Declamatio 23

Libanius

Libanius, Declamatio 23, Libanii Opera, Vol 6, Declamationes XIII-XXX, Teubner, Foerster, 1911

τίς δὲ ὧν ἑκὼν ἤρξατο διατελεῖν τὸν αὑτοῦ βίον ἐν τούτοις ἐκέλευε πάντα; οὐδὲν γὰρ ἂν εἴη δουλότερον πολιτείας, εἰ μηδὲ ἀπαλλαγῆναι ταύτης τοῖς ἁψαμένοις ὑπάρξειέ ποτε, ἀλλ’ ὥσπερ τοῖς ἐμπεσοῦσιν εἰς δεσμωτήριον ἐν αὐτῷ μένειν. καίτοι, εἰ καὶ τοῖς δεσμώταις λύσις ποτὲ καὶ τοῖς οἰκέταις ἄφε- σίς τίς ἐστιν, οὐ δήπου τοῖς πολιτευομένοις ἀνάγκη τῆς ἀιδίου προεστάναι διατριβῆς, καλὸν δ’ ὥσπερ καὶ μυστηρίων μετασχόντα ἀπελθεῖν καὶ τελεσθέντα τὰ τοῦ δήμου μυστήρια παρέχειν μεθ’ αὑτὸν ἄλλοις τισὶν εἰς τὴν τελετὴν παρεῖναι.

ὁρῶ δ’ ἔγωγε καὶ τοῖς ἀθληταῖς τοῖς Ὀλύμπια ἤ τινα ἄλλον τῶν στεφανιτῶν ἀγώνων ἠγωνισμένοις οὐχ ὅτι καὶ πρόσθεν ἠγωνί- ζοιτο, προσγινομένην ἀνάγκην τοῦ τὸν ἀεὶ χρόνον ἀγωνιζομένου ’ς διαμένειν, ἀλλὰ καὶ ὁ Μίλων ἐπαύσατο καὶ ὁ Πολυδάμας τὴν ἄσκησιν κατελύσατο. παυέτω δὴ καὶ τοὺς τῆς πόλεως ἀθλητὰς γῆρας καὶ <καιρῶν> μεταβολὴ καὶ μεγάλα πταίσματα.

28. Καθόλου μὲν οὖν οὐδὲν χρήσιμον ὑμῖν παρὰ [*](15 Paus. VI 14, 5 16 cf. p. 180, 1) [*](1 οὐδείς VaBPar | ὢν VaPar | τί δέ; ὧν ἑκὼν — 2 ἐκέλευέ τις πάντα; οὐδείς. οὐδὲν coni Re 2 αὐτοῦ libri edd | οὐδὲ VaBPar 3 μὴ δὲ HVaBParP 4 ἀμειψαμένοις VaB | ὑπάρξει Par 7 οὐ δήπου scripsi ἤ που HV εἴ που Va ἦ που BParP edd sed οὐδεμία ante ἀνάγκη inserendum coni Re) [*](10 μεθ’ αὐτὸν scripsi μετ’ αὐτὸν HVMaP edd μετ’ αὐτῶν VaPar μετ’ αὐτ’ Β 11 τελευτὴν VaBPar | „malim παριέναι“ Re cui oblocutus est Iacobs Add 26 12 τοῖς] τὰ Par Ι ἄλλα VaBPar | στεφανιτῶν VaPar 13 ἀγωνισαμένοις HV 11 προσγιγνομένην Ma | τοῦ om VaBPar τοὺς HV 17 ἀθλη- ταῖς Par sed ὰς suprascr m 3 | καιρῶν inserui auctore Iacobsio Lect 107, ut τῆς τύχης intellegendum vel potius inserendum coni Re om libri edd 19 παρὰ scripsi ex HVaBPar cum Cobeto Coll 288 περὶ VMaP edd)

