Oratio 42

τῇ γυναικὶ δὲ ἄρα ἤστην ἀδελφὼ δύο χρηστὼ μέν, τὸ γὰρ ἀληθὲς [*](11 Λικιννιανὸν cf. Zos. II 20. Aurel. Vict. epit. 41,4. Hieron. chron. ab Abr. 2342 19 L. Ranius Acontius Optatus (a. 334) cf. Zos. II 40) [*](1 οὓς in οἷς corr P3 οἶς VaV | μέτεισιν Bong μέτεστιν libri | γρὺ Ι γρύ CBMV edd 2 δὴ scripsi e V om C δὲ reliqui libri edd 9 δί’ Re 10 Λικινίῳ CI Λικινίου BV λικινίᾳ Μ Bong 12 γινομένης V 13 παφλαυο ω νίαν Β ἦι 14 ἐκίρνά Va ἐκίρνει Β 16 Λικιννίου scripsi ex AI λικινίου reliqui libri edd 19 δὴ om Ι)

εἰρήσθω, πατρὸς δὲ οὗπερ ἔφην. οὗτοι τῆς αὑτῶν ἐξαναστάντες τρέχουσι μεθέξοντες τῆς τοῦ κηδεστοῦ τύχης. καὶ μετέσχον οὐδενός αὐτοῖς τὸν πατέρα προ- φέροντος οὐδὲ τὸ καπηλεῖον. ἦσαν γὰρ ἐπιεικεῖς τε Ἄι μέτριοι καὶ εἰδότες εὐτυχεῖν. ὧν ἐκ θατέρου γε- γονὼς οὗτος οὐκ ἠξίωσεν οὗπέρ ἐστιν, εἶναι, ἀλλ’ ἀντὶ μετρίου κύων. ἦν δέ γε, οἶμαι, πολὺ βέλτιον τοῖς αὑτοῦ παρέχειν πολλοῖς λέγειν, ὅτι ὄντως οὗτος ἐκείνου.

28. Ἵνα δὲ καὶ ὅθεν ταῦτα ἐπράχθη, μάθῃς καὶ μηδὲ τῷ δοκεῖν τῇ βουλῇ βοηθεῖν σεμνύνηται, μικρά τινα καὶ περὶ τούτου δίειμι.

Σαβινιανός τίς ἐστι μαστροπὸς νέων καλῶν ὑπὸ τοῦ χρόνου πρὸς τοῦτο μετενεχθείς, | ἕως δὲ ἀγἐ- [*](R II 404) νεῖος ἦν, μαστροπῶν αὐτὸς ἐδεῖτο. οὗτος πολλοῖς ἐν πολλαῖς πόλεσι ταῦτα ὑπηρετηκὼς οὐδενὶ τοσαῦτα ἔκα- μεν ὁπόσα Ὀπτάτῳ τούτῳ ἀθλίους μὲν ποιῶν πατέρας, ἀθλίους δὲ παῖδας, ἀθλίας δὲ μητέρας.

τοῦτο τοίνυν τὸ ἔργον αὐτὸν καὶ διὰ τῆς ἡμετέρας ἤγαγε καὶ τολμήσας εἰσελθεῖν εἰς τὴν τῶν παιδευομένων ἀγέλην πεῖραν προσάγων τισὶ καὶ χωρίζων τῶν ἄλλων καὶ πρὸς κίονί τινι λαλῶν καὶ τι καὶ θρασύτερον ποιῶν ὀφθεὶς ἀπηλαύνετο σωφρονεῖν δεῖν ἀκούσας ἢ εἰ μὴ δύναιτο, παρ’ ἄλλους ἐλθόντα θηρᾶν. ἠπόρησε μὲν οὖν οὐδὲ παρ’ ἡμῖν τῶν συνοργιουμένων, ἐλθὼν δὲ [*](13 Xen. Conv. 8,5 17 cf. p. 256,12) [*](1 αὐτῶν CIB αὖτῆς Μ Bong 3 αὐτοῖς Ρ sed τ et ις in ras m2 7 τοῖς αὑτοῦ scripsi τῷ σαυτοῦ CA τῶ σαυτοῦ PVaIBM sed in hoc γρ τὸ σαυτὸν in marg m2 τὸ σαυτοῦ V τὸ σαυτὸν Bong περὶ σαυτοῦ Re 11 μὴ δὲ AIBMV | βοηθεῖν τῇ βουλῆ Β βοηθεῖν om Μ Bong 23 δεῖν om Bong)

