Oratio 4

Πολλάκις ἐν τῷ τοῦδε δικαστηρίῳ λῆρος ὑπ’ [*](R 208) αὐτοῦ κεκλημένος ἐν τῷ ὑμετέρῳ τούτῳ πειράσομαι δεῖξαι πολὺ τοῦτο τὸ ῥῆμα τῆς ἀληθείας ἀφεστηκὸς οὕτω μεγάλοις τοῖς ἐλέγχοις, ὥστ’ αὐτὸν τοῦτον τὸ μὴ ἔχειν ἀντειπεῖν ὁμολογῆσαι τῇ σιωπῇ.

εἰ μὲν οὖν ἅπας ὅστις εἰς γῆρας ἧκεν, οὗτος ἐξέπιπτε τοῦ φρονεῖν καὶ τῆς φύσεως οὗτος ἦν νόμος τὸν ἐκεῖνο λαβόντα τοῦτο οὐκ ἔχειν, μάλιστα μὲν οὖν οὐδ’ οὕτως ἐχρῆν ὑπερφρονεῖν οὐδ’ ὀνειδίζειν οὐδὲ κακίαν τοῦ

εἰ δ’ ἔστι φρονεῖν καὶ πρὸς τοῦτο προβάντα χρόνου καὶ πολὺ πλείους τῶν [*](4) τοῦτο παθόντων οἱ μὴ παθόντες εἰσί, τί δεῖ κατὰ τῆς [*](R 209) ψυχῆς τὴν ἡλικίαν | λαμβάνειν καὶ νομίζειν τὸ γῆρας ἐν αὑτῷ καὶ τὸ ληρεῖν κομίζειν;

ἢ σὺ τολμήσεις εἰπεῖν, ὡς ἐλήρει μὲν Πλατῶν, ἐλήρει δὲ Ἰσοκράτης, ἐλήρει δὲ Σοφοκλῆς, οὐκ ἐσωφρόνει δὲ Γοργίας, οὐκ ᾔδει δ’ ἑαυτὸν ὁ Τυανεὺς ἐκεῖνος;

Ὅμηρος δὲ τί μαθὼν εἰς Ἴλιον ἄγει τὸν Πύλιον γέροντα τὸν τοῖς τε Λαπίθαις συνηγωνισμένον καὶ μετὰ τῶν Ἀτρειδῶν πλέοντα; ἦ ἵνα γέλωτα παρέχῃ τοῖς Ἀχαιοῖς ἐν ταῖς ὑπὲρ τῶν ὅλων βουλαῖς ἐκφερόμενος τοῦ δέοντος;

ἀλλ’ ἕνα μή τις τῶν σοὶ παραπλησίων ὑπολάβῃ τι τοιῦτον ἀκούων τὸ μετὰ δὲ τριτάτοισιν ἄνασσε, διὰ τῆς εὐχῆς Ἀγαμέμνονος ἅπαν τοῦτ’ ἀνεῖλεν, ἣν ἐποιήσατο πρὸς τὸν Δία καὶ τὸν Ἀπόλλω καὶ τὴν Ἀθηνᾶν νίκην αἰτῶν. ἀφεὶς γὰρ Αἴαντα τὸν Λοκρὸν καὶ τὸν μέγαν καὶ τὸν Τυδέως καὶ αὐτὸν τὸν Ἀχιλλέα [*](7 Cf. [Lucian.] Macrob. § 21 | [Luc.] l. l. § 23 8 Cf. [Luc.] l. l. §§ 24 et 23. Plin. n. h. VII § 156 9 Philostr. vit. Apollon. Tyan. VIII 29 p. 171 10 Cf. [Lucian.] l. l. § 3 11 II. α 269 15 II. α 252 16 ΙΙ. β 371 sq.) [*](3 τοῦ χρόνου edd χρόνον Μο | πολλοὶ Ι 4 τούτω Ι 6 ἁυτῶι in textu, γρ ταὐτῶ in marg A ταυτῶ PBMMo Βong ταυτὸ Ι 7 πλάττων Ι | ἐλήρει δὲ] καὶ ΒΜ | ἰσοκράτης Α σωκράτης Μ σωκράτης PIBMo 8 η in σοφοκλῆς in ras duarum litterarum C v 10 παθὼν Bong 11 συναγωνισά- μενον Bong 12 ἄγοντα Μο | ἦ scripsi ἢ libri edd 13 a φερόμενος Μο ἐκφερόμενον Re 14 ὑπολάβοι ΒΜ sed in hoc οι in ras | τί CAIMo om V 15 δὲ om BM τ tertium in τριτάτοισιν in ras C v 18 Αἴαντε vel Αἴαντας Gasda 19 καὶ secundum inser P4 om CAVUMo Re)