391
τῶν ῥητόρων ἀπαντᾷ. οὐ γὰρ οὗτοί γε τὴν γῆν ὑμῖν ἐργάζονται καὶ τὴν θάλατταν πλέουσιν οὐδὲ τὰς ἀναγ- καίας πρὸς τὸν βίον τέχνας ἐκπονοῦσιν οὗτοι οὐδὲ ταῖς τούτων εἰσφοραῖς καὶ χορηγίαις ἡ πόλις λαμπρύ- νεται οὐδὲ ἐν τοῖς τούτων ὅπλοις σώζεται. ἀργὸν ἔθνος καὶ περίεργον καὶ λάλον καὶ ἀστράτευτον καὶ δειλοὶ καὶ ἀλαζόνες καὶ φιλόνεικοι καὶ φιλοπόλεμοι, κραυγῆς καὶ θορύβου πάντα πληροῦντες, ἔρημοι δὲ νοῦ καὶ τῶν ἀναγκαίων λογισμῶν, γλῶτται μόνον ἃς ὥσπερ αὐλῶν εἴ τις αὐτῶν ἀφέλοι, τἄλλ’ οὐδέν εἰσιν ἢ ῥήματα καὶ σκιαί.

τί δὲ ἐκ τῶν ἐμῶν ἤ ἄλλου τινὸς ῥήτορος λόγων χρηστὸν περιγίνεται; | ἀνα- [*](RIV 293) βάντες ὁπόταν τύχωσιν, ὑμῖν ἐπετίμησαν, τοὺς προ- γόνους ἐπῄνεσαν. ἄραντες ὑμᾶς καὶ φυσήσαντες κατέ- βησαν, ὁπότε τὰ βέλτιστα καὶ μὴ δωροδοκήσαντες ἤ πρὸς ἔχθραν ἢ χάριν εἰπόντες τι καὶ μεῖζον κακὸν εἰργάσαντο. ταῦτα οἱ ῥήτορες, ὑγιὲς δὲ ἢ χρηστὸν οὐδέν. τοῦ δὲ βουλεύσασθαι τὰ δέοντα ἕνεκεν τίς ἡ πολλὴ χρεία τῶν ῥητόρων; ὁ γὰρ δῆμος αὐτὸς ἄριστα τούτου τυγχάνει.

τῷ δὲ οὐ μέτεστι τοῦ δύνασθαι λέγειν Ἀθηναίων, ἴως ἂν ἦ καλόν, ἀλλ’ οὐκ ἀρχὴ [*](2 cf. t. V 21, 15 6 Plat. Gorg. p. 515 E 10 Aeschin. Ctes. § 229 p. 86, 28 14 cf. t. V 69, 15) [*](1 ὑμῶν VaBPar 5 οὐδ’ VaBPar 7 μὲν post δειλοὶ Par 10 αὐλῶν scripsi auctore Iacobsio Rev 5 coll Aeschin. 1. 1. αὐλὸν libri edd Ι αὐτῶν scripsi ex HVVaPar αὐτὸν Ρ et γρ in marg Mor αὐτοὺς BMa edd | τἄλλ’ scripsi e VaB Par τἆλλ’ HVP τἆλλα Ma τἄλλα edd 11 δ’ H 12 πε- ριγίγνεται MaP edd 15 μέγιστα VaBPar | ἤ] οἱ HV 16 τί HVaB 17 ὑγιὲς in ras Ma2 a 18 τοῦ δὲ scripsi tore Iacobsio App Pors 326 Lect 107 Rev 5 οὐδὲ libri edd Ι „fortasse ἕνεκεν ἡ sine puncto interiecto et sine τις aut alias leg. ἕνεκεν ἐστί τις ἡ πολλή“ Re 20 τῷ] τὸ VaBParMa τοῦ] τὸ Par 21 ἀθηναίοις VaBPar Ι ἂν om Par)

