Oratio 64

Libanius

Libanius, Oratio 64, Libanii Opera, Vol IV, Orationes LI-LXIV, Teubner, Foerster, 1908

οὗ μὲν οὖν ἐπαινεῖται, πολὺ πράττεται · οὗ δὲ μέσως κολάζεται, τολμᾶται μέσως· τῆς δίκης δὲ λαβούσης μέγεθος ἐπιεικῶς εἴργεται· ἐξ οὗ τοίνυν ὀρ- χησταί, λέγω τοὺς νῦν, θάνατος ἡ δίκη τοῖς τὰ τοι- αῦτα ἀδικοῦσιν. ὥστε εἰ παρά Βοιωτοῖς ἀπὼν ὁ φόβος πάντας ἐνῆγε τοὺς μὲν ἐρᾶν, τοὺς δὲ χαρίζεσθαι, | [*](R III 381) τό γε νῦν τὸν ἔσχατον ἐπικεῖσθαι φόβον τοὺς μὲν ἐν σωφροσύνῃ τηρεῖ, τοὺς δ’ ἀνέδην οὐκ ἐᾷ πλημμελεῖν τῆς οὐ καλῆς ἡδονῆς ὑπὸ τῆς τοῦ ζῆν ἐπιθυμίας νικωμένης. ὁπότ’ οὖν πρὸ μὲν τῶν ὀρχηστῶν ἣν ἐξουσία τῆς ὕβρεως, ἐν ᾧ δὲ οὗτοι χρόνῳ, θάνατος τοῖς ὑβρίζουσιν ἡ δίκη, πῶς ἐξ οὑπερ ὀρχησταί, πό- λεων ἡ λύμη;

87. Τῶν γὰρ ᾀσμάτων ἐπιλαμβάνεται καὶ τοῦ χοροῦ, τοῦ μὲν ὧς οὐκ ἀπὸ σπουδαίων οὔτ’ ἀνδρῶν οὔτε [*](1 ταύτῃ Re | οὔτε MMaCl | ἐπειδήπερ Ρ sed εἰ in ras m 2 ἀσέλγειαν Ρ sed ελ in ras m 4 | προαιρέσει Va sed ras 1 litt post ὁ 3 τὰ ἄλλα] ἄλλα Va τἄλλα Re et olim ego | ταῦτα scripsi e MaClBVVa ταῦτ’ reliqui libri edd 4 χαλεπότητι Va sed ο in ras m 2 | πραότητι ΜοΜΒ 7 ἐρ- γάζεται Β | ἐξοῦ MoV | ὀρχησταὶ Ma sed αὶ in ras m 2 8 τούς νῦν λέγω V 9 ὥστε εἰ scripsi e MaClBVVa ὥστ εἰ reliqui libri Re ὡσεὶ Mor | παραβοιωτοῖς Β 10 ἂνῆγεν Va 11 τό Va sed ο in ras m 3 corr ut videtur ex ω | post νῦν ras 3 litt Va 12 τούς δ’ PaM a | δὲ MaClBV | δὴν scripsi e MaClVVa ἀναίδην reliqui libri edd 13 πλη- μελεῖν PMa cf. ad t. III 343, 4 14 ἡττωμένης Pa 15 ἡν scripsi e Va ἡ reliqui libri edd 16 ἐξοῦπερ MoVa | πό- λέων scripsi e Va coll. p. 473, 10 πλέων Pa sed γρ πλείων in marg πλείων reliqui libri edd)

477
γυναικῶν ἡθροισμένου, τῶν δὲ ὡς μαλθακώτερον ἐχόν- των καὶ βλαπτόντων εἰς ἀνδρείαν, ὥσπερ ἐκείνου τε καὶ ἡμῶν οὐκ ἂν ἡδέως καλλίω μὲν ἰδόντων χορόν, βελτίω δὲ δεξαμένων μέλη. ὡς ἔδει γε τῆς Ἀνακρέοντος μούσης ἀπορροήν τινα τούτοις ἐργάζεσθαι τὰς ᾠδάς. τὸ γὰρ αὐτὸ τὴν ὄρχησιν μὲν ἂν ἀπελάμπρυνε τού- τοις, τῷ θεάτρῳ δ’ ἂν ἐπηύξησε τὴν εὐωχίαν ἀλλ’ εἰ μὴ Σαπφοῦς εὐποροῦσι, διὰ τοῦτο ἀδικοῦσιν; ὥσπερ ἂν εἴ τις τὴν τῶν ἀριστέων ἀνδραγαθίαν ψέγοι τῇ τῶν σκευοφόρων φαυλότητι. ἣν δέ, οἶμαι, κάλλιον ἐῶντα τὴν ὄρχησιν ἐπανορθοῦν τά περὶ τὸν χορὸν ἢ ταῖς κατὰ τῶν χορευτῶν αἰτίαις τὴν ὄρχησιν ἀναιρεῖν.

προσήκειν μὲν οὖν μουσικῇ ἀκριβείᾳ τὰς ᾠδὰς οὐκ ἂν φαίην, ὅτῳ δὲ βλάπτουσι τοὺς ἀκροωμένους εὑρεῖν οὐκ ἰχῶ. σὺ δὲ τὴν τῆς μουσικῆς ἐξετάζων φύσιν λέγεις μὲν ἀληθῆ, τῶν παρόντων δὲ ἀλλότρια. οὐ γὰρ ὡς γενναίων ᾀσμάτων ἀκουσόμενοι καὶ προσέξοντες [*](5 cf. t. Ι 455, 5 sq.) [*](1 ἠθροισμένων Ρα | μαλακώτερον V 2 ἀνδρίαν UB ἀνανδρίαν coni Re | ἐκείνου scripsi ex U ἐκείνων reliqui libri sed ων ex οὐ corr Ma 2, edd 3 καὶ om Β | ἰδόντων Va sed εἰδότων in marg 4 post ὡς ras 2 litt et grav Va 5 τούτους Β | γενέσθαι βραχεῖαν καὶ post τούτοις Pa 6 ἀπελάμπρυ- νεν BVVa | αὐτοῖς ΒV 7 ἐπηύξησεν Va 8 μὴ om Va | εὐποροῦσιν Va | δία τοῦτο Μ διατοῦτο MoBV 10 τὴν Va | δ’ Re 11 περὶ] κατά VVa 12 χορευόντων MaCl ὀρχηστῶν Va 13 προσήκειν· ὧς μὲν Va | μουσικὴ ἀκρι- βείᾳ scripsi auctore Re „aut μουσικὴ ἀκριβείᾳ τἀς ᾠδάς leg. videtur aut μουσικὴν ἀκρίβειαν ταῖς ᾠδαῖς“) μουσικῆς ἀκριβείᾳ · PaMa a sed in hoc γρ ἁρμονίᾳ in marg m 2, VVa ἀκριβείας reliqui libri edd 14 ὅτῳ Ρ sed ο in ras m 2 οὕτω Μο | βλάπτουσιν Va 15 τὴν Μα sed ν e ς corr m 2 om V 16 δέ παρόντων MaCl 11 ἀκουσμάτων Va et olim ego scripsi)

478
τὸν νοῦν ἐρχόμεθα οὐδὲ τὸ μὴ κατασχεῖν ἅ τις ἤκουσε ζημία, τοσοῦτον δὲ ἀπαιτοῦμεν μόνον, ὑπηρετῆσαι τὴν φωνὴν τοῖς σχήμασιν. οὐ γὰρ ἡ ὄρχησις ὑπὸ τῶν ᾀσμάτων πληροῦται, τῆς ὀρχήσεως δὲ εἵνεκα τὰ ᾄσματα εὕρηται. καὶ τὴν ἡμέραν κρίνομεν τῷ τῆς ὀρχήσεως κάλλει καὶ αἴσχει, οὐ τοῖς τῶν ᾀσμάτων ὀνό- μασιν ἢ ῥυθμοῖς, ἀλλ’ ἐκείνων μὲν βραχὺς ὁ λόγος, ἡ δὲ ἐξέτασις τοῦ ναύτου καὶ τοῦ θηρατοῦ καὶ τοῦ | [*](R III 382) ποιμένος.

