Declamatio 9

οὐ μὴν ἀλλ’ εἰ ἐμοὶ μὲν ταῦτα ἥδιστα, τούτῳ δὲ ἐγίγνετο βλαβερά, λόγον ἂν εἶχεν ὑμῖν ἡ πρὸς τὸν εὐεργέτην χάρις· ἐπειδὴ δὲ οἷς ἂν αὐτὸς ἡσθείην, ταῦτα τούτῳ λυσιτε- λοῦντα φανήσεται, μὴ κατὰ Θεμιστοκλέους, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τιμήσητε τὴν Θεμιστοκλέους δόξαν μηδὲ θῆσθε ψῆφον ᾗ νῦν οὗτος ἡσθεὶς μετὰ ταῦτα μέμψε- τᾶι.

ὁ μὲν οὖν ἀνὴρ θυμοῦ μεστός, ὡς ὁρᾶτε, καὶ δυσχεραίνει μου τὸν λόγον, ἀκουσάτω δὲ ὅμως διὰ τέλους καὶ τοῦτο ὑπομεινάτω καὶ τάχα ἔσται πρᾳότερος. καλείτω δὲ τὸν λόγον, εἰ μὲν βούλεται, νουθεσίαν, εἰ δ’ ἐθέλει ἥδιον, ἀπολογίαν. παραιτοῦμαι δὲ αὐτόν, ἐὰν ἀναγκασθῶ μνησθῆναί τινος ὧν οὐκ ἂν ἠβουλόμην, τῶν ἀναγκασάντων ἡγεῖσθαι τὰ ῥήματα.

6. Ἐποιησάμην, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοῦτον ἐκ [*](4 Plat. apol. p. 20 D; Phaed. p. 87 B; Parm. p. 128 B 18 cf. p. 487,15. Plut. Them. 1, 1. Val. Max. VI9 ext. 2. Ael. var. hist. XII 43) [*](ὧς καὶ Λιβάνιος Lacapenus cod. Mosq. fol. 30 s. v. παράγει τὸ φενακίζει καὶ ἐξαπατᾶ) [*](1 τῇ τούτου σοφίᾳ Lacap 4 παρεχόμεθα δικαίων reposui e libris παρέχομεν edd ποιήσασθε Ma ποιήσητε I 5 μὲν ante ἐμοὶ libri edd delevi auctore Sinteni | μὲν om MaI | ἐγίνετο C Lau γίνεται I 6 λογισμὸν I 7 ἡσθείην Lau sed ν del se- quente τ vocis ταῦτα ἡσθείη CMa sed in hoc ν add m 5 9 μὴ δὲ BLILau 10 θῆσθε scripsi e CMaB coll t. II 64, 3; IV 104, 2; 269,16 θῆτε LILau edd | ᾖ — 11 ὁρᾶτε in Ma detrita et μετὰ — ὁρᾶτε in marg add m 2 | μέμψεται reposui e libris sed μέμφεται in marg Ma 2, ut coni Re μέμφεται edd 12 ἀκουέτω I 15 δ’ ἐθέλει scripsi eC δὲ θέλει BLlLau edd sed θέλει delendum coni Re δὲ βούλεται ἥδιστον Ma 16 ἐβουλόμην CLau 11 ἀν- αγκασάντων L sed σὰ in ras m 2 ἀναγκασόντων CI ἀναγκαζόντων Lau 18 διήγησις in marg I)

ἐνταῦθα οὗτος ἰσχὺν μὲν φύσεως ἐδείκνυ καὶ πολὺ ταύτῃ παρῄει τοὺς συμφοιτῶντας, ἐπείθετο δὲ οὐ πάντα τοῖς ἄγουσιν, ἀλλ’ αὑτὸν ἐν τοῖς πολλοῖς ἐποίει κύριον καὶ RIV 376 πρὸς τὰς ὁρμὰς | τῆς γνώμης αἰ τῶν παραινούν- τῶν ἐπῳδαὶ μικρὸν ἴσχυον. εἰς ἃ βλέπων τις τῶν δι- δασκάλων οὗτος ὁ νέος, πολλάκις ἔφη, ποτέροις μὲν αὑτὸν δώσει τῶν ἔργων, εἴτε τοῖς χείροσιν εἴτε τοῖς ἀμείνοσιν, οὐκ ἂν εἴη προειπεῖν. ὁπο- τέρωσε δ’ ἂν ἀποκλίνῃ, μέγα τι ποιῶν ἐν ἐκεί- νῷ φανεῖται. καὶ οὐκ ἐψεύσατο. ὁρᾶτε γοῦν ἡλίκους ὑμῖν ἔλυσε φόβους.

ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὕστεροι, τότε δέ, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πολλὰ τούτου πράττοντος ἐφ’ οἷς ὑπὸ τῶν φίλων ἐνεκαλούμην ἐγώ, παρ’ ἐμοῦ γὰρ ἡγοῦντο δεδόσθαι τὴν ἐξουσίαν, ἔλεγον πρὸς τοῦτον· ὦ παῖ, παῦσαι τούτων τῶν ἔργων ἃ τοὺς μὲν ἐπιτηδείους ἡμῖν ἀνιᾷ, τοὺς δὲ δυσμενεῖς εὐ- φραίνει. κράτει τῶν ἡδονῶν αἷς ἀκολουθεῖ ψόγος. μέγα φρονοῦσιν οἱ τῶν ἄλλων πατέρες [*](5 Plut. Them. 2, 1 10 cf. p. 488, 8 sq.; 496, 18. Plut. Them. 2, 2) [*](1 τῇ inaerui e libris om edd 2 τοὺς inserui e CBL om reliqui libri sed verba usque ad τοῦτον in Ma detrita, edd) [*](3 αὑτῶν CI sed in hoc ’e’ corr m 2 4 παρὰ reposui e libris sed in Ma detrita et in L utrumque ἁ in ras m 2 περὶ edd sed „lege παρὰ aut πρὸς“ Re 11 πολλάκις ἔφη scripsi eCMaBILau ἔφη πολλάκις L edd 12 ἐπιδώσει I 14 ὑπο- κλίνη I | τί C 15 15 καὶ om Md | γὰρ C 16 ὑμῖν scripsi e CBILau ἡμῖν MaL edd 18 τὸν φίλον Ma 19 ἡγεῖτο C I ἂν post ἔλεγον CMaLILau edd delevi 21 ὑμῖν Ma)

τὰ μὲν οὖν ἄλλα καὶ φέρειν οἷός τε ἦν ἀχθόμενος μέν, ὅμως δὲ πείθων ἐμαυτὸν ἀνέχεσθαι· ἐφ’ ᾧ δὲ λίαν ἐπλήγην τότε μὲν ἐπράχθη, νῦν δὲ οὐκ εἰρήσεται. ὧν γὰρ καὶ ὑμᾶς εὐξαίμην ἂν ἐπιλήσεσθαι, πῶς ἂν ταῦτα δίκαιος εἴην εἰς μέσον φέρειν; ἀλλ’ οὗτός γε μέμνηται καὶ τί τὸ πεπραγμένον καὶ ποῦ καὶ πότε.

τότ’ οὖν ἐλο- γιζόμην πρὸς ἐμαυτόν, ὧς, εἰ μὲν ἐπιτρέποιμι ταῦτα ὁδῷ βαδίζειν, γενναῖος ἀπολεῖταί μοι παῖς καὶ οὐκ ἐμοὶ μόνον, ἀλλὰ καὶ τῇ πατρίδι· εἰ δὲ ἐπιστροφήν τινα ποιησαίμην καὶ λυπήσαιμι καὶ δίκην ἐπιθείην δυναμένην βοηθῆσαι τῇ φύσει, κερδανῶ μὲν αὐτός, κερδανεῖ δὲ ἡ πόλις, ἔσται δὲ ἡ δόξα μὲν τῆς οἰκίας, ὁ καρπὸς δὲ κοινός.

σκοπῶν δὴ παρ’ ἐμαυτῷ πῶς ἂν τοῦτο γένοιτο καὶ τὰς ἐκ λόγων βουλὰς ὑπεροφθείσας ὁρῶν ἦλθον ἐπὶ τὴν ἀπὸ τῶν πραγμάτων καὶ τοὺς δικαστὰς λαβὼν συνοργιζομένους διέστησα τοῦτον ἐμαυτοῦ πολλὰ μὲν πρὸ τοῦ δικαστηρίου, νὴ Δία, δακρύσας, πολλὰ δὲ ἐν αὐτῷ παρὰ πάντα | τὸν λόγον, πολὺ δὲ R IV 377 [*](7 sq. cf. p. 488, 16 sq. Idomen. fr. 5 ed. Mueller Fr. hist. U 491 15 cf. p. 281, 12) [*](1 δὲ om I 2 αὐτὸς οὗτος ἐρωτάσθω C S ἐφ’ Ma ἀφ’ Lau παρ’ I | ὅσ’ C | ἀκήκοεν Lau G οἰός τ’ Ma 8 ἐπράχθη L sed ἡ in ras m 2 ἐπράχθην Lau ἐταράχθην B) [*](10 γε om | 11 τότ’ scripsi e Lau cum Gasda τό τ’ B η τοῦτ’ CMaI edd τοῦτο L 14 δ’ BI 19 ’δε L | ἐμαυτὸν Lau 20 παιδείας C 21 ἀπὸ inser Ma 2 24 τὸν om C)

