Oratio 42

ὑβρισθέντι φίλῳ καὶ κωλυθέντι τυχεῖν ὧν εἰκότως ἂν ἐτετυχήκει πρὸ πολλῶν τῶν μετεχόντων, ἥκω βοηθήσων, ὦ βασιλεῦ, τό τε τῆς φιλίας δίκαιον αἰδούμενος καὶ ἅμα μὴ σύ μου τῆς σιωπῆς καταγνῷς φοβούμενος. ἐλογίζου γὰρ ἄν, τίς ἂν εἴην πρὸς τοὺς ἄλλους ἐγὼ τὸν τρόπον ὁ περὶ τὸν τοιοῦτον ὀλιγωρίᾳ κεχρημένος.

ὡς μὲν οὖν οὐκ ἴσον εἷς ἀνὴρ ἐν τῷ [*](R II 389) συνεῖναι νέοις εἰς γῆρας | ἥκων καὶ συνέδριον ἀγανακτοῦν εἰ μὴ δόξει βέλτιον εἶναι τοῦ ματος, αὐτός τε ἐπίσταμαι καὶ τῶν ἄλλων οὐδεὶς ἀγνοεῖ· ἀλλ’ εἰ μὲν ἄλλος βασιλεὺς ἔμελλε τῶν τε λόγων ἀκού- σεσθαι καὶ τὸ δίκαιον ἐξετάσειν, ἔδεισα ἂν μὴ τοῦ τῆς [*](C = codex Chisianus) [*](A = Monacensis gr. 483 (Augustanus)) [*](Ρ = Palatinus gr. 282) [*](Ι = Marcianus append. XCI 2) [*](Va = Vaticanus gr. 81) [*](Β = Barberinus II 41) [*](Μ = Marcianus gr. 437) [*](V = Vindobonensis phil. gr. XCIII) [*](1 (??)δ ante ὑπὲρ Α, τοῦ αὐτοῦ V | θαλασίου Β (??)δ post θαλασσίου C (νε' in ras in marg m2), λόγος τριακοστὸς πέμπτος V rubr, κβ in marg Β rubr 8 οὖν om Bong | ἶσον Β) [*](10 βελτίων V)

3. Μικρὸν δὲ ἄνωθεν, ἵν’ εἰδῇς, ὡς εὐλόγως τε ἐγὼ φίλον τὸν Θαλάσσιον ἐποιησάμην τούτοις τε οὐδεμίαν ἐπιεικῆ πρόφασιν ἔχει τὸ πεπραγμένον.

| Ἐμὲ λόγων ἔσχεν ἐξ ἀρχῆς ἔρως, ὦ βασιλεῦ, [*](R II 390) διατρίψας δὲ ἐν τῷ φοιτᾶν οὐκ ὀλίγον χρόνον ἀγόμενος ὑπ’ ἀνδρῶν εὐδοκίμων ἐπὶ τὸ τῶν ὄντων μοι μετα- διδόναι πείθομαι καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων ἀμελήσας, ὡς κα τῶν πατρῴων ἐκπεσεῖν, δόξας τε ποιεῖν λόγους οὐ φαύλους εἰχόμην δεινῶς τοῦ πράγματος ἔχων λακα τῶν δεικνυμένων ἡμῖν Μάξιμον. τελευτήσαντος δὲ ἐκείνου καὶ τῶν λόγων ζητούντων τὸν ἀντ’ ἐκείνου δίδωσιν ἡ Τύχη τὸν ἠδικημένον ὑπὸ τοῦ συνεδρίου τουτονὶ Θαλάσσιον πολὺ βελτίω τοῖς ὅλοις ἐκείνου τοῦ [*](16 cf. p. 233,10 20 cf. ep. 842. 845) [*](3 κτησάμενος inser C2 5 τοῦτο om ΒΜ Bong | ὃ ante διαγνώσεται V 6 τὸν (2) om Bong 8 ἠδίκηκεν Α 9 δ’ Re | ἄρξομαι post ἄνωθεν inserendum quispiam coniciat coll Dem. Μία. p. 359,22; 566,22; Plat. Phil. p. 44 D, at cf. Themist. or. VII ρ. 84 d 10 δὲ C | οὐδὲ μίαν C 11 ἔχη ΙΒΜ sed in hoc η ex ει corr in ras 12 ἐξαρχῆς BV 14 τὸ scripsi auctore Re τῷ libri edd | ὄντων scripsi ἄλλων libri sed λόγων in marg Μ2, edd τοῖς ἄλλοις τῶν ὄντων (vel δοθέντων vel κτηθέντων) coni Re 16 πατρῴων ΙΜ 19 τὸν λόγον Ι | τὸν inser C2 τῶν ΙΒ num τιν’ ? 21 θαλάσιον Β)

μισθὸς δὲ αὐτῷ τούτων τὸ ζῆν ἐν τούτοις καὶ πᾶσαν ἡμῖν ἐπίστασθαι τὴν πόλιν, ὡς ἐπὶ τούτων διατρίβοι· τοῦ [*](R II 391) δέ γε διὰ χρημάτων | οὔτε δεῖται οὔτ’ ἐπιθυμεῖ γῆς τινος ἀποχρώσης αὐτῷ. πολλοὺς δέ γε πλούτου μέγεθος οὐδὲν ἵστησι, τῷ δὲ καὶ ἀνάλωμα γίνεται πολὺ περὶ τούσδε τοὺς λόγους πολλάκις ταὐτὰ κτωμένῳ. τὰ δὲ τοῦτο ποιοῦντα πολλά.

