Declamatio 23

εἶδον Δελφῶν τινες λυπούμενοι. κἀγὼ μὲν τὸν Πύθιον ἠρόμην εἰ τοῦτο παρρησίας ἆθλόν ἐστιν, εἶπε δέ τις· παρὰ τὸν ἀγωνοθέτην ἄγε Φίλιππον, ἀπολώλεκε γὰρ Δη- μοσθένην, ὧς ἓν τῶν ἀναθημάτων. μετὰ ταῦτα διὰ Φωκέων ἠγόμην. ἦλθον οἱ διῳκισμένοι, συνέδραμον. ἦλθον γύναια καὶ παιδάρια καὶ πρεσβύται δυστυχεῖς. ἀλλήλοις συνεκλαύσαμεν. πολλοὶ μὲν οἱ Φωκέων κρη- μνοί, ἀλλὰ δεινῶς ἐτηρούμην. θέαμα καὶ Θεττα- λῶν ἐγενόμην, τῶν ἀνόμων Θετταλῶν, ἀλλ’ οὐδ’ ἐκεῖ- νοί τι τοιοῦτον παρ’ αὑτοῖς γεγονὸς ἐμνημόνευον. ἀθρόοις δὲ τοῖς δήμοις ἐνετύγχανον ὑπὸ τῆς φή- [*](2 sq. Dem. cor. p. 324, 15 10 cf. p. 196, 19 11 cf. p. 235, 17) [*](1 οἱ δὲ scripsi ex HVaBPar οἱ δ’ Ma οἵδ’ VP edd | περιῆγον om Mor | καὶ om Ma 2 num Τιμόλας ut apud Dem. 1. 1.? | θεοτήτων HPar θεοτοίτων Va θεαιτήτων inser Β θεοτίτων MaP Mor | ἔλεγον om HVVaBParMa 3 ἴδετε scripsi εἶδες HVVaBParMa om Ρ edd | ἴδετε om HVaB ParMa εἶδον δὲ V | φιλίππου Par 5 σιωπήσεται scripsi auctore Re οὐ (om Par edd) σιωπήσετε libri edd 6 Δελφῶν τινες λυπούμενοι] δὲ ἀφ’ ὦν τι ὠνούμενοι HVVaBParMa | γρ μυούμενοι in marg MaP 2 Mor 7 παρρησίας P sed ς add m 2 | ἔργον VaB ἄ Par | περὶ VaB 8 ἀπολώλεκε γὰρ scripsi ἀπολωλεκέναι libri edd 9 μεταταῦτα Β | διὰ om Re 11 ἦλθε HVVaBParMa | καὶ(1) om Par | πρεσβύται cf t. IV 55, 12 14 ἀνόμων scripsi ex HVVaBParMa cum Iacobsio Lect 109 ἀνοήτων Ρ edd num ἀπίστων, ut apud Dem. p. 15, 15; 657,27? | ἐκεῖνοι τί HVaMaP 15 παρ’ αὑτοῖς γεγονὸς scripsi παρ’ αὐτοῖς γεγονὸς Ρ edd γεγονὸς (γεγονὼς Par) παρ’ HVVaBParMa 16 ἀθρόοις scripsi auctore Re ἀθρόως Η VMaP edd ἀθρόον VaBPar)

τοιαύτην ἐπόμπευσα πομπὴν ὥσπερ διὰ κενῆς τῆς γῆς εἴσω καὶ ἔξω πυλῶν τῆς Ἑλλά- δὸς. ἐν Θήβαις δέ μοί τινες ἔνευον φυγεῖν καὶ ἱκέτην καθεσθῆναι. οὐ μὴν ἤθελον ἔγωγε Ἀπόλλω τὸν Ἰσμή- νιον ἱκετεύειν ἢ τὸν Ἡρακλέα μετὰ τὴν Ἀθηνᾶν. ἐπειδὴ δὲ εἰς αὐτὴν Μακεδονίαν ἤλθομεν, ἔχαιρον, ἐκρότουν πάντες ὡς ἐν μεγάλοις ἐπινικίοις, | ὡς [*](R IV 316) Ὄλυνθον, ὡς Ἀμφίπολιν, ὡς Θήβας, ὡς Ἀθήνας ἔχον- τες. ἀλλήλοις με πάντες ἐδείκνυον, παισὶ καὶ γυναιξίν. οὗτός ἐστι Δημοσθένης. οὐκέτι πονήσομεν. οὐκ- έτι κινδυνεύσομεν. τὰ ὅπλα καταθώμεθα. ἡμέ- τερός ἐστιν.

