Declamatio 20

Μετὰ τὰ ἐν Χαιρωνείᾳ Φίλιππος ἐξῄτησε τὸν Δημοσθένην. ὁ δῆμος ᾔτησε πέντε ἡμέρας εἰς διάσκεψιν. ἐν ταύταις ὁ Δημοσθένης ἀποθανεῖν ἀξιοῖ.

<Δημοσθένης>.

ὃν μὲν ἐβουλόμην, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, RIV 817 τρόπον ἀποθανεῖν, τοῦτον οὐκ ἐξεγένετό μοι τελευ- τῆσαι πρῴην ἐπὶ τῆς μάχης, ἴδει γὰρ οὕτως ἀπελθεῖν τοῦ βίου Δημοσθένην μαχόμενον καὶ μὴ μόνον διὰ τῶν λόγων, ἀλλὰ καὶ διὰ τοῦ σώματος χρήσιμον ὑμῖν 10 γενόμενον· ἐπειδὴ δὲ οὐ κατὰ τὰς ἡμετέρας γνώμας εἴωθεν ἀπαντᾶν τὰ τέλη τῶν πραγμάτων, ἐφ’ ὑμᾶς ἀπήντηκα βουλόμενος ἐκ προσαγγελίας ἀποθανεῖν, ἔνα

2. Τῷ δήμῳ μὲν οὖν οὐδὲν ἐγκαλῶ, καὶ γὰρ προ- θεσμίαν ᾔτησε παρὰ τοῦ Μακεδόνος καὶ μέχρι τοῦ νῦν βουλεύεται, ἀλλ’ ἀμφότερα ταῦτα δεινά. τό τε γὰρ ἐκδοθῆναι Φιλίππῳ πάντων ἐστὶ χαλεπώτατον τό τε ζῆν οὕτως ἐλεούμενον οὐδεμιᾶς λείπεσθαι συμ- [*](R IV 818) φορᾶς ὑπολαμβάνω. | τί γὰρ <ἂν> α τούτου γένοιτο ἢ ζῆν ἐμὲ παρ’ ὑμῖν ἐκ ψηφίσματος;

3. Ἥκω δὲ οὐ περὶ στεφάνων ἀγωνιούμενος οὐδὲ περὶ δωρεᾶς, ἀλλ’ ἀξιῶν μοι τοῦτο δοθῆναι παρ’ ὑμῶν ἐν μέρει τῆς μεγίστης φιλανθρωπίας, ἀποθανεῖν. εἰς τοῦτο γὰρ τἀμὰ περιέστηκε πράγματα ὥστε τὴν τοῦ θανάτου κρίσιν δωρεὰν ὑπολαμβάνειν. οἴομαι δὲ Φί- λιππον ἡσθήσεσθαι μαθόντα τὴν ἐμὴν συμφοράν. οὐ γὰρ ἰδεῖν, ἀλλ’ ἀποθανεῖν Δημοσθένην βούλεται, ὥστε τά τε ἄλλα ὁ θάνατος οὗτος καὶ φίλον ὑμῖν ἀποφανεῖ τὸν Φίλιππον. δεῖ γὰρ ὑμᾶς διαλύσασθαι τὴν πρὸς ἐκεῖνον ἔχθραν ἐμοῦ τελευτήσαντος.

4. Δότε δή μοι μικρὰ περὶ τῶν ἐμοὶ πεπολιτευμέ νων διελθεῖν καὶ κατηγορῆσαι Δημοσθένην Δημοσθέ- νους ὧς ἔνεστιν ἄλλως τε καὶ τῶν πραγμάτων ὑμῖν εἰς τοῦτο ἀπηντηκότων.

Πολυπράγμων ἐγενόμην ἐξ ἀρχῆς ἐγὼ καὶ τοιοῦτος οἷος οὐδεὶς ἄλλος τῶν ῥητόρων, καὶ τὸν δῆμον ἐν ἡσυχίᾳ βιῶναι βουλόμενον καὶ θεώμενον τὰς θέας καὶ τὰς πομπὰς ἡδέως τὰς τῶν Διονυσίων περιεργάζεσθαι καὶ πόλεμον ἠνάγκασα φρόνημα λαβὼν ἀλλότριον καὶ κατὰ μηδὲν ἐμοὶ προσῆκον. τί γὰρ ἐμοὶ τῆς ἀρετῆς τῆς Μιλτιάδου προσῆκε; τί δὲ τῶν Θεμιστοκλέους κατορθωμάτων; τί δέ, εἴ τι σεμνὸν ἐπράχθη τούτοις τοῖς ἀνθρώποις, καὶ <ἐγὼ> a ταύτην εἱλόμην τὴν τείαν οὔτε ἐμαυτῷ λυσιτελοῦδαν οὔτε ὑμῖν;