ἀλλ’, ὅπερ ἔφην, δῶρον ὤν μοι τῆς Τύχης Θαλάσσιος καὶ τὸν ἀπὸ τῆς Μαξίμου τελευτῆς λύσας φόβον τοὺς φθονοῦντας τοῖς τῶν πέλας ἀγαθοῖς ἐφ’ ἑαυτὸν ἐκίνει διὰ τὸ πειρᾶσθαι δυσκολιῶν ἀπαλλάττειν μοι τὸν βίον. καὶ παρα- καλοῦντες ἀλλήλους ἐφλυάρουν καὶ πρὸς τοὺς εὐχερε- στέρους τῶν ἀρχόντων ἔλεγον κακώς δῆλοί τε ἦσαν, εἰ δυνηθεῖεν, καὶ ποιήσοντες, ἑκάτερον ἀδίκως.

ἐνταῦθα δὴ παραινεῖ τις τῶν δοκούντων νοῦν ἔχειν ἕνα αὐτὸν [*](R II 392) γενέσθαι τοῦ συνεδρίου καὶ ταύτῃ τοὺς | συκο- φάντας ἀσθενεστέρους καταστῆσαι. γραφὴν μὲν γὰρ δικαίαν οὐκ ἐφοβούμεθα, τὸ δ’ ὑπάρχειν τισὶ ῥᾳδίως ἐπηρεάζειν οἷς ἐκεῖνο οὐκ ἔνι. χρῆται δὴ τῷ περὶ ταῦτα νόμῳ Θαλάσσιος, καθ’ ὃν γράμματα τῆς σῆς δεξιᾶς λαβὼν ταῦτ’ εἰς τὴν βουλὴν εἰσέπεμψε τῶν παρ᾿ ἐκείνης τευξόμενα. ἀναπηδήσας οὖν εὐθὺς Ὀπτάτος, [*](7 cf. ρ. 325,12 13 cf. ρ. 330,13 sq. 25 cf. ad p. 49,11) [*](9 ταὐτὰ scripsi auctore Re ταῦτα libri edd 10 τούτῳ Μ Bong 11 ὄν ΙΒΜ Bong 12 τύχης Bong 14 μου Β 18 δὴ om C 21 οὐ φοβούμεθα CB | δὲ ΙΒΜ edd 23 καθ’ — 25 Ὀπτάτος praemisso κείμενον in marg Ρ3 24 ταῦτα P3IBM edd 25 ἐκείνοις VaI | τευξόμενος Cobet Coll. 133 | εὐθὺς om Ι | ὀπτάτος bis libri Bong)

7. Καὶ τί δεινόν, ὦ ὀπτᾶτε; ἐλευθέρα μὲν αὐτῷ μήτηρ, ἐλεύθερος δὲ ὁ πατήρ, τροφὴ δὲ ἐν πλούτῳ μὲν οὔ, ἐν τάξει δέ. νῦν δὲ δὴ καὶ οὐσία τῶν θεῶν βουλομένων, ἣν οὔτε ἐν κύβοις οὔτε ἐν πότοις οὔτε ἐν λαγνείᾳ πεποίηκεν ἐλάττω, ἀλλ’ εὖ ποιῶν τοὺς δεο- μένους τῶν φίλων καὶ τοὺς πονοῦντας αὐτῷ περὶ τὰ παρὰ τῆς γῆς ἀνέχων διατετέλεκεν εἶναί τε νομίζων θεοὺς καὶ τἀν τῇ γῇ καθορᾶν, ὡς εἰκὸς τὸν ταῦτα πεπεισμένον, διάγει. γάμῳ τε ἐρρῶσθαι φράσας καὶ πᾶσιν ἀφροδισίοις παῖδα μὲν | ἔχειν ἐν ἐμοὶ νο- [*](R II 393) μίζει τῷ γέροντι, τῶν δ’ ἐν ταῖς ἄλλαις μίξεσιν ἡδο- νῶν ἥδιον τὸ μὴ τούτοις ἥδεσθαι.

ἵπποι δὲ καὶ ἅρματα καὶ σκηνὴ καὶ ἡνίοχοι καὶ πάντα ταῦτα ἀπέρ- ριπται, καὶ λοιδορεῖ μὲν οὐδένα τῶν τούτοις των, αὑτῷ δὲ ἕτερα προσήκειν ἡγεῖται. μαχόμενον δὲ οὐδεὶς αὐτὸν πώποτε εἶδεν ὑπὲρ ἀργυρίου καὶ χρυσίου οὐδ’ ἄγχοντα τραπεζίτας οὐδὲ θηρῶντα φεύγοντας οὐδὲ τοὺς ὑπ’ ἐκείνοις παῖδας οὐδὲ ἀδικοῦντας παίοντα.

αἰδοῦς δὲ ὅτι πλείστης ἠξίωται μὲν ὑπὸ τῶν παι- δευομένων νέων, ἠξίωται δὲ ὑπὸ τῶν ἐν τοῖς δικαστη- ρίοις τῷ ῥητορεύειν χρωμένων. ἔστι δὲ αἰδέσιμος μὲν τῇ ἡμετέρᾳ βουλῇ, τοιοῦτος δὲ <καὶ> τοῖς δι’ ἃς ἦρξαν [*](1 Luc. Peregr. 4 3 et 23 cf. ep. 842) [*](3 ὦ om B 5 δὴ om V 6 τόποις I | οὔτ᾿ (3) Re 10 τοὺς ante θεοὺς Va | καὶ τἀν] κἀν C | τὲ post εἰκὸς ΙΒ et inser A P εἰκός τε Μ Bong 13 δὲ ΙΒΜ Bong 16 τὸν Ι) [*](17 αὐτῷ IBMV Bong 20 τοῖς C | οὐδὲν V 22 ὑπὸ τῶν] τῶν ὑπὸ I | τοῖς om C 23 μὲν] καὶ Bong 24 καὶ inserui auctore Re)

10. Τοῦτον οὖν οὐκ εισιόντα ἑκόντα χρῆν ἀπε- λαύνειν, ἀλλὰ καὶ μὴ βουλόμενον εἰσάγειν οἴεσθαί τε [*](R II 304) διδόναι τι μᾶλλον αὐτὸν ἢ | λαμβάνειν καὶ κοσμεῖν μᾶλλον ἢ κοσμεῖσθαι καὶ μείζους ποιεῖν ἢ γίγνεσθαι. ἐνθυμοῦ γάρ, οἷον ἂν ἦν, ὦ βασιλεῦ, τὸ συνέδριον, οὐκ εἰς χρημάτων λέγω λόγον, ἀλλ’ εἰς τρόπων, εἰ τούτῳ πάντες ἐῴκεσαν. ἴσμεν δὲ καὶ τὴν Σπάρτην θαυμαζομένην ὑπὸ τῶν ἐν πλούτῳ πόλεων αὐτὴν δη- μοσίᾳ πενομένην πειθομένην τῷ θεῷ. εἶναι μὲν οὖν τοὺς ἐν τῇ βουλῇ Θαλασσίου πάντας εὐπορωτέρους ὁμολογῶ, εἶναι δέ τινα τοῦδε δικαιότερον οὔ φημι.