ἐνταῦθα δὲ ἤδη ἐν Πέλλῃ μὲν ἦν, ὁ δὲ φόβος πολὺς ἔτι προσῆν, καὶ πάντα ἔπασχον [*](4 Dem. Mid. p. 522, 3 5 cf. p. 197, 6 6 cf. t. II 165, 5) [*](1 συνειλεγμένων HV 2 ἅλον Ρ sed ἅλ’ ex ἄλλ corr m 2 ἄλλην HV 5 διακενῆς Ρ | καινῆς H sed αι in ras, VVaBPar | τῆς om HVVaBParMa 6 φυγεῖν καὶ scripsi cum Iacobsio Lect 109 Rev 6 καὶ φυγεῖν libri edd „in vocibus καὶ φυγεῖν videtur nomen templi latere, ad quod ut confugeret supplex, auc- tores sibi factos esse Thebanos quosdam ait" Re 7 ἤθελον scripsi ἔμελλον libri edd | ἔγωγε Ἀπόλλω scripsi ἔγωγε τὸν ἀπόλ- λωνα P sed γέγονα πολλῶ in marg m 2, edd γέγωνα γέγονα Ma) πολλῶ HVVaBParMa | τὴν VaPar | Ἰσμήνιον scripsi ἰσμηνίαν libri edd 8 τῆς ἀθηνᾶς Va 9 καὶ ante εἰς HVVaBPar Re | ὡς Ρ Mor 9 ἥκομεν Va 10 ὧς ἐν μεγάλοις P sed ὡς ἐν με in ras m 2 | ὡς om Par 11 ὁ ante ὄλυνθον Πα | ἀθήνας re- posui e libris ἀθηνᾶς edd 13 ἐστιν ὁ VaBPar | οὐκ ἔτι Par | οὐκ ἔτι ParP 15 ἐστιν, ἐνταῦθα ὤν, πάλαι δέον. ἤδη ἐν coni Re ἐστιν ἐνταῦθα ὤν ἤδη δὲ ἐν Iacobs Add 269, ἐστιν ὁ αὐθάδης ἤδη ἐν App Pors 326 Lect 109 Rev 6 | ἐν inserui e libris ut coni Re et Iacobs om edd | έλλῃ scripsi ex HVVaBParMa ut coni Re et Iacobs Lect Rev πελλήνῃ Ρ edd | μὲν ἦν] ἤμην Iacobs Add Lect Rev 16 πολὺς om VaB | ἦν Iacobs App Pors 326)

καὶ τὸ μὲν πάθος ἐστὶ δεινόν, φέρειν δὲ θαρρύνας ἐμαυτὸν καὶ πρὸς τὴν ἐμαυτοῦ ψυχὴν εἰπών· Ἀθη- ναῖός εἰμι, Δημοσθένης εἰμί. ἄγε, ὧς εὐσχη- μόνως, ὡς καλῶς. ἅπασι μὲν ἀνθρώποις ἀναγ- καῖον τέλος, ἀπειλεῖ τὸν θάνατον ἡ φύσις, οὐδ’ ἔστιν ἀποδρᾶναι τὴν κοινὴν ἀνάγκην οὐδ’ ἐν τοῖς στεγανωτάτοις ἕρκεσι κατακεκρυμμέ- νον, πρέπει δὲ τοῖς ἀγαθοῖς ἀνδράσι τῆς μὲν ὑψηλῆς ἐλπίδος ἔχεσθαι, δέχεσθαι δὲ ἀσμένως ὅ τιπερ ἂν δοκῇ τῷ θεῷ, τοιαῦτα φιλοσοφήσας [*](R IV 317) παρὰ τὸν | Φίλιππον αὐτὸν εἰσηγόμην.

78. Ποῖον οἴεσθε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, θέατρον οὕτω σπουδαῖον γενέσθαι ποτέ; τοιαῦτ’ ἤχθη ποτὲ παρ’ ὑμῖν Διονύσια; καθῆστο μὲν σεμνὸς αὐτὸς ὁ Φίλιππος, παρειστήκει δὲ ὁ γενναῖος παῖς Ἀλέ- ξανδρος, παρῆν δὲ Ὀλυμπιὰς ἡ χρηστὴ καὶ ξένοι καὶ πεζέταιροι καὶ δορυφόροι, καὶ πολὺ μὲν πλῆ- θος αὐτῶν Μακεδόνων, πολὺ δὲ τῶν ἄλλων ἐπι- δημούντων κατὰ πρεσβείαν ἢ μουσικῆς ἐπίδειξιν ἢ μισθοφορίαν, Ἑλλήνων καὶ βαρβάρων. καὶ γὰρ Ἰλλυ- ριοὶ καὶ Παίονες καὶ Τριβαλλοὶ συνέδραμον ἰδεῖν αἰχμάλωτον Δημοσθένην. ἦν δὲ πολλὴ σιωπὴ καὶ ὠθισμὸς τῶν ἄλλων θεατῶν.