7. Εἶεν. ἀλλ’ ἐκεῖνα μὲν ἀρχαῖα καὶ παλαιά, τί δαὶ Ἡρώδης ὁ Ἀθηναῖος ὁ πονεῖν είδώς, ὁ τῷ θη- [*](4) σαύρῳ πλούσιος; τί | δαὶ ὁ Σπαρτιάτης σοφιστὴς ὁ [*](R 210) τῷ πίνειν εὐπορώτερος εἰς λόγους γιγνόμενος; τί δ’ ὁ παρ’ ἐκεῖνον μὲν οὐ φοιτήσας, παρ’ ἔνα δὲ τῶν νου μαθητῶν, ὁ Καππαδόκης, ᾠ καὶ τεθνεῶτι τῶν βασιλέων τις τὸν νεκρὸν τιμήσας ἀπέπεμψε;

τού- . του μακροβιώτερος ἦν, ᾧ πολλή τις ἡ παρὰ τῶν προ- λόγων δόξα παρευδοκιμούντων τοὺς ἀγῶνας αὐτῷ. οὗτος τοίνυν ὁ Αἰγύπτιος οὐκ ἐν πλούτῳ μὲν ἀπῆλθεν, ἀφῆκε δὲ τὴν ψυχὴν ἄνευ πλάνης.

Ἀλλὰ τῶν ἐνταῦθά με βούλει μεμνῆσθαι; οὐκοῦν ὑγιαίνων μὲν Αἰδέσιος τὰς φρένας ᾤχετο, ταὐτὸ δὲ ὑπῆρξε τοῖς μετ’ ἐκεῖνον; ὧν ἐγὼ τῷ πρεσβυτέρῳ τὸν ἴσον βεβίωκα χρόνον καὶ οἶδά γε θρηνήσας αὐτὸν ὑπὲρ τοὺς ἄλλους, νέος τῶν ἐκείνου ῥευμάτων ἀποστερού- μενος· καίτοι ληροῦντος ἀπελθόντος τί θρηνεῖν ἔδει; ἀλλ’ οἶμαι τὸν σοφιστὴν εὑρίσκομεν καθ’ ἑκάστην ἡμέ- ραν ἐπιδιδόντα.

10. Ἀλλ’ ἐγὼ ληρῶ καὶ παραφρονῶ καὶ γήρᾳ [*](R 211) τοῦτό μοι συμβέβηκεν· εἶτ᾿ ἐν τοσάύτῃ πόλει | σοὶ μόνῳ τοῦτ’ ἀνεφάνη, τοὺς δ’ ἄλλους ἔλαθε τοὺς προσ- αγορεύοντας, τοὺς προσιόντας, τοὺς συγκαθημένους, τοὺς ὁμιλοῦντας, τοὺς λαλοῦντας, τοὺς ἐν ταῖς ἐπι- δείξεσι πάντα ποιοῦντας; οἳ πότ’ ἂν ὑπήκουσαν ἀν- θρώπῳ μεθύοντι καὶ πρὸ τῆς τῶν οἰκείων φροντίδος τὰς ἐμὰς φλυαρίας ἔθεντο;

11. Ἀλλ’ ἐάσωμεν, εἰ δοκεῖ, τὴν εἰς χρόνον ζημίαν. περὶ δὲ τῶν παῖδας τοὺς αὑτῶν εἰσαγόντων καὶ παρα- διδόντων, παῖδες δὲ καὶ πρὸ τῶν ψυχῶν τοῖς πατράσι, τί τις ἂν φαίη; καὶ γὰρ εἰ τοὺς ἀπόντας τὸ πρᾶγμα διέφυγε, (καίτοι πῶς ἂν τοῦτό γε ἠγνοήθη;) τοῖς παροῦσιν ἔκδηλον ἂν ἦν.