11. Τὸν δὴ τοιοῦτον Ὀπτάτος ἀπεώθει, τίς ὢν αὐτός; τίνος ἀμείνων; τίνος οὐ χείρων; τί καλὸν ἔχων εἰπεῖν ὑπὲρ αὑτοῦ; ὅς ἡνίκα μὲν ἐμάνθανε γράμματα, μίσει τῷ τούτων ἀποδρὰς εἴς τινα καταφυγὼν αἱμασιὰν ἔκειτο καὶ οὐκ ἐζητεῖτο τοῖς θεοῖς τῶν γονέων εἰδότων χάριν τοῖς αὐτὸν ἐκβαλοῦσιν. ἡ τροφὸς δὲ ἐθρήνει μέν, ἐθρήνει δὲ τὸ μὴ θρηνεῖσθαι παρὰ τοῖν τοκέοιν [*](4 cf. p. 289,11; 315,5 15 cf. t. IV 981,6 R. Tyrt. fr. 3 apud Diod. Sic. VII 3. Plut. Lyc. 30) [*](2 αὑτοῦ Re αὐτοῦ libri Bong 3 τοῦδε Va 4 καθη- γητάς Μ Bong qui μαθητάς ex Ι reponendum coni | μὲν om Bong 5 ὦ inserui 10 num μείζονα? 11 τὸ συνέδριον ὦ βασιλεῦ ΙΒΜ Bong 17 εἰδέναι C | τούτου CB 20 εἰπεῖν ἔχων V | αὐτοῦ Β 23 ἐκβάλλουσιν V)

ὁ δ’ ὁρῶν ἀδελφὸν πρεσβύτερον ἀγαπώμενον διὰ τὴν περὶ πάντα τὰ προσ- ἥκοντα προθυμίαν καὶ θεραπευομένους εὐχαῖς ὑπὲρ αὐτοῦ τοὺς θεοὺς παῖς ἔτ’ ὢν ἐτόλμησε μάγοις δια- λεχθῆναι καὶ τἀδελφοῦ τὸν θάνατον αἰτῆσαι παρ’ | αὐτοῦ τοῦ θανάτου τὸν μισθὸν αὐτοῖς ἥξειν λέγων [*](R II 395) καὶ τὸ μὴ δύνασθαι δοῦναι τῷ φάσκειν δώσειν ἐπαν- ὀρθῶν. ἁλοὺς δὲ τοιαῦτα ἐπιβουλεύων τὸν ἐπιβου- λευθέντα βοηθὸν λαβὼν τῇ φύσει ταύτην ἐκείνου δόντος τὴν χάριν ἀφείθη. καὶ μικρὸν ὕστερον, οἷα τὰ τῆς τύχης, ἀπῆλθον ὅ τε σώσας τὸν ἀποκτεῖναι βουλη- θέντα καὶ οἱ γονεῖς.

θάψας δὲ οὗτος ἀδακρυτὶ τοὺς γονεῖς καὶ γενόμενος τῆς οὐσίας κύριος καὶ παι- δείαν φυγὼν καὶ πονηροτάτοις συζῶν κἀντεῦθεν κτη- σάμενος τὸ μηδὲν αἰσχύνεσθαι προσπίπτων ἀνθρώποις πρεσβυτέροις καὶ μεμαθηκόσιν ἐρυθριᾶν καὶ νομίζουσιν αἰσχρὸν τὰς πρὸς τοῦτον μάχας τὸν οὐδέν, οὐκ ἔργον ἐξ ἀγορᾶς, οὐ ῥῆμα ἀπαίδευτον, οὐ τὴν ἐν τοῖς λοις ἀσχημοσύνην ὀκνοῦντα, βορβοροτάραξιν ἀτεχνῶς, ταῦτα τοίνυν ἐφόδια λαβὼν εἰς ἀναίδειαν τοὺς πολλοὺς καταστρεψάμενος δι’ ὕβρεων γίγνεται φοβερός. καὶ [*](22 Ar. Eq. 309 cum scholio) [*](2 ἀπέπεμψαν Ρ sed αν in ras m3 3 ἐχθρῶν ΒΜ sed in hoc γρ ἐχθρὸν in marg m2 | αὐτοῖς V 4 εἰσαγαγόντες Β | ὃ ΑΡ ὃ IBMV Bong 7 ἔτι Ι 11 ἁλοὺς Ρ sed ’ in ras m2) [*](16 ὁσίας Va 18 προσπίπτων Ι sed σ in ras m2 24 γίνεται IBMV Bong)

14. Πολλοῦ γὰρ ἄξιος ἐγένετο, τοῖς [*](R II 396) Αἰγυπτίοις. καὶ τοὺς τῆς ἀρχῆς | μῆνας ἐκείνης προσκυνοῦσι. κατορύττουσι μὲν οὖν τῷ λόγῳ καὶ ἀνορύττουσι κἀν ταῖς ἀποφράσι τῆς ἀρχῆς τὸν χρόνον ἔχουσι· τοσούτων κακῶν πέλαγος ἐπισχεῖν τὴν Αἴγυπτον τῶν μὲν ἀδίκων ἰσχυόντων, τῶν δ’ ἀδι- κουμένων προδιδομένων, τῆς δ’ ἀγορᾶς ἀπηνθηκυίας, τοῦ δήμου δὲ ἠμελημένου, λόγων δὲ πεφευγότων.