392
ἐργολαβίας καὶ τέχνη; τίς οὐ ῥήτωρ Ἀθηναῖος; τοὺς δὲ λέγοντας αὐτοὺς οὐχ ὑμεῖς παιδοτριβοῦντες καὶ προσιέμενοι ποιεῖτε; τί βλαβερώτερον καὶ πονηρότερον ἂν εἴη ῥητόρων τῇ πόλει; οὐ γὰρ καὶ ὑμεῖς πρῴην οὕτως ἔγνωτε ἐκδόντες τὸν εἶναι δοκοῦντα κορυφαῖον αὐτῶν καὶ ῥίψαντες ἀφ’ αὑτῶν ἄσμενοι; ὥσθ’ ὅστις ῥήτωρ πολιτεύεται, κακόνους οὗτος ὢν τῶν κοινῶν ἐφίεται καὶ τῆς ὑμετέρας κρίσεως οὐ συνίησιν. ἧς ἤδη καὶ τοῖς ἄλλοις ῥήτορσιν αἰσθομένοις καιρὸς ἦν παύ- σασθαι πολὺν χρόνον ὑμᾶς ἠνωχληκόσιν.

31. Εἰ δέ τις οὐχ οὕτω ταῦτα ἔχειν ὑπολαμβάνει, ὅτι καὶ χρήσιμον καὶ καλὸν ὁ δυνάμενος λέγειν καὶ πολιτευόμενος τῇ πόλει, τοῦτ’ αὐτὸ φαίνῃ καὶ πείθῃ λέγων. ἀλλὰ δὴ καὶ ταύτης ὑμᾶς τῆς πείρας ἱκανῶς παρ’ ἐμοῦ σχεῖν φημι ἐγώ. γέγονα παρ’ ὑμῖν καὶ ἐπὶ τῆς πολιτείας ἀγαθός, ἡνίκα ταύτης ἠνείχεσθε, μακρῷ χρόνῳ. διαναπαύειν δὲ εἰκὸς καὶ τοὺς πολιτευομένους ἐν τῷ μέρει, καθάπερ τοὺς λειτουργοῦντας καὶ εἰσφέ- [*](1 Isocr. Phil. p. 87c 13 sq. cf. t. IV 144,5R 17 Plat. polit. p. 257 C) [*](1 καὶ τέχνη; τίς scripsi καὶ τέχνη τίς. HVaB καὶ τέχνη τις. VParMaP edd ἡ τέχνη; τίς Iacobs Add 192 Lect 107 Rev 5 | οὐ] ἢ V et Mon | Ἀθηναῖος scripsi cum Iacobsio ἀθηναἰους libri edd 2 αὐτὰς Par Ι καὶ om Ma 3 signum interrogationis posui cum Iacobsio punctum HVBParMa edd, comma VaP Ι τι Par sed μοι suprascr | καὶ πονηρότερον om Par 4 πρώην HVaP 5 οὕτως om Ma Ι ἐκδόντες — 7 ῥή- τωρ] ἐκ ῥητόρων; V et Mon 6 αὐτὴ Par Ι ἀφ’ αὐτῶν scripsi ex Η ἀπ’ αὐτῶν VaBParMaP edd 8 οὐ συνίησιν om Ma) [*](9 αἰσθανομένοις Ma 10 ἡμᾶς Ρ et γρ in marg Mor 12 λέγειν om Ma 13 αὐτὸ φαίνῃ scripsi αὐτὸ φαίνεται libri edd αὐτὸ φαίνει Iacobs Rev 5 ἀποφαίνεται Cobet Coll 289 Ι πείθῃ scripsi πείθει libri edd 14 δεῖ HVMa | τῆς πείρας ὑμᾶς ΗV Re 17 διαπαύειν V | δὲ scripsi e VVaB Par | καὶ ΗΜαΡ edd)

393
ροντας καὶ στρατευομένους, οὓς οὐκ ἀεὶ διαπονεῖτε, ἀλλ’ εἰσενεγκών τις εἶτα ἐπανεπαύσατο λειτουργήσας καὶ οὐκ ἔτι ταῦτα παρ’ ὑμῶν ἀπαιτεῖται. στρατευσά- μενός τις τἀς ἐφ’ ἡλικίας στρατείας | ἀφεῖται [*](RIV 294) τοῦ λοιποῦ τῶν καταλόγων.