ἔστιν οὖν ὅστις εἵλετ ἂν ὃν ἐγέννησε κατακρημνίσαι; καὶ βορβόρου μὲν οὐκ ἂν ἔδωκε πιεῖν, τῶν δὲ ἀπὸ τῆς ἐμῆς ἀφροσύνης; οὐκ ἔστι ταῦτα, οὐκ ἔστιν· οὐδ’ ἂν κρατήσαις εἷς ὢν καὶ οὗτος πίθηκος τοσούτων μὲν γονέων, τοσούτων δὲ πόλεων, οὕτω δὲ πολλῶν ἐθνῶν. οὐδὲ γὰρ εἰ Δάφνην ταύτην τὴν οὕτω καλὴν καὶ δένδρεσι καὶ κήποις καὶ πηγαῖς καὶ καταγωγαῖς ἀηδὲς εἶναι λέγοις χωρίον, περιέσῃ τῆς ἀληθείας.

13. Βούλεσθέ με προσθεῖναι | ταῖς ἀποδείξεσιν, ἢ [*](2 μοι τοῦτο ΙΒΜ Bong | συμβέβηκε Re | εἶτα ΙΒΜ 4 προσιόντας in προσόντας corr Α2 5 τοὺς λαλοῦντας om Bong 6 οἳ <πῶς> α ποτ’ Cobet Mnem. V 105 (= Coll. 101), recte | ἤκουσαν ἀνθρώπου μεθύοντος Μο 7 μεθιέντι Gasda 9 ἐάσομεν Μο | ἐσ Ι 10 ἑαυτῶν Ι αὐτῶν ΑΡΜο | εἰσα- γαγόντων Β 12 τίς CAPMo 13 καίτοι γε ΙΜ Bong | τοῦ Ι 14 δῆλον ἦν ἄν Μο 17 σαῖς in κρατήσαις in ras P3 κρατήσας U 21 καὶ om Bong | λέγεις ΡΒΜ (in hoc tamen ε in ras) Bong 23 ει et ε in ἀποδείξεσιν in ras P3 ex o γρ η et α ut videtur | εἰ A εἰ CPMo)

τί δαί; τοὺς φοιτῶντας ὡς ἡμᾶς οὐκ οἶδα, καὶ τίνος ἕκαστος καὶ πόθεν, ὀνόματά τε αὐτῶν καὶ τύχας, καὶ τίνι μὲν αὐτῶν ἔνι χρήματα, τίνι δὲ οὔ; ἀλλ’ ἐπὶ τὸ δειπνεῖν ἐρχόμενος ἐμνήσθην τοῦ σιτίου μὲν ὡς ποτοῦ, ποτοῦ δὲ ὡς σίτου; καὶ τί δεῖ περὶ τὰ τοιαῦτα διατρίβειν, ἀλλ’ οὐκ ἐξ ὧν αὐτῶν δεῖ, καλῶς τὴν κατηγορίαν ἐλέγχειν; ἐὰν γάρ με λάβῃς ἀγνοοῦντα, τίς εἶ σὺ καὶ τίνων γέγονας, μαίνεσθαί με μᾶλλον ἢ τὸν Ὀρέστην λέγειν.