πῶς δ’ οὐκ ἔμελλον μετὰ Πτολεμαῖον τοιαῦτα ἠδικημένον; ὃν ἀποσπάσας ἐξ αὐτῶν τῶν ἀγαλμάτων ὑφ’ ὧν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἔζη δι’ εὐχῶν καὶ σπονδῶν καὶ θυσιῶν καὶ βιβλίων πορευόμενος ἦν τε ἤδη γηραιὸς ταῦτα αὐτῷ τὰ καλὰ τοῦ χρόνου συνειδότος, ἀλλ’ ὅμως τοῦτον ἥρπασεν ἐξ ἱερῶν, ἐπὶ δικαστήριον μετέθηκεν, ἀνεκρέμασε, χερσὶ βαρείαις ἔδραμε διὰ πλευρῶν τὴν τῶν οὐδαμοῦ πεπραγμένων ζητῶν ὁμολογίαν, μόνον οὐ πίνων τοῦ αἵματος οὐδὲ τὰς πολιὰς αἰδούμενος. [*](2 Dem. de cor.p. 308,6 7 cf. p. 180,1 11 sq. cf. p. 315,7 sq.) [*](1 πάλιν I | αὐτοῦ ΙΒΜ Bong | βελτίοσι Ι sed βελτί in ras m2 2 τῷ (2)] τὸ ΙΒΜ Bong 4 ἐγένετο om Bong) [*](6 προσκυνοῦσι,. Re | τῷ om Re 8 τοσοῦτον ω Ι | ἐπέσχε?) [*](13 ἀποσπάσαι Ι 14 σπονδῶν καὶ om V 17 τοῦτο V | πλευρῶν ἱερῶν ἐπὶ δικαστήριον, μετέθηκεν Bong 18 πληγῶν Μ) [*](19 πεπραγμένων Ρ sed ων per rasuram in ον corr et οις suprascr m3 | μόνον οὐ V μονονοὺ μονονοὺ Ι) reliqui libri edd) [*](20 οὐδὲ τὰς scripsi auctore Cobeto Coll 133 οὐδετέρας IV οὐδ’ ἑτέρας reliqui libri edd οὐδ’ ἐθείρας coni Re Anim | πολιᾶς C πολιᾶ'σ Ι)

τούτων δὲ πεπραγμένων, ὦ βασιλεῦ, πάντες μὲν συνήχθοντο τοῖς ἀνῃρημένοις νόμοις, οἷς δ’ ἐν λόγοις ὁ | βίος, καθ’ οὓς ἄν τις τῆς θείας ἅψαιτο φιλο- [*](R II 397) σοφίας, δρασμὸς ὑπὲρ τοὺς ὅρους τοὺς Αἰγυπτίους, ὡς οὐκ ὂν τὴν ὀργὴν τὴν τοῦδε διαφυγεῖν, εἴ τις ἐντὸς ἐκείνων ἁλοίη. καὶ οἱ τὰς δαιμονίους τε καὶ μακαρίους ποιούσας μαθήσεις παραδιδόντες, ᾧ μάλιστα νικᾷ τὰς ἄλλας ἡ Ἀλεξάνδρου πόλις, ᾤχοντο συγκαλυ- πτόμενοι ταῦτα τοῦ παραδείγματος πείθοντος, καὶ οἱ νέοι τοὺς ἡγεμόνας ἐπόθουν.

17. Καίτοι καὶ εἰ τοῖς ἄλλοις αὐτὴν βελτίω πε- ποιηκὼς ἐν τούτῳ μόνον λελύμαντο, δίκην σοί τε καὶ ἐκείνῃ μεγίστην ὤφειλεν ἄν, νῦν δὲ διὰ πάντων τεινε τὴν βλάβην. τοιγαροῦν ἐξεδέξατο τὴν ἀρχὴν φρουρά τε καὶ τὸ μηδέ, ὡς ἐβούλετο, ποιεῖσθαι τὴν ὁδόν, ἀλλ’ ἐν τοῖς τὸ σῶμα παρειληφόσι τοῦτο κεῖσθαι καὶ πρὸς τὴν ἐκείνων βούλησιν καἰ βαδίζειν καὶ μένειν καὶ ἐσθίειν καὶ μὴ καὶ καθεύδειν καὶ μή. ταυτὶ γὰρ ἑώρων καὶ αὐτὸς καὶ ὅ τι εἶχον ἐβοήθουν διὰ τῶν [*](3 II. ω 513 sq. 13 Amm. XXII 16,17 sq. cum notis Valesii 17 Dem. p. 120,19. 570,20) [*](2 δέξαιτο C sed το add m2 4 ἀπεκτονότος Re 9 ὑπὲρ Ι sed ὑ in ras m2 13 ἄλλας πόλεις ἡ Ι 17 ἐνὶ Cobet Coll. 134, at ἐν respondet usui Libaniano | μόνῳ Α Re 20 μὴ δὲ AIBMV) [*](21 τοῖς om Va | τὸ om Ι 23 καὶ καθεύδειν καὶ μή om C 24 ὅτι ΙΒΜ)

ἐλθὼν τοίνυν εἰς τὴν μεγάλην πόλιν καὶ πανταχόθεν ἄξιος [*](R II 398) εἶναι δοκῶν | τεθνάναι οἷς τε αὐτὸς ἐδεδράκει καὶ οἷς ἄλλων κατεψεύσατο, συμμάχων ὅμως εὐπόρησε τῶν Κλεάρχῳ μὲν ἐχθρῶς ἐχόντων, εἰδότων δὲ ὅτι τοῦτον ἐκεῖνος βούλοιτ’ ἂν ἀπολέσθαι. ἐσώζετ’ οὖν τῇ τινων δυνάμει ὁ τεθνάναι μὲν δίκαιος ὤν, ζῶν δέ, ὅπως ἀνιῷτο Κλέαρχος.

