεὶς καταβήσομαι. τί δεδοίκατε, ὦ βέλτιστοι; μὴ παρελθὼν ἐγὼ καὶ παραθεὶς τὴν ἐπίδοσιν τὴν ἐμαυτοῦ ταῖς εὐ- δοκιμηκυίαις παρ’ ὑμῖν καὶ τὴν νῦν ἄδειαν τοῖς ἐκ τῆς πολιορκίας φόβοις σίτησιν ἢ χαλκῆν εἰκόνα ἢ στέφανον παρὰ τῶν πολιτῶν αἰτήσω; ἀλλὰ μάταιος ὑμῖν οὗτος ὁ φόβος. οὐ γὰρ οὕτως ἀναίσθητος ἐγὼ τῆς ἐμαυτοῦ τύχης ὥστ’ ἐπὶ τοῦ βήματος ἔτι φαίνεσθαι [*](1 cf. t. IV 680, 18 R 6 sq. Chor. inf. p. 235,16 sq. 16 Chor. inf. p. 223,4 17 cf. t. Μ 96, 1 sq.; 106, 12 sq.) [*](1 μόνου La Mor Re μονονού Cl | ἀναισχύντου scripsi Gasda ἀναίσχυντον libri edd | ὡς] ὁ HV οὐ C 2 τοῦτο in marg Va 2 om Cl 6 ἐπέτρεψε Cl | ἂν om Cl 7 πεπραγμένον La | ἃ C | ἐπῄνεσαν LaMVa ἐποίησεν C 9 ἐποίησε Cl | ViCl 11 δικασταὶΒ 12 μειότατα Va 14 signum interro- gationis post βέλτιστοι posui colon libri comma edd 15 εὐ- δοκιμηκυίαις scripsi ex HV sed in hoc εὐδοκιμούσαις in marg m 2, CViClVa sed in hoc εὐδοκιμἰαις in marg m 2, et γρ in marg Mor εὐδοκιμούσαις LaMB edd 16 καὶ om HVC et γρ in marg Mor inser Va 2 17 voce φόβοις rursus inc La (fol 49) m. saec. X cuius in margine superiore legitur σημείω[σαι] ὅτι λεἰ[πει])

ἀλλὰ μὴ σιγῶντος ἐμοῦ παρὰ τῶν τἀμὰ θαυμαζόντων γένηται καὶ γράψῃ τις παρελθὼν ὑπὲρ ἐμοῦ ταῦτα ἃ οὐκ ἄν ποτε αὐτὸς | ὑπὲρ ἐμαυ- [*](RIV 476) τοῦ; ἀλλὰ θαρρεῖτε, ὦ βέλτιστοι, θαρρεῖτε. καὶ γὰρ ἂν ἅπαντα ὁ δῆμος ὁμοῦ διδῷ, τὸν ληψόμενον οὐχ εὑρήσει. μὴ γὰρ φανείη τι τερπνὸν ἐμοὶ μηδὲν ἔτι πλὴν θανάτου.

οὐ δεδοίκατε, πρὸς τῶν θεῶν, μὴ τῷ τὰ τοιαῦτα ποιεῖν δόξητε πρὸς τὸν τύραννον βλέ- πειν καὶ τἀκείνου θεραπεύειν καὶ τῆς δυστυχοῦς ὥρας τοῦ μειρακίου αὐτοὶ μηνυταὶ γεγενῆσθαι καὶ νῦν ἐκεῖ- νον παραμυθεῖσθαι τῷ πράγματα ἐμοὶ παρέχειν; τί βούλεσθε πλέον ὑμῖν γενέσθαι; ἀπολώλεκα τὸν υἱὸν ἐκεῖνον τὸν καλόν, ἀπολώλεκα. οὐκέτ’ αὐτὸν εἰς δι- δασκαλεῖον ὄψεται βαδίζοντα οὐδείς, οὐκέτ’ ἐκεῖθεν ἀναστρέφοντα, οὐκέτ’ ἐν παλαίστραις, οὐκέτ’ ἐν γυμνα- σίοις. ὁ εὔπαις ἐκεῖνος, ὁ μακάριος ἐγὼ κεῖμαι, πέ- πτωκα. τὸν τάφον τοῦ παιδὸς ἀντὶ τοῦ παιδὸς ἔχω.

