Oratio 52

τῷ τοῦ δικαίου μέρει βοηθήσων ἥκω, βασι- [*](R III 72) λεῦ, πολλῷ τε χρόνῳ καὶ μυρίοις πράγμασιν εἶναί σοι πολλὴν τούτου πρόνοιαν πεπεισμένος. καὶ δέδοικα νῦν οὐ τὸ δόξειν σοι περὶ μὴ σπουδαίων ἐνοχλεῖν, ἀλλὰ τὸ βραδέως σοι ταυτηνὶ κεκομικέναι τὴν γνώμην. ἢν γὰρ αὖ φανῇ σοι συμφέρουσα, μέμψιν οἶδ’ ὅτι ποιήσῃ τὸ μὴ πάλαι ταῦτα κεκομικέναι. ἐμὲ δὲ τὸν μὲν ἄλλον χρόνον φόβος τις ἐκώλυε, νῦν δὲ οὕτος οὐκ ἀνῄρηται μέν, ἀλλὰ μένει, μένων δὲ ὅμως νενίκηται δεινὸν ἤδη

2. Τί οὖν ἐστιν ὁ θεραπείας δεῖται; δύο πόλεμοι τῶν ἀνθρώπων πιέζουσι τὸν βίον. ὧν ὁ μὲν ἐν ὅπλοις τέ ἐστι καὶ σιδήρῳ καὶ πρὸς τοὺς ἔξωθεν, ὁ δὲ ἐν κακουργίαις ταῖς εἰς ἀλλήλους καὶ ἔνδοθεν οὔτε τὸ τὴν αὐτὴν πόλιν οἰκεῖν αἰσχυνομένων οὔτε τὸ πολίτας ἀλλήλους καλεῖν. ἐνομίσθη τοίνυν τοῖς μὲν κρίνεσθαι στρατοπέδοις καὶ χερσί, τοῖς δὲ δικαστηρίοις καὶ νόμοις. φυλάξαιτο δ’ ἄν τις ῥᾷον ἐκείνους τοὺς πολεμίους ἡ τούτους οἷς μᾶλλον ὑπάρχει λανθάνειν.

πολλὴ τοίνυν ἡ περὶ ταῦτα πρόνοια καὶ πλῆθος νόμων πα- λαιῶν τε καὶ νέων ὑπὸ τῶν ἀεὶ κρατούντων τιθεμέ- νῶν. | καὶ τοῖς ἀδικουμένοις αὕτη καταφυγὴ γραφή, κατηγορίαι, ἔλεγχος, τιμωρίαι. τὸ μέν γὰρ ἄμεινον ἦν μηδὲ ἀδικηθῆναι, τὸ δὲ δεύτερον δίκην λαβεῖν, ᾧ μόλις παύσαιτο ἄν τις ἀλγῶν. ταύτην τοίνυν τὴν ἐπικουρίαν, ὦ βασιλεῦ, τὴν οὕτω καλὴν καὶ προσή- κουσαν καὶ θεοῖς φίλην οὐκ ἐῶσι σώζεσθαι τοῖς δεομένοις τινές. οὑς πεπαῦσθαι προσήκει νόμῳ τε σῷ καὶ ὀργῇ.

4. Τίνες οὖν εἰσιν οὗτοι; οἱ παρακαθήμενοι μὲν ἐν ταῖς δίκαις τοῖς δικάξουσι διελόμνοι τὰ ὦτα, σφῶν δὲ αὐτῶν μᾶλλον ἢ τῶν συνδίκων αὐτοὺς ἀυναγκάξοντες ἀκροᾶσθαι, καὶ νῦν μὲν οὗτος ὡς αὑτόν, νῦν δὲ ἐκεῖνος ἕλκων, ὃ δίκαιον μέν ἐστιν ἰδεῖν οὐκ ἐῶντες, ἀντιπολιτευόμενοι δὲ τοῖς νόμοις, ἀπελοῦντες δέ, εἰ μὴ πείσουσιν, ἐπικείσεσθαι τῷ μὴ κεχαρισμένῳ, καὶ | [*](R III 75) οἱ μὲν θρασύτεροι ταῦτα τὸν αὐτὸν κατειληφότες θρόνον, ὑβρίξοντες μὲν ἐφ᾿ οὗ κάθηνται, ὑβρίξοντες δὲ τοῦ δικαστηρίου τὴν μορφήν, ὑβρίξοντες δὲ τὴν δίκην, ὑβρίξοντες δὲ τὸν ταύτης ἐπώνυμον, οἱ δὲ δείλης ἐμπιπλάντες τὴν καταγωγήν, μετριώτεροι μὲν τούτων ἐν ᾦ τῶν δικαστηρίων ἀπέχονται, δίκαιοι δ᾿ οὐδ᾿ αὐτοὶ τὰς εἰσόδους τὰς τοιαύτας ἐπὶ τοῖς μὴ δικαίος ποιούμενοι καὶ τῷ πεῖσαι τὸν δικαστὴν ἃ μὴ τὰ πράγματα δύναται.

