Oratio 42

εἶπεν Ὀπτά- τό μὴ χρῆναι Θαλάσσιον ἐγγράφεσθαι καὶ προσέθηκε λοιδορίας. ἀνάμεινον τὸν τῶν ὑπὲρ ἐκείνου λεξόντων λόγον, μᾶλλον δὲ αὐτὸς οὗτος γενοῦ τὸ ταῖς αἰτίαις [*](6 Dem. c. Aristog. I p. 782,7 sq. 8 cf. p. 317,3 sq.; 326,19 11 cf. t. Ι 177,14 sq.; 180,19 12 cf. p. 328,11) [*](1 τοῦτο ΙΒΜ edd | ὡσαληθῶς Β 4 τῇ τῶν σύρων V at cf. t. Ι 138,12; 157,2 5 αὐτοῖς IBMV edd 8 οὐδ’ CI | ἂν εἷς θείη Ι 10 αὐτῶν Ι 11 μὲν om ΙΒΜ Bong 12 „post καὶ αὐτὸν videntur haec duo καὶ Θαλάσσιον deesse“ Re 13 ἐμὲ Ρ sed ε (2) in ras m4 16 καὶ (1)] μὴ δὲ Ι 17 ἐπέκλινε Ι άκε- κλίνετ᾿ Bong | τ’ Re om Bong 22 λοιδορίας; V | λεγόντων Bong 23 τὸ et 324,1 φέρον Α sed γρ τὰ et φέροντα in marg τὰ et φέροντα Va)

καὶ τίς ταῦτα τόπος ἢ χρόνος οἶδεν, ὦ Πρόκλε; ποῖον ἔθνος; τίς πόλις; τίς οἶκος; τίς ἀνήρ; τίς παῖς; τίς γέρων; τίς γυνή; τίς δοῦλος; τίς ἐλεύθερος; καὶ μὴν ἔδει μὲν ἡγήσασθαι τῆς τιμωρίας γραφήν, ἡ δ’ οὐκ ἂν ἦν μὴ ὄντος τοῦ γραφομένου. ποῦ τοίνυν ἡ γραφή; τίς δ’ ὁ ταύτην ἀπενεγκών; ποῖος μὲν φόβος ἐποίησε τὸν δρασμόν; τίς δὲ κατήγορος τὸν φόβον; ποῖον δὲ πάθος τὴν αἰτίαν; τίς τίνα διὰ τοῦτον ἐπέν- θησε; τίνι τί τῶν πραγμάτων χεῖρον ἔσχε; τίς τὶ διὰ τοῦτον προσδοκήσας χαλεπὸν εἰς δικαστήριον ἤγαγεν;

ἔχεις ἐν τῇ σιγῇ τὴν ὁμολογίαν, ὦ βασιλεῦ, τοῦ κόμπον εἶναι ῥήματα τοῦδε μόλις δέ μευ ἔκφυγεν [*](R II 409) ὁρμήν, οἴεται γὰρ αὑτῷ | πρέπειν τὰ Ἀχιλλέως. ποίαν; τὴν πότε. τὴν ποῦ γεγενημένην; οὐ συνῆν μοι πάντα τὸν χρόνον ἄνθρωπος, νύκτα καὶ ἡμέραν; οὐ [*](6 anno 384 cf. p. 327,7 sq. Sievers p. 157 19 II ι 355) [*](1 „aut omittendum ἀλλ’ aut post σιώπησον addendum οὖν“ Re | οὐδ’ ἕτερον Ι 2 βούλει. scripsi βούλει· Ι βούλει, Μ βούλει; reliqui libri edd 3 αὑτὸν Ρ sed ’ in ras m2 αὐτὸν C | αὐτοῦ CIM Bong 5 ὃ Α ὃ BMV οὐ Ι | Re | αὑτῷ Re αὐτῷ libri Bong 8 οἶδεν reposui e CAPVaBV εἶδεν reliqui libri edd; cf. p. 328,7 9 παῖς; τίς om V 11 ἣ A ἣ IBMV Bong 16 τίνι τι V | διὰ τοῦτον ante χεῖρον Va | τι A 19 ἔφυγεν Β Βονγ 20 ὀργὴ C ὀργὴν V | αὐτῶ CVaIBM Bong 21 ποῦ γε Μ Bong)

