Isagoge artis musicae

Bacchius Geron

Bacchius Geron. Musici Scriptores Graeci. Jan, Karl von, editor. Leipzig: Teubner, 1895.

Μουσικὴ τίς ἐστιν; — Εἴδησις μέλους καὶ τῶν περὶ μέλος συμβαινόντων.

Μουσικὸς δὲ τίς; — Ὁ εἰδὼς τὰ κατὰ τὰς μελῳδίας συμβαίνοντα.

Πῶς ὑπάρχει; — Ἅ μὲν φύσει, ἃ δὲ τῇ ἡμετέρᾳ χρήσει.

Ποῖα οὗν φύσει; — Αἵ τε ὀξύτητες καὶ βαρύτητες καὶ τὰ διαστήματα.

Ποῖα δὲ τῇ ἡμετέρφ χρ σήει; — Ἡ περὶ τοὺς φθόγγουϚ μελοποιΐα.

Αὐτὴ δὲ ἡ μουσικὴ ἐκ τίνος σύγκειται; — Ἑχ φθόγγων ἐμμελῶν καὶ συστημάτων.

Φθόγγος δὲ καθόλου τί ἐστι; — (p. 2) Φωνῆς ἐμμελοῦς πτῶσις ἐπὶ μίαν τάσιν. μία γὰρ τάσις ἐν φωνῇ ληφθεῖσα ἐμμελῆ φθόγγον ἀποτελεῖ.

Σύστημα δὲ τί ἐστι; — Τὸ ἐκ πλειόνων ἢ δύο φθόγγων μελῳδούμενον.

Διάστημα δὲ τί ἐστι; — Διαφορὰ δύο φθόγγων ἀνομοίων ὀξύτητι καὶ βαρύτητι.

Τέ οὖν ἐστιν ἐλάχιστον τῶν μελῳδουμένων;— Φθόγγος.

[*](Εἰσαγωγή — έροντος M V (τέχνη μουσικῆς Ν, om. τέχνης μουσικῆς Ρ, Βακχείου τοῦ έροντος εἰσαγωγὴ τέχνης μουσικῆς BHL. 3 τίς] τί Meib., om. P. 7 τῇ φύσει P. 9 οὖν] μὲν M. 10 καὶ βαρ. MP. καὶ αἱ βαρ. v. 12 μελοποιία ego, ἠθοποιία libb. cf. JA 19b. 22 ἐστιν] ἐστι διαφορά M.)
293

Τέ δέ ἐστιν ἐλάχιστον τῶν διαστημάτων; — Δίεσις.

Δίεσις δὲ τί ἐστιν; Ὅ δύναται ἡ ἡμετέρα φύσις ἐμμελῶς ἐλάχιστον ἀνεῖναί τε καὶ ἐπιτεῖναι.

Τῆς δὲ διέσεως τί διπλάσιον; — Ἡμιτόνιον.

Τοῦ δὲ ἡμιτονίου διπλάσιον τί; — Τόνος.

Τόνος δὲ τί ἐστιν; — Ὧι μείζων ἡ διὰ πέντε συμφωνία τῆς διὰ τεσσάρων.

Συμφωνία δὲ τί ἐστι; Κρᾶσις δύο φθόγγων ἀνομοίων ὀξύτητι καὶ βαρύτητι λαμβανομένων, ἐν οὐδέν τι μᾶλλον τὸ μέλος φαίνεται τοῦ βαρυτέρου φθόγγου ἤπερ τοῦ ὀξυτέρου, οὐδὲ τοῦ ὀξυτέρου ἤπερ τοῦ βαρυτέρου.

(p. 3 ) Πόσα οὖν εἴδη συμφωνιῶν ἐν τῷ τελείῳ συστήματι; — Εξ. — Τινα ταῦτα; — Διά τεσσάρων, διὰ πέντε, διὰ πασῶν, διὰ πασῶν καὶ διὰ δ, διὰ πασῶν καὶ διὰ πέντε, δὶς διὰ πασῶν.