ἐκεῖνοι μὲν οὖν τὸ τούτων ποιοῦσιν, οὗτοι δὲ τὸ ᾿κείνων οὐ τολμῶσιν. ἀλλ᾿ οὗτοι μὲν δεηθέντες ἀπῆλθον παραδόντες τῇ μνήμῃ τὴν χάριν, οἱ δ᾿ ἕπονται παρόντες ὑπὲρ ὧν δεδέηνται καὶ νεύουσιν οἱ τὰς βοηθείας ἐπηγγελμένοι τοῖς ἀγωνιξομένοις θαρρεῖν. ποῖον οὖν τοῦτο δικαστήριον ἀρ᾿ οὗ τὸ δικάξειν ἐξελαύνεται; καὶ μήτοι | νόμιξε δύο [*](R III 76) μόνους εἶναι τοὺς τοῦτο δρῶντας οἷς ἡ κοινωνία τοῦ [*](18 cf. p. 9, 1 sq. 20 cf. p. 11, 1) [*](2 διελόμενοι P sed o (1) in ras 2 litt m4 3 δ᾿ Re | αὐτοὺς B 4 αὐτόν I | δ᾿ Re 8 αὐτῶν I αὐτ cum lacuna 2 litt B 9 κάθηνται coni Got et scripsi e P sed ν inser m2, VaB κάθηται reliqui libri edd 13 δίκαιοι A sed οι in ras 5 litt man. rec. | δὲ Re | αὐτοὶ τὰς τοιαύτας εἰσόδους ἐπὶ B) [*](14 τοῖς μὴ] μὴ τοῖς C 15 τῷ om Got 16 δύνανται coni Re Anim 17 κείνων P sed eras κείνων edd 19 οἵ A οἵ P sed add m4 | δὲ Re 22 καὶ om Got)

αὐτοί τε οὖν οὗτοι καὶ παρ’ ὧν ἐλάττων ἡ τόλμα συρρέουσιν εἰς τἀς καταγωγὰς αὐτοὶ μὲν κρατήσαντες τοῦ μετ’ ἄριστον ὕπνου, ἐκείνοις δέ τοῦτον διακόψαντες τὸν ὕπνον. καὶ βοῇ μέν τοῦτο οὐ ποιοῦσιν οὐδὲ ὀνόματι καλοῦντες, πῶς γάρ; διαλεγόμενοι δέ καὶ λαλοῦντες οὕτως ὡς μὴ εἶναι μηκέτι μηδ’ εἰ σφόδρα βούλοιντο, καθεύδειν. ἀνεγειρόμενοι τοίνυν τεθυμωμένοι κρύ- πτουσι τὸν θυμὸν ὑπὸ μειδιάματι. καὶ τὸ λοιπὸν τῆς ἡμέρας ἐν τῷ περὶ χαρίτων ἀναλίσκεται λόγῳ, τὰ δ’ ὀφειλόμενα γράμμασι γράμματα τῆς τῶν ἀρχόντων χειρὸς οὐδαμοῦ, οἷς δὲ δεῖ τούτων τῶν γραμμάτων, [*](R III 77) προσκαθήμενοι πεινῶσι.

| βούλομαι δέ σοί τι διελθεῖν ἐν καταγωγῇ ποτε γεγονός. ἀπεῖπε μὲν δι- δοὺς ἄρχων χάριτας, ὧν τὰς ὑστάτας ἐν βαλανείῳ, εἷς δέ τις ἀτυχῶν μέν, τυχεῖν δὲ ἐπιθυμῶν ἀποδύντος ἀποδὺς τὸ βιβλίον εἰσενεγκὼν καὶ μέλαν καὶ κάλαμον διὰ γέλωτος οὐκ ἄπρακτος ἀπῆλθεν, ἀλλ’ ἐκφέρων ἅμα ἱδρῶτι γράμματα.

8. Αὑται αἰ εἴσοδοι, βασιλεῦ, καθεῖλον μὲν τοῦ δικαίου τὴν ἰσχύν, τῷ δὲ ἀδικεῖν δύναμιν περιέθηκαν καὶ τοὺς μὲν ἀπήλλαξαν τιμωρίας, τοὺς δὲ ἀπεστέρησαν. αὗται πολλοὺς μὲν ἀνδροφόνους ἐξήρπασαν θανάτου, πολλοὺς δὲ μοιχούς, πολλοὺς δὲ τάφων ἁψαμένους, πολλοὺς δὲ περὶ χρήματα κακούς, τοὺς μὲν παρακατα- θήκας οὐκ ἀποδόντας, τοὺς δὲ δανείσματα, τοὺς δέ ἡρπακότας, τοὺς δὲ πὺξ πατάξαντας, τοὺς δὲ λακτί- σαντας, τοὺς δὲ λοιδορίαις ὑβρίσαντας μὲν ἑαυτούς, ὑβρίσαντας δὲ πατέρας οἰχομένους, τοὺς καθ’ ἕκαστον τῶν ἀδικημάτων εἶδος εἰκότως ἂν τοῖς ἐκ τῶν νόμων ζημιωθέντας ῥύονται, συμπράττουσι, σκοποῦσιν ὅπως ἂν καταγελάσωσι τῆς δίκης.