διῆγον οὖν ἐν οἷσπερ οἱ συμφοραῖς κεχρημένοι πότους μὲν καὶ σύνδειπνα καὶ τὰ τέρψιν ἔχοντα πάντα ἀπλῶς ἀποδι- δράσκων, αἰτῶν δὲ νύκτα καὶ ἡμέραν παρὰ τῶν θεῶν ἐπιθυμίαν βελτιόνων ἔργων ἐνθεῖναι Θεμιστοκλεῖ. καὶ οὐκ ἠτύχησα. γενόμενος γὰρ ἐφ’ ἑαυτοῦ καὶ τὴν ψυχὴν ἀλγήσας καὶ καταστὰς εἰς τὴν ὑπὲρ τῶν ἀναγκαίων φροντίδα κάλλη μὲν σωμάτων καὶ τοὺς περὶ ταῦτα ἔρωτας καὶ τὰς οὐκ ἐπαινουμένας ἡδονὰς οὐκέθ’ ὁμοίως ἐδίωκεν οὐδ’ ἠμέλει παντελῶς τῆς διανοίας, ἀλλὰ καὶ χρηστῶν ἔργων ἐμέμνητο καὶ μεθίστη τινὰ καὶ μετέ- βάλλε καὶ τὴν φύσιν οὐχ ὁμοίως ἀπώλλυε καί τινα ἀγρυπνίαν ἠγρύπνει βελτίω τῶν προτέρων εἰς Μιλτι- άδην βλέπων καὶ τὸ Μαραθῶνι τρόπαιον. ἐφ’ οἷς αὐτὸν ὁρμήσας ἀναλαβεῖν ἐπέσχον τοῦ ῥιζωθῆναι τὴν [*](1 cf. Meier-Schoemann-Lipsius, Att. ProzeB p. 535 sq. 6 Plat. conv. p. 1 72 B 14 Plut. Them. 2, 5 cum notaBaueri p. 10 sq.) [*](1 τὰς — - 3 ἐκβαλεῖν citat floril. NeapoL foL 285 r, — 4 υἱόν praemissis verbis τῆς μελέτης ἐν ᾖ ἀντιλέγει θεμιστοκλῆς ἀξιοῦντος Νεοκλέους ἀναλαμβάνειν αὐτὸν καὶ μελετῶντος Maca- rius fol. 85 v | γὰρ om Macar 2 ἀθυμίαν om C 3 ἐκβάλλειν BILau 4 δ’ Ma Macar 5 πότους Ma sed in τούτους corr m 2 | δὲ Ma | ante καὶ ras 4 litt L 6 τὰ om C τέρψιν reposui e libris cum Cobeto Coll. 293 τρέφειν edd τέρπειν lacobs Add 45, τρυφὴν Anth Pal III 68 10 εἰς τὴν om Ma 11 ὑπὲρ CI sed in hoc γρ περὶ suprascr m 2, Lau 12 οὐκ om Lau | ἡδονὰς om Ma | οὐκ ἔθ’ Mal edd) [*](14 μεθίστατο vel μεθίστη αὐτὸν legendum coni Gasda | μετέβαλε Re 15. οὐχ om BILau 16 καὶ ante ἀγρυπνίαν CL | καὶ ante εἰς | 17 καὶ om ILau | ta Lau 18 τοῦ BCripsi cum Gasda τὸ C τῷ reliqui iibri edd cf ad t. III 161,21)

τούτων, ὦ ἄνδρες δικασταί, γιγνομένων πολλοί μοι προσιόντες καὶ τῶν ἀναγκαίων καὶ τῶν ἐπιτηδείων εὖγε, ὦ Νεόκλεις, ἔλεγον. καλῶς εἶδες ὅθεν ἂν ἐπανορθώσαις τὸν υἱόν. εἰς δέον, ὡς ἔοικε, πάντα ἐκεῖνά σοι πέπρακται. μεγάλας φροντίδας εἰς τὸν νοῦν ἐμβέβληκε καὶ προσδέ- χεται κίνησιν Περσικὴν καὶ πῶς ἂν τὴν προσ- βολὴν ἀποκρούσαιτο σκοπεῖ.