Τίνες οὖν αὐτὰ φθόγγοι δηλοῦσι; Τὴν μὲν διὰ τεσσάρων προσλαμβανόμενος 7 ?? καὶ ὑπατῶν διάτονος ΦF4, [*](12 τι MP, postea ras. M,. τε V. 14 Τίνα ταῦτα; seuper ita M V alii, plerumque et P: τίνα; ταῦτα· semper Meib. 18 προσλαμβανόμενος ceteraque sonorun nomina in solo ex- stant M, dubito sintne antiqua.) [*](De notarum variis formis et erroribus ne saepe eadem essent dicenda, numoeris singgulos sonos insruxi semuper iisdem (cf. § 29). talem numerum sicubi invenies nullo addito com- menuaro, refer istuc quae anutea sub crassiore numero de eius notae formis dicta erant. in canentium nota supra, lyrae vel tibiae nota infra scribi solet sonorum 6, 7, 9, 11, 1316 notarum autem 1. 4, 10, 12 signum iuxta signum scriptum est. signonum 2, 3, 5, 8 scriptio variat. ln VP N aliis plues etiam notas illa ratione collocatas inveni, ut canentium sgnua superen signa lyrarum. optime autem notarum formae qua les novimus ex Alypi descriptione conuservatae sunt in M, recentiores li brarii magis et magis mutant eas in formas minuscularum litte- rarum, quod iam feri vides in V, magis in P.)

294
τὴν δὲ διὰ πέντε ?? προσλαμβανόμενος καὶ ὑπάτη μέσων ?? τὴν δὲ διὰ πασῶν προσλαμβανόμενος ?? καὶ μέση ?? τὴν δὲ διὰ πασῶν καὶ διὰ τεσσάρων προσλαμβανόμενος ?? καὶ νήτη συνημμένων ?? τὴν δὲ διὰ πασῶν καὶ διὰ πέντε προσλαμβανόμενος ?? καὶ νήτη διεζευγμένων ?? τὴν δὲ δὶς διὰ πασῶν ?? καὶ ??18.

Ἡ οὗν διὰ τεσσάρων ἐκ πόσων τόνων συνέστηκε; —??.

Ἡ δὲ διὰ πέντε ἐκ πόσων; — Ἐκ ??.

Ἡ δὲ διὰ πασῶν ἐκ πόσων; — Ϛ

Ἡ δὲ διὰ πασῶν καὶ διὰ δ; — Ἐκ τόνων ??.

Ἡ δὲ διὰ πασῶν καὶ διὰ ε; — (p. 4) Ἐκ τόνων ??.

Ἡ δὲ δὶς διὰ πασῶν; — Ἐκ τόνων ιβ.

[*](Notae 1 signa ita ut dedi expimi solent in M, quamuam ab initio Z tribus lineis scriptum fuisse videtur, quarum tertia postea deleta est. incurvari solet huius signi forma in et P. ut ad minusculae speciem prope accedat. cum autem in V uno eodemque mannus ductu adscripta esset nota lyrae, factum est, ut in libris recentioribus saepissimme haec altera littera absit. — soni notas sic habet expressas M; iuxta se posita erant binae litterae etiam in reliquorum codicum archetypo, nunc in unum sigum ita sunt contracta, ut ad ipsius Φ partem mediam et directam praeter orbem appictae sint di- gammae duae lineolae sicut orbis Φ tangentes.)[*](4 μέση l ?? M4. ]soni 8 signum alterum abiit in formam crucis addito (pro 8a) accentu acuto in V 6 n. 11 prius signum curvari solet in V, idemque in codd. saepssime iusto inferius scribitur (etiam in M. p. 295, 17. 296, 2. 299, 212), ut librarii signum Z vel ζ subscriptum aut in lineam posteran trahant, aut omittant. hoc loco hebet 11 quasi λυ uno tractu iunctum V, 11 om. 8 n. 15 θ Ν M, ?? ?? 9 τὴν δὲ θὲς et rel. § 11 om. M. καὶ P. om. spatio aperto V. pro n. 18 θ H (n. 15) VP. 12 διὰ πέντε M4, erat διὰ πασῶν. πόσων τόνωον M.)
295