κἄν τις τῶν σῶν ὑφέ- ληταί τι καὶ κατεδηδοκὼς ἐπὶ κρίσιν ἄγηται, τῶν κω- λυσόντων γενέσθαι τιμωρίαν οὐκ ἀπορήσει, ἀλλ’ ἅμα τέ τις ἠνέχθη κατά τινος αἰτία, καὶ δρόμος τοῦ δεί- σαντος ἐπὶ τὸν ἀμυνοῦντα κἀκείνου πάλιν ἐπὶ | [*](R III 78) τὸν δικάσοντα, καὶ ὁ μέν συκοφαντεῖ, κἂν μὴ συκο- φαντῇ, ὁ δέ, κἂν ᾖ πονηρός, χρηστός ἐστι. πολλοὺς δὲ ἀξίους κεκολάσθαι σώζοντες οὐκ ἐλάττους ζῆν ἀξίους [*](20) ζῶντας κατὰ τοὺς νόμους ἀπώλεσαν πένητάς τε ἐκ πλουσίων ποιοῦντες διατελοῦσι καὶ ταπεινοὺς ἐκ λαμ- πρῶν καὶ ταῖς οἰκίαις ἀποδιδόντες τοὺς μὲν καταδίκῃ πεπληγμένους, τοὺς δὲ μολύβδῳ, τοὺς δέ ἀμφοῖν.

10. Τὸ οὖν ὀλέθρους τε ἔχον οὐχὶ δικαίου [*](R III 79) σωτηρίας οὐ καλὰς καὶ προσήκει σοι | πι βασιλεῦ, καὶ ῥᾴδιον. τὸ γὰρ εἰπεῖν ῥᾴδιον. ἐλ. ῥῶσον τοίνυν τὰς ψυχὰς τῶν δικαζομένων δέους παρὰ τῶν λυμαινομένων τὸ δίκαιον. ᾧ καὶ τοῦ καὶ δεῖν στέρονται παρατηροῦντες τὰς τῶν βελτιόνων υ τῶν εἰσόδους, δι᾿ οὑς οὐδ’ ὁ πάνυ πιστεύων υ πράγμασιν ἔχει θαρρεῖν. ἔρχετ’ οὖν αὐτῷ νὺξ δυο φέρουσα θάτερον, ἢ ἀγρυπνίαν ἢ μετ᾿ ὀνείρατι χαλεπῶν ὕπνον ἐχόντων τοὺς καθ’ ἑαυτοῦ πρὸς τὶ ἄρχοντα λόγους, πηδᾶν ποιούντων τά τῶν τεταραγ μένων. τοιαύτης δὲ ἀπολαύσας ἐκείνης λύπῃ δέχεται τὴν ἡμέραν τραῦμα πεποιηκότος ἐν τῇ ψυχῇ τοῦ φόβου. δεῖ δέ, ὦ βασιλεῦ, καὶ φοβεῖσθαι καὶ μὴ φοβεῖσθαι τοὺς ἀρχομένους, τὸ μὲν ἐκ τοῦ κακὰ εἰργάσθαι, τὸ δὲ ἐκ τοῦ μηδέν, ἀλλ’ οὐ διὰ τὸν δεῖνα ἢ τὸν δεῖνα.

11. Τοῦτο καὶ τὰς βουλάς σοι βελτίους, ὦ βασιλεῦ, ποιήσει. νῦν μὲν γὰρ ταύτας τἀς ἀσπίδας προβεβλη- μένοι τὸ ζῆν ἡδέως μᾶλλον ἢ καλῶς προτετιμήκασιν· εἰ δ’ οὐκ ἔχοιεν γλώττας τὰς εἰσπεμπομένας, ἐν τοῖς πραττομένοις ἕξουσι τὰς ἐλπίδας. τουτὶ δὲ καὶ αὐτῶν, οἶμαι, κέρδος τῶν εἰς κάλλος βιούντων ὄντας ἀγαθοὺς ἐπαινεῖσθαι καὶ μὴ κολακεύειν τούς ψευσομένους, ἀλλ᾿ [*](R III 80) ἔργοις εὐδοκιμεῖν οὐκ αἰτοῦντας εὐφημίας, | ἀλλ’ ἔχοντας ἀπὸ τῶν καθ’ ἡμέραν.

τὸ αὐτὸ χείρους [*](1 ἔχον Ρ sed ον in ras m 2 6 τὰς om Β 7 „malim ἂς“ Re 8 ἐρέται Ρ sed αἰ in ras suprascr m 2 ται etiam in marg m 2), VaB Iacobs ἔρχετε Ι cf. t. II 97, 6; III 420, 13 11 <καὶ;> πηδᾶν? | τό Got 14 καὶ μή φοβεῖσθαι ιν marg I) [*](25 εὐδοκιμεῖν Ρ sed ει in ras m 3 26 καθημέραν PIB)

13. μὴν μὴν μέγιστον μὲν ἀγαθὸν νέῳ παιδεία, φοιτᾶν δέ ὧς τὸν βελτίω βέλτιον ἢ τὸν οὐ τοσαῦτα εἰδότα. καὶ τοῦτο τοίνυν ἀσαφές καθίσταται ταῖς τοι- αύταις εἰσόδοις τὸν μέν ἀμαθέστερον ποιούσαις τῷ λόγῳ σοφώτερον, τὸν δὲ σοφώτερον ὕστερον. ὅταν δὲ ὁ | ταῦτα ἰδὼν ἔπηται καὶ λέγη τὰ τῆς ἀπάτης, [*](R III 81) τὸ τῆς ἀρχῆς ὄνομα μεγάλην τὴν ψῆφον ἐποίησε καὶ πλέον ἐδυνήθη τῆς ἀληθείας, καὶ τά περὶ τούς λόγους ἔσχε κακῶς.