εἰς τοιοῦτόν με, ὠ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, θέατρον ἐπέμψατε, ἐγὼ δὲ οὐκ ἐφο- βήθην, οὐκ ἐξεπλάγην, ὥσπερ ὅτε πρεσβεύων ἐνέτυχον Φιλίππῳ, ἀλλ’ ἀνασχὼν τὴν κεφαλὴν ἔφην· ἥκω, βασιλεῦ, καὶ ἑκὼν καὶ ἄκων ἐπὶ τὰς σὰς θύρας, ἡδέως ὑπὸ Ἀθηναίων σοι δοθείς, ὃς κακὰ πλεῖστα Ἑλλήνων τὸν σὸν οἶκον εἰργασάμην λέγων καὶ γράφων, ἔπρεψέ μοι τὸ προοίμιον τοῦ [*](7 cf. p. 224, 9 10 sq. cf. p. 304, 11 13 cf. t. I 524, 11) [*](17 Thuc. | 137, 4) [*](1 ποῖ VVaBPar | ἴστε HVVaBParMa | ὦ om VaBPar) [*](2 οὕτως V edd Ι σπουδαῖον inser P 2 Ι πότε ante τοιαῦτ’ Ρ edd delevi | τοιαῦτα Ρ edd | ἦχθαι Ρ Mor ἦκταί γα | ποτὲ inserui ex HVVaBParMa om Ρ edd 3 καθῆσθο Η καθῆτο Ma | σεμνῶς VaPar 6 πεζαίτεροι VaBParMa PMor 8 πρεσβείαν Ρ sed v in σ corr πρεσβείας HVaB Par 9 μισθοφορίας Ρ Mor | γὰρ Ἰλλυριοὶ καὶ om Ρ Mor) [*](10 τριβαλοὶ VaB 12 ὠθησμὸς Par ὠθισθμὸς Ρ sed γρ ὠθισμὸς in marg m 2 | τῶν om Ρ sed γρ in marg m 2 | γρ θεαμάτων in marg P 2 Mor θεαμάτων Ma | μὲν VaBPar 13 ἀθηναῖοι ἄνδρες Ρ 14 πρέσβεων Par 15 num ἥκω, ἔφην? 16 βασιλεύς Ρ sed e ~ corr 17 μὲν post ἡδέως VaBPar | σοι δοθείς] ἐκδοθείς VaBPar 18 ἔτρεψέ Par | τοῦ scripsi ex HVaParMa τὸ VBP edd)

ὁ δὲ σκαιότερον μὲν οὐδὲν οὐδὲ πικρό- τερον ἠμείψατο, οὐκ ἦν βάρβαρος ὁ Φίλιππος, οὐκ ἦν τύραννος, ἀπολοίμην κακῶς, οἷον ἄνδρα ἐλοιδόρουν, μᾶλλον δέ, ἀπωλλύμην, βασιλικῶς δὲ καὶ μεγαλοπρε- πῶς, Αἰσχίνη φίλτατε, ἄκουε γὰρ ὡς τὰ μὲν ὠνείδισε, τὰ δὲ ἤλεγξεν, ἔδρασε δὲ κακὸν οὐδέν. χαῖρε, εἶπε, Δημόσθενες. τί ταῦτα; πῶς ἥκεις; τίς ἔπεμψέ σε; πρεσβεύων ἥκεις; Ἀμφίπολιν ἀπαιτήσων; πάλιν ἡμῖν ἐνοχλήσων; ἀλλ’ Ἀθηναῖοί σε ἐκδε- δώκασιν; ὑπὲρ ὧν ἐβόας; ὑπὲρ ὧν ἡμῖν ἐπολέ- [*](9 Dem. Phil. III p. 119, 4 sq.) [*](1 „ταῦτα si servas aut ταὐτὰ legis, tum γὰρ addendum erit; alias mallem τοιαῦτα“ Re ὅτε coni Iacobs Lect 109 Rev 6 | ἐμαυτοῦ scripsi ex HVVaBParMa ἐμοῦ Ρ edd 2 ἢν δὴ Ma Ρ sed in hoc ex ἣν δ’ ἡ corr m 2, Mor qui ἢν δ’ coni 3 ἀρετὴ VaPar | τῇ ante δικαίᾳ V edd delevi εἰ δ’ ἀρετή, τὰ δίκαια τοῖς οἰκείοις συναγωνίζεσθαι, τοῖς φίλοις συναγωνὶζό- μενος, ἀλλ’ οὐ σοὶ πολεμῶν coni Re | ἠγωνιζόμην VaB 4 σοι Ma 5 τὸν om Va inser P 2 | ἀγαθῶν om Re 7 μικρὸν Ma 9 ἀπολλοίμην VVaBPar ἀπωλλύμην Ma 10 ἀπωλ- λύμην scripsi ἀπολλοίμην HVVaBParMa ἀπωλύμην Ρ edd sed delendum censet Re | δὲ om HV τε Ma 11 αἰσχύνη Ρ Mor | καὶ ante γὰρ Ma et inser P 2 | γὰρ] δὴ coni Iacobs Lect 109 Rev 6 γὰρ ὧς] ,.fort. leg. καὶ παρεστὼς, scil. ἐμοί· aut καὶ παραστήσας sc. ἐμὲ ἐαυτῷ“ Re | τὸ VaPar 12 τὰ Va | εἰπὼν Re 14 post ἥκεις signum interrogationis posui e Par colon Η comma Va om VBMaP edd 15 post ἐνοχλήσων signum interrogationis posui colon libri edd | ἀλλ’ om VaB | ἀθηναῖοι σε Ρ sed ε in ras m 2 Ἀθηναῖοι σ’ edd | ἐκδεδώκασι περὶ HV) [*](16 ὑμῖν Mor)