ἢν δὲ λέγῃς εἰς τὰς ψυχὰς κατα- δύεσθαι μουσικήν, ἐκείνην λέγεις ἢν ἐλάμβανον εἰς κιθαριστοῦ βαδίζοντες οἱ νέοι παρά Κόννον ἰόντες, παρὰ Λάμπρον φοιτῶντες, πλείω σπουδὴν τούτῳ νέ- μοντες ἢ παλαίστραις καὶ γράμμασιν ἡ, εἰ βούλει γε, τὴν ἴσην χρόνῳ καὶ πόνῳ καὶ μαθήσει κτώμενοι τὸ μουσικῆς ἀγαθόν. ἐντεῦθεν ὁ μαθὼν τοῦ μὴ μαθόντος κατεγέλα καὶ ὁ βαρβίτῳ τὰς χεῖρας οὐκ εἰδὼς προσ- άγειν ἐκωμῳδεῖτο. εἰ δὲ ἴσον ἣν τῷ μαθεῖν τὸ παρα- τρέχοντα ἀκοῦσαι καὶ τὰς ψυχὰς ὁμοίας εἰργάζετο, [*](11 sq. cf. Plat. Menex. p. 235 Ε et 236 Α) [*](1 ἃ τίς Va 2 ἀπαντῶμεν PPa a sed in hoc γρ μεν in marg, BVa et γρ in marg Mor ἅπα το μεν cum ras 1 litt post α et ο U | ὅσον ante ὑπηρετῆσαι U et olim ego inserui 3 ἡ in ras P 2 6 καὶ ante οὐ U Mor 7 ἢ] καὶ Va | ὁ om Va 8 δ’ Va Re | τοῦ ναύτου om MaCl 9 ὧν Μα sed ἢν suprascr m 2, Cl | δὴ MaCl sed in hoc η in ras | λέγεις MaCl 10 εἰς scripsi e PaVVa coll. t. II 541, 16 ἐς reliqui libri edd 11 κόνιον Μο sed κόννον in marg κόνον Va 12 παρά Mor sed γρ περὶ in marg 16 μουσικὸν Β ἐντεῦθεν Μα sed εν in ras m 2 16 κατεγέλα Ma a sed γελᾶ suprascr m 2 | βάρει Va 17 δ’ PVa | ἶσον MoMaCl edd | ἦν om Ρα | τώ Ρ sed ῶ ex ὸ corr m 2 τοῦ PaBVVa ταρατρέχοντι Mor sed γρ παρατρέχοντα in marg 18 et 479, 1 οἰως Pa)

479
πάντας ἂν ὁμοίους ἐποίει τότε τὰ θέατρα κοινῆς τῆς ἀκροάσεως οὔσης.

οὕτω δὴ καὶ νῦν, ἂν μὴ δείξης, ὡς οἱ τῶν ᾀσμάτων τούτων ποιηταὶ περιρρέονται μα- θηταῖς καὶ ὑφηγοῦνται τὰ μέλη καὶ τῆς ἴσης φροντί- δὸς τούτοις τε συγγενέσθαι καὶ σοφισταῖς, οὐδεμία βλάβη παρὰ τοῦ χοροῦ ψυχαῖς εἰς τὴν ὄρχησιν τετα- μέναις καὶ τὴν ᾠδὴν ἐν ἐλάττονι ποιουμέναις. ὥστ οὐ κατακλῶνται μὲν οὐδ’ ἄθυμοι παντάπασιν ἀπο- βαίνουσιν, εἰς τοῦτο γάρ, οἶμαι, σοὶ τὸ κατακλᾶσθαι φέρει.

εἰ δὲ δὴ τὰ ᾄσματα τὸν θυμὸν οὐκ ἐᾷ ζεῖν ἐν ἑκάστῳ, τὰ μέγιστα τὴν οἰκουμένην εὖ ποι- οῦντα λανθάνει. δήμων γὰρ ἀστρατείας ἀπολαυόντων, εἰ μὴ τὸ θυμοειδὲς πραΰνοιτο, περὶ τοὺς πολέμους οὐκ ἔχον ἀναλωθῆναι στάσεων ἀφορμὰς ἐκπορίζει τῷ πλήθει. τούτους οὖν εἰ κατεπᾴδει τά ᾄσματα, καθάπερ ὄφεις τινὰς, καὶ παρασκευάζει τὴν ἡσυχίαν στέργειν, ὑπὸ τῶν ᾀσμάτων αἱ πόλεις σωζόμεναι τῶν τὰ μέγιστα εὐεργετούντων ἠμελήκασι ποιητῶν.

οὑτωσὶ μὲν κἂν [*](1 τὸ θέατρον MaCl 3 περιρρέονται Ρ sed ρρ in ras m2) [*](6 τὴν ὄρχησιν scripsi ὀρχηστὴν MaCl τὸν ὀρχηστὴν re- liqui libri sed in τὴν ὄρχησιν corr P 4, o(1) et ὴν eras U, ὁ (1) in ras Va 2, edd | τεταμέναις Β Re τεταγμέναις reliqui libri sed γ eras U, Mor 7 ἐν om PaBV | ὥστ’ et 8 οὐδ’ scripsi e MaClBVVa ὥστε et οὐδέ reliqui libri edd 9 σου Ρα 10 τά ᾄσματα scripsi τά μάλιστα ταμάλιστα MaBV) libri edd | ἐῶ Μα sed ᾶ suprascr m 2 11 ζῆν Μα sed η in ει corr m 2, BVa | γρ ζῆν οὐκ ἐᾶ in marg Mor 12 δή- μων — 14 πλήθει omissa γάρ particula citat Macar fol. 93 | ἀστρατίας PUBVVa | ἀπολαβόντων Μο ἀπολαύων Β 13 πολεμίους ΜαΒ πολλούς Ρα 14 στάσεων Va sed σ supra ν m 2 στάσεως Μο Macar Mor sed in hoc γρ στάσεων in marg | „malim ἐκπορίζοι“ Re | τὸ πλῆθος Μα sed in τῶ πλήθει corr m 2 15 τούτοις Μο | κατεπᾴδει scripsi e PaMaClBVVa κατεπάδοι reliqui libri edd 16 παρασκευάζει scripsi e PaM MaClBVVa παρασκευάζοι reliqui libri edd 18 ἠμελήκασιν Va | οὑτοσὶ VVa)

480
πάνυ σε φῶμεν ἀληθῆ λέγειν, ἐστιν εὐσχήμων ὁ λόγος [*](R III 383) τοῖς ᾄσμασιν, ὡς δ’ οὐ | παντάπασιν ἐκτρίβει τοῦ θυμοῦ τὴν φύσιν οὐδὲ ἐκλύει καθάπαξ οὐδὲ πᾶς ἀκρο- ατὴς ἐκνενευρισμένος κάθηται, δῆλον ἐκεῖθεν. ὅταν γὰρ διῃρημένοι ταῖς σπουδαῖς, οἱ μὲν ὡς τοῦτον, οἱ δὲ ὡς ἐκεῖνον, οἱ δὲ ὡς ἕτερον, βοὴν μὲν ἐγείρωσι τραχεῖαν, συμπεσόντες δὲ ἐρίζωσι προτιθεὶς ἕκαστος τῶν ἄλλων ὂν ᾕρηται τὼ χεῖρε μὲν παρ’ αὑτοῖς ἔχοντες διὰ τὸ σωφρονεῖν, λόγῳ δὲ μαχόμενοι διὰ τὸ ἐρρῶσθαι, τότε τοὺς ὁρῶντας διδάσκουσιν ὧς οὐ σφόδρα γεγό- νασι μαλθακοὶ διὰ τῶν ᾀσμάτων.