14. Οὗτοι τοίνυν οἱ τοὺς ἀδίκους ᾑρημένοι κατὰ τῶν <τοῖς;> νόμοις πειθομένων οὐ τηνάλλως πονοῦσιν, ἀλλ’ ὡσπερ τοῖς γεωργοῖς πονεῖται τὰ περὶ τὴν γῆν, καὶ ζεύγη καὶ ἄμαξαι καὶ βόες καὶ ἄροτρον, καὶ ἄρουρα [*](11 cf. p. 16 sq.; 13, 8 sq.) [*](1 λόγων Ρ sed γ in χ corr m 3, Β Got qui ἀλόγων coni | ἡ ἐν βουλῇ ἢ ἐν στρατιᾷ coni Got | „malim τὴν “ Re 2 αὑτῶν Re αὐτῶν libri Got 3 ποιοῦσι in lac 6 litt om Β 6 τ’ om C δ’ Got | δικαστῆ Α sed γρ ἡσυχαστῇ in marg, Ρ sed δικ in ras 4 fere litt m 2, “B ἡσυχαστῆ CI sed in hoc ἡσυχ in ras, Va 9 μέγιστον — 11 εἰδότα citat Macar fol. 91 v 10 δ’ Re 12 ἀμαθέστατον C 16 ἐποίησεν Α sed ν del, Got 16 ἠδυνήθη Re 18 τοὺς ἀδίκους in lacuna –6 litt om Β 19 τοῖς inserui auctore Re | τηνάλως CI cf. t. III 395, 17) [*](21 βοῦς Re)

πόθεν οῖει, βασιλεῦ, τοὺς ἀφέντας μὲν τὴν αὑτῶν καὶ πατρῴαν πενίαν, ἐλθόντας δὲ ὡς ἡμᾶς ἐν σαπροῖς ὑποδήμασι, τούς δέ οὐδέ τοιούτοις, πυροπωλεῖν, οἰκοδομεῖν, τραπεζίταις συνεῖναι, δανείζειν, πανταχοῦ μεμνῆσθαι τόκων, παισὶ κλήρους παραδιδόναι μεγάλους; ἅπασι τούτοις πηγὴ μία τὰ δικαστήρια καὶ τὸ τοὺς μὲν ἡττῆσθαι, τούς δὲ νενικηκέναι καὶ κακῶς ἀμφοτέρους. ἰσχὺν δέ ἐκ λόγων [*](R III 83) κεκτημένοι κέκτηνται | διά τῆς αὐτῆς καὶ τὴν ἐν τῇ πόλει. καὶ πᾶσα χήρα τὴν οὐσίαν τὴν ἑαυτῆς οὐχ [*](7 cf. ad p. 10, 12; t. I 296, 3 14 Dem. fals. leg. p. 376, 1) [*](1 εἰσπέμπεται scripsi πέμπεται libri edd 2 θερίσαι — βουλομένοις num delenda ut anticipata e l. 3? at cf. t. III 198, 1 R πρόσφορα νοί ἀναγκαῖα post βουλομένοις inser coni Re | οὕτω — 3 βουλομένοις praemisso κείμενον in marg P 3 om C 4 et 6 sq. τα Ρ 5 πλουσίας scripsi πλατείας libri edd) [*](7 ἐσθῆτες Α sed ’ supra ἑ pos man. rec. ἐσθῆτες Got 9 ζητεῖται δέ ἕτερον om Β Ι2 πατρώαν ΡΒ 18 σαθροῖς Cobet Misc. 158 ut t. III p. 472, 2 at cf. t IV 624, 28; 710, 11 R | τοὺς Ρ 15 δανείζειν, πανταχοῦ Re δανείζειν πανταχοῦ· libri Got 16 πληγὴ Β 17 τους (bis) P 18 ἐκ λόγων om Α sed γρ in marg, Got 19 κεκτημένοι Α sed γρ κτώμενοι in marg κτώμενοι reliqui libri 20 τὴν οὐσίαν τὴν ἑαυτῆς in ras Ρ τὴν ἑαυτῆς om Α sed in marg add m rec, Got)

ὁρῶντες δὲ τὴν πολλὴν οἱ χειροτέχναι δύναμιν ὑποπεπτώκασι μὲν τού- τοις, ὑποπεπτώκασι δὲ καὶ τοῖς τούτων οἰκέταις. καὶ γὰρ τούτοις ἐξουσία μαστιγοῦν, δεῖν, ὠθεῖν, κατα- βάλλειν, χιτῶνι λυμαίνεσθαι. καὶ τά πωλούμενα τῶν τιμῶν ὁριστὰς ἔχει τοὺς τοιούτους, καὶ δούλους καὶ δεσπότας. οἶ δὲ τοτὲ μὲν ἔδοσαν βραχύ τι, τοτὲ δὲ οὐδέν. εἶτα τοῖς μὲν ἡ φροντὶς ὑπὲρ ἄρτου, τοῖς δὲ πάντα πολλά. καὶ τέκτονας οὐ κεκτημένοι, τῶν ἐκεί- νων εἰ δεηθεῖεν χειρῶν, κέκτηνται.