καὶ ταῦτα ἀκούων ἡδόμην τε καὶ τῶν ἐλπίδων εἰς λύσιν τῆς ἀποκηρύξεως ἀνέμενον τὸ τέλος. ὃ καλῶς ποιοῦν ἥκει. μέγας ἡμῖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, Θεμιστοκλῆς ἐν βου- λαῖς, ἐν ἔργοις, ἐν λόγοις, ἐν ὅπλοις, ἐν γῇ, ἐν θα- λάττῃ, ἐν τοῖς Ἕλλησιν, ἐν τοῖς βαρβάροις. καὶ διὰ τὴν τούτου γνώμην οἷς ἠκολουθοῦμεν ἡγεμόσι, τού- των πεφήναμεν βελτίους. λύεται δὴ μετὰ τῶν κοινῶν φόβων καὶ τῆς ἀποκηρύξεως ἡ γνῶσις καὶ τὸ εἰκὸς ὁ καιρὸς λαμβάνει. ὥσπερ γὰρ πρότερον ἐκείνων ἴδει τῶν τοῦτον | σωφρονιούντων, οὕτω νῦν τῆς RIV 378 ἀρετῆς ἀνωμολογημένης πεπαῦσθαι χρὴ ταῦτα ὧν πρό- τερον ἔδει.

15. Ἀλλ’ οὐ βούλομαί φησιν. ἀλλὰ βουλήθητι. τὸ γὰρ ἐθέλειν ἄμεινον, ἔνθα ἂν ᾖ τὸ μὴ βούλεσθαι [*](3 Plat. Gorg. p. 494 C 14 Thuc. I 94 sq.) [*](1 γινομένων I 3 νικόκλεις I | εἶδ’ C 4 εἰ Ma sed ς Spdd m 5 6 ἐμβέβληται CMa 8 κίνησιν C | καὶ τοιαῦτα ἃ ἀκούων coni Re 10 ποιοῦν Lau sed ποίων in marg 12 ἐν ὅπλοις ἐν λόγοις Ma sed ἐν λόγοις ἐν ὅπλοις corr m 2 13 τοῖς bis om I 14 τούτων e τούτου corr Lau 15 δὴ scripsi e MaB δὲ reliqui libri edd 18 τοιοῦτον Ma | σω- φρονιούντων scripsi cum Cobeto Coll 293 σωφρονούντων libri edd σωφρονιζόντων Gasda | οὕτως ἐν τοῖς Ma 21 φὴς Ma 22 μὴ om Ma)

Θηβαῖοι δὲ δικαίως ἂν μεθ’ ὑμῶν πολεμοῦντες ἔδοσαν αὑτοὺς τῷ Μήδῳ καὶ συνεπεστράτευον. οὐκοῦν τὰ προσήκοντα μὴ βου- ληθεῖσι μεταμέλει νῦν καί εἰσιν ἀθλιώτατοι πάντων ἀνθρώπων ἐξ ὧν οὐκ ἠθέλησαν. πάλιν ἥκοντος ἐκ Δελφῶν τοῦ ξυλίνου τείχους καὶ σοῦ τὸν νοῦν εὑρόν- τος τῶν λογίων καὶ τὰς τριήρεις ἐν τῷ τείχει τούτῳ δηλοῦσθαι λέγοντος καὶ παραινοῦντος ἐκλείπειν τὴν πόλιν ἦσαν οἱ μὴ βουλόμενοι τοῦτο. καὶ καταμείναντες ὡς δὴ τῆς ἀκροπόλεως ξύλοις τετειχισμένης ἀπώλοντο κακῶς οἶ μὴ βουληθέντες.

17. Ὅταν οὖν λέγῃς δεινὸν εἶναι τὸ τὴν οἰκίαν ἄκοντα κομίσασθαι καὶ τιμωρίας διαφέρειν οὐδέν, μάνθανε πολλὰ τῶν ἀκουσίων τοῖς ἠναγκασμένοις λυσιτελήσαντα. ὁρᾷς τοὺς παῖδας τοὺς κομιδῆ τοὺς ἄκοντας ἑλκομένους εἰς τὰ διδασκαλεῖα; οὗτοι κατα- ρῶνται μὲν τοῖς παιδαγωγοῖς, ἄκοντες δὲ γιγνόμενοι βελτίους ὕστερον ἐπαινοῦσι τὰς ἀνάγκας.