οὕτω δὴ δεῖ καὶ τοὺς συμβούλους καὶ ῥήτορας εἰπόντας <καὶ> νους ἱκανῶς εἶτα ἀνιέναι. εἴρηται, γέγραπται, πεπρέ- σβευται, νενομοθέτηται, δεδημηγόρηται, πεπολίτευται, εἰσενήνεκται. μέχρι τίνος ταῦτά με δεῖ ποιεῖν; ὤφελον μὲν γάρ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τὸν Ἰσοκράτους ἢ τὸν Ἰσαίου, τῶν διδασκάλων τῶν ἐμῶν, ἤ τινος ἄλλου τῶν μακαρίων σοφιστῶν ἄνωθεν ἑλέσθαι βίον, ἕν ἐν ἡσυ- χίᾳ καὶ γαλήνῃ καὶ τὸν ἔμπροσθεν ἐβίουν χρόνον ἐπ’ ἐμαυτοῦ φιλοσοφῶν καὶ τὸν δῆμον φυσιογνωμονῶν ὡς πρᾶγμά ἐστιν ἀσταθμητότατον ἁπάντων, ἐοικὸς θαλάττῃ, φύσει ἄστατον, ὑπὸ πάντων τῶν ἐμπιπτόν- τῶν πνευμάτων ὑποκινούμενον. ἐπειδὴ δὲ ἑτέρως με [*](1 Luc. Anach 18 10 cf. Lib. vit. Deni. p. 3, 5. Plut. Dem. 5. [Plut.] vit. X or. p. 844 a. Philostr. vit. soph. I 17. Schaefer Demosth. I 309 2 sq. 15 Dem. fals. leg. ’ξ 136 p. 383,5. Dio Chrys. 1. 1 p. 065 R. App. b. c. III 20. Poet. com. fr. IV 615 M. Iacobi Ind. com. dict. p. CCCXXXI. Lyr. fr. adesp. t. III p. 694 ed. Bergk4) [*](2 εἰσενεγκόντες Ρ sed ε (4) in ι corr m3 | εἶτ’ ἀνεπαύσατο Cobet Coll 289 3 οὐκέτι VaB | στρατευσάμενος τίς VaBPar) [*](4 ἡλικίαν Η Mor | στρατειὰς Ρ sed ι supra ει m3 στρατιὰς Mor) [*](5 δὴ om Par 6 καὶ inserui om libri edd 9 εἰσενή- νεγκται Ρ sed γ’ inser | με ταῦτα VaB | (??)φελον Β ὄφελον Η MaP cf. p. 414, 17; 430,4 13 καὶ(2) om VaBPar Ι τῶν Ρ 14 δῆμον scripsi coll Dem. 1. 1. ut coni Re et Cobetus Coll 290 βίον libri edd 15 πρᾶγμά — 17 ὑποκινούμενον citat prae- missis verbis ὁ βίος Macarius fol 82v (de titulo vide p. 374, 1) Ι ἐοικὼς Η 16 θαλάσσῃ VaBPar Ι ἀσύστατον VaBPar 17 κινούμενον HV Re | δὲ om HMa Mor | ἕτερός HV)

394
εἴτε δαίμων εἴτε ποινή τις εἰς ταῦτα παρήγαγεν, οὐδὲ ἔδεισα τὸν Πλάτωνος φόβον, ἀλλ’ ἀποχρώντως ἐν ὑμῖν ἐπολιτευσάμην, γεγήρακα, πεπόνηκα.