93. πάλιν τοίνυν Ἀριστείδης εἷς γίνεται τῶν κατα- κεκλασμένων. λέγει γάρ ὡς ὁ τούτοις ὑποθεὶς τὰ ὦτα διέφθαρται. τῶν τοίνυν ὑποθέντων ἐστὶν ἡμῖν καὶ αὐτός. τῶν γὰρ δὴ παίδων τινὲς διακονοῦντες δεσπόταις εἰς ἀγορὰν τρέχοντες κἀκεῖθεν οἴκαδε τῶν ᾀμάτων ἅττα ἂν διασώσωνται διά τῶν στενωπῶν σπεύ- δοντες ᾄδουσιν, ὥστε καὶ τοῖς μὴ βουλομένοις ἀκούειν [*](3 cf. t. II 129, 8 4 Dem. OI. III p. 37, 3 15 cf. Choric. apol. mim. XVI 1) [*](1 γε Mor | ὁ λόγος εὐσχήμων Β ὁ om Va 2 δὲ Va | οὐ scripsi e PaVa οὐδὲ reliqui libri edd 3 οὐδ’ MaCl 4 ἐκεῖθεν scripsi coll. t. II p. 505, 22; t. IV p. 681, 25 R; Plut. Arist. 25, 3 δῆλον δ’ ἐκεῖθεν et Isocr. Panath. § 224 p. 279 b γνοίη δ’ ἄν τις ἐκεῖθεν ἐγγύθεν libri edd 5 διηρημένον CIB 6 ἐγείρουσι et 7 ἐρίζουσι Β 7 ἐφίζωσιν Va | προ- στιθεὶς PU sed in utroque σ eras, PaMMaClBVa et γρ in marg Mor 8 μὲν om Μ | αὐτοῖς MoMClBV Mor 10 ὁρῶντας Μα sed ὁ in ras m 2 ἐρῶντας MoUMBV Mor | γεγόνασιν Va) [*](12 γίγνεται Va 13 δὲ Ma a sed γάρ suprascr m 2 | οῦτος Va 15 διακονούντων Μ 16 οἴκαδε τῶν ᾀσμάτων om Pa 18 καὶ τοῖς μὴ in ras 5 litt P 2 | μὴ del Mo om U Mor)

481
ἀνάγκην ἀκούειν εἶναι καὶ τῇ συνεχείᾳ παρὰ τοῖς οὐκ ἐθέλουσιν ἀκούειν τὴν μνήμην ἐνίοτε πήγνυσθαι. διε- φθάρης οὖν καὶ αὐτός. ἤ κατὰ τὸν Ζάμολξιν ὑπὸ γῆς ἐδιῃτῶ καὶ διέφευγες τὴν ἅλμην; ἤ κηρὸν ἐμβαλὼν τοῖς ὠσὶ περιῄεις καὶ τὰς Σειρῆνας παρέπλεις; καὶ μὴν κατηγορεῖς γε τῶν ᾀσμάτων. τοῦτο δὲ οὐκ ἂν ἀρνήσαιο μὴ δικαίως ποιεῖν, εἰ μὴ πᾶν, ὡς ἔοικε, | τὸ ἐν αὐτοῖς βλαβερὸν ἐξήτακας. τοῦτο δὲ οὐκ [*](R III 384) ἔστιν ἀνηκόῳ τῶν ᾀσμάτων ποιῆσαι. γέγονας τοίνυν ἀκροατὴς τῶν ᾀσμάτων καὶ τὴν ἀσπίδα ἔρριψας.

καὶ τί δεῖ μακρολογεῖν; οἶς γὰρ ἐπιστούμην ὑπὸ τῆς ὀρ- χήσεως οὐ διεφθάρθαι τοὺς θεατάς, ἐν ᾧ καὶ τῶν ἀρχόντων ἐμνήσθην, ταῦτα καὶ τὸν ὑπὲρ τῶν [ἄλλων] ᾀσμάτων ἔλεγχον ἔχει. οἱ γὰρ μετὰ τῆς ὀρχήσεως καὶ τῶν ᾀσμάτων κεκοινωνηκότες εἰ πεφήνασιν ἀγαθοί, μαρτυροῦσι μηδέτερον αἴτιον εἶναι διαφθορᾶς. εἰ γάρ [*](3 Her. IV 95, 2 4 Od. μ 47 et 173 sq. [Luc.] salt. 3 9 [Luc.] salt. 5 10 Lys. p. 117, 2 12 cf. p. 469, 8 sq.) [*](1 ἀκούειν olim cancellavi at cf. t. II 299, 16; 260, 7 | ὥστε Μα sed καὶ τῇ suprascr m 2 3 „malim legi αὐτὸς. εἰ μὴ ἢ κατὰ“ Re | ξάμμαξιν ΜοΡ sed in hoc άμ in ras m 4, U et in marg Μ et γρ in marg Mor ζάμμολξιν Ρα ζάλμιξιν Va sed ζάμοξιν supra- scr m 2 et ζάμολξιν in marg m 2 Ζάλμοξιν olim scripsi 4 ἐξιῃτῶ scripsi e BVa ἐνδιητῶ PaV διητῶ reliqui libri sed ἑ antepos Ma 2, Re διαιτῶν Mor sed γρ διήτω in marg | διέφευγες scripsi e MaVVa διέφυγες reliqui libri edd | ἅλμην Ρα sed γρ ἄλην in marg ἄλην Va ἄλην V λύμην aut λώβην coni Re, ἄτην Prinzius at cf. Od. ζ 137 et 219; ψ 237 | κηρὸν Ρ sed ὸν in ras m 2 κηραι Μο 5 ὦσίν Va | περιῄεις Μα sed γρ παρῄεις in marg m 2 | περιέπλεις Ρα sed γρ παρέπλεις in marg, V 6 μὴν] νῦν Μα γε οἱ Ι με Μο 7 ἀρνήσαιο Va sed αιο in ras m 3 | οὐ post μὴ inser coni Re | ἔοικεν Va 8 οὐκ ἔστιν in marg P 2 13 τὸν Ρ sed ὸ in ras m 2 | ἄλλων cancellavi 15 κεκινη- κότες MaCl 16 μαρτυροῦσιν Va I μὴ δ’ ἕτερον V sed in μηδέτερον corr m 2, Va μὴ δὲ ἕτερον Β)

482
ἡ μὲν ὄρχησις οὐκ ἦν κακόν, τὰ δὲ ᾄσματα, πάντως ἄν, εἰ μὴ παρ’ ἐκείνης, ἔκ γε α τούτων νῦν δὲ οὐ διεφθάρησαν. ἑκάτερον ἄρα τοῦ λυμαίνεσθαι κεχώρισται. σὺ δὲ σεμνότερος εἶ τοῦ δέοντος καὶ περικόπτεις ὥσπερ λειμῶνος τὰ τῆς εἰρήνης ἡδέα.

95. Ὦι τοίνυν τοὺς πολλοὺς ἀνήρτηται καὶ ὃ πλεῖστοι περιφέρουσιν ἐν στόμασιν, οἱ θαυμάζειν δὲ εἰδότες ἀγνοοῦσι διότι θαυμάζωσι, τοῦτο τυράννου ῥήματι προσέοικε μᾶλλον ἢ λόγῳ πίστιν ἔχοντι. μνησθεὶς γὰρ τῶν ἀπὸ τοῦ ποδὸς συντελούντων τοῖς δρωμένοις τούτοις, φησίν, ὅσον τῆς βλαύτης περίεστι, τοσοῦτον ἐχρῆν ἀφαιρεῖν τῶν ποδῶν. διὰ τί, πρὸς θεῶν; ἤ διὰ τοῦτο μόνον, διότι σοι τοῦτο δέ- δοκται; εἶτα τὴν τοῦ ῥήτορος τάξιν ἔχων ἁρπάζεις [*](R III 385) τὴν τοῦ δικαστοῦ τὸ μὲν ὧς ἀδικοῦσι | δεικνύειν φυγών, ἃ δ’ ἐχρῆν παθεῖν, εἴπερ ἑάλωσαν, λέγων, μὴ [*](9 cf. Aristid. Leuctr. V t. Ι p. 706, 1 Dind.) [*](1 πάντως Μα sed πῶς suprascr m 2 οἱ Va et γρ in marg Mor | ἔς Va | τοιούτων Μα | διαφθείρονται MaCl) [*](3 ἄρα scripsi e PaUMMaClBVVa ἄρα reliqui libri edd) [*](4 καὶ ante τοῦ inser Va 2 5 ἡδέα Va sed iov supra έα m 3 6 ὡς Va ὃ in ras Ma 2 et olim scripsi cum Re Anim | ἀνήρτηται Β et in marg Ρα Re ἀνήρηται reliqui libri sed τ post ρ inser Ma 2, Mor | ὃ scripsi οἱ libri edd 7 σώμασιν Mor sed γρ στόμασι in marg | οἳ Va οὐ Β I δὲ om Va | εἰω- θότες Cobet Coll. 269 8 ἀγνοοῦσιν Va | δι’ ὅτι V | θαυμά- ζωσι scripsi θαυμάζουσι θαυμάζουσιν Va) libri edd | τούτω MoP Mor | ῥήμασι MoPPaMaClBV Mor 9 ἔχοντι Ρ sed ι in ras m 2 10 τῶν Μα sed ν add m 2 | ποδὸς scripsi auctoribus Cobeto Coll. 269 et Hugio (Eph. Litt. Jen. 1879, 264) coll. p. 483, 11 et 16 δρυὸς Μα sed δρυ in ras m 2 διὸς reliqui libri edd 11 βλάβης ΜΜα | περίεστιν Va 12 διατί MoMaBV 13 διατοῦτο MaBV | διότι scripsi e MBVVa ὅτι reliqui libri edd | δέδοται Β 15 τήν om Pa | κατὰ] ante τὸ Mor del Re 15 ἀδικοῦσιν Va)

