Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)
Hippolytus
Hippolytus. Hippolytus Werke, Volume 3. Wendland, Paul, editor. Leipizg: Hinrichs, 1916.
τούτου δὲ τὸ δόγμα ἐκράτυνε Μαρκίων, τάς τε ἀντιπαραθέσεις ἐπιχειρήσας καὶ ὄσα αὐτῷ ἔδοξεν εἰς τὸν τῶν ἁπάντων δημιουργὸν δυσφημήσας. ὁμοίως δὲ καὶ Λουκιανὸς ὁ τούτου