διαφυγὼν τοίνυν ἐγγὺς ὂν τὸ ξίφος ἁπάντων αὐτὸν οἰομένων εἴσω τε θυρῶν βιώσε- σθαι καὶ σχήσειν ἡσυχίαν καὶ λήξειν τῆς κατὰ τῶν κρειττόνων παροινίας αὐτῷ τῷ παρ’ ἐλπίδα σεσῶσθαι μιαρώτερος ἦν. καὶ τῶν ἐν τῇ βουλῇ τοὺς ἀρίστους ὑλακτῶν ἠγάλλετο νομίζων ἐντεῦθεν γοῦν ἔσεσθαι περιφανὴς δικαίας οὐκ οὔσης ἀφορμῆς, οἶόν τι τὸ τοῦ Θερσίτου περὶ Τροίαν ἦν.

20. Τί οὖν ἐστιν ὅ φημι; ὅτι τούτου τὴν βουλὴν ἐλευθεροῦν ἐχρῆν, ἀλλ’ οὐ δούλην ποιεῖν. οὐ γὰρ οἶδ’ ὅπως ἄν τις ἄλλως προσείποι τὸ νυνὶ γιγνόμενον. ὅταν γὰρ τὸ τούτῳ δοκοῦν παρ’ ἐκείνῃ νόμος ᾖ, πῶς οὐ τοιοῦτόν ἐστι; νῦν δ’ ὢν κάκιστος καὶ κορυφαῖος εἶναί τε βούλεται καὶ φησὶ καὶ τοὺς συγχωροῦντας ἔχει καὶ σοβεῖ καὶ ἀπειλεῖ καὶ διαμέμφεται καὶ τὸν [*](6 Sievers p. 258 sq. 14 [Isocr.] ad Demon. p. 8 c 16 cf. t. IV 943,12 R II. β 214) [*](3 ἐσ Μ 5 ηὐπόρησε C | τῶν] καὶ Va 6 δ’ PVaIBM edd 7 ἐσώζετο Ι 10 αὐτῶν C 12 παροινίας Ι sed οινι in ras m2 | παρελπίδα MV 14 γ’ οὖν Α 15 τὸ inser P3) [*](19 ἄλλως προσείποι ἄν τις ΙΒΜ Bong | γινόμενον V 20 ἦ Ρ sed η in ras m2 23 σοβεῖ reposui e libris (sed γρ φοβεῖ in marg Μ2) φοβεῖ edd)

21. Καὶ μαχαιρῶν | δή τινων ἐμέμνητο κἀκ [*](R II 399) τούτων ὄνομα περιῆπτε καὶ τὴν ἐκβολὴν ἐντεῦθεν ἐποιεῖτο. ὁ δὲ μαχαίρας μὲν οὐδεπώποτε εἰργάσατο, οὐδ’ ἔμαθε τὴν τέχνην, οὐδ’ εἶχεν, ἀλλ’ οὐδὲ ὁ πατὴρ οὐδέτερον. οἰκέται δὲ ἦσαν αὐτῷ ταῦτα ἐπιστάμενοί, καθάπερ Δημοσθένει τῷ Δημοσθένους πατρί. καὶ οὐδὲν ἐκώλυσε τὸν υἱὸν Δημοσθένους τὸν Δημοσθένη τὸ εἶναι τοιούτους αὐτοῖς οἰκέτας οὔτε προστῆναι τῶν Ἑλληνικῶν πράξεων οὔτε ῥύσασθαι πόλεις οὔτε ἀντι- τάξασθαι πρὸς τὴν Φιλίππου καὶ ῥώμην καὶ τύχην οὔτ᾿ αἴτιον γενέσθαι τῇ πόλει στεφάνων καὶ κηρυγ- μάτων ἀπολαῦσαι. εἶχον δὲ οὐ δεσπότας τῶν ἐν ταῖς τέχναις Ἀθηναίων τινὰς μόνον λέγειν, ἀλλὰ καὶ αὖ τοὺς ἀπὸ τεχνῶν ἥκοντας ἰσχύσαντας.

22. Ἀλλ᾿ ἀφῶμεν, εἰ δοκεῖ, τὸν Ἀθηναίων δῆμον καὶ τὴν πνύκα καὶ τὸ βῆμα καὶ τὸν Σόλωνα, τὰ νῦν δὲ ἐξεταζέσθω. τολμήσαι τις ἂν οὖν εἰπεῖν, ὡς ἅπαν τὸ συνέδριον εὐγενεῖς ἐκ τετραγονίας καὶ ἔτ’ ἀνωτέρω προγόνων ἀρξάντων καὶ πεπρεσβευκότων καὶ λελειτουρ- [*](1 II. θ 349. λ 36 8 Vit. Dem. p. 2,8 R 12 Plut. Dem. 30,5) [*](4 ὄνειδος? | περιῆπτε Ι sed ε (2) in ras m2 περιῆπται Bong 5 οὐδὲ πώποτε ABMV Bong | εἰργάσατο Ι sed εἰργα in ras m2 6 οὐδὲ (1) ΙΒΜ edd | οὐδ’ Re 9 Δημοσθένη reposui e libris Δημοσθένην edd 10 οἰκέτας Β sed οι in ras 4 litt m2 14 δ’ Re 15 αὖ τοὺς scripsi e PVa (et Vat. 84) αὐτοὺς reliqui libri sed γρ αὖ τοὺς in marg A edd 17 τῶν Va 18 πύκνα Cobet Coll. 134 at cf. t. II 566,13, ubi Herwerdenum (Mus. Rhen. LX 108) πυκνὶ scripbentem sequaris caveas | τα νῦν Ρ τανῦν ΙΒ Bong 19 τίς Α | οὖν om Bong 20 τετραγω- νίας Μ Bong num τριγονίας ut Dem. p. 1327,3 et Herodian. Ι 7,4? | ἀνωτέρωι Α 21 καὶ πεπρεσβευκότων om Bong)