καὶ τί λέγω τοὺς παῖδας; ἀλλὰ τὴν μεγάλην ταύτην καὶ θαυμαστὴν ναυμαχίαν πῶς συνήγαγες; ἆρ’ ἑκόντων Ἑλλήνων καὶ βουλομένων συμπλέκεσθαι; καὶ μὴν ἐδέ- δοκτο φεύγειν καὶ ζητεῖν αἰσχρὰν σωτηρίαν, | [*](RIV 379) ἀλλ’ ὅμως ταῦτα ἐγνωκότας ἔδειξας ἐξαίφνης ἐν μέσῳ τῶν βαρβάρων ὥστ’ ἀνάγκην εἶναι ναυμαχεῖν. καὶ οἷς ἔδρων οὐχὶ βουληθέντες ἐνίκων καὶ ὧν ἔλαβον ἄν, εἰ προῄσθοντο, παρὰ σοῦ δίκην, ἀντὶ τούτων σὲ σω- τἤρᾳ τῆς Ἑλλάδος καλοῦσιν. οὕτως οὐδὲν θαυμαστὸν τὸ αὐτὸ καὶ βαρὺ τοῖς ποιοῦσιν εἷναι καὶ λυσιτελέστα- τον. καὶ νῦν μή μοι τοῦτο λέγε μόνον, ὡς οὐκ ἂν βουλοίμην καὶ ἄκοντι χαριζόμενος ἐν οἷς χαρίζῃ λυπεῖς, ἀλλ’ εἰ μὴ καλὸν ἀκολουθῆσαι τοῖς τῷ πατρὶ δοκοῦσι καὶ δοῦναι χάριν ἐν τῷ λαβεῖν.

19. Τί δὲ καὶ τοσοῦτον μεμφόμενος ἥκεις ἐναντιω- [*](4 Dem. p. 539,24 10 cf. p. 72, 3 et 73,8. Her. VIII 75 sq. 1 οἰκείαν I 3 τοῖς ἀκουσίοις I | τοῖς om I 4 λυσιτε- λήσοντα B | τοὺς(1) om L sed in ras 4 litt in qua οὑς m 2 τοὺς(3) om I num delendum? 5 εἰς φροντιστήριον I 6 γινό- μενοι I 9 συνήγαγεν I sed γες suprascr m 2 | ἑκόντων scripsi cum lacobsio Add 201 Lect 117 Cobeto Coll 293 ἑκόντων τῶν Ma ἐκ τῶν reliqui libri edd 10 ἑλλήνων Lau sed λην in ras m 2 ἐθελόντων Gasda | καὶ(1) om in ras 1 litti 14 av om I) [*](15 προίσταντο I 16 ἐλπίδος ILau 17 καὶ βαρὺ post ποιοῦσι Ma, post εἶναι Β 18 μή τι τοιοῦτο I 20 κακὸν I 22 comma post δὲ CMaBLLau edd delevi cum lacobsio )

20. Ἀπεκήρυξάς με, φησί, καὶ τῆς οἰκίας ἐξέ- βαλες. λυπηρὸν τοῦτο, Θεμιστόκλεις, καὶ βαρὺ τοῖς παθοῦσιν. ἀνῃρήσθω τοίνυν τοῦτο τὸ λυπηρὸν τήμερον. εἰ μὲν γὰρ οὐκ ἠνιῶμεν τότε, τί χαλεπαίνεις; εἰ δ’ ἐλυ- ποῦμεν, ἐνταῦθα στήτω τὸ πρᾶγμα. σὺ δὲ ποιεῖς ἄτο- πον ἐν ἐγκλήματι μὲν προφέρων τὴν ἀποκήρυξιν, αὐτὴν δὲ ταύτην ὅπως μενεῖ ποιῶν καὶ δι’ ὁμοίας ὀργῆς ἀμφότερα λαμβάνων, τό τε τῆς οἰκίας ἀπελθεῖν τό τε αὖθις ἐκεῖσε ἄγεσθαι, ὥσπερ ἂν εἴ τις τὸν ὧν ἀπεστέρησε χρημάτων ταῦτα ἀποδιδόντα πάλιν δυσμενῆ κρίνοι παραπλησίως ἔν τε ἐκείνῳ καὶ τούτῳ.