15. Κώμη τις ἤνεγκέ σοι τὸν πατέρα, φυγὼν | δὲ ἐκεῖνος πόνους τοὺς τῷ γεωργῷ προσήκοντας καὶ κατὰ τοῦτο τήν τε γῆν ἀδικήσας οἷς τε τῶν καρπῶν μέλει θεοῖς θυρωρὸς ἄρχοντος κιναίδου καθίσταται καὶ ᾧ κιναίδων ἔδει, καὶ τὸ τὰ τοιαῦτα τοῦτον ὑπηρετεῖν δύνασθαι δοῦλον αὐτῷ τὸν ἄρχοντα ποιεῖ, τοῦτο δὲ τούτῳ χρυσίον.

γενόμενος δὲ Εὐτροπίου τοῦδε πατήρ, δέον τὸν υἱὸν ἀποδοῦναι δικέλλῃ καὶ σμινύῃ καὶ βουσὶ καὶ ἀρότρῳ, καὶ διὰ τοῦδε τὴν γῆν ἀδικεῖν ἠξίου μεταθεὶς αὐτὸν ἐπὶ μουσεῖα καὶ λόγους οὐκ οὔσης τοῖς διδασκάλοις ἐξουσίας οἷς βούλοιντο κλείειν τὰς θύρας.

καὶ πάλιν αὐτὸς ἦν ὁ πατήρ, διὰ μὲν τῶν προτέρων τὴν Δήμητραν ἀδικῶν, τῷ δὲ τῶν μισθῶν ἀποστερεῖν τὰς Μούσας. οὔκουν ἔχοι τις ἂν εἰπεῖν τὸν λαβόντα. καὶ ταῦτα ἐποίει παρόντων χρημάτων ἀπὸ τῆς διακονίας ὧν ἔφην, τῆς μὲν τῶν οὐκ εἰσπρατ- τόντων ἀπολαύων ἐπιεικείας, τῆς δὲ τῶν δεινὰ πάσχειν λεγόντων καταφρονῶν ὀργῆς.

ὢν δὲ οὗτος ὁ λίθος [*](R 214) μεγάλης αἴτιος | τοῖς διδάσκουσι ταλαιπωρίας ἔχων αὐτὸς οὐδὲν ἄγεται μὲν ἐπὶ τὴν τῶν νόμων μάθησιν, ὃ τῶν τὴν διάνοιαν βραδυτέρων ἐστίν. ὢν δὲ καὶ ἐν ἐκείνοις λίθος διφθέρας μὲν παχείας τε καὶ πλατείας τὰ γόνατα βαρυνούσας ἔφερεν, ἴδη δὲ τοῦ τῶν συνη- [*](1 τίς CAPIB 2 ἐκεῖ Ι 5 ι prius in κιναίδων o in ras Μ2 | τὸ scripsi e VMo τωι C τῶ Ρ sed ὁ m3 suprapos τῷ reliqui libri edd | τὰ om V 6 αὑτῷ edd αὐτὸν τῶ ἄρχοντι m2 supra αὐτῶ τὸν ἄρχοντα Ρ τώ ἄρ- χοντι U 7 τοῦ δὲ Μο 8 ἀποδοῦναι τὸν υἱὸν Re | σμινύνῃ Μ 9 υσι in βουσὶ in ras Ρ3 10 ἐπὶ τὰ μουδεῖα Μο 11 acu- tus supra α et οις in διδασκάλοις in ras P3 13 ν in δήμη- τραν in ΑΡ erasum Δήμητρα Re 14 ἔχει CAPI | τίς CA1 19 διδασκάλοις Re 23 δὲ om Μο)

19. Ἀρά σοι δοκῶ ληρεῖν ἐν τούτοις ἢ τῶν ἀληθῶν ὑπὸ τῆς ἡλικίας ἐκφέρεσθαι, ἀλλ’ οὐκ αὐτὰ τὰ ὄντα διὰ πάσης ἀκριβείας ἐν τούτοις εἰρηκέναι τά τε τοῦ πατρὸς τά τε σά; καίτοι τοῦ γε παραφρονοῦντος ἦν ἕτερα ἀνθ’ ἑτέρων λέγειν καὶ μηδ’ αὐτὸ τοῦτ’ εἰδέναι, ὅτι ἀνθ’ ἑτέρων ἕτερα. εἰ μὲν οὖν τοῦτο πέπονθα, δεῖξον καὶ οὐκ ἀδικεῖς· εἰ δ’ οὐκ ἂν δύναιο, πῶς οὐκ ἠσέλγαινες;