Πόσα οὖν ἐν αὐτοῖς ἐστι διὰ τεσσάρων διαστήματα; — ιβ. — Τίνα ταῦτα;— Πρῶτον μὲν τὸ ἀπὸ προσλαμβανομένου ?? ἐπὶ ὑπατῶν διάτονον ?? δεύτερον δὲ τὸ ἀπὸ ὑπάτης ὑπατῶν ?? ἐπὶ ὑπάτην μέσων ??, τρίτον τὸ ἀπὸ παρυπάτης ὑπατῶν ?? ἐπὶ παρυπάτην μέσων ??, τέταρτον τὸ ἀπὸ τῆρ ??- ὑπατῶν διατόνου ἐπὶ μέσων διάτονον ?? πέμπτον τὸ ἀπὸ ὑπάτης μέσων ?? ἐπὶ μέσην ??, ἕκτον τὸ ἀπὸ παρυπάτης μέσων ἐπὶ τρίτην συνημμένων ??. ἕβδομον τὸ ἀπὸ μέσων διατόνου ?? ἐπὶ συνημμένων διάτονον ?? ὄγδοον τὸ ἀπὸ μέσης ?? ἐπὶ νήτην συνημμένων ?? ἔνατον τὸ ἀπὸ ??12 ἐπὶ ??, [*](1 ἐν αὐτοῖς ἐστι VP, ἐστιν ἐν αὐτοῖς Μ. 4 sonorum nomina solus habet M. de notis 1 et vide supra. 5 ὑπάτης ὑπατῶν et n. 2 in ras. M4. 6 notae 2 signum a super sign positum cum hoc in unum ductum coire solet apd VP hic V ut saepius. 7 τὸ M. ὁ rel. om. ??. omnes praeter M. et ita saepe. 8 n. 6 VP subducta lineola et supra ?? V 9 τὸ M, om. VP. 10 canentium nota 7 semper μ in VP. fere in M. 11 ἀπὸ MP. om. rel. ὑπάτης μέσων, M in ras. notam 8 ut § 11 M, V. 12 n. 6 vera MP; P cum spir. formae antiquae ?? V 13 9 semper θ libb 9 ?? M saepe, hie V 14 M M. om. V 15 notam 10 supra incurvat ; V 10b H V. 16 n. 8 ?? M. ?? V al., item p. 296 8. 17. 297. 7 et saepius. 17 n. 11 bene M, de rel. cf. § 11. 18 orba ab ἔνατον τὸ — ἑνδέκατον τὸ ἀπὸ ?? solus habet P. in omissa smnt patente spatio. Post ἔνατον τὸ ἀπὸ habet M4 in rasura: τρίτης συνημμένων θλ ἐπὶ τρίτην διεζευγμένων ?? δέκατον τὸ ἀπὸ παρανήτης συνημμένων ?? ἐπὶ παρανήτην)

296
δέκατον τὸ ἀπὸ ?? 13 ἐπὶ ?? ἑνδέκατον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ??, δωδέκατον τὸ ἀπὸ νήτης διεζευγμένων ?? ἐπὶ νήτην ὑπερβολαίων ??18.

Διὰ πέντε πόσα; — Δέκα. — ατ ταῦτα; Πρῶτον μὲν τὸ ἀπὸ ???- ἐπὶ ?? δεύτερον τὸ ἀπὸ V ἐπὶ ζῆ τρίτον τὸ ἀπὸ ??- ἡπὶ ?? τέταρτον δὲ τὸ ἀπὸ ?? (p 5) ἐπὶ ?? πέμπτον τὸ ἀπὸ ἐπὶ ??, ἑκτὸν τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ??. ἑβδομον τὸ ἀπὸ lΔ ἐπὶ 185-. ὄγδοον τὸ ἀπὸ G ἡπὶ ς. ἔνατον τὸ ἀπὸ G ἐπὶ δ δέκατον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ??18.