οὐκ ᾐσχύνου ἐμοὶ διαφερόμενος ὑπὲρ τῶν ἀχαρί- στων Ἀθηναίων; ἥκεις εἰς Μακεδονίαν, εἰς Πέλλαν, ὅθεν οὐδὲ ἀνδράποδον <σπουδαῖον>. ἐμοί σε ὁ δῆμος τῶν Ἀθηναίων ἔδωκε. τί σε ἐργάσομαι; πῶς σοι χρήσομαι; ὡς τύραννος, ὡς λῃστής; οὔκ εἰμι τοιοῦτος οἷον ἔλεγες. οὐκ ἀναμίξω σε τοῖς Ὀλυνθίων αἰχμαλώτοις οὐδὲ ἀριθμήσω σε μετὰ τῶν ἀπὸ Χαιρωνείας ἐαλω- κότων οὐδὲ Ἀτρεστίδᾳ σε χαριοῦμαι [*](R IV 319) ἤ τινι τῶν ξένων τῶν ἐμῶν. ἀποκόψω σου τὴν γλῶτταν; Θρᾳκός ἐστι τυράννου τοῦτο [*](2 Dem. cor. p. 296, 11 sq. 8 cf. ad p. 258, 19 14 cf. ad p. 233, 1 16 cf. p. 42, 9) [*](1 τίς BPar σε om Ma | ὤνησεν om Par 2 τἀ(1) om Par) [*](3 δαὶ VaPar 4 αἱ om Mor | δαὶ Va | αἱ ἀποστολαὶ HV VaBParMa οἱ om Ρ Mor 8 signum interrogationis post ὅθεν edd delevi ut coni Re et Iacobs Add 263 Lect 109 Rev 6 | οὐδὲ] ὡς HVVaBParMa οὐδ’ ἂν coni Iacobs Add Lect | σπουδαῖον inserui ut σπουδαῖον ἥκει inserendum coni Mor Not fol VI v, χρηστὸν Re, λάβοι vel θέλοι ὁ δῆμος Iacobs Lect, ἐγώ Add Rev 9 δὲ post ἐμοὶ inserendum coni Iacobs Add Rev, ἐμοί delendum Lect | τῶν scripsi e VaBParMa ὁ HV Re om Ρ Mor 11 λῃστής HVaMaP 12 Ὀλυνθίοις HV 13 ἀριθμήσω scripsi auctore Re ἀριθμῶ libri edd 14 Ἀτρεστίδᾳ scripsi coll 1. 1. cum Cobeto Mnem. N. S. II 409 Coll291 ἀνδραστίδα ΗV ἀδραστίδα VaBParMaRe ἀριστείδη Ρ sed γρ ἀδραστίδη in marg m 2, Mor sed γρ Ἀδραστίδῃ in marg | σε om HVVaBPar 15 ἤ] δέει HVVaBParMa „malim ἢ ἄλλῳ“ Re | „fort. οὐκ (uel οὐδ’) ἀποκόψω“ Re 16 γλῶσσαν VP edd | θρακός Par sed θρ in ras m 2 | τοῦτο scripsi ex HV Ma τὸ VaBParP edd)