ὡς τοῦτον καὶ μέγα μὲν οὐδὲν πεπονθώς, αἴρων δὲ τὸ πραχθὲν τῷ λόγῳ δυσμενῆ ποιεῖ τὸν χρῄζοντα αὐ- τοῦ τῆς τέχνης τούτῳ μάλιστα τῷ Θαλασσίῳ, δι’ ὅτου καὶ τὴν ὑπὲρ τῶν νέων ἐπιτίμησιν ἐποιησάμην. καὶ διετέλει δὴ ζητῶν, ὅτῳ δὴ] τὸν ἄνθρωπον ἀμυνεῖται τρόπῳ καὶ λαβὼν καιρὸν ἠμύνατο τῶν τε καλῶν ἐκεί- [*](R II 405) νῶν χαρίτων | ἀποδιδοὺς ἀμοιβὰς καὶ ἅμα αὐτὸν θερμότερον πρὸς τὰ δεύτερα ποιῶν εἰδότα, ὡς οὐ περὶ ἀχάριστον έσται προθυμότερος.

30. Καὶ ὅτι ταῦτα οὕτως ἔχει, μάρτυρας οἷς οὐκ ἂν ἀπιστήσαις, παρέξομαι τοὺς μὲν τῶν πρὸ τῆς ὕβρεως, τοὺς δὲ τῶν ἐπ’ ἐκείνῃ ῥημάτων, τοὺς μὲν εἰδότας τὸ γενησόμενον, τοὺς δὲ τὴν ἐπὶ τοῖς πεπραγμένοις ἡδονήν. ποῖος γὰρ Ἕκτωρ ἀποκτείνας Πάτροκλον ἢ ποῖος Ἀχιλ- λεὺς Ἕκτορα τηλικοῦτον ἐφρόνησεν, ἡλίκον ὁ μαστροπὸς οὗτος, ὂν τὸ τῆς χαρᾶς ὑπερβάλλον λέγειν ἃ σιωπᾶν ἐχρῆν ἐξῆγε. γελῶν γοῦν καὶ πηδῶν καὶ τοὺς μάλιστα αὐτῷ συνήθεις περιβάλλων καὶ φιλῶν, ἐμὸν τοῦτο, ἐβόα· τὸ γὰρ δι’ ἐμὲ πραχθὲν ἐμὸν εἰκότως ἂν καὶ δοκοῖ καὶ λέγοιτο.

τίνος οὖν ἡ βουλὴ τούτῳ χάριν ἂν ἔχοι τῶν ἐφ’ ἡμᾶς Ὀπτάτῳ πρόφασιν [*](R II 406) ἑτέραν | ἐχόντων; γὰρ γὰρ ὁ Πάτροκλος τοῦ νου ταῖς αἰχμαλώτοις, αἲ τῶν αὑτῶν εἲνεκα κακῶν [*](14 Il. π 829 sq. | II. χ 330 sq. 22 Il. τ 302. cf. Diogen. prov. VII 47. Apostol. XIV 8) [*](2 δυσμενῆ Ρ sed η in ras m2 5 δὴ Ρ sed δη in ras m2 | ζητῶν Ρ sed η in ras m2 | δὴ inser Re cancellavi | ἀμύνηται Α sed ἀμυνεῖται in marg, ΙΒΜ Bong 7 χαρίτων χαρίτων inser C2 | αὑτὸν Β 8 ποιῶν Ρ sed π in ras m2 9 „πρόθυμος malim“ Re 11 τῶν – 13 δὲ in C2 17 ἐχρῆν om C | γ᾿ οὖν A) [*](19 εἰκότως ἂν ἐμὸν Ι 20 δοκῆ C δοκοίη V 23 num ἦν post αἰχμαλώτοις inserendum? | αὑτῶν Ρ sed ’ in ras m2 αὐτῶν ΙΒΜ | ἕνεκα Re)

τοῦτ’ ἐποίουν. εἰ γὰρ δή τις ἦν ὡς ἀληθῶς Ὀπτάτῳ τοῦ συνεδρίου λόγος, Σαβινιανὸν ἐξαλείφων ἐφαίνετ’ ἄν. μεῖζον γὰρ δὴ τῇ βουλῇ πρὸς αἰσχύνην εἷς τοιοῦτος ἢ πάντες οἱ τῇ φωνῇ τῇ Σύρων καλοῦντες τοὺς δεομένους αὑτοῖς ἰαθῆναί τι τῶν ξυλίνων ἀγγείων.