21. Χωρὶς δὲ τούτων, ὅταν τὴν ἀποκήρυξιν λέγη, πόθεν ἐπὶ ταύτην ἦλθον, ἐρωτᾶτε αὐτόν. κἂν μὲν ὠμότητα ἐμὴν εὕρητε καὶ θυμὸν λόγον οὐκ ἔχοντα, ἐξέστω Θεμιστοκλεῖ μὴ μόνον φεύγειν τὴν οἰκίαν, ἀλλὰ [*](10 cf. t. I 276,4. Dem. p. ;]11,2) [*](Anth Pal III 296 | ἐναντιωσόμενος praemisso κείμενον in marg Ma 3 ἐναντιωσάμενος I) [*](1 σου scripsi e MaB cum Gasda σοι reliqui libri edd τῆς δημηγορίας ILau 3 τῶν om I | ἀπορρήτων | sed γρ ἀπόρρητον suprascv ’ 4 δεῖξον C | σεαυτῷ C 5 ἐξέβαλλες I sed λ secuiidum inser m 2, Re 6 καὶ βαρὺ θεμιστόκλεις I) [*](7 ποθοῦσιν | παθοῦσι CmaL edd 8 ἠνιῶμεν scripsi e C C coll. p. 469,3 ἠνίων reliqui libri edd | ἐλυπούμην ILau ἐλύπουν Cobet Coll 293 10 ἐν inserui auctore Re „f. ἐν ἐγκλήματι id est ἐν ἐγκλήματος μέρει, aut ὧς ἔγκλημά τι” om libri edd 11 μενεῖ scripsi cum Gasda μένοι B μένῃ CMaLI edd μέλλῃ Lau | ποιῶν L sed ι in ras m3 12 τότε LLau 13 τ’ Ma B | ἂν om MalLau | τὸν] τῶν ILau | ἂν post ὧν CILau 17 ἦλθον scripsi e CB coll. p. 463, 21 et 473, 7 ἦλθεν MaLILau edd)

ἢ σὺ νομίζεις, Θεμιστόκλεις, ὅτι μισότεκνός τις ὢν ἐγὼ καὶ Σκύθης τὸν τρόπον καὶ τῆς φύσεως ἀλιτήριος καὶ τὸ μή σοι συνοικεῖν | εὐδαιμονίαν [*]( IV 380) τιθέμενος ἐδεήθην τότε δικαστῶν; οὐκ ἔστιν. ἀνὴρ Ἕλλην, Ἀθηναῖος, τῆς ἡμερωτάτης πόλεως, ἐν τοῖς ἤθεσι τῆς δημοκρατίας τραφείς, ὃν ἐγέννησα, ὅν ἀνέ- θρεψα, ὅν ἐν ταῖς ἐμαυτοῦ χερσὶν οὐκ ὀλιγάκις ἤνεγκα, ἐν ᾧ τὰς τοῦ γήρως εἶχον ἐπικουρίας, τοῦτον ὁρῶν εὔτα- κτον, κόσμιον, σώφρονα, τοῖς ὅλοις ἄμεμπτον ἐμίσουν. ἐξήλαυνον, ἐποίουν ἀλλότριον; ποῖον φάρμακον πιών; ἐκ ποίας μανίας κατ’ ἐμαυτοῦ φέρων τὴν πληγήν;

οὐκ [*](4 Aeschin. p. 64, 41 6 Arist. Eq. 445. Thuc. I 126,7, Andoc. myst. .51 p. 7,44 7 Plat. rep. IV p. 430 B) [*](6 ἀλιτήριος· ἀνόσιος. ὁ ἐνεχόμενος μιάσματι καὶ ἐξημαρτη- κὼς εἰς θεούς. ἐκλήθη δὲ ἀπὸ τούτου. λιμὸς κατέλαβέ ποτε τούς Ἀθηναίους καὶ οἱ πένητες τὰ τῶν ἀλούντων ἄλευρα διήρπαζον. ἀπὸ γοῦν ἐκείνων καταχρηστικῶς τοὺς πονηροὺς ἀλιτηρίους ἐκά- λουν.· παρέτεινε δὲ τὸ ὄνομα ἐπὶ τῶν μετὰ βίας τι ποιούν- των ἀπὸ τῆς σιτοδείας τῆς κατὰ τὸν Αἰτωλικὸν πόλεμον γενο- μένης. παράγεται δὲ ἀπὸ τοῦ ἀλιτραίνειν ὃ ἔστιν ἁμαρτάνειν B (Cf. Suid. 8. V. ἀλιτήριοι)) [*](1 περὶ C 2 y scripsi ἡ C ἦν reliqui libri edd 6 ἀλιτήριος MaI | μὴ σοὶ CB 7 ἡγούμενος CMaB 9 τοῖς ante τῆς CMa | ἀνέθρεψα scripsi e MaBL sed in hoc ἀνεθρ in ras m 2, Lau cum Cobeto Coll 293 ἀνέθρεψεν I ἔθρεψα C ἐνέ- τρεψα edd sed ἔτρεψα coni Re 10 ἐπὶ Ma | ἐμαυτοῦ I sed γρ ἑαυτοῦ suprascr m 2 | ἤνεγκεν et 11 εἶχεν Ι 11 ἐπικουρίας Ma sed κουρίας corr m2 12 σώφρονα, κόσμιον I | ἐμίσουν L sed ἐμί in ras m 2 ἐμίσει et 13 ἐξήλαυνεν et ἐποίει I 13 λαυνον — ἐκ in marg add Ma 4 14 ἐμοῦ CMa)