51. ἀλλ’ οὐκ ἀρκεῖ ταῦτα οὔθ’ ὑμῖν οὔτε τῷ τυράννῳ, δεῖ δέ με πάντως ἀποθανεῖν; καλῶς. τί οὖν δεῖ κατη- γορίας; τί δὲ ψήφου; τί δὲ συκοφαντίας; γράψατε παρελθόντες ἐκδοῦναί με τῷ τῶν καλῶν ἐραστῇ. οὐ- ’δεν ἀντερῶ οὐδὲ φθέγξομαι οὐδ’ ἐχθροὺς ὑμᾶς, ἀλλ’ ἐπιτηδείους ἡγήσομαι διδόντας με ἀνθρώπῳ παρ’ ᾧ τάχιστα ἀποθανεῖν ἀνάγκη. ὧς πονηρὸν δὲ καὶ ὠμὸν καὶ ἄδικον εἰς τὸν ἐμαυτοῦ παῖδα γεγενημένον μή με ἀποκτείνητε, ὦ ἄνδρες, μηδὲ ποιήσητε χείρους ἐμοῦ τοὺς ἄλλους πατέρας, εἴ ποτε, ὅ μὴ γένοιτο, καιρὸς ἔλθοι τὴν ἴσην ἀπαιτῶν μεγαλοψυχίαν.

ταυτὶ δὲ ἀπεύχεσθαι μὲν χρή, προσδοκᾶν δὲ τοὺς εὖ φρονοῦν- τας, ἐπεὶ κἀν τοῖς οὖσιν ὑμῖν παιδίοις ὁρῶ τινας ἐπαγγελλομένους κάλλος οἷον πάλιν κινῆσαι τὸν τύ- ραννον. ἂν οὖν ὁ μὲν καὶ ὁρμᾷ καὶ πρεσβεύηται τὰ τοιαῦτα αἰτῶν καὶ ἀπειλῶν, ὑμεῖς δὲ αἱρῆσθε πολεμεῖν καὶ πολιορκεῖσθαι, πῶς οὐ δεῖ τοὺς ὁμοίως ἐμοὶ τὰ [*](RIV 477) δεινὰ λύσοντας | ἔχειν; τούτου δ’ ἂν ἐπιτυγχά- [*](9 sq. Chor. iuv. fort. Philol. LIV 107, 29 sq.) [*](1 ταῦτ’ MVa sed in hoc τ e θ corr m 2, edd | οὔτε] οὐδὲ Vi I τῷ om Cl 2 δοκεῖ CrHV 3 δὲ(1) om Cl | γρ ψόφου in marg Mor 4 προελθόντες Va sed παρ’ suprascr m 2 | ta κα- λῶν Ferr γρ τῷ καλῷ in marg Mor τῷ καλῷ τῶν καλῶν la- cobs Lect | καὶ ante οὐδὲν Μ 5 ἀντιφθέγξομαι VaB | οὐδὲ VaB 6 διδόντες HV sed in hoc ε in α corr m 2 7 με ante ἀνάγκη Μ 8 με] τε Cr τ’ HVC ποτε Μ 9 μὴ δὲ CrHLaClVaB Ferr 13 κἂν HViVaB 14 οἳ CrHVC | κινοῦσι C 15 μὲν ante οὖν VaB | οὖν om C | καὶ om VaB | ὁρμᾷ scripsi ex HVCViClVaB et γρ in marg Mor ὁρμᾶ La ἐρᾷ Μ edd scriptura in Cr incerta 16 αἰτεῖν Ferr et γρ in marg Mor | αἱρῆσθε scripsi αἱρήσεσθε CrHVCCl Ferr αἱ- ρήσησθε LaViMVaB Mor Re | πολεμεῖν καὶ πολιορκεῖσθαι scripsi e CrHVCLaViCl πολιορκεῖσθαι καὶ πολεμεῖν MVaB edd 17 πῶς οὐ in lac 4 litt om Μ | ὁμοίως scripsi auctore Re ὁμοίους libri edd 18 ἐπιτυγχάνοιτε scripsi ἐπιτυγχάνητε libri edd)