483
σύ γε, ἀλλ’ ἔλεγχε μέν. καὶ γὰρ διώκεις, τῆς ζημίας δὲ ἕτερος ὁριστής. ἀλλ’, οἶμαι, αἰ, τοὺς ἐγείροντας ψόφον οὐκ ἔχων εἰπεῖν ὧς εἰς μαλακίαν ἄγουσιν ἀπορίᾳ τῶν ἐλέγχων τὴν τιμωρίαν ἔταξε.

τῷ ποδί, φησί, τὴν σκηνὴν καταρρηγνύντες. ἀλγεῖς οὖν ὑπὲρ τῶν ξύλων καὶ τοῦτο ἔστι τὸ ἔγκλημα; ἀλλὰ τὸν κτύ- πον δυσχεραίνεις ὅλως; οἱ οὖν τοῖς ξίφεσι τὰς ἀσπίδας κρούοντες ἐν παρατάξει καὶ προκατασείοντες τὰς γνώμας τῷ φόβῳ τὰς χεῖράς εἰσιν ἀποκόπτεσθαι δίκαιοι πρὸς μέτρον τῶν ξιφῶν; οἱ δὲ κυμβάλοις θεραπεύοντες τοὺς θεούς, ἔστι δὲ κἀκεῖ πολλάκις τῶν ποδῶν τὸ ἔργον, οἱ τἑ τυμπάνοις ἱλεούμενοι τὸ θεῖον τί παθεῖν ἄξιοι; πόσον ἀποκοπῆναι;

κτύπου δεῖ τοῖς ὀρχη- σταῖς, ὦ δαιμόνιε, μείζονος, ὃς τά τε τοῦ χοροῦ διοι- κήσεται πρὸς τὴν χρείαν καὶ συμβαλεῖ τοῖς ὀρχησταῖς εἰς εὐρυθμίαν. οὗτος δ’ ἀπὸ ψιλοῦ τοῦ ποδὸς οὐκ ἂν ἀποχρῶν εἴη. δεῖ δή τινα κανόνα σιδηροῦν ἀπὸ τῆς βλαύτης ὁρμώμενον ἀρκοῦσαν ἠχὴν ἐργάσασθαι. διὰ τοῦτ’ ἄρα τούς συντελεῖς παραιρῇ τὸν πόδα καὶ [*](19 παραιρῇ] ἐπὶ τῆς σύν βίᾳ ἀφαιρέσεως τοῦτο V) [*](8 [Luc.] salt. 8 12 [Luc.] salt. 17) [*](4 ἔταξε Μα sed ε in ας corr m 2 ἔταξεν Va | ἀντίον in marg ΜοΜ 6 ἐστιν Va 7 δυσχεραίνεις; ὅλως Va οἱ — 9 δίκαιοι 01111888. οὖν particula citat Macar fol. 93 | εἰ Β οἳ Re | σύν Va | ξί(??)εσιν Va | τὰς ἀσπίδας scripsi coll. [Luc.] I. I. τὴν ἀσπίδα libri Macar edd 9 εἰσιν om Re | ἀποκοπῆναι Va et ego olim scripsi 13 ἀποστῆναι Μα sed ἀποκοπῆναι in marg m 2 15 οὐ ante συμβαλεῖται inser Ma 2 συμβαλεῖται Μα sed ται add m 2, V 16 εὐρυθμίαν Μα sed γρ ῥαθυμίαν suprascr m 2 | δ’ om Va 19 διατοῦτ’ MoM BV | ἀφαιρῇ olim conieci)

484
μιμῇ τὴν παλαιὰν ὠμότητα συμβουλεύων πόδας ἀπο- κόπτειν, ὡς χεῖράς τινες, μᾶλλον δὲ καὶ χεῖρας ἐκ τῶν αὐτῶν λογισμῶν καὶ κεφαλάς, χεῖρας μὲν ὅσαι σεῖστρα φέρουσιν, ἐπειδὴ τοῦ κρότου τοῦ δι’ αὐτῶν ἐζήτησάν τι πλέον, κεφαλὰς δέ, διότι κυνῆν ἐπέθεντο καὶ ὑπὲρ αὐτῆς ἀνέστησαν λόφους.

τραγῳδοὺς δὲ ποίει βραχυτέρους γόνατα διατέμνων, ἐπειδήπερ ἐμβάτας ἀναβάντες ἐμηχανήσαντο τοὺς ἄλλους ὑπεραίρειν. τὸν δὲ σαλπιγκτήν σοι λείπεται ζῶντα κατορύττειν, ὡς οὐδὲν αὐτοῦ τοῦ σώματος ἰσομέτρητον τῇ σάλπιγγι, μᾶλλον δὲ οὐδὲ ἅπαν τὸ σῶμα. πολλά δὲ καὶ παρα- λείπω, τόξον, βέλος, ἀκόντιον, δόρυ, σμινύην, ἄρο- [*](R III 386) τρον, ἃ τοὺς | χρωμένους ἀκρωτηριάσεται τοῦ σοῦ νικῶντος δόγματος. εἰ γὰρ ἐν οἶς ὀργάνων ἄν- θρωποι προσδέονται δεῖ τοσοῦτον ἀποκόπτεσθαι τοῦ σώματος, ὁπόσον ἐστὶ τὸ ὄργανον, οἱ μὲν τὸν Ἱππο- λόχου δέξονται θάνατον, τοὺς δέ, εἰ μὴ μέλλουσι δώσειν δίκην, ἴσους δεῖ τοῖς Ἀλωέως γενέσθαι παισίν, ὥστε καὶ τῶν μηχανημάτων ἃ προσάγουσι τοῖς τείχεσιν [*](16 ΙΙ. λ 145 sq. 18 Od. λ 311 sq.) [*](1 τὴν inserui e BV om reliqui libri edd | συμβουλεύ cum ras 2 litt U | πόδας inserui e PaMaClBVVa om re- liqui libri edd 2 τινας Μα | ἐκ — 3 χεῖρας om Va 3 σειστά Va 4 αὐτὸν Β 5 ἐπετίθεντο Ma sed τί supra- scr m 2 6 ποιεῖ Μο | ἄρα post ποίει Va 7 διατέμνων scripsi e Va ἀποτέμνων reliqui libri edd | ἐμβάντας Μα sed ν eras, Cl 8 ἐμηχανήσατο οἱ 9 σαλπικτήν Va I σοι om Pa 10 οὐδὲν] οὐδ’ ἂν Va | αὐτοῦ scripsi e MaClBVVa αὐτῷ reliqui libri edd 12 τυχόν Va 16 προσδέοιντο Mor 16 ἐστὶν Va | „malim ‘Ιππολύτου“ Re 17 δέξαιντο P Mor sed in hoc γρ δέξονται in marg | μέλλωσι Va sed ω in ου corr m 3 18 δεῖ om Μ ἁλωέως ΜοΜαΒ ἀλωέος Μ | γεγενῆσθαι Β 19 τῶυ μηχανημάτων ἇι τοῖς τὰ μηχα- νήματα Va | προσάγουσιν MoVaMor | τοῖς τείχεσιν προσάγου- σιν Ρ et γρ in marg Mor)

485
εἷναι δίκην λαβεῖν. ὁρᾷς οἷ τὸ πρᾶγμα βαδίζει διὰ τὴν ὀργήν σου τὴν κατὰ τῆς βλαύτης;