Διὰ πασῶν δὲ πόσα; — Ὀκτώ. Τινα ταῦτα; Πρῶτον μὲν τὸ ἀπὸ ἐπὶ ??8, [*](διεζευγμένων lλ, ἑνδέκατον τὸ ἀπὸ νήτης συνμμένων ?? ἐπὶ νήτην διεζευγμένων θ . (pergit δωδέκατον.) cf. δ 19 pro n. 12 habet 1 P. n. 15 θ et curvatum) [*](1 n. 18 Ο P. nn. 16 ἵν vel P. vide ad § 14. 2 n. 174 cum sno ʹ (ut est apud numeros) V. μ (pro 17έ P. 3 ante n. 15 inserit Ζ V n. 156 θ semper omnes, 1 saepe . n. 18 bene . sed omittit accentum, n. 18. n. 18 - V. accentus om. M V 6 de notis 1, 7, 4 v. supra. 7 δεύτερον δὲ V. l. om. V. 8 n. 8 ΙΥ M, 〈 (ex l 15) V 10 n. 6 hic ut 297, 12, subducta tamen curva lineola V n. 14 Pμ M. L V. 11 τό post ἕκτον Κ. om. nel., pro 11 unum ?? V. 12 n. 8 Vo M. ?? V. n. 15 ut § 13. 13 n. 9 9 M, redit n. 15 V. n. 16 semper A MM, V 16b plerumque aut ?? Μ. de veris formis Alypius p. 4: ??κάτω νεῦον καὶ ἡμίαλφα ἀριστερὸν ἄνω νεῦον. 14 n. 17a utriqυΘ aimno addit accentum V. neutri M. 15 n. 18 ι l ρ M. ?? v V . 18 n. 8 ?? . ?? V)

297
δεύτερον τὸ ἀπ ?? έπὶ ?? τρίτον τὸ ἀπὸ V ἐπὶ Gl, τέταρτον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ?? πέμπτον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ?? ἕκτον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ?? ἕβδομον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ?? ὄγδοον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ??18.

Διὰ πασῶν δὲ καὶ διὰ τεσσάρων πόσα; — Πέντε. Τίνα ταῦτα; Πρῶτον μὲν τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ?? δεύτερον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ?? τρίτον τὸ (p. 6) ἀπὸ ?? ἐπὶ ?? τέταρτον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ πέμπτον τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ??18.

Διὰ πασῶν δὲ καὶ διὰ πέντε πόσα; — Τρία. Τίνα ταῦτα; Πρῶτον μὲν τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ?? δεύτερον δὲ τὸ ἀπὸ VL ἐπ ?? τρίτον τὸ ἀπὸ ?? ώπὶ ??18.

Δὶς διὰ πασῶν πόσα; — Ἕν, τὸ ἀπὸ ?? ἐπὶ ??18.

Μέλος δὲ τί ἐστιν; — Ἄνεσις καὶ ἐπίτασις διʼ ἐμμελῶν φθόγγων γινομένη.

[*](1 δεύτερον δὲ V. n. 13 ?? V. 2 L. om. V. 3 om. V. 4 n. 15 θ M. de rel. v. ad 296. 3. 5 n. 16 ut § 14. 6 n 7 om. V. im n. 17 om. accentum libb. 7 n. 8 cum accent M. n. 18 ?? ?? V 10 τὸ ἀπὸ bis n. 11 ??ΖV. 11 δεύτερον δὲ V de n. 2 v. 13. n. 15 θ 12 L. om. V. 13 n. 17 accentum om. M, ita et § 17, 2, 30. 14 n. 18 acc. om. ut § 17 et 18. ?? V. 17 n 1 evanuit in M. n. 15 θ H M. θ V. 18 L om. V. 19 n. 18 ?? V. ita et § 18.)[*](§ 19 μέλος cf. § 78. Marguard Arstx. p. 203.)
298

Πυκνὸν δὲ τί ἐστι; — Τὸ ἐπ δύο διαστημάτων ἐλαχίστων συγκείμενον ἐν ἑκάστῳ γένει.