καὶ πρὸς θεῶν, ὦ πατέρες παίδων ὡραίων, ἢν αὖθις ἀφ’ ὁμοίας αἰτίας ἐπέλθῃ πόλεμος καὶ ὁ λόγος ᾖ περὶ τῶν ὅλων τῇ πόλει, μηδὲν φαινέσθω κακὸν ὃ δύναιτ’ ἂν τοῦτο παῦσαι τὸ κακόν, ἀλλ’ ἀκολουθήσατε γενναίως τῷ παραδείγματι κόσμον καὶ ὑμῶν αὐτῶν καὶ τῶν ἀπιόντων παίδων τὴν τοι- αύτην ἡγούμενοι τελευτὴν καὶ μὴ τοὺς συκοφαντοῦν- τας δείσητε μᾶλλον ἢ ἃ παθεῖν ἀνάγκη τήν τε πόλιν καὶ τοὺς ἡττηθέντας ὑπὸ τῶν νενικηκότων.

κακῶς τις ὑμᾶς ἐρεῖ τῶν πολιτῶν; ἀλλ’ ἡ πόλις ἅπασα θαυ- μάσεται, μᾶλλον δὲ ἅπασα δημοκρατουμένη πόλις. οὐκ ὄψεσθε τοὺς υἱεῖς; ἀλλὰ τοῖς περὶ αὐτῶν συνέσεσθε λόγοις, οἵων καὶ αὐτὸς ἀκούω νῦν ὑπὸ τῶν χρηστῶν καὶ δικαίων εἶναι βουλομένων πολιτῶν.

55. Τί οὖν; ὦ κακῶς ἐρῶν τύραννε, ὦ τῆς φύσεως ἀλιτήριε, παῦσαι τοιαῦτα κωμάζων, δεῖσον θεούς, φο- βήθητι ψόγον. οὐ καταγελάσεις τῆς τοῦ διὰ σὲ πεσόν- τος μειρακίου ψυχῆς, ἣ νῦν, ὡς εἰκός, μετὰ τῶν τὰς αὑτῶν πατρίδας ῥυσαμένων ταῖς αὑτῶν σφαγαῖς συν- διαιτᾶται.

56. Ὦ παῖ, τὴν μὲν ἐπιμέλειαν οἶσθα τὴν ἐμὴν μεθ’ ἧς ἐτράφης, μεθ’ ἧς ἐπαιδεύθης καὶ ὧς, ὁπότε ἀρρωστοίης, ἐδεόμην τῶν θεῶν ἐπ’ ἐμὲ μετενεγκεῖν τὴν νόσον, πολέμου δὲ ἐκ τῆς σῆς ἰδέας περιστάντος τὴν πόλιν καὶ τοῦ καιροῦ σοι ζῆν οὐκ ἐπιτρέποντος οἴχῃ μέν, οὐκ ἀδόξως δέ, ἀλλ’ ἐμὲ μὲν ἐν θρήνοις καταλέλοιπας, σαυτοῦ δὲ τοὔνομα ἐν ᾠδαῖς οὕτω [*](RIV 478) | μὲν ἀνδρείως ὑπακούσας τοῖς ἀναγκαίοις, οὕτω δὲ αὐτὸς ὀκνοῦντα τὸν πατέρα ἐπεγείρας.