99. Ἴσως τοίνυν τις ὑπολήψεται· καὶ πῶς, εἴπερ ἡγῇ τὸ πρᾶγμα καθαρεύειν βλάβης, αὐτός τε ἀπέχῃ τούς τε νέους κωλύεις; ὅτι τὸ μὲν ἐμόν, ὦ βέλτιστε, τοιοῦτόν ἐστιν, ὥστε μόλις εἰς τὰ ἀναγκαῖα σχολῆς ἀπολαύειν. ὁ γὰρ Ἑρμῆς ἐπιὼν ἀποσπᾷ καὶ τραπέζης καὶ λουτρῶν καὶ δεῖ πάσας ἀφελόντα τὰς ἔξωθεν ἡδονὰς προσηλῶσθαι τοῖς λόγοις. ὅθεν δὴ καὶ τοῖς πολλοῖς δύσκολος εἶναι δοκῶ οἷα δὴ τὴν ἀνάγκην ἤ με καθείρξασα ἔχει μὴ προσενθυμουμένοις. ἐγὼ δὲ καὶ τῆς ὑγιείας προδότης γεγένημαι τῇ περὶ τοὺς πόνους ἀπληστίᾳ, καὶ νουθεσίαις οἰκείων καὶ φίλων οὐδὲν ἐνδιδοὺς παραπαίειν δοκῶ. πῶς οὖν ἔμελλον καταλήψεσθαι θέαν καὶ καλοῦσιν ὀρχησταῖς ὑπακούσεσθαι τοιούτοις οἴκοι δεδεμένος παιδικοῖς;

νέῳ δὲ ὀρχηστὴν Ι ἐξέσται μὲν θεωρεῖν, νῦν [*](R III 387) δὲ οὐκ ἔξεστι, καὶ περὶ ὁ σπουδάζων ὕστερον οὐκ [*](10 cf. t. Ι p. 239 sq.) [*](2 ὀργήν Ρ sed η in ras m 2, Ma sed ὄρχησιν in marg | καὶ ante κατά Mor del Re | βλαύτης. MoPPaUMMaCl Re 3 τίς MoMaClBVVa Mor | δ’ post πῶς Μ 4 ἡγεῖ Va | καθα- ρεύειν scripsi e MMaClBVVa et γρ in marg Pa καθαρεῦον re- liqui libri edd 5 ἀπέχει Va ἀπέχεις MaCl | δὲ Mor sed γρ τε in marg 6 τἀναγκαῖα Μ 7 ἀπολαύῃ Μο et γρ in marg Mor | οὐ Μο Mor | ἐπιὼν Ma sed ἑ in ras m 2 8 δὴ Va sed εῖ supra ἡ m 2 10 οἴα δὴ scripsi coll. t. Ι 248, 3 διά libri Mor quod cancellavit Re 11 καθείρξασα reposui e libris κατείρξασα edd | μὴ inser Ma 2 ἧ Va | προσενθυμούμενος Va προσενθυμούμενον Β 12 ὡς ante ἐγὼ PaV | δὲ om VVa | καὶ om Β | ὑγιείας Ρ sed ἑ in ras m 2 ὑγείας Β 14 οὐδεὶς Re 16 ὑπακούσειν Pa | οἴκοι] ἤδη Μ 17 νέων Μο sed ν (2) eras νέῳ Mor sed γρ νέον in marg | ὀρχηστῶν Μο sed ῶ in ὸ corr ὀρχηστῇ Mor sed γρ ὀρ- χηστὴν in marg | ἐξέσται Mor sed γρ ἐξῆν in marg | ἐξέσται μὲν] μὶν ἐξέσται BV 18 δ’ PPaVaRe | ἔξεστιν Va ἔστι Pa sed ἔξεστι in marg | ὃ om U | σπουδάςων Ma sed ων in ras m2)

486
ἀδικήσει, τούτου νῦν ἐχόμενος οὐκ εὖ φρονήσει. διὰ τί; ἐκ Δελφῶν ἡ συμβουλή σοι φοιτᾷ τὸν καιρὸν ἐπαινοῦσα. τίνος οὖν ὁ παρὼν καιρός; πόνων καὶ τοῦ μαθεῖν. τίνος δὲ ὁ μετὰ ταῦτα; σπουδαίων ὁμοῦ καὶ τερπνῶν. ὁ τοίνυν ἐπειγόμενος παραβαίνει μέν τὸν νόμον τῇ σπουδῇ, ζημιοῦται δὲ τῷ παρακαίρῳ.

οὐ δὴ τῆς ὀρχήσεως ἐστι κακία τῶν καιρῶν ἡ φυλακή. καὶ γὰρ τὰς τῶν ἵππων ἁμίλλας, αἷς οὐδαμοῦ μέμφῃ, βλαβερὸν ἡγοῦμαι τοῖς νέοις, εἰ μεταφέροιεν ἑαυτοὺς ἐπ’ αὐτὰς ἀπὸ τῶν λόγων. καὶ γὰρ τὸ πο- λιτεύεσθαι καὶ γαμεῖν καὶ καλὰ καὶ δίκαια καὶ πό- λεσιν ἀσφάλεια μεγίστη καὶ σωτηρία, ἀλλ’ ἐὰν οἷς οὔπω ταῦτα προσήκει καὶ γαμῶσι καὶ πολιτεύωνται καὶ μὴ συνᾴδῃ τὰ γιγνόμενα τῷ χρόνῳ, τὸ φύσει καλὸν τοῦ καιροῦ στερηθὲν οὐ τοιοῦτον ἀπέβη. τῶν λόγων ὁ νέος ἔστω νῦν ὥσπερ ὁ πλέων τῆς θαλάττης, ἐπειδὰν δὲ λιμένος ἀμφότεροι λάβωνται, τότε τοῖς ἑκατέρων ἐμπόροις ὑπάρξει τοῖς ἀπὸ τῆς σκηνῆς χα- [*](2 Paus. Χ 24, 1. Diog. L. Ι 4, 6, 79) [*](1 διατί MoMMaClBV 3 πόνου Va 4 παθεῖν Ma sed μ suprascr m 2, CIV sed in hoc μα suprascr m 2, Va | οἱ Va | μεταταῦτα Β 5 παραβαίνει — 6 παρακαίρῳ citat Plan fol. 104 v) [*](6 τῇ σπουδὴ τὸν νόμον Plan | λόγον Va | τὸ MV Plan τῶν Ma sed τὸ suprascr m 2, Cl | παρακαίρῳ scripsi παρακαιρῶ Va παράκαιρόν V παρακαίρως reliqui libri Plan edd 7 κ’ οὐ δ’ ἡ Va | ἐστὶν Va | „num κάκισις?“ Re 8 τῶν om Re 9 μέμφει Va | βλαβερὸν Ρ sed βερὸν in ras m 2 βλαβερὰς Va 10 αὐτούς Ma ’ ‘ corr m 2, ClBVVa sed in hoc ‘ corr m 3 | ἐπ’ Va sed π in ras ἐφ’ BV | ἑαυτὰς Β V | post λόγων ras 7 P) [*](12 καὶ σωτηρία inserui e Va om reliqui libri edd | ἐάν in ras Ma 2 13 γαμοῦσι Ma sed ου in ras m 2 | πολιτεύονται Ma sed ὁ in ras m 2 14 συνᾴδει Ma Mor sed in hoc γρ συνᾴδειν in marg | γιγνόμενα scripsi e PaUMVVa γινόμενα reliqui libri edd 16 τῆς θαλάττης scripsi ut in marg M 3 scriptum est cum Cobeto Coll. 270 τὴν θάλατταν libri edd post quod τῆς ναός Re, τοῦ πλοίου olim ego inserendum conieci)

487
ρίσασθαι τῇ γνώμῃ. ὁ δὲ τὸ μὴ τοῖς νέοις δεδόσθαι θεωρεῖν κατὰ τῆς ὀρχήσεως λαμβάνων παραπλήσιον ποιεῖ τῷ κακίζοντι τὴν ὄρχησιν, ὅτι τοῖς τὰ πελάγη διαβάλλουσιν οὐκ ἔστι θεωρεῖν ἐν τῷ πλεῖν.