τί οὖν χρὴ τούς τοιούτους | καὶ νομίζειν καὶ καλεῖν ἢ τυράν- [*](R III 84) νοῦς, οὐ τριάκοντα κατὰ τοὺς πάλαι ποτὲ τῶν Ἀθη- ναίων, ἀλλ’ ὅσους οὐδ’ ἂν ἐξαριθμήσειέ τις; μὴ γάρ, εἰ μὴ κατέχουσιν ἀκροπόλεις μηδ’ εἰ μὴ δορυφοροῦνται μηδ’ εἰ τὴν ἐσθῆτα τὴν τῶν ἀρχομένων φοροῦσιν, ἀλλ’ εἰ μὴ μείζονές εἰσι τῶν νόμων ἐν οἷς τέ τισι συμπνέουσιν ἐν οἷς τε ἐναντιοῦνται, εἰ μὴ ταῦτα πάντα τῶν εἰδότων καὶ ὁρώντων. καίτοι τί πλέον αἰ τυραν- νίδες; πολεμεῖς δὲ καὶ μισεῖς οὐ τοὔνομα τοῦ πράγ- ματος, βασιλεῦ, αὐτὸ δὲ τοὖργον | καὶ τά ἀπ’ [*](R III 85) αὐτοῦ κακά.

ποιεῖ δὲ τούτους τυράννους οὐχ [*](18 cf. Aesch. fals. leg. § 158; Dem. cor. § 200) [*](3 „malim καὶ γὰρ καὶ τούτοις“ Re 6 τούς Ρ sed οὑς in ras m 2 τέ I sed ὲ in ras 3 lit m 2, Va 8 τοις (bis) Ρ) [*](10 κέκτηνται scripsi cum Re Anim ἔκτηνται libri sed in lac 7 litt om Β, edd 14 μὴ δ’ APIB | μὴ — 15 εἰ om Β 16 μὴ δ’ ΑΡΙ | ἐσθῆτα τὴν des in Α fol. 234 τῶν inc fol. 236 cf. ad p. 26,12 17 εἰ — 18 ὁρώντων] „fortassis εἰ μὴ ταῦτα πράττουσιν, ἁ πράττουσιν ἀπάντων εἰδότων καὶ ὁρώντων“ Re simplicius esset εἰ μὴ ταῦτα πάντων εἰδότων καὶ ὁρώντων, at maior latet corruptela 20 ὦ βασιλεῦ Β | αὐτοῦ τ’ουρ cum lacuna 8 litt Α sed in αὐτὸ δὲ τοὖργον corr m 2 αὐτὸ δὲ τοὔρ- γον cum lac 8 litt P | τοὔργον I sed “ in ras, B)

19. Καὶ μὴν πολύς γε χρόνος, φήσαι τις ἄν, οἶδε ταυτασὶ τἀς εἰσόδους. καὶ γὰρ τὰ διὰ τού- των ὁ αὐτὸς ἀδικήματα χρόνος οἶδε. δεῖ τοίνυν οὐ μᾶλλον εἰσιέναι συγχωρεῖν διά τὸν χρόνον ἢ κωλύσειν διὰ τοὺς ἠδικημένους. ὁ δ’ ὧς ἰσχυροῦ τινος εἰλημ- μένος τοῦ χρόνου τοσοῦτον ἀποκρινάσθω, εἰ καὶ λοι- μὸν μακρὸν ἡμῖν ὑπισχνουμένου τινὸς θεῶν ἢ καὶ ἀνθρώπων λύσειν οὐκ ἂν προσεῖτο τὴν δωρεάν διὰ τὸ μῆκος τῆς νόσου. τοὐναντίον μὲν οὖν τὸ μῆκος ἂν παρῄνει σπεύδειν καὶ μὴ μέλλειν, ἀλλ᾿ ἁρπάζειν τἀγαθόν.

εἰ μὲν οὖν ψεύδομαι τοῖς περὶ τῶν [*](R III 86) εἰσόδων καἰ οὐδὲν ἐν αὐταῖς βλαβερόν, | μενέτω- σαν· εἰ δὲ πλείω τῶν εἰρημένων τά διαπεφευγότα, [*](11 sq. cf. t. III 475, 13 sq.) [*](5 τὸ Ι sed ν post o eras 8 ὀρῶν Va Got 10 οἶδε Re οἱ δὲ libri Got 12 post οἶδε ras 3 litt I 13 ὁ αὐτὸς ἀδι- κήματα χρόνος οἶδε ρεποσθι e CA sed in hoc ἀδικήματα ὁ αὐτὸς, PVaB ὁ αὐτὸς κρόνος οἶδεν ἀδικήματα Ι ἀδικήματα ὁ αὐτὸς χρόνος οἶδε edd | οἶδεν Α 14 κωλύειν Ρ sed ειν in ras m 2, Β et mavult Re at cf. t. I 95, 8 δεῖν πείσεσθαι; 276, 16 προσήκει με ἐρεῖν; t. III p. XXIX 16 λοιμόν Β sed ν in ras m2)