23. Εἰ δέ με δεῖ καὶ ὀνομαστὶ μεμνῆσθαί τινων, περὶ μὲν τῶν νῦν ἄλλος ἂν ἴσως ἄμεινον εἴποι, τοῦ παρόντος γὰρ οἶμαι καὶ τὸ ταῦτα εἰδέναι, τῶν τέρων δὲ μεστὴ γῆ καὶ θάλαττα καὶ λέξω βεβοημένα καὶ ἃ μαθεῖν οὐδεὶς δέοιτ’ ἂν διὰ τὸ ἐπίστασθαι. Τυχαμένης ὁ τῶν ἔργων ἐπιστάτης ὁ Κρὴς χαλκοτύπου παῖς ἦν. καίτοι τίς οὐκ οἶδεν, ὅσος ἦν Τυχαμένης ἐν τῷ συνεδρίῳ; Ἀβλάβιος ἀπὸ τῆς αὐτῆς νήσου τὰ πρῶτα ὑπηρετῶν τοῖς ὑπηρέταις τοῦ τῆς Κρήτης χοντος, οὗτος ἀνήχθη μὲν ἐκεῖθεν καὶ πλέων ὑπὲρ ὀβολῶν ηὔχετο τοῖς ἐν τῇ θαλάττῃ θεοῖς, ἐλθὼν δὲ ἐκράτει τοῦ κρατοῦντος καὶ ὁπότ’ εἰς τὸ βουλευτήριον εἰσίοι, θεὸς ἐν ἀνθρώποις ἦν.

τέ δαὶ Φίλιππος; τί δαὶ Δατιανός; οὐ τοῦ μὲν ὁ πατὴρ ἐχόρδευεν, ὁ δὲ [*](5 Constantino cf. Exc. Vales. § 30 15 Eunap. vit. soph. p. 23,19 sq. (Zos. II 40). Amm. XX 11,3 18 Eunap. I. I. p. 25,13) [*](20 Zos. II 46 sq. 21 Amm. XVII 5,1) [*](21 ἐχόρδευεν] ἤτοι ἐκιθάριζεν V2 at cf. Ar Eq. 214 et 315 cum scholiis) [*](4 καὶ] num οὐ? | τοῦ om V | αὐτὸν CIBMV Bong 6 οὐδεπώποτε Ι οὐδὲ πώποτε reliqui libri edd | ἔχον τι] ἔχοντι Β | τί BV 7 τοῦτο ΙΒΜ edd 8 ὀνομαστὶ Re ὀνόματι libri Bong 10 „malim παντὸς“ Re 14 τις et 15 συνεδρίῳ Re 15 Ἀβλάβιος Re ἀβλαβῶς libri Bong | ταπρῶτα IBV 16 τοῦ om Μ sed in marg add m2 19 ὁπότε VaIBM edd 20 et 21 δὲ VaIBMV Bong 21 ἐχόρευεν Cobet Coll. 135 coll. Dem. p. 315,8 fortasse recte)

25. Καὶ τούτοις ἅπασιν οὓς κατέλεξα τὸ συνέδριον ἀνέῳξεν οὐδὲν ἕτερον ἢ τούτων δὴ τῶν σημείων ἡ τέχνη. τῷ δὲ τοῦτό τε ὑπάρχει καὶ τὸ διὰ τῆς πρὸς ἡμᾶς ὁμιλίας καὶ παιδείας τρόπον τινὰ γεγεῦσθαι. τῶν γοῦν ἐπιδεικνυμένων πολλοὶ πολλοὺς ᾔσθοντο βουλομένους τὸν ἄνδρα ἐν ἐπαινέταις λαβεῖν, ὡς ἂν ἐπιστάμενον μορφὰς λόγων ἀμείνους τε καὶ χείρους [*](2 Amm. XXII 3,4. Zos. III 10,5 | cf. p. 236 not. 1 | t. II 484,9 R Amm. XIV 7,9 et 16. XV 3,1. Zonar. XIII 9 5 ep. 1217. 281. Anth. Pal. VII 570. Amm. XXVII 8,10. XXVIII 3,6. cf. Sievers p. 127. 10 cf. 311,1 sq. 14 cf. p. 138,10) [*](1 ἐφύλαττεν ΑΡΙΒΜ Bong 2 ἐκτίνων ΒΜ | Δομετιανὸς reposui e VaIBMV δομιτιανὸς reliqui libri sed ε supra ι Ρ2, edd cf. Δομίτιε p. 287,5 3 καὶ om M Bong 4 πατρὸς] εἷς B | ἦν δὲ καὶ ΙΒΜ Bong 5 δουλκίτιος in ras P3 δουληίτιος Μ δουλαίτιος V 7 αὐτοῦ Ι 10 εἶπεν Α | κναφίον Ι | ἡμῖν om A sed in marg add m2 | ἐπεισέρχεται ἡμῖν P sed litt (β?) supra ἐπεισέρχεται et (α?) supra ἡμῖν eras, Va 13 οἷς V sed ex οὓς corr, ΒΜ Bong cf. t. II 551,10; t. II 456,17 R 17 γ᾿ οὖν A | πολλοὶ πολλοὺς ᾔσθοντο] „malim sublato prorsus vocabulo πολλοὶ) pro postremo legi ᾐσθόμην“ Re 18 ὡσὰν I ὡσὰν Β)