πῶς οὖν ταῦτα ἑκὼν ὑπέμεινα; οὐχ ἑκών, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, μὰ τοὺς θεούς· ἀλλὰ τί δὴ παθών; αὑτὸν ἐρωτησάτω Θεμιστοκλῆς, οἶδε γάρ, καὶ ῥᾳδίως ἀποκρίναιτ’ ἂν αὐτὸς αὑτῷ. τί οὖν ἐχρῆν με ποιεῖν; ἐπαινεῖν τὰ ἁμαρτήματα καὶ παρακαλεῖν ἐπ’ αὐτῶν διατρίβειν καὶ χορηγεῖν εἰς αὐτά; καὶ τίς οὐκ ἂν ἔκρινέ με δικαίως; πῶς δ’ οὐκ ἂν οὗτος αὐτὸς πρὸ τῶν ἄλλων ἀπάντων, εἰ κατέχειν δέον παρεῖχον εἰς ἃ μὴ προσῆκεν ἄδειαν, καὶ βελτίω ποιεῖν, ἐγὼ δὲ προσετίθην τοῖς χείροσι;

τίς δ’ ἂν ἔδοξα περὶ τὸν δῆμον εἶναι ῥᾴθυμος ὢν ἐν τοῖς ἐμαυτοῦ καὶ κακός; τίς δ’ ἂν φίλου παίδων ἐπί- τροπος πονηρὸς τῶν ἐμαυτοῦ γεγονώς; πατρὸς δὴ ποιῶν ἔργον ἐπηνώρθουν τὸν υἱόν. καὶ τὸ μὲν ὄνομα [*](1 comma post θηρίων posui colon ILau signum interro- gationis reliqui libri edd | ὄιος scripsi auctore Gasda ὡς libri edd 2 στέργοντα — 3 τέκνων] οὐδὲ γὰρ ἐκεῖνα φέρει τὴν τῶν παίδων στέρησιν 1 3 οὐκ I 4 τ’ (1 et 2) C 5 ὧσπερ — 7 πατέρα labem contraxisse censet Gasda 6 οὗτος Ma | τοῦ- τον Lau sed ο(2) in ras m 2 7 οὕτως L sed ex οὗτος corr m-, ILau num αὐτὸς? | τοῦ ante τοιοῦδε Lau sed τοῦ τοι in ras m2, in marg inser Ma 4 edd delevi 8 αὐτὰ C 9 αὐτὸν Lau 10 καὶ om B | ἀποκρίναιτο C 11 αὐτῷ reposui e C BL sed in hoc ’ in ras m2, ILau αὐτῶ Ma edd 12 αὐτὰ 1 13 ταῦτα MaB 14 αὐτὸς L sed αὖ in ras m 2 | καὶ ante πρὸ L et inser Ma 4 edd delevi 15 εἰς ἃ scripsi e B ὡς ἂν CILau ἃ Ma ὧν in ras L 2 edd 16 num ποιεῖν > ἐγὼ προσετίθην? | προσετίθην I sed ν add m 2 11 δὲ B edd 19 ἐμαυτοῦ scripsi e CMaBILau ἐμῶν L edd L δὲ B)

ἀλλ’ οὐδὲ γὰρ τοὺς οἰκέτας, ὅταν πέδαις, ὦ Θεμιστόκλεις, καὶ μύλωνι κολάζωμεν, οὐκ ἀπολλύναι βουλόμενοι ταῦτα ποιοῦμεν, ἀλλ’ ὅπως ἂν ἀμείνοσι τούτοις χρησαίμεθα. καὶ οὕτω πανταχοῦ τοῦτο τῶν κηδομένων ἐστίν, ὥσθ’ οἱ πάντων εἶναι δοκοῦντες ἡμερώτατοι τροφεῖς καὶ βοῇ καὶ ἀπειλῇ καὶ τῷ ῥαπίσαι καὶ πολλοῖς ἑτέροις ἃ τρέφουσι λυποῦσι καὶ διὰ τῶν δακρύων τῶν ἐφ’ ἑκάστῳ τούτων φερομένων εἰς τὴν τῶν βελτιόνων ἐγκαθιστᾶσι συνήθειαν.