τί δέ; ἐπὶ τῶν προτέρων ἀρχόντων τοῦτο οὐκ ἣν ἑνός γέ τινος γέροντος [καὶ] συνδειπνοῦντος καὶ τούτου γε τοῦ γέροντος ἀρετῆς τε ἐπιμελουμένου τῆς ἄλλης κἀν τῷ δείπνῳ ῥήτοράς τε ἀρχαίους καὶ ποιητάς ἐπεισάγοντος καὶ οὐδὲ ἀκίνδυνον ἣν ἔξω τού- των ἐνεχθῆναι. ᾔει δέ ποτε καὶ ὁ τῶν φιλοσόφων ἐξ Ἀπαμείας χορός ὧν ὧν ὁ κορυφαῖος θεοῖς ἐῴκει, καὶ μικρὰ συγγενόμενος ἀνέστρεφεν. ἴδει δὲ καὶ τοὺς νῦν εὐτυχεῖν τι τοιοῦτο, καὶ παρῄνουν ἂν καὶ πρεσβείαις τὸ κέρδος ἄγειν.

22. Ἀλλ᾿ εἶναι μὲν τοὺς αἰτοῦντας | ἃ μὴ δεῖ [*](R III 87) συγχωροῦσιν, οὐ μὴν παρ’ ὧν αἰτοῦσιν ἕξειν εὐθέως. ἀλλ’ εἰ μὲν ἄνδρες ἄριστοι τὰς ἀρχάς ἐλάμβανον πᾶν ἂν ὑπὲρ δόξης ὑπομείναντες, τάχ᾿ ἄν τι λέγειν ἐδόκει 20 τις· εἰ δ’ ἴσμεν, τίνες ὄντες καὶ τίνων καὶ πόθεν ἥκοντες καὶ πῶς λαβόντες ἄρχουσι, τί θαυμαστὸν δι- [*](3 cf. p. 17, 1 sq. 13 Iamblichus cf. Iul. ep. 27 p. 401 B; or. IV p. 157 C sq. p. 146 Α sq.; or. VII p. 222 Β 17 cf. p. 15, 10 sq.) [*](7 δέ; scripsi δὲ Re δέ, εἰ Iacobs Lectt. 204 „quid dices, si haec apud veteres non habebant “) „videtur aliquid deesse. quid si τί δέ πρὸς τοῦτο ἐρεῖς vel ἐροῦμεν, ὅτι τῶν προ- τέρων“ Re | ἀρχόντων scripsi ἀνθρώπων libri edd 8 γέ om Β | καὶ cancellavi auctore Re „aut καὶ est delendum aut eest aliquid ad hunc ferme modum: ἑνός γέ τινος γέροντος συνόντος τῷ ἄρχοντι καὶ συνδειπνοῦντος“) 9 τε om Β) [*](11 τοῦτον Β 12 ἐνεχθῆναι; AVaB | εἴη Va 13 κορυ- φαῖος Α sed o (1) in ras, Ρ sed o in ras m 2)

καὶ οὗτοι τοίνυν οὐκ ἀποροῦσι λόγων εἶξαι πει- [*](R III 88) θόντων. | ἐν οἷς οἱ τὰς ἀμοιβὰς ὑπισχνούμενοι καὶ ὅ γε κολοφὼν ὁ τῆς Γοργόνος φοβερώτερος ὁ ποταμοὺς ἀπειλῶν ἐπαφήσειν ψόγων. ἠκόνηται δὲ γλῶττά τισι καὶ μαχαίρας καλοῦσιν αὐτάς. καὶ τἄλλα εἰσὶν οὐκ εὐκαταφρόνητοι τῷ πᾶσιν ἐπιχειρεῖν καὶ μηδὲν ὀκνεῖν καὶ τὴν αἰδῶ νομίζειν νώθειαν. εἴτ’ οὖν φιλότιμος εἵη, νενίκηται διὰ τὴν φιλοτιμίαν, εἴτε κερ- δάναι κακῶς, δείσας ἔχεται.