32. Κύων, φησίν, εἰμὶ τῆς βουλῆς. πῶς οὖν οὐ δάκνεις οὓς ἄξιον; οὗτοι δ’ ἂν εἶεν οἱ κακοὶ. κακίας δὲ εἴδη μυρία. μυρία. ἐν οἷς οὐδεὶς ἂν θείη δεσποτείαν ἀνδραπόδων εἰδότων ἐργάζεσθαι ξίφη, δι’ ὧν ἐστι καὶ σώζειν τὴν αὑτῶν καὶ προστιθέναι τοῖς οὖσι.

33. Καὶ πρὸς μὲν ὀπτᾶτον ταῦτα· Πρόκλον δὲ ἐβουλόμην μὲν καὶ νῦν ἐπαινεῖν, ὑβρίσαντα δὲ καὶ αὐτὸν καὶ ἐμὲ μειζόνως | καὶ σφοδρότερον, οὐδ’ εἰ [*](R II 407) σφόδρα βουλοίμην, δυναίμην ἂν μὴ φάσκειν ἠδικη- κέναι. ὃς ἐν δικαστοῦ τάξει καθήμενος καὶ δέον μὴ κραυγῇ τινων καὶ ταραχῇ καὶ συστάσει κρίνειν τὰς δίκας, ἀλλ’ ἀπὸ τῆς ἀληθείας, ἀπέκλινέ τε εὐθὺς ἐπὶ ταῦτα καὶ μέρος ὁ δικαστὴς ἐγένετο τῶν ἐπηρεαζόντων οὐκ ἐθελήσας ἀκούειν τῶν νόμων οἱ τὸν οἴσοντα τὴν ψῆφον ἴσον ἀμφοτέροις καθίζουσιν.

εἶπεν Ὀπτά- τό μὴ χρῆναι Θαλάσσιον ἐγγράφεσθαι καὶ προσέθηκε λοιδορίας. ἀνάμεινον τὸν τῶν ὑπὲρ ἐκείνου λεξόντων λόγον, μᾶλλον δὲ αὐτὸς οὗτος γενοῦ τὸ ταῖς αἰτίαις [*](6 Dem. c. Aristog. I p. 782,7 sq. 8 cf. p. 317,3 sq.; 326,19 11 cf. t. Ι 177,14 sq.; 180,19 12 cf. p. 328,11) [*](1 τοῦτο ΙΒΜ edd | ὡσαληθῶς Β 4 τῇ τῶν σύρων V at cf. t. Ι 138,12; 157,2 5 αὐτοῖς IBMV edd 8 οὐδ’ CI | ἂν εἷς θείη Ι 10 αὐτῶν Ι 11 μὲν om ΙΒΜ Bong 12 „post καὶ αὐτὸν videntur haec duo καὶ Θαλάσσιον deesse“ Re 13 ἐμὲ Ρ sed ε (2) in ras m4 16 καὶ (1)] μὴ δὲ Ι 17 ἐπέκλινε Ι άκε- κλίνετ᾿ Bong | τ’ Re om Bong 22 λοιδορίας; V | λεγόντων Bong 23 τὸ et 324,1 φέρον Α sed γρ τὰ et φέροντα in marg τὰ et φέροντα Va)

φέρον τὴν ἰσχὺν ἀπαιτῶν, τὰς ἀποδείξεις. ἀλλ’ οὐδέ- τερον βούλει· σιώπησον. νῦν δ’ εἰς μοῖραν μαρτύρων ἦγεν αὑτὸν καί, τὸ δεινότερον, ἀπέκρυψε τοῖς παρ’ αὑ- τοῦ τὸν ὀπτᾶτον. ὁ μὲν γὰρ πλὴν μαχαιρῶν εἶπεν οὐδέν, ὁ δ’ ἔνοχόν τε εἶναι θανάτῳ καὶ αὑτῷ | [*](R II 408) πολλὴν ἐπὶ τῆς τρίτης ἀρχῆς γενέσθαι σπουδὴν καὶ ἑλεῖν καὶ ἀποκτεῖναι δρασμῷ τε σωθέντα ἀλγῆσαι.