αὐτὸς τοίνυν οὗτος τίνων ἐστίν; ἆρά γε τῶν τὴν Ῥώμην κτισάντων ἢ τῶν τοὺς νόμους θέντων ἢ τῶν ὑπηκόους κτησαμένων ἢ τῶν τὸ κτηθὲν φυλαξάντων; οὐ μὰ Δία, ἀλλ’ ἦν τις Ὀπτάτος γραμμάτων διδάσκαλος, ὃς καὶ Λικιννίῳ τὸν παῖδα ταῦτα ἐδίδασκεν ἀπὸ δυοῖν ἄρτοιν καὶ τῆς ἄλλης τροφῆς ἣ τούτοις συνέζευκται. καί ποτε πορείας μένης εἰς Παφλαγονίαν αὐτῷ καταλύει μὲν παρά τινι καπήλῳ θυγατέρα τρέφοντι καλήν, ἣ καὶ ἐκίρνη, παθὼν δέ τι πρὸς τὴν ὥραν ἠξίου γαμεῖν καὶ πείσας εἶχεν. αὐτοῦ μὲν οὖν τοῦ Λικιννίου κρατοῦντος οὐδὲν ἦν αὐτῷ πλέον διὰ τῆς γυναικός, τῶν ἐκείνου δὲ ἡκόν- των εἰς ἕτερον μέγας τε εὐθὺς καὶ λαμπρὸς καὶ δαίμων καὶ ὕπατος ὁ τὴν γυναῖκα ἔχων. καὶ ἔδει δὴ [*](R II 403) δι’ | αὐτὸν ἐν τῷ θεάτρῳ πτερὰ λαβόντας ἀνθρώ- ποὺς μετὰ τῶν ὀρνίθων πέτεσθαι.

τῇ γυναικὶ δὲ ἄρα ἤστην ἀδελφὼ δύο χρηστὼ μέν, τὸ γὰρ ἀληθὲς [*](11 Λικιννιανὸν cf. Zos. II 20. Aurel. Vict. epit. 41,4. Hieron. chron. ab Abr. 2342 19 L. Ranius Acontius Optatus (a. 334) cf. Zos. II 40) [*](1 οὓς in οἷς corr P3 οἶς VaV | μέτεισιν Bong μέτεστιν libri | γρὺ Ι γρύ CBMV edd 2 δὴ scripsi e V om C δὲ reliqui libri edd 9 δί’ Re 10 Λικινίῳ CI Λικινίου BV λικινίᾳ Μ Bong 12 γινομένης V 13 παφλαυο ω νίαν Β ἦι 14 ἐκίρνά Va ἐκίρνει Β 16 Λικιννίου scripsi ex AI λικινίου reliqui libri edd 19 δὴ om Ι)

28. Ἵνα δὲ καὶ ὅθεν ταῦτα ἐπράχθη, μάθῃς καὶ μηδὲ τῷ δοκεῖν τῇ βουλῇ βοηθεῖν σεμνύνηται, μικρά τινα καὶ περὶ τούτου δίειμι.

Σαβινιανός τίς ἐστι μαστροπὸς νέων καλῶν ὑπὸ τοῦ χρόνου πρὸς τοῦτο μετενεχθείς, | ἕως δὲ ἀγἐ- [*](R II 404) νεῖος ἦν, μαστροπῶν αὐτὸς ἐδεῖτο. οὗτος πολλοῖς ἐν πολλαῖς πόλεσι ταῦτα ὑπηρετηκὼς οὐδενὶ τοσαῦτα ἔκα- μεν ὁπόσα Ὀπτάτῳ τούτῳ ἀθλίους μὲν ποιῶν πατέρας, ἀθλίους δὲ παῖδας, ἀθλίας δὲ μητέρας.

τοῦτο τοίνυν τὸ ἔργον αὐτὸν καὶ διὰ τῆς ἡμετέρας ἤγαγε καὶ τολμήσας εἰσελθεῖν εἰς τὴν τῶν παιδευομένων ἀγέλην πεῖραν προσάγων τισὶ καὶ χωρίζων τῶν ἄλλων καὶ πρὸς κίονί τινι λαλῶν καὶ τι καὶ θρασύτερον ποιῶν ὀφθεὶς ἀπηλαύνετο σωφρονεῖν δεῖν ἀκούσας ἢ εἰ μὴ δύναιτο, παρ’ ἄλλους ἐλθόντα θηρᾶν. ἠπόρησε μὲν οὖν οὐδὲ παρ’ ἡμῖν τῶν συνοργιουμένων, ἐλθὼν δὲ [*](13 Xen. Conv. 8,5 17 cf. p. 256,12) [*](1 αὐτῶν CIB αὖτῆς Μ Bong 3 αὐτοῖς Ρ sed τ et ις in ras m2 7 τοῖς αὑτοῦ scripsi τῷ σαυτοῦ CA τῶ σαυτοῦ PVaIBM sed in hoc γρ τὸ σαυτὸν in marg m2 τὸ σαυτοῦ V τὸ σαυτὸν Bong περὶ σαυτοῦ Re 11 μὴ δὲ AIBMV | βοηθεῖν τῇ βουλῆ Β βοηθεῖν om Μ Bong 23 δεῖν om Bong)

30. Καὶ ὅτι ταῦτα οὕτως ἔχει, μάρτυρας οἷς οὐκ ἂν ἀπιστήσαις, παρέξομαι τοὺς μὲν τῶν πρὸ τῆς ὕβρεως, τοὺς δὲ τῶν ἐπ’ ἐκείνῃ ῥημάτων, τοὺς μὲν εἰδότας τὸ γενησόμενον, τοὺς δὲ τὴν ἐπὶ τοῖς πεπραγμένοις ἡδονήν. ποῖος γὰρ Ἕκτωρ ἀποκτείνας Πάτροκλον ἢ ποῖος Ἀχιλ- λεὺς Ἕκτορα τηλικοῦτον ἐφρόνησεν, ἡλίκον ὁ μαστροπὸς οὗτος, ὂν τὸ τῆς χαρᾶς ὑπερβάλλον λέγειν ἃ σιωπᾶν ἐχρῆν ἐξῆγε. γελῶν γοῦν καὶ πηδῶν καὶ τοὺς μάλιστα αὐτῷ συνήθεις περιβάλλων καὶ φιλῶν, ἐμὸν τοῦτο, ἐβόα· τὸ γὰρ δι’ ἐμὲ πραχθὲν ἐμὸν εἰκότως ἂν καὶ δοκοῖ καὶ λέγοιτο.