ᾧ μὲν οὖν ὁμιλεῖ τις, τοῦτον ἂν ἕλοι· οὗ δ’ ἀφέστηκε, πῶς ἂν τούτῳ προσβάλοι; κακὰ μὲν οὖν ὁ κακῶς [ἂν] ἄρχων δράσει, [*](3 cf. p. 9, 10. Od. α 208 5 cf. Dem. fals. leg. § 194 p. 402, 2 13 cf. t. I 152, 14 15 cf. p. 10, 1 21 Aesch. Tim. § 57 p. 80, 19 R) [*](1 σφὰς Ρ sed ’ in ~ corr m 2 2 την Β | πείσωσι λιπα- ροῦντες, ταῦτα ΡΙΒ Got 5 λόγου — 10 ἄγοντα omisso δὲ citat Macar fol. 91 v 6 ἂν δυνηθείη] δύναται Macar 9 καὶ τίς Got 11 εἴξαι ΙΒ Got 14 ἐπαφήσων Va 15 „αὐτὰς si bene habet, necesse est ut etiam ἠκόνηνται δὲ αἱ γλῶτταί τισιν legatur. Sed probabilius penes me est leg. esse αὑτοὺς“ Re | τᾶλλα Α 18 κερδάναι scripsi κερδάνας libri edd 20 δέ Re | τοῦτο Β τοῦτον Got 21 προσβάλλοι Β προσβάλλει I | κακὸς Β | ἂν cancellavi | δράσοι Β)

25. Καὶ μὴν ὠφέλειάν φησιν ἐνεῖναι δεικνυμένων | παρὰ τῶν εἰσιόντων ἃ μὴ σφόδρα ἂν ἐκεῖνος ἴδοι. [*](R III 89) καὶ τί τοῦτο ἔστι; πῶς μὲν ἂν λάθοι; πῶς δ’ οὐκ ἂν καταφανὲς γένοιτο τῶν μὲν πόρρωθεν ἀνωμολογημένων τῶν περὶ τὸν φόρον, τῶν περὶ τὰς δίκας, τῶν περὶ τὰς θεωρίας τῶν δ’ ἀπροσδοκήτων πευθῆσί τε δι- οικουμένων καὶ πολλαχόθεν τὴν διδαχὴν ἐχόντων.

εἰ δὲ δὴ καὶ συνεχῆ κοινωνὸν ἀπάντων ἔχειν ἄξιον, ἔστιν ὁ παρεδρεύων ἀναγκαίαν ἔχων τοῖς πράγ- μασιν εὔνοιαν· οἶδε γὰρ ἐν ταῖς διαμαρτίαις πρῶτος ὑφέξων λόγον. δύο | τοίνυν γνώμαις τῆς ἀρχῆς κυβερνωμένης τί ἂν ἑτέρων δέοι; καὶ γὰρ εὐφροσύνην αὐξῆσαι καὶ ἀθυμίαν κοιμίσαι δύναιτ’ ἂν ὁ μονονοὺ συμπεφυκώς.

ἔτι τοίνυν, εἰ μὲν ἐπ’ ἀγαθῷ τῳ τὰς συνουσίας οἵδε ταύτας ἔμελλον συνέσεσθαι καὶ τοῦθ’ οἱ μάντεις προὔλεγον, εἴων ἄν· εἰ δὲ ἐμπορία τὸ πρᾶγμά ἐστι καὶ κακῶς χρήσονται ταῖς τῶν ἀρχόν- τῶν ὁμιλίαις, ἐγὼ μὲν ὃ χρὴ γενέσθαι λέγω, σὸν δ’, ὦ βασιλεῦ, τὸ γενέσθαι.

τιθῶμεν δ’, εἰ δοκεῖ, μὴ πάντας ἔσεσθαι τοιούτους, ἀλλά τινας καὶ συμφέ- [*](4 cf. p. 16,19 sq. 5 cf. t. II 296,19 7 cf. t. I 83,1) [*](1 δ’ Re 1 et 2 τα PI 2 αὐτῶ Ρ sed ’ add m 3 αὐτῷ ΙΒ 3 ταῖς Ι sed αι in ras m 2 9 πενθήσει βοί 12 ἄξιόν ἐστιν Re 18 οἶδεν Α Got 14 ὑφέξων λόγον om Got lacunam indicans | γνώμαις reposui e CPIVaB γνώμα cum 2 litt plane detritis Α γνώμαιν Re cf. t. III p. XIII om Got lacunam indicans 17 τῶ CP sed in hoc ~ eras om Got 18 οἶδε Ρ sed “ in ras m 2 οἶδε Α οἶδε IVa 19 δ’ Re) [*](22 „num τὸ ἐπιμελεῖσθαι τοῦ γενέσθαι?“ Re)

29. Τοῖς διδασκάλοις δέ, φησιν, οὐκ ἀνοί- γεις τὰς θύρας; οὔ. διὰ τί; ὅτι καὶ τούτους οἶδα ταῦτα ποιήσοντας, συμμαχήσοντας, πολεμήσοντας, κα- κῶς ἑκάτερον. ὁρῶ γὰρ δὴ καὶ τούτους τὴν περὶ τὰ χρήματα νοσοῦντας νόσον καὶ μόνους εὐδαίμονας τοὺς ἐν πλούτῳ ζῶντας ἡγουμένους καὶ τὸν Κροῖσον Σόλω- [*](R III 92) νος εὐδαιμονέστερον. ἤδη δέ τινος | αὐτῶν ἀκήκοα καὶ τὸν Μίδαν ζηλοῦντος τῆς τελευτῆς. λιμῷ μὲν γὰρ ὡμολόγει τὸν Φρύγα τελευτῆσαι, ἀλλ’ ἔργον εἶναι χρυ- σοῦ τὸν λιμόν. καὶ Σατύρου μὲν οὐχ ὑπῆρξε γενέ- [*](1 cf. p. 16, 21 sq. 3 Theogn. 35 sq. cf. ep. 79 1366. Xen. Mem. I 2,20 13 cf. p. 12, 16 sq. 18 cf. Her. I 30 sq.) [*](20 cf. t. II 648,13 sq.) [*](1 οἱ εἰ Β οἱ om Got 2 εἰ οὑν] οὐκοῦν εἰ Va | ἀληθὴς — 5 ἐξέβαλεν citat Macar fol. 91 v ὄντως ὁ Macar 3 καὶ om Macar | μὲν γάρ Macar 6 <τοσούτῳ(aut τοσοῦτον);> δυνατώ- τερον, ὅσῳ coni Re 7 μηδ’ ἑτέροις CI Got μὴ δ’ ἑτέροις APVaB 10 ἅτι PIB | μόνον Α 11 αὐτῶ] „malim τοῦ “ Re 13 ἀνοίγειν Β 14 διατί PIB Got 15 ante συμμαχήσοντας ras 2 litt Β | κακῶν Got)