102. Οἷς μὲν | οὖν εἶχον αὐτὸς ἐξελέσθαι τῆς [*](R III 388) συκοφαντίας τὸ πρᾶγμα, ταῦτά ἐστι, γένοιτο δ’ ἂν ἴσως καὶ μείζων βοήθεια τοῖς ὀρχησταῖς ἀπὸ βελτίονος ῥήτορος· αἰσχυνοίμην δ’ ἄν, εἰ ψόγου πόρρω κατα- στήσας τὴν ὄρχησιν μὴ καὶ τῷ τῆς εὐφημίας μέρει προσήχκουσαν ἐπιδείξαιμι.

103. Πρῶτον μὲν οὖν οὐ παντός ἐστι σώματος ὑποδέξασθαι τὸ πρᾶγμα, ἀλλ’ ὥσπερ ἐπὶ σκυλάκων καὶ πώλων καὶ τῶν εἰς ἀθλητὰς μελλόντων τελεῖν οἱ τούτων ἕκαστον δεινοί γε ἰδεῖν δοκιμασίαν προσά- γοντες τὰ μὲν ἐγκρίνουσιν ὅσα τῷ τύπῳ τῶν σωμάτων μηνύει τὴν ἐπὶ τῶν πράξεων ἀρετήν, τὰ δ’ οὐκ ἀρκέ- [*](4 διαβάλλουσιν] ἤτοι περαιουμένοις suprascr V) [*](8 Plat. rep. IX p. 581 Ε. Isocr. Paneg. § 16 p. 44a; Nicocl. § 37 p. 34 c 11 [Luc.] salt. 35 sq.) [*](1 ὁ om Va | δεδέσθαι Β 2 θεωρῶν Mor sed γρ θεω- ρεῖν in marg 4 διαβάλλουσιν scripsi e PaUMa sed in hoc λͅλ ἄλλου in αἴνου corr m 2, ClBVVa διαβαίνουσιν Μο διαβαί- νουσιν reliqui libri sed διαβάλλουσιν in marg M 2, edd sed γρ διαβάλλουσι in marg Mor | ἔστιν Va | πλεῖν Ma sed π e τε corr m 2 5 αὐτοὶ Mor 6 ἐστιν Va 8 εἰ om Μο | ψόγου πόρρω reposui e PPaUMMaClBVVa πόρρω ψόγου Μο edd 10 ἐπιδείξαιμι Ma sed δει in ras 5 litt m 2 ἐπιδι- δάξαιμι Cl 11 ἐστιν Va 13 οἱ non ante τούτων sed ante δεινοί MaCl 14 τούτων Mor sed γρ τοιοῦτον in marg | ἕκαστοι BV | γ’ Re 16 δ’ scripsi e MaPaUMMaClBV δὲ reliqui libri edd | ἀρκέσοντα scripsi e PaVa cum Iacobsio Lectt 211 et App. Pors. 328 ἀρέσκοντα reliqui libri edd sed ἀρέσκοντα, ὧς οὐκ ἀρκέσοντα coni Re)

488
σοντα τοῖς ἔργοις ἀπορρίπτουσιν, οὕτω δεῖ καὶ τὸν παῖδα δηλοῦν, ὡς ὕψους μὲν ἐφίξεται μετρίου, πολυ- σαρκίας δὲ οὐχ ἅψεται. δεῖ δὲ αὐτῷ καὶ αὐχένος ὀρ- θοῦ καὶ βλέμματος οὐχ ὑπτίου καὶ δακτύλων εὖ πεφυκότων καὶ ὅλως κάλλους, ὃ πλεῖστον ἐν τοῖς τῶν θεῶν πράγμασι, μάλιστα δὴ μεταληπτέον ὀρχηστῇ.

παραλαβὼν δὲ αὐτὸν ὁ παιδοτρίβης εἰς πλείους καὶ θαυμασιωτέρας καμπὰς ἤ τὸν παλαιστὴν περιάξει ἐπὶ τὴν κεφαλὴν ἀνάγων ὑπὲρ τῶν νώτων τὼ πόδε καὶ πρός γε ἔτι προκύπτειν τοῦ προσώπου καταναγκά- ξων, ὥστε τὰς πτέρνας τοῖς ἀγκῶσι πελάζειν. ἐπειδὰν δὲ ἐργάσηται τὸ σῶμα κύκλον, ὥσπερ τινὰ λύγον, κινεῖ πρὸς δρόμον οἷα τροχόν, τὸ δὲ θεῖ. καὶ τοῖς μέλεσιν ὁ δρόμος οὐ γίνεται βλάβη. πάλαι γὰρ δὴ πεπαίδευται τούτων ἕκαστον ὑγρὸν εἷναι μικροῦ διοι- κίζοντος ἀπ’ ἀλλήλων τοῦ παιδοτρίβου τὰ μέλη καὶ [*](R III 389) τὰς συμβολάς τηροῦντός τε αὐτοῖς | ὁμοῦ καὶ [*](2 [Luc.] salt. 75 12 [Luc.] salt. 77 15 [Luc.] salt. 73) [*](1 δὴ ΜοΡ sed in hoc ὴ in εῖ corr m 2, Β Mor 2 μὲν inser Ma 2 om Cl | ἐφίξεται Va sed ξ e ζ corr m 2, Ma sed γρ αἰθρί- ζεται in marg 3 ἅψπεται Mo ἅπτεται Ρα sed γρ ἅψεται in marg ἅψεται Mor sed γρ ἅπτεται in marg 6 πράγμασιν Va | δὴ scripsi e PaUMBV δεῖ Va δὲ reliqui libri edd | ληπτέον Va „malim μέγα ὑποληπτέον“ Re 7 αὐτὸν om Β) [*](8 καὶ Ma sed ἢ suprascr m 2 9 ἐπὶ inserui e Va om reliqui libri edd | τὸν νῶτον V τῶν ὤτων Cobet Coll. 270) [*](10 γ’ Re | προκόπτειν MaCl 11 ἀγκῶσιν Va | ἐπειδ’ ἂν Va 12 δ’ Re | λυτὸν Va 13 οὐ ante τοῖς Pa et inser P 2 | τοῖς U sed τ ῖς eras 14 οὐ inserui e MMaCl BVVa, ut inserendum coni Re Anim om reliqui libri edd 16 τούτων ἕκαστον in marg inser Ma 2 om Cl 16 ἀπαλλή- ων Μ 17 αὐτοῖς Mo Mor)

489
διιστάντος, ὥστε καὶ χεῖρας καὶ πόδας ὅποι τις ἂν ἄγῃ τοῦ λοιποῦ σώματος ἀκολουθεῖν, ὥσπερ, οἶμαι, κηροῦ φύσιν.

τοιοῦτον μὲν ὁ γυμναστὴς τῷ δι- δασκάλῳ παρασκευάσει τὸ σῶμα, λαβὼν δὲ ἐκεῖνος εὐπειθῆ τῶν μελῶν τὴν ἁρμονίαν εἰς ἅπαντος σχήματος καταστήσει μίμησιν. μόχθος δὲ ἀμφοῖν οὐ μικρός, τοῦ μέν, ὅπως ὑφηγήσαιτο, τοῦ δέ, ὅπως εἰσδέξαιτο. καὶ τοῦ χρόνου τὸ μὲν τὰς μελέτας ἔχει, τὸ δὲ τῶν μελετηθέντων ἔννοιαν. δεῖ γὰρ καὶ τοῦ κινεῖσθαι πε- παυμένον φυλάττειν ἐν τῇ ψυχῇ τὰ πεπονημένα. ὥστε καὶ οὗτοι σαφῶς ἴσασιν, ὅτι τῶν πόνων πωλοῦσιν ἅπαντα οἱ θεοὶ τἀγαθά.