ὦ βῆμα καὶ πόνοι καὶ πλάναι καὶ δρόμοι καὶ μακραὶ φροντίδες καὶ Ἀρκαδία καὶ Βοιωτία καὶ Θετταλία καὶ Πύλαι καὶ φυλακαὶ τῆς Ἑλλάδος, ἐφ’ οἶς ἐκ νέου μέχρι τῆς παρ- ούσης ἡλικίας τεταλαιπωρήκαμεν. τί οὖν ἀδικῶ, πρὸς τῶν θεῶν, εἰ τὸν ὀλίγον τοῦτον καὶ λοιπὸν χρόνον κατ’ ἐμαυτὸν βιῶναι βούλομαι; οὐδὲ Χάρης ἀεὶ στρα- τηγεῖ οὐδὲ Διοπείθης ἀεὶ ἐπιπλεῖ οὐδὲ Μενέλαος <ἀεὶ> ἱππαρχεῖ, ἀλλὰ ταῦτα ἐκ διαδοχῆς. καὶ πολιτείαν οὕτως ἔχειν ἄξιον. καὶ γὰρ εἰ μὲν λειτουργίᾳ τινὶ τὸ πρᾶγμα ἔοικεν, οὐκ ἀεὶ τὸν αὐτὸν ἐπιτρίβειν ἐπιεικές ἐστιν· εἰ δὲ τιμὴ καὶ δυναστεία, δίκαιον ὥσπερ ἐν ταῖς ἀρχαῖς ἄλλους ἄλλοις ὑπεξιέναι τοῦ [*](RIV 295) πάντας | ἐν κύκλῳ ταύτης ἀπολαῦσαι τῆς πλεονε- ξίας.

εἰκότως ἂν οὖν ὁμοίως ὧς τοῖς κωμικοῖς καὶ τραγικοῖς ποιηταῖς παραιτησαμένοις καὶ μὴ βουλομέ- νοις ἐπιδείξασθαι χορὸν ἀφίετε, καὶ ἐμοὶ συγχωρή- [*](2 Plat. rep. V p. 473 C 5 Dem. Megal. p. 202 sq. 9 Dem. Chers. p. 97, 13 sq. 10 Dem. Phil. I § 27 p. 47,21 15 Dem. p. 775, 26) [*](2 ἀποχρῶν τῶν Mor | ἐν ὑμῖν om VaBPar 5 θετταλία καὶ Βοιωτία Ma 9 χάρις HV Ι αἰεὶ V 11 ἀεὶ inserui om libri edd Ι ἐπιπ· Va sed ἱππαρχεῖ suprascr | ταῦτα om V) [*](14 μὴ ante δυναστεία HVP edd delevi 15 ἂλλους Β ὑπεξιέναι scripsi coll. Dem. 1. 1. auctore Re ἐπεξιέναι libri edd) [*](17 οὖν ἂν Ma | ὡς inserui Mus. Rhen. XXXII 95 om libri edd 18 ὧς post ποιηταῖς libri edd sed ,,delendum videtur" Re delevi in οἷς mutandum censuerunt Iacobsius Add 339 Lect 407 Rev 5 et Cobetus Coll 290 19 ἐπιδείξασθαι scripsi coll t. III 354, 21 auctore Cobeto δέξασθαι libri edd διδάξασθαι coni Iacobs | χορὸν scripsi auctore Re cum Iacobsio et Cobeto χρόνον libri edd cf. Bast Greg. Cor. p. 849 Ι ἐφίετε Iacobs συγχωρήσαιτε scripsi cum Cobeto συγχωρήσατε libri edd)

395
σαιτε τὴν ἡσυχίαν ἄγειν, καὶ ταῦτα ἐπὶ ὑπογυίῳ πόνῳ, τῷ μακρῷ καὶ μεγάλῳ δράματι. καὶ γὰρ ἀεὶ καὶ τοῦ- τον ἔστιν ἔμοιγε δικαίως εἰπεῖν πρὸς ὑμᾶς τὸν λόγον, ὧς εἰ μὲν ἀνόητον ἢ ἄχρηστον ἢ κακοῦργον ἢ βλαβε- ρὰν πολιτείαν ἐπολιτευσάμην, ἱκανῶς ὑμῖν τῆς ἐμῆς <εἴτε> ἀγνοίας εἴτε βλάβης εἴθ’ ὅπως ἔχει καὶ οὐχ ἀφέστηκα χρόνον λυπῶ τοῦτον, ἀλλ’ ὃν ἐπολιτευόμην ἠδίκουν· εἰ δὲ δικαίαν καὶ συμφέρουσαν ἐκείνην ἐπε- δειξάμην, ἱκανῶς μου τῆς σπουδῆς ἀπελαύσατε.