οὕτως οὖν εἰσελθόντας ἐπίσχες, ὦ βασιλεῦ. καὶ μὴ πειθέτωσαν λέγοντες, ὡς μισθοὶ ταῦτα νέων καὶ πόνοι καὶ διατριβαὶ περὶ λόγους. εἰ γὰρ τοῦτο τοι- οῦτον ἣν, πάντες ἂν | ἦσαν ἕνεκά γε ἑ νέων καὶ [*](R III 93) διατριβῶν τηλικοῦτοι, πάντων γὰρ οἶμαι ταῦτα, ἀλλ᾿ ὅμως οἱ μὲν πένητες, οἱ οὐκ εἰσελθόντες, καὶ μέγα κέρδος ἐν ἄλλου φαγεῖν, οἱ δ’ ἐν καταλόγῳ τῶν πολυ- χρύσων. πρὸς οὖς ὁ νόμος εἰπάτω μὴ πλείω ζητεῖν, ἀλλά στέργειν, εἰ μή τις ἀφαιρήσεται.

εἰ δὲ γενο- μένην εἴσοδον ἐπισχετέον, πῶς οὐκ οὔσαις ἐπιτρεπτέον; πῶς δὲ μεμφόμενοι τῶν παιδευόντων τοὺς περὶ τὰ τῶν ἀρχόντων γόνατα τοὺς οὔπω τοῦτο πεποιηκότας δρά- σοντας εἰσάξομεν μέλλοντας ἀντὶ μετάλλων τε καρπώ- σεσθαι τἀς ἀρχὰς καὶ διδασκάλοις οὐχ ὁμοίους ἔσεσθαι; ἐπεὶ καὶ τὸν ἀντικαθήμενον τοῖς τοῦ ἡμετέρου ῥεύμασι [*](23 Eubulum cf. t. I 186,2; ep. 407. 469. t. I 127, 19 sq.; 138,16 8(1.; 157,7. Sievers p. 69.) [*](1 ἢ Β sed in ἡ corr m 2, et coni Re Anim et Iacobs Lectt. 204 2 ἐρχομένης ut p. 30, 8? 6 οἱ] οὐ Β 7 φανερῶς?) [*](8 τοῖς et τοὺς Ρ 9 ante οὕτως lac 3 litt Β 16 οἴ Ρ sed add m 4, B 17 στέργειν Ρ sed ει in ras m 2 | γενομένην Re γινομένην libri Got 21 καρπώσασθαι Va 22 διδασκά- λοις scripsi διδασκάλους libri edd 23 ἡμετέρου] „videtur στόματος addendum esse“ Re at cf. τὸ ἡμέτερον τ. Ι 534,6; τοὐ- μὸν Ι 18, 15 ep. 18. 22 | ῥήμασι coni Got)

32. Ἀλλ᾿ εἰ καὶ πάντας εἴρξεις, φησί, τί λέξει πρὸς ἰατροὺς ὁ νόμος, ὅταν τῶν ἰατρῶν τὸ σῶμα δέηται; οὐ γάρ δὴ ἡ μὴ νοσεῖν ἐπι- τάξεις τοῖς ἐπὶ τῶν ἀρχῶν. ἐρεῖ τοίνυν ὁ νόμος· [*](R III 95) ἔρχου μὲν | ὁ σώζειν τέχνην ἔχων καὶ λέγε τι καθεζόμενος καὶ λέγοντος ἄκουε, ἔστω δὲ πᾶν τὸ λεγόμενον εἰς τὸ πάθος τεῖνον σπουδὴν ἔχον τὸ μὲν καταπαλαῖσαι καὶ τρέψαι, τὸν κεκληκότα δὲ καθαρὸν ποιῆσαι τοῦ κακοῦ, δίκης δὲ μὴ ἔστω μνήμη μηδὲ νίκης μηδὲ ἥττης μηδὲ γνώσεως μηδ’ ὑπὲρ ἀνδρὸς πονηροῦ λόγος μηδὲ κὰτ οὐδὲν ἀδικοῦντος μηδ’ ὁ μὲν ἤπιον, ὁ δὲ χαλεπὸν ποιῶν.