ὥσπερ γὰρ οἷς ἔρως συλλέξασθαι λόγους, τούτοις μέγιστον εἰς τὴν ἐπι- θυμίαν ἐφόδιον οἱ πόνοι καὶ οὐκ ἔστιν ὁμοῦ τό τε σῶμα παχύνειν καὶ τὴν ψυχὴν θεραπεύειν, οὕτως οὐκ ἔστιν ὄρχησιν καὶ πλησμονὴν συνελθεῖν, ἀλλ’ ἀνάγκη [*](5 Choric. apol. mim. XV 3 11 Epich. (fr. 287 ed. Kaibel) apud Xen. Mem. II 1, 20 cf. supra p. 123, 10. Chor. dial. ed. Philol. LX 194, 1 sq. 16 [Luc.] salt. 75) [*](1 διιστῶντος Β | ὅποι scripsi e ClBVVa ὅπη Μα ὅπου τις reliqui libri edd | τῶν Μο | ἀνάγκη ante ἂν ἄγη̣ libri ex- cepto Cl in quo ἀνάγκη in ἂν ἄγη corr, Mor del Re | ἀνάγει ΡαΒ ἀνάγῃ Mor 2 οἶμαι] ἔφην Va 3 καιροῦ Re | μέν inserui e PaUMaClBVVa om reliqui libri edd | τῷ διδασκάλῳ om BV 4 δ’ Va Re 5 τῶν om Μα | μελῶν inser Ma 2 7 εἰσηγήσαιτο Va ὑφηγήσεται et εἰςδέξεται olim scripsi | τοῖς Va | εἰσδέξαιντο Va 8 δεῖ ante τού inser Ma 2 | τὸ (bis) Ma sed ῶ supra ὸ m 2 | ἔχειν Ma sed ν suprascr m 2 9 ἔννοιαν Ρ sed νοι in ras m 2 | πεπαυμένου Va 10 πεπονημένα scripsi auctore Cobeto Coll. 270 πεποιημένα libri edd sed πε in ras Ma 2 11 ἡμῖν ante τῶν edd delevi | τῶν — 12 τἀγαθά citat Macar fol. 93 | τῶν om Ρα 12 ἅπαντα om MoPaUMClBV πάντα Mor Cobet | οἱ θεοὶ τἀγαθά reposui e τἀγαθ’ οἱ θεοί edd 16 ἀλλ’ inser Ma 2 om Cl)

490
τὸν θατέρου γλιχόμενον ἀφεστάναι θατέρου. ὥστε ἢν ἐπιστὰς ὀρχηστῇ δειπνοῦντι τοῦτον ἴδῃς ὑπερεσθίοντα, ψηφίζου τὸν ἄνδρα μὴ πολὺ βελτίω τῶν λίθων εἷναι· τὴν γὰρ τέχνην ὑπὸ τῆς τρυφῆς ἀπολωλεκέναι.

καὶ μᾶλλον ἄν τις εὖροι λόγους σπουδαίους μετ’ οἴνου συντεθέντας ἢ σωθεῖσαν ὄρχησιν ἐν σώματι μὴ τῆς γαστρὸς κολαζομένης. οὔτε γὰρ λαβεῖν ἔστι τὸ πρᾶγμα τὴν ἀρχὴν ἤ δι’ ἐγκρατείας καὶ λαβόντι τοῦτ’ αὐτὸ τῶν κτηθέντων φυλακτήριον. ὡς ὅστις αὑτὸν ἐπαφὴν τραπέζαις, εἰς μόλυβδον ἀντὶ πτηνοῦ μεταβέβληκεν. [*](R III 390) εἰ οὖν ἐν πλησμονῇ | μέν Κύπρις, ἐν πεινῶντι δὲ οὔ, πόρρω τῶν ἀφροδισίων οἱ πλησίον ἀκριβοῦς ὀρχήσεως καὶ παράδειγμα ταύτῃ γε χρηστοῦ τινος, οὐκ ἐπιζημίου. τοιαύτη μὲν εἴσοδος εἰς τὴν τέχνην καὶ φρουρὰ τῆς τέχνης τοῖς ἀσελγέσι καὶ φθόροις, ὡς ἂν τις εὖ φαίη, παντελῶς ἄβατος.

[*](2 Xen. Mem. I 2, 4 11 Eur. fr. 895 N 2; Men. mon. 159 Μ; Antiph. com. III 144 Μ (t. II p 117, 242 K))[*](1 ἀφεστῆναι Μο ἀφιστάναι Mor 2 δειπνοῦντι Ρ sed ι(2) in ras m 4 | τοῦτον Mor sed γρ τοσοῦτον in marg 6 συντεθέντας Ρ sed τε in ras m 2 | σωθεῖσαν Ρ sed εἶσαν in ras m 2 7 ἐστὶν Va 8 τηναρχὴν Β | ἄλλως ante ἢ in- serendum aut εἰ μὴ pro ἢ, ut coni Mor, legendum coni Re | διεμκρατείας Cl | τοῦτο Va 9 ὅστις — 10 μεταβέβληκεν ci- tat Macar fol. 93 | αὐτὸν MoMMa sed in hoc ’ in ‘ corr, Cl Mor 10 μόλυβδον scripsi e MV μόλιβδον reliqui libri Macar edd cf. p. 29, 24; t. III 57, 19; 59, 9 11 μέν om UVa)[*](12 δ’ Re et olim ego | πόρρωθεν Va | ἀφροδισίων Ρ sed σ in ras m 2 13 γε om Μ 14 ἡ ante εἴσοδος ΜοΡ sed in hoc in ras m 2, Μ edd delevi | εἴσοδος Ρ sed ε’ in ras m 2 εἴσοδός τε Va | ἡ ante εἰς MoPPaUM sed in hoc in ras, Β V edd delevi 15 ἀδελγαίνουςι Ρα | φθόροις scripsi e Ρ PaUMMaClBVVa coll. p. 473, 10 et p. 498, 16 φθοροῖς Μο)
491

108. Οὐ μὴν ἔστιν εἰπεῖν, ὧς ταλαιπωροῦνται μέν, εἰς ἄχρηστον δὲ τοῖς δήμοις, ἀλλά μοι δοκεῖ πάντων εἷναι χρησιμώτατον ὡς ἐν τοῖς παροῦσι. σκόπει δέ. ἐγὼ νομίζω τούς ποιητὰς ἐν δόξῃ καὶ θαύματι καὶ λόγῳ καὶ πᾶσι γέρασιν εὐθύς τε ἐξ ἀρχῆς γενέσθαι καὶ νῦν ἔτι καθεστάναι, οὐχ ὅτι τῶν ἔργων τοὺς ἀν- θρώπους ἀπάγοντες ἐν τῇ τῶν ἐπῶν ἀκροάσει καταν- ήλισκον τὸν χρόνον τηνάλλως ᾄδοντες, ἀλλ’ ὅτι μνή- μῃ παλαιῶν ἔργων ἐπαίδευον τοὺς συλλόγους κατὰ τῶν πρὸ τοῦ γεγενημένων οὐκ ἐῶντες ἰσχύσαι τὴν λήθην ὑπὲρ τῶν ἔτι ζώντων.

ὁ γὰρ δὴ πεπλη- ρωμένος τῆς τῶν ἡρώων καὶ γνώμης καὶ τύχης ἀμεί- νων ὁμιλῆσαι πράγμασιν ἐν τοῖς ἐκείνων παθήμασι τὸν αὐτοῦ βίον ὀρθῶν. ἀκούων γὰρ σωμάτων καὶ χρημάτων καὶ τυραννίδων ἔρωτας εἰς συμφοράν τοῖς τετυχηκόσι τελευτήσαντας καὶ τοὺς ἀδικοῦντας ἀπολλυ- μένους καὶ τοὺς ἠδικημένους κρατοῦντας τὴν τοῦ δι- καίου τάξιν εὑρίσκων ἀσφαλεστέραν αὐτῷ παραινεῖ [*](1 [Luc.] salt. 6 10 cf. ad p. 251, 4) [*](3 εἷναι om Μ | χρησιμώτατον Ma sed οι supra ov m 2 | παροῦσιν Μ | ὧδε post δέ inserendum coni Re 5 πᾶσιν Va | ἐξαρχῆς MoUBV 6 καθιστάναι Β | ὅτι Ma τι in ras m 2 7 κατανήλισκον reposui e libris sed καταναλίσκον- τες Β κατανάλισκον edd cf. p. 187, 12 et t. III 247, 16 8 τὴν ἄλλως BVa τηνάλως MaCl 9 συλλόγους Ma sed ἄλλους suprascr m 2 ἄλλους Va et in marg M 2 10 προτοῦ ClBV | ἰσχῦσαι Μ et olim ego at cf. ad p. 251, 5 | τινά Va 12 καὶ(1) om Pa 13 παθήμασιν ἴα 14 αὐτοῦ MoPMMaClB Mor | ὀρῶν Va | γὰρ om V 15 ἐρῶντας MVa | συμφοράν scripsi e BVVa συμφορὰς reliqui libri edd 16 τετυχηκόσιν Va | τελευτήσαντα Va | καὶ τούς ἀδικοῦντας om Va 18 αὐτῷ ΜοΜα sed in ’ in ‘ corr m 2, ClBVa | παραινεῖν Va)

492
τὴν δικαιοδύνην τιμᾶν.

ᾧ δὲ μάλιστα ἄνθρωπος πιέζεται, παίδων θανάτοις, τοῦτο πῶς οὐκ ἂν ἐνέγκοι πεντήκοντα παῖδας ὁρῶν ἐν ὀφθαλμοῖς πατέρων κει- μένους καὶ θυγατέρα σφαττομένην ἀνθ’ ἱερείου πατρὸς [*](R III 391) ἄγοντος καὶ πάλιν ἑτέρους | ὑπὸ τῶν χειρῶν τῆς μητρός, πή μὲν μανείσης, πη δὲ ἐπισταμένης. τὸ δὲ μηδ’ ἐκείνῃ λυσιτελῆσαι τῇ Κόλχῳ ξένῳ συμπρᾶξαι κατὰ τῆς οἰκείας μηδέ γε τῷ σωθέντι τῆς σεσωκυίας ὑπεριδεῖν, ταῦτα πάντα παιδεύματα τῶν ἴσων ἀνείρ- γοντα.

καλὸν εἰς τὸν βίον καὶ καρτερία. ταύ- τὴν ἡμᾶς ἀνὴρ Ἰθακήσιος διδάξει μετά τὴν πολλὴν θάλατταν καὶ τὸ σπήλαιον τοῦ Κύκλωπος καὶ τὴν ὑπὲρ τοῦ πορθμοῦ τὰς πολλὰς προβάλλουσαν κεφαλὰς οἴκοι τοὺς οἰκέτας παίοντας καὶ ἐναλλομένους φέρων. <καὶ> a ὅλως ἢ φιλοτίμων πράξεις ἀκούοντες ἢ [*](4 sq. ἡ πρὸς ἐνταῦθα αἰτιολογικὴ ἰσοδυναμοῦσα ὧσπερ ἂν εἴποι τις ἐπὶ τάφῳ V) [*](2 [Luc.] salt. 44 4 [Luc.] salt. 43. Eur. Iph. Α. 1472 et 1547 sq. 5 [Luc.] salt. 41. Anth. Pla. IV 289, 5 6 Anth. Pal. IX 345 et 346 7 Plat. Euthyd. p. 285 C 11 [Luc.] salt. 46 15 sq. [Luc.] salt. 79 et 81) [*](1 τὴν inserui e MaCl om reliqui libri edd | ὧ in ὃ corr Va 2 | μάλιστα ἄνθρωπος πιέζεται scripsi e MaClBVVa ἂμ θρωπος πιέζεται μάλιστα reliqui libri edd 2 τούτω PU | ἐνέγκαι Va 3 ὁρῶν ἐν Μο sed ὁρῶμεν in marg ὁρῶμεν U sed εν eras, Mor | πατέρων Ma sed ατε in ras 5 litt m 2 παρ’ ἑτέρων οἱ 4 πατρὸς ἄγοντος scripsi coll. t. Ι 316, 2; t. IV 122, 28 R et διηγ. a me ed. rel. Acad. Berol. 1885 p. 917. πρὸς τάφον libri edd 6 τῆς bis Va et olim ego | δ’ Μο PaUM Mor | δὲ om Ma 7 μὴ δ’ MoMVMor μὴ δέ Ma ClB | καλχῷ V 8 οἰκίας PaUVVa et olim ego | μὴ δέ MoMBVVa Mor 9 πάντα ταῦτα Β 11 πολλὴν om Va) [*](13 ὑπὸ Va | τὰς om Va 14 καὶ ante οἴκοι inser M 3) [*](15 καὶ inserui e V om reliqui libri edd | δὲ ὅδως inser P 2 Ma 2 et olim ego)

493
τῶν ἁμαρτίας ἢ συμφορῶν ὑπερβολὰς τὰ μὲν μιμεῖ- σθαι, τῶν δὲ ἀπέχεσθαι παιδευόμεθα.

ἴως μὲν οὖν ἤνθει τὸ τῶν τραγῳδιοποιῶν ἔθνος, κοινοὶ δι- δάσκαλοι τοῖς δήμοις εἰς τὰ θέατρα παρῄεσαν· ἐπειδὴ δὲ οἱ μὲν ἀπέσβησαν, τῆς δὲ ἐν μουσείοις παιδεύσεως ὅσον εὐδαιμονέστερον ἐκοινώνησε, τὸ πολὺ δὲ ἐστέ- ρητο, θεῶν τις ἐλεήσας τὴν τῶν πολλῶν ἀπαιδευσίαν ἀντεισήγαγε τὴν ὄρχησιν διδαχήν τινα τοῖς πλήθεσι παλαιῶν πράξεων, καὶ νῦν ὁ χρυσοχόος πρὸς τὸν ἐκ τῶν διδασκαλείων οὐ κακῶς διαλέξεται περὶ τῆς οἰκίας Πριάμου καὶ Λαΐου.

113. Φροντίζουσα δὲ ἡ τέχνη τοῦ τἀς ψυχὰς ἐγρη- γορέναι παύσασα πολλάκις τὴν φωνὴν τοῦ χοροῦ διὰ τῶν σχημάτων παιδεύει τὸν θεατὴν αἱρεῖν τὸ πρᾶγμα. καὶ τὸ μὲν Ἀθηνᾶς δεικνυμένης Ἀθηνᾶν ἐννοεῖν καὶ [*](9 Plat. rep. V p. 450 Β 12 [Luc.] salt. 85) [*](1 ἢ συμφορῶν inc Bal 2 ἀπέχεσθαι scripsi e Ma sed ἑ (1) in ras m 2, ClB VVa cum Cobeto Coll. 270 ἀπάγεσθαι re- liqui libri edd 3 τραγῳδιοποιῶν scripsi e ΜοΡ sed in hoc ο(1) in ras m 2, PaUBalVVa τραγῳδοποιῶν reliqui libri edd | κοινοὶ Va sed ῶν supra οὶ m 2 5 ἀπέσβησαν scripsi e V et γρ in marg Pa cum Cobeto Coll. 279 ἀπέβησαν reliqui libri edd | δὲ scripsi e MaClBVVa δ’ reliqui libri sed δὲ in marg M 2, edd 5 ἐν μουσείοις Μ sed μουσικῆς in marg m 2 7 τίς MoPMaCl 8 ἀντεισήγαγεν Va | διδάξαι Va | τινα — 9 παλαιῶν om Va 9 πράξεων] ὧν Va 10 τὸν] τῶν ΜοΒ Bal Mor | διδασκάλων Va | κακῶς Ma sed κ e λ corr m 2 | διαλέξεται Μα sed γ supra ξ m 2 διαδέχεται Va 11 ἰλίου Va 13 παύσασα Μα sed α(3) in ras m 2 | τῶν χορῶν Va) [*](14 αἴρειν MoPUM sed in hoc αἱρεῖν in marg m 2, Ma a in αἱρεῖν corr m 2, ClBV Mor ὁρᾶν Va 15 τὸ] τῆς in ras P 2 | δι ante ἀθηνᾶς inser Ma 2 | δεικνυμένης ’Αθηνᾶν in- serui e PPaUMMaClBVVa om MoBal edd | δεικνυμένης Μα sed ἐπιδεικνύμενον suprascr m2)

494
Ποσειδῶνος Ποσειδῶ καὶ Ἡφαίστου γε Ἥφιστον οὔπω πάμμεγα, τὸ δὲ δι’ Ἀθηνᾶς μέν τὸν Ποσειδῶ, διά δὲ Ἡφαίστου τὴν Ἀθηνᾶν, διά δὲ Ἄρεος Ἥφαιστον, διά [*](R III 392) δὲ Γανυμήδους Δία, διὰ δὲ Ἀχιλλέως | Πάριν, ταῦτα ποίων οὐ γρίφων ἱκανώτερα ψυχὴν ἀκονᾶν;