20. Εἶμι δὴ καὶ διὰ τῶν λοιπῶν, σὺ δέ με παρα- τηρεῖν. ἐδόκεις εἶναι δίκαιος Κυνηγίῳ λειτουργεῖν καὶ τῇ ’κείνου ψήφῳ | τῶν βοηθούντων ἦσθα. ταύτης [*](R 215) τῆς ψήφου τὸ δίκαιον βοηθείαις ἀδίκοις ποιήσας ἀσθενὲς καὶ καταναγκάσας τὴν βουλὴν εἰς ἑαυτὴν γενέσθαι κακὴν ἄρχων ἡμῖν ἀφῖξαι, οὐ μισθὸν ἀρετῆς τὴν ἀρχὴν λαβών. οὔτε γὰρ ἐν πολέμῳ σύ γε λαμ- πρός, οὐδὲ γὰρ στρατιώτης σύ τις, οὔτ’ ἐν τοῖς διὰ λόγων ἀγῶσιν, ὀλίγον γὰρ δὴ τῶν ἐν ταῖς εἰκόσι ῥη- [*](15 Cf. Hydat. chron. ed. Mommsen chron. min. saec. IV—VII t. 2 p. 15, 18. Gothofr. Pros. Theod. p. 356.) [*](1 συνεῖπε δὲ Μο 3 ἐδόκει τι(??)ν α (τίσιν α Β) χρήσιμος ΒΜ Bong 4 αὐτοὺς Μο 7 ἀληθίας Ι 9 τοῦτο γε Μο 10 ἕτερον ἀνθ’ ἑτέρου Re | μηδὲ ΙΜ | τοῦτο ΙΒΜ Bong | γινώσκειν Ι 11 α in πέπονθα in ras ex ε P3 12 δὲ ΙΒ 13 ἡ in ἠσέλγαινες in ras Μ2 14 δὴ] δεῖ Ι δὲ Bong 16 βουλευόντων Μο | ὴῖσθα C 17 ἐποίησας Re 18 α ultimum in καταναγκάσας in ras C v | ἑαυτήν τε V 19 γενέσθαι] εἶναι U 21 γὰρ om V 22 o in ὀλίγον ex ω corr C n ὀλίγων Bong | εἰκόσι ex εἴκοσι corr C8)

ἀλλ’ ἥκεις ἐωνημένος, ὅπερ ἂν καὶ σοῦ τις φαυλότερος, καὶ τὴν τιμὴν οἴκοθεν ἅπασαν οὐ καταβαλὼν δοῦλος εἶ τῶν δεδανεικότων συγκαθημέ- νων, συνδειπνούντων, ἐπικειμένων, ὅ τι βούλοιντο κε- λευόντων, νυττόντων, εἰς κλοπὰς ἐπεγειρόντων.

καὶ διὰ τοῦτο τὸ δάνεισμα νόμοι τε παραβαίνονται καὶ χάριτες πονηραὶ δίδονται, καὶ νίκας καὶ ἥττας οὐ συμ- βαινούσας τοῖς νόμοις δέχεται τὸ δικαστήριον, καὶ ὁ τοῖς ὑπηρέταις ἐπιτάττων καὶ θυμούμενος ὑπ’ ἐκείνοις τέ ἐστι καὶ ταῖς ἐκείνων ὀργαῖς, κἂν μὴ τὸ δοκοῦν σφίσι καταπραχθῇ καὶ ταχέως, ἐβρόντησαν.