μετὰ ταῦτα τοίνυν σὺ μὲν ἐνταῦθα ἦσθα καὶ ἠσθένεις, ὁ δὲ ἐν Σαμοσάτοις καὶ τοῖς ἀγροῖς ὧν ἡ τῶν τρόπων ἀρετὴ δεσπότην αὐτὸν ἐποίησε. καλῶς δὲ αὐτῷ τῶν ἐκεῖ τεθέντων ἧκε δεῦρο πάλιν νοσοῦντος ἔτι, καὶ οὔτε ἐκεῖνος ἔδειξέ τινα ὑποψίαν οὔτ’ αὐτὸς ὑπώπτευσας. κἀνταῦθα ἐτίμας με τιμαῖς ὧν οὐκ ἦσαν μείζονες, τὸν τῷ πονηρῷ γόητι συζῶντα, καὶ οὐδείς σοι κατ’ αὐτοῦ πρὸς οὐδένα λόγος οὔτε μείζων οὔτε ἐλάττων. πῶς οὖν φῄς αὐτὸν διαπεφευ- γἐναι σε, τὸν ἐν τῇ αὐτῇ πόλει, τὸν περὶ τὰς σὰς θύρας, τὸν οὐ πόρρω τοῦ ζεύγους. καὶ μὴν οὔτ’ ἂν ἡμεῖς ἠγνοήσαμεν ἃ διανοῇ, τῶν παρὰ σοὶ πιστευο- [*](16 cf. p. 328,12) [*](3 κτησάμενος–4 καὶ (1) om V 5 σοὶ ΙΒΜ Bong 7 ὑμῶν Bong | δὲ Re | πάντα scripsi e V πάντας reliqui libri edd 8 τοσούτονς Re τούτους libri Bong 9 πὔτ᾿ (2) Re 10 οὐδ’ Re 11 τοίνυν om Bong 14 τεθέντων] τε cum lacuna 4 litt Β) [*](15 ἔδειξέ scripsi ἔδεισε libri edd 16 οὔτε VaIBM edd ἐτίμας P sed ας in ras m2 ἐτίμησας Β Μ Βong 19 οὔτ᾿ Re φὴς ΙΒΜ 20 αὐτῇ scripsi e V αὐτοῦ Va αὑτοῦ reliqui libri edd sed „poterat quoque dicere ἐν τῇ σαυτοῦ πόλει. item ἐν τῇ αὐτὴ πόλει“ Re 22 παρά σοι Re)

38. Ἔδεισα, φησί, τὴν βουλὴν μὴ δόξαιμι τῶν τἀναντία αὐτῇ πραττόντων εἶναι καὶ τῶν αὐτῇ πρεπόντων ὀλιγωρεῖν. ἐγὼ δ᾿ ὡς μὲν οὐδεὶς τούτῳ λόγος οὐδὲ σφόδρα τῆς βουλῆς ὀργιζομένης ἀγανακτοῦντι τῷ μὴ μετὰ τῶν θεῶν οἱκεῖν, ἐάσω·

ἐκεῖνο δὲ ἡδέως ἂν εἰδείην, ὡ βασιλεῦ, τίς ἂν ἦν αἰτία κατ’ αὐτοῦ τῇ βουλῇ σεσιωπηκότος; ἢ κατὰ ποίαν ἀνάγκην εἶπεν ἃ νῦν εἴρηκε; τίς δ’ οὐκ ἂν αὐτὸν ὑπέ- λαβεν ἀγνοεῖν τὸν ἄνθρωπον; τί δ’ αὐτὸν ἐκώλυεν αὐτὸ τοῦτ’ εἰπεῖν, ὡς ἀγνοεῖ; τίς δ’ ἂν ἐξήλεγχεν εἰπόντα;

πόσῳ δ’ ἂν ἦν ἐκεῖνο κάλλιον ἐπιστομίσαι τὸν ὀπτᾶτον ἀνελόντα τὰς βλασφημίας τῇ πρὸς ἡμᾶς Θαλασσίου φιλίᾳ; εἰ δ’ οὖν καὶ σφόδρα ἐβούλετο κλος ταὐτὰ φρονῶν Ὀπτάτῳ περὶ τούτου φανῆναι, ταὐτὰ φθέγξασθαι χρῆν ἐκείνῳ κἀν ταῖς μαχαίραις στῆναι. ὕβριζε μὲν γὰρ ἂν καὶ οὕτω ψευδόμενος, οὐ μὴν ὡς νῦν γε. ὑβρίζων δὲ ἐκεῖνον οὐδ’ ἡμῶν ἀπεί- χετο τῶν περὶ πλείστου τὸν Θαλάσσιον ποιουμένων.