τίνος οὖν ἡ βουλὴ τούτῳ χάριν ἂν ἔχοι τῶν ἐφ’ ἡμᾶς Ὀπτάτῳ πρόφασιν [*](R II 406) ἑτέραν | ἐχόντων; γὰρ γὰρ ὁ Πάτροκλος τοῦ νου ταῖς αἰχμαλώτοις, αἲ τῶν αὑτῶν εἲνεκα κακῶν [*](14 Il. π 829 sq. | II. χ 330 sq. 22 Il. τ 302. cf. Diogen. prov. VII 47. Apostol. XIV 8) [*](2 δυσμενῆ Ρ sed η in ras m2 5 δὴ Ρ sed δη in ras m2 | ζητῶν Ρ sed η in ras m2 | δὴ inser Re cancellavi | ἀμύνηται Α sed ἀμυνεῖται in marg, ΙΒΜ Bong 7 χαρίτων χαρίτων inser C2 | αὑτὸν Β 8 ποιῶν Ρ sed π in ras m2 9 „πρόθυμος malim“ Re 11 τῶν – 13 δὲ in C2 17 ἐχρῆν om C | γ᾿ οὖν A) [*](19 εἰκότως ἂν ἐμὸν Ι 20 δοκῆ C δοκοίη V 23 num ἦν post αἰχμαλώτοις inserendum? | αὑτῶν Ρ sed ’ in ras m2 αὐτῶν ΙΒΜ | ἕνεκα Re)

32. Κύων, φησίν, εἰμὶ τῆς βουλῆς. πῶς οὖν οὐ δάκνεις οὓς ἄξιον; οὗτοι δ’ ἂν εἶεν οἱ κακοὶ. κακίας δὲ εἴδη μυρία. μυρία. ἐν οἷς οὐδεὶς ἂν θείη δεσποτείαν ἀνδραπόδων εἰδότων ἐργάζεσθαι ξίφη, δι’ ὧν ἐστι καὶ σώζειν τὴν αὑτῶν καὶ προστιθέναι τοῖς οὖσι.

33. Καὶ πρὸς μὲν ὀπτᾶτον ταῦτα· Πρόκλον δὲ ἐβουλόμην μὲν καὶ νῦν ἐπαινεῖν, ὑβρίσαντα δὲ καὶ αὐτὸν καὶ ἐμὲ μειζόνως | καὶ σφοδρότερον, οὐδ’ εἰ [*](R II 407) σφόδρα βουλοίμην, δυναίμην ἂν μὴ φάσκειν ἠδικη- κέναι. ὃς ἐν δικαστοῦ τάξει καθήμενος καὶ δέον μὴ κραυγῇ τινων καὶ ταραχῇ καὶ συστάσει κρίνειν τὰς δίκας, ἀλλ’ ἀπὸ τῆς ἀληθείας, ἀπέκλινέ τε εὐθὺς ἐπὶ ταῦτα καὶ μέρος ὁ δικαστὴς ἐγένετο τῶν ἐπηρεαζόντων οὐκ ἐθελήσας ἀκούειν τῶν νόμων οἱ τὸν οἴσοντα τὴν ψῆφον ἴσον ἀμφοτέροις καθίζουσιν.

εἶπεν Ὀπτά- τό μὴ χρῆναι Θαλάσσιον ἐγγράφεσθαι καὶ προσέθηκε λοιδορίας. ἀνάμεινον τὸν τῶν ὑπὲρ ἐκείνου λεξόντων λόγον, μᾶλλον δὲ αὐτὸς οὗτος γενοῦ τὸ ταῖς αἰτίαις [*](6 Dem. c. Aristog. I p. 782,7 sq. 8 cf. p. 317,3 sq.; 326,19 11 cf. t. Ι 177,14 sq.; 180,19 12 cf. p. 328,11) [*](1 τοῦτο ΙΒΜ edd | ὡσαληθῶς Β 4 τῇ τῶν σύρων V at cf. t. Ι 138,12; 157,2 5 αὐτοῖς IBMV edd 8 οὐδ’ CI | ἂν εἷς θείη Ι 10 αὐτῶν Ι 11 μὲν om ΙΒΜ Bong 12 „post καὶ αὐτὸν videntur haec duo καὶ Θαλάσσιον deesse“ Re 13 ἐμὲ Ρ sed ε (2) in ras m4 16 καὶ (1)] μὴ δὲ Ι 17 ἐπέκλινε Ι άκε- κλίνετ᾿ Bong | τ’ Re om Bong 22 λοιδορίας; V | λεγόντων Bong 23 τὸ et 324,1 φέρον Α sed γρ τὰ et φέροντα in marg τὰ et φέροντα Va)

καὶ τίς ταῦτα τόπος ἢ χρόνος οἶδεν, ὦ Πρόκλε; ποῖον ἔθνος; τίς πόλις; τίς οἶκος; τίς ἀνήρ; τίς παῖς; τίς γέρων; τίς γυνή; τίς δοῦλος; τίς ἐλεύθερος; καὶ μὴν ἔδει μὲν ἡγήσασθαι τῆς τιμωρίας γραφήν, ἡ δ’ οὐκ ἂν ἦν μὴ ὄντος τοῦ γραφομένου. ποῦ τοίνυν ἡ γραφή; τίς δ’ ὁ ταύτην ἀπενεγκών; ποῖος μὲν φόβος ἐποίησε τὸν δρασμόν; τίς δὲ κατήγορος τὸν φόβον; ποῖον δὲ πάθος τὴν αἰτίαν; τίς τίνα διὰ τοῦτον ἐπέν- θησε; τίνι τί τῶν πραγμάτων χεῖρον ἔσχε; τίς τὶ διὰ τοῦτον προσδοκήσας χαλεπὸν εἰς δικαστήριον ἤγαγεν;