τί οὖν ἠδίκουν ἀλγῶν μὲν ἐφ’ οἷς ἠτύχουν, πειρώμενος δὲ λῦσαι τοῦτο τὸ δυσχερές; οὐ κοινὸν Ἑλλήνων καὶ [*](6 cf. t. IV 186, 2 sq.) [*](2 πεῖθε τούτους scripsi auctore Re πείθῃ τούτοις libri sed in πεῖθε τούτους corr L 2, edd πεῖθε ἐν τούτοις lacobs Lect 117 | ἢ inserui e CMalLau om BL edd | διατρίβων la- cobs I ἐγκαλεῖς C | κακοῖς | 3 ἀποφαυλοτέρων I | μισοῦντος reposui e CBLILau cum lacobsio Gasda Cobeto Coll 293 coll. p. 497, 20 μισοῦντα Ma edd 5 σκῦτος I cf. t. II 151,20; IV 186,4 8 ἧττον scripsi e CILau ἥττω MaBL sed in hoc et ὢ in ras m 2, edd 9 ἀλλ’ om Ma | οὐδὲ om Ma οὐ C καὶ B 10 m θεμιστόκλεις πέδαις C | μύλωνι cf. ad t. II 543, 10 I κολάζωμεν reposui e CMaLLau κολάζομεν B edd κολάζοιμεν I 12 τούτοις reposui e CBLILau τούτους Ma edd | χρησώμεθα Ma et Gasda at cf. t. II 21, 9 | τοῦτο om B 14 ἡμερώτεροι C 17 ἐγκαθιστῶσι Bl sed in hoc ὢ ex ἁ corr m 2 19 λῦσαι λύσαι BI) τοῦτο scripsi e CMaBILau τοῦτο λῦσαι L edd)

λέγεται δὲ καὶ τοὺς θεοὺς τοῖς ἀδικοῦσιν ἐπιπέμ- πειν ζημίας ὑφ’ ὧν ἐπὶ τὸ τὰ δίκαια τιμᾶν προτρέ- πονται. καίτοι τοὺς θεούς, ὧν ἄνθρωποι κτήματα, ποῦ προσῆκόν ἐστιν οἴεσθαι τὰ αὑτῶν ἐθέλειν φθείρειν; ἀλλ’ ὅμως κολάζουσιν. οὐκοῦν προνοουμένων ὁ λογι- σμός. οὐδεὶς δέ, οἶμαι, νοῦν ἔχων τοῖς οὕτω διακειμέ- νοις ἀφεὶς εἰδέναι χάριν ἐπιτιμᾷ.

29. Ναί φησιν, ἀλλ’ ἐξῆν ἄλλως ἐπανορθοῦν, ῥήμασι πικροῖς, λόγοις ἀνιαροῖς, ὀργῇ μεγάλῃ, θυμῷ πολλῷ. καὶ τί τούτων οὐκ ἀνάλωται; τί δὲ οὐ πέπρακται; τί δὲ παραλέλειπται; πόσαι μὲν ταῦτα ἔσχον ἡμ·έραι, πόσαι δὲ νύκτες βοῶντος, ἀγανακτοῦντος, ἀπειλοῦντος, στένοντος, ὡς ἀποκηρύξω λέγοντος μέν, μέλλοντος δέ; ἀλλὰ γὰρ οὐκ ἔχω τί χρήσωμαι. λυπεῖν τε γὰρ οὐκ ἐθέλω τουτονὶ καὶ δι’ ὧν ἀπολογοῦμαι, ἀνάγκη τοῦτο συμβαίνειν. ὅπερ οὖν ἐξ ἀρχῆς ἐδεήθην, ἴστω μοι παρρησία. μόνως γὰρ ἂν οὕτω τύχοιμι τῶν [*](1 αὑτοῖς scripsi e CBL sed in hoc ’ in ras m 2, I αὐτοῖς MaLau edd | τοῖς ante παισὶ I 5 δυναμένους CBILau 8 ζημίας scripsi e CBLLau ut coni Re ζημίαν Mal edd | ἐφ’ Lau I ἐπὶ τὸ om I 9 οἱ ante ἄνθρωποι C | κτήματά που C 10 αὐτῶν scripsi e C αὐτῶν reliqui libri sed ’ in ’ corr I 2, edd 11 κομίζουσιν Ma sed γρ κολάζουσιν in marg m 4 οὐκ οὖν Lau 12 οὕτως ἠδικημένοις Πα 17 καὶ post δὲ in ras I 2 18 ἐμοῦ post βοῶντος inserendum coni Gasda at cf. t. II 91, 12; 454, 14; IV 89, 18; 104, 11; 348, 17 20 χρή- σωμαι scripsi cum Gasda χρήσομαι libri edd 22 τοῦτο ἀν- άγκη CMaB | ἐξαρχῆς CMaBL edd 23 ἂν om C)