καὶ δέον τὴν Εὐθυκράτους καὶ Λασθένους ζηλῶσαι προαίρεσιν τῶν εὐδοκιμούντων νυνὶ παρὰ τῷ Μακεδόνι ὁ πάντων σκαιότατος ἐμισούμην ἐγὼ τοὺς τετελευτηκότας σεμνύ- νων ἀντὶ τῶν θεῶν, τοὺς ἀποθανόντας ἀντὶ τῆς Πολι- άδος, Μαραθῶνα <καὶ> a Σαλαμῖνα ἀντὶ τῶν νίων, καὶ βουλομένων πολλάκις ὑμῶν διαλύσασθαι τὴν ἔχθραν τὴν πρὸς Φίλιππον αὐτὸς ἐγενόμην ἐμποδὼν δέον ὑμᾶς ἐν τῇ Θετταλῶν καὶ Δολόπων τάξει κατ- [*](8 cf. p. 302, 5 | Dem. Phil. IV p. 150,24. Aristog. II p. 805,3) [*](11 sq. cf. p. 302, 5 sq. 15 cf.ad cf. ad t. III 464, 16 17 schin. Ctes. ἡ 152 18 cf. p. 184, 1 19 cf. t. V 505, 16 22 cf. t. IV 299,2; 328,13 R. Dem. cor. p. 246,2. Her. VII 132) [*](1 δή scripsi δέ libri Re 2 δημοσθένῆ Li sed ~ del 9 πόλεμον scripsi πολεμεῖν libri Re 11 τῆς om Li 13 ἐγὼ inserui om libri a Re κἀγὼ coni Iacobs Lect 150 425 Schulz 57 15 Λασυένους scripsi e Li (Mus. Rhen. XXXII 91) cum Weiskio Hyp H 8 et Roggio Lib. apol. 81 καλασθένους HVMatMon Καλλισυένους Re 17 σεμνύνων scripsi auctore Sinteni coll p. 307,6; 314,12 ὀμνύων libri Re) [*](19 καὶ inserui om libri Re 20 ὑμῶν πολλάκις Li)

οὐκ ἐξήρκεσε δέ μοι ταῦτα οὐδὲ ὅρον τῆς πολιτείας μέχρι τούτων ἐποιησάμην, ἀλλ’ ὁρῶν βαδίζοντα τὸν ἄνθρωπον ἐπὶ τὴν Ἀττικήν, ἕνα φίλος ὑμῖν γένηται, καὶ διὰ τοῦτο κεκινημένον μετὰ πάσης τῆς δυνάμεως, ἔνα τὸν δῆμον τῶν Ἀθηναίων εὐεργε- [*](R IV 819) τήσῃ τὰς εὐεργεσίας | ταύτας ἃς εἴωθε παρέχειν, ἔπεισα μὲν ὑμᾶς τὸν πόλεμον ἄρασθαι, ἑπτακόσια δὲ τῆς Ἀττικῆς στάδια προελθόντας τὴν συμβολὴν πρὸς αὐτὸν ποιήσασθαι δέον ἐνταῦθα, ἐπὶ τῶν ὅρων, πρὸς τῷ Πειραιεῖ, πρὸς τῷ Μαραθῶνι, ἔνα ἐξαλειφθῇ τὰ τρόπαια τὰ παλαιὰ τοῖς καινοῖς, ἀθύτων καὶ ἀκαλλιε- ρήτων τῶν ἱερῶν ὑπαρχόντων κατασπεύσας δέον τὸ πρᾶγμα σχολὴν τοῦ πολέμου παρασχεῖν Μακεδόσι.