40. | Οἶον ἄνθρωπον εἰς ἀρχὰς ἄγεις, ὦ βασι- [*](23 ep. 857. Zos. IV 45. Cod. Theod. IV 4,2; XIV 17,10. C. Ι. G. 8612 (= Anth. Pal. IX 682. cf. De antiq. Constant. p. 34)) [*](1 καὶ ἡμῖν om Bong 2 δ’ οὐδαμοῦ] δ' μοῦ cum lacuna 3 litt Va | οὐδαμοῖ Re 3 αὐτὸν Ι 8 οὐδὲ Re οὐδ᾿ εἰ libri Bong 12 εἴρηκεν Α | ὑπέλαβεν αὐτὸν ΙΒΜ Βong 14 τοῦτο V 16 περὶ Β 17 ἠβούλετο ΒΜ Bong 18 πέρι τούτου om Β | τούτου scripsi e V τούτωι e τοῦτο τοῦτο corr A τούτῳ CPVa Re τούτων ΙΜ Bong 20 ἂν om Β | οὕτως AIMV Bong 21 δὲ] οὐδὲ V δ᾿ Re | ἐκείνου V)

καὶ οὐκ ἂν ἦν πάνυ δεινόν, εἰ τὴν φωνὴν ἀδικῶν ἐν τοῖς ἄλλοις ἐτίμα τὸ δίκαιον, ἀλλὰ τίς μὲν λοιμὸς ὅσους οὗτος Φοινίκων ἀπήνεγκ·ε; τίνος δὲ οὐ λοιμοῦ δεινότερος τῇ Παλαιστίνῃ κατέστη; ἡ δὲ πλειόνων ἐθνῶν ἀρχὴ ποίων οὐκ ἐγένετο βαρυ- τἐρα πολέμων; ὢ πόσον αἱμα τὴν γῆν ἔχρωσεν; ὢ πόσα ξίφη δι’ αὐχένων ἔδραμεν; ὤ πόσοι τάφοι τοῖς ἀρχαίοις προσετέθησαν; ὢ πληγῶν θανάτους τε ἐργαζομένων καὶ οὐδὲ νῦν] παυομένων. ὢ πληγῶν ἃς ἐπεῖδεν Ἥλιος διὰ παντὸς τοῦ τῆς ἡμέρας μέτρου. ὢ φυγῶν. ὢ δεσμῶν. ὢ παθημάτων τῶν μὲν παρόντων, τῶν δὲ ἐλπιζομένων, τῶν μὲν πιεζόντων, τῶν δὲ δειματούν- των. ὢ λόγων ἀτιμίας. ὢ | τιμωμένης ἀμαθίας. [*](R II 413) ὢ χαρίτων ἀδίκων. ὢ πόλεων εἰς οὐδὲν δέον μετα- πεποιημένων. ὢ βλάβης μὲν τῆς ἐν τοῖς καθαιρου- μένοις, βλάβης δὲ τῆς ἐν τοῖς ποιουμένοις.

οὐδ’ ἂν εἷς δύναιτο, φησὶν ὁ Δημοσθένης, ἐφικέσθαι τῶν ἐν ταῖς ἀρχαῖς τούτου κακῶν. διὸ πεπαυ- μένου μὲν ἑορτάζοντας ἦν ἰδεῖν τοὺς ἀπηλλαγμένους, [*](10 cf, t. I 177, 14 sq. 12 cf t. II 467,5 R 21 Dem. cor. p. 361,24 23 cf. t. 180,19 sq.) [*](2 λόγους δὲ ἀντὶ νόμων V | τοῦτ’ scripsi e CAPVAV τοῦτο IBM edd Ι ἔνι scripsi ἐν libri edd | αὑτῷ V 3 ἡδονῆς B τροφῆς Bong 7 ὅσος C 8 λιμοῦ? Ι βαρύτερος ΙΒΜ Bong 10 sq. ὦ Re Ι ἔχρωσε Ι 13 νῦν inser Re cancellavi num τότε? 16 θανατούντων Α sed γρ δειματούντων in marg, IBMV Bong 17 λόγων Ρ sed ω in ras m4 19 ποιουμένοις ΙΒΜ Bong 20 βλάβης—ποιουμένοις om V | καθαιρουμένοις ΙΒΜ Bong 21 φησὶ Δημοσθένης Bong)

43. Ἀρχέτω μὲν οὖν, εἰ βούλει, τῆς δὲ ὕβρεως δότω δίκην, ἣν ὕβρισε μὲν Θαλάσσιον, ὕβρισε δὲ ἐμὲ τὴν διὰ τῆς εἰκόνος τιμὴν ἐλέγχων δεικνὺς ἄλλο τι βουλομένην, ἀλλ’ οὐχ ὅπερ ἔφασκεν. ἐν γὰρ τοῖς δευ- [*](R II 414) τέροις | ὁρᾶται τὰ πρότερα. τιμῆς μὲν γὰρ τὰ περὶ τὴν εἰκόνα πεποιηκυίας κατεῖχεν ἂν ὀπτᾶτον, τῇ δὲ εἰκόνι ταύτης οὐκ οὔσης τῆς αἰτίας ἠκολούθησεν εἰκότως τοῖς Ὀπτάτου τὰ πολὺ τῶν Ὀπτάτου μείζονα.