φημὶ [*](R 216) δέ σε καὶ ταπεινὸν εἶναι καὶ ὑβριστήν· τὸ | μὲν γὰρ ἃ σύνοισθα σαυτῷ ποιεῖ, τὸ δ’ ἵν’ ἐκεῖνο κρύ- πτηται, γίγνεται, καὶ ἔστι τὸ προπηλακίζειν παραπέ- τασμα ταῖς κλοπαῖς. μᾶλλον δὲ οὐδὲ κλοπὰς τό γε σὸν ἄξιον καλεῖν· ὁ μὲν γὰρ κλέπτης ὅπως ὑφαιρού- μενος λήσει, ζητεῖ καὶ τὴν ἴσην ποιεῖται σπουδὴν περί τε τὸ λαβεῖν καὶ τοῦτο· σὺ δὲ τὰ τῶν ἀπαιτούντων ἃ δεδώκασι μιμῇ καὶ διὰ τῶν πόλεων χωρεῖς ἀγείρων, ἔχων τοὺς προδρόμους πρὸς τὰς βουλὰς βοῶντας· ἢ δότε ἢ ἀπολεῖσθε· ὁ γὰρ αὐτίκα ἥξων οὗτος πρᾷος μὲν τοῖς διδοῦσι καὶ πατήρ, χαλεπὸς δὲ τοῖς τοῦτο μὴ ποιοῦσι καὶ σκορπίος.

καὶ ὡς οὐ ψεύδομαι, μαρτυροῦσαν μὲν ἔχω Χαλκίδα τὴν δε- ξαμένην πληγὰς πεπραμένας, μαρτυροῦσαν δὲ τὴν Ἀπα- [*](3 καταλαβὼν Βοng 4 ι prius in ἐπικειμένων corr ex ει C v 7 ἥττας καὶ νίκας Ι 9 καὶ om Μο | ἐκείνους Μο 11 παραχθῆ Μο 13 σύνοισθα cum rasura 1 litterae post α Μο | δὲ Ι edd Ι ἵνα ΙΒΜ Βοng | ἐκείνοις Μ 14 γίνεται ΒΜ | ἔστιν Α | τὸ — 15 κλοπαῖς versum comoediae agnoscit Kock Fr. com. Att. III p. 500, 499 τὸ om Bong 17 λήσῃ Μ Bong 19 χωρὶς Ι 24 μὲν οm Bong 25 πεπραμένας Re e Μο πεπραγμένας reliqui libri (sed γ erasum in V) et Bong)

καὶ περὶ τεττάρων δὲ ἑτέρων πόλεων οὐχ οὕτω μὲν μεγάλων, πόλεων δὲ καὶ αὐτῶν ἤκουσα παραπλήσια τοῦ πευθῆνος ἐλεοῦντος μὲν τοὺς δεδωκότας, ἀπειλοῦντος δὲ τῷ λαβόντι, ἕως αὐτὸν διήλλαξεν ἡ κοινωνία τῶν λημμάτων.

ᾐσθόμην δὲ αὐτὸν καὶ τῇδε χεῖρας μὲν | ἐπὶ τὴν βουλὴν ἀφέντα, [*](R 218) ἑλκύσαι δὲ οὐ δυνηθέντα τοῖς χειροτέχναις ἐπιθέμε- νον. μελλήσεως δέ τινος γενομένης τὰς πληγὰς ἐκεί- νας ἤκουσα τὰς ἀμυθήτους γενέσθαι, παρ’ ὧνπερ ἤλπισε καὶ θανάτους ἔσεσθαι.

οὐ γὰρ ὑπὲρ τῶν Ἰχθῦς ἐσθιόντων ἀγανακτῶν οὐδ’ ὑπὲρ τῶν ἔλαιον ὠνουμένων καὶ ξύλα τοὺς μὲν ὅλως ὧν ἐπώλουν ἔπαυε, τοῖς δὲ τῶν τιμῶν ἀφῄρει, ἀλλ’ εἰς τὴν παρ’ αὑτοῦ πρᾶσιν ταῦτα ἄγων ἐκακοτέχνει, καὶ τὸ μὲν σχῆμα εὐπρόσωπον, τὸ δ’ ἔργον χρηματίζεσθαι βουλομένου.