τοιγαροῦν ἐπταίκαμεν καὶ πάθεσι κέχρηται τοιούτοις ὁ δῆμος οἴοις μηδέποτε πρότερον ἐχρήσατο, μήτ’ ἐπὶ τῶν Μηδικῶν μήτ’ ἐν τῷ πολέμῳ τῷ Δεκελεικῷ. τί γὰρ ἡ ἐν Σικελίᾳ συμφορὰ πρὸς τὸ ἐν Χαιρωνείᾳ πάθος; τί δὲ τὰ ἐν Ἑλλησπόντῳ πταίσματα πρὸς τὰ [*](1 sq. Dem. cor. p. 324,11 et 16; 212,26; 248, 12 sq. 2 cf. p. 302, 10 5 Dem. Aristocr. p. 660, 16 sq. 6 Plat. apol. p. 36 C; rep. X p. 615 B 8 Dem. cor. p. 304, 12 12 Aeschin. Ctes. § 131 p. 72,16; § 152 p. 75,12 17 cf. p. 222,2; p. 306, 7) [*](17 Dem. Andr. p. 597, 26 18 cf. t. V 46, 1. schol. ad Aristoph. Lys. 421. Arist. rep. Ath. 29, 1 19 Aeschin. Ctes. § 52) [*](1 μεσηνίων libri Re 5 διατοῦτο HLi Ι κεκινημένοι Li) [*](10 ἐπὶ τῶν ὄρων inserui e Li (ὄρων) om HVMatMon Re) [*](15 ἐπταίκαμεν reposui ex HMatLi ἐπταίκαμον V ἐπταί- καλλον Mon Re ἔπταικεν ἅμα Iacobs Add 51 vel ἔπραικε κακῶς vel ἀθλίως Lect 150, ἔπταικε μᾶλλον Rev 425 Schulz 57 et Sintenis 18 τὸ reposui ex HVMatLi cum Iacobsio Rev 425 Schulz 57 et Sinteni τῷ Μοὶ Re 19 ἐλλησπόντα MatMon sed in hoc ω supra α)

8. Ἀλλ᾿ ἔν τι ὑμῖν εὐτύχημα συμβέβηκεν ἐν τοῖς κακοῖς. προστάττει Φίλιππος ὑμῖν καλὰ καὶ λαμπρὰ προστάγματα. ἃ δεῖ κυροῦν ἀντὶ τῶν μεγίστων δωρεῶν. ἀπαλλάξαι ῥήτορος ὑμᾶς ἐσπούδακεν ἐνοχλοῦντος, πό- λεμον ἐξ εἰρήνης πραγματευομένου, συνεχῶς ἐρεθίζον- τος ὑμᾶς ἐφ’ ἃ μὴ προσῆκε. παρηγορῆσαι τὴν πόλιν ἐπὶ τοῖς ἐν Χαιρωνείᾳ πάθεσι βούλεται. δέξασθε ταύτην τὴν παραμυθίαν.

καὶ δέδεχθε, τί γὰρ οὐ δεῖ τἀληθῆ λέ- γειν; πέντε ἡμέρας ᾐτήσασθε, προθεσμίαν μακράν. ἔδει γὰρ βουλεύσασθαι καὶ περὶ τούτων σκέψιν προ- θεῖναι καὶ οὐκ εὐθέως τῆς ἐπιστολῆς ἀναγνω- σθείσης ἔκδοτον παρασχεῖν τὸν αἰτούμενον, ἀλλ’ ἐν μὲν τῷ πολέμῳ <εἶναι> a ταχεῖς, ἐν δὲ τῇ [*](1 cf. p. 314, 17. Aeschin. Ctes. § 142 Ι cf. p. 306, 17 sq. Lyc. fr. 75 apud Diod. S. XVI 88; Leocr. § 142. Paus. VII 10,5. Dem. cor. p. 314,27 14 cf. p. 301, 11 15 cf. p. 296, 3 18 cf. p. 308, 6. Luc. dial. deor. 20, 13) [*](2 αἰχμάλωτοι scripsi exHVLi cum Iacobsio Lect 150 Schulz 57 Rev 425 αἰχμάλωτα MatMon Re 3 τὴν (2)] τῶν Li 5 ταπει- ν(??) Μοn 10 ἐσπούδασαν Li sed α(2) in ἑ corr 13 ταύ- την δέξασθε Li 15 ᾐτήσασθε scripsi coll p. 308, 3 et 9 cum Iacobsio Lect 150 Rev 425 Schulz 57 et Sinteni ᾐτήσασθε Η Li ἡττήσασθε Mat ἡττήσασθε Mon sed αι supra ἑ m 2 ἡττή- σασθαι V | πολλάς, ante προθεσμίαν libri edd delevi cum Ia- cobsio Rev 425 | μακράς Mat | τί ante ἔδει inserendum coni Iacobs Lect 150 Rev 425 19 εἷναι inserui auctore Sinteni om libri Re)