ἄνευ δὲ τῶν ἐν τῷ συνεδρίῳ τῶν ψευδῶν οὐδ’ αὐτὸ καθ’ αὑτὸ κρινόμενον, ἡ εἰκών, τιμὴν ἄν τινα φέροι. ἔστησε μὲν γὰρ ταύτην, ἔστησε δὲ πρὸ ταύτης ἑτέρας ἑτέρων, ὧν οὐκ ἂν ἴσως ἕτερός τις. εἰ δὲ καὶ ἐμὲ πεποιημένος ἀρχήν, εἶθ’ ἥκων ἐπ’ ἐκείνας, οὐ σφό- δρα ἂν ἐτίμα, τίς ἡ τιμὴ μετ’ ἐκείνας ἐπὶ τήνδε ἀφῖ- χθαι; ἀλλ’ ἔστω τιμὴ σανίς τε καὶ χρώματα· οὐκοῦν μείζων λόγος πανταχῆ φερόμενος; ἀπειληφὼς τοίνυν [*](8 Dem. Chers. p. 101,26 sq.) [*](6 αὐτῷ 01 7 εἶδε Ι 10 οὖν om Ι 13 ἔφασκεν scripsi coll. p. 257,8 ἔπασχεν libri edd 17 τῶν] τοῦ BM Bong) [*](21 ἑτέρων ἑτέρας ΙΒΜ ἑτέρων om Bong 22 εἶθ’ in ras Β εἶτα ΙΜ Bong 22 et 23 ἐκείνους Re 24 οὐκ οὖν C) [*](25 μεῖζον Re | πανταχοῖ APVaBM edd)

45. Ἔχω τινὰ καὶ τρίτον αἰτιάσασθαι, | βασι- [*](R II 415) λεῦ, τὸν Γαίσωνος τὸν μετὰ τὴν Ἀρκαδίαν καὶ τὴν ἐν Ἀρκαδίᾳ πενίαν πλούσιον καὶ πρὸς τοσοῦτον ἥκοντα χρημάτων, ὥστ’ αὐτῷ καὶ χρυσᾶς οἰκίας ἐξεῖναι ποιεῖν ἁμιλλωμένας πρὸς τὰς ἐκ λίθου, περὶ ἃς καὶ αὐτάς οὕτω δεδαπάνηται λαμπρῶς, ὥστε μανίαν εἶναι τὸ πρᾶγμα δοκεῖν. οὗτος τοίνυν τιμαῖς ἁπάσαις παρ’ ἐμοῦ τιμηθεὶς <μάτην>, καὶ γὰρ ἐν οἷς εἶχεν, εἴπερ ἤθελεν, ἡμᾶς ποιῆσαι καλῶς, οὐκ ἐποίησε, τῶν ἠδικηκότων καὶ αὐτὸς γεγένηται δίκας ὀφείλειν τῷ συνεδρίῳ λέγων τοὺς μαρτυρήσαντας ἄν. καὶ ἐκέλευεν αὐτοὺς εἰς μέσον ἄγειν καὶ τιμωρεῖσθαι.

τούτων δὲ ὁ μὲν ὑπ’ ἀνάγκης τινὸς ἤδη διεπεπλεύκει καὶ ἦν ἐν Χαλκη- δόνι, ὁ δ’ ἦν ἐν τῷ λιμένι ταὐτὸ ποιήσων οὔσης κης καὶ τούτῳ τινός. | ὁ δὲ δὴ τρίτος ἔνδον ὢν [*](R II 416) ἐν τοῖς βουλεύουσι χαλεπῶν μὲν ἐπειρᾶτο προσώπων, εἶπε δὲ ἁπλᾶ καὶ δίκαια, ὅτι τὸν τῷ δεῖνι συζῶντα, ἐμὲ δὴ λέγων, μαρτυρῶν εἶναι βέλτιστον οὐκ ἀδικοίη. νόμιζε δὴ κοινόν, ὦ βασιλεῦ, καὶ τῶν ἀπόντων τοῦ- τον εἶναι τὸν λόγον. λέγουσι τοίνυν οἱ τρεῖς· ὦ παῖ Γαίσωνος, ὅτι μαρτυροῦμεν ἡμεῖς καλὸν κἀγαθὸν εἶναι Θαλάσσιον ὁρῶντες ἐν παιδὸς ὄντα χώρᾳ παρ’ ἀνδρὶ φεύγοντι τοὺς κακούς. [*](4 Zos. II 42 ? | cf. Her. Ι 66,1. Paus. VIII 1,6) [*](1 χάριν Ρ sed αρι in ras m4 3 ὦ βασιλεῦ ΒΜ edd 7 ἀμυνομένας Va 10 μάτην inserui auctore Re 11 ἐποί- ησεν Α 16 ὃ Α ὅ IBMV Bong 17 ὢν om ΒΜ Bong 21 ἁπάντων Ι | εἶναι τοῦτον V 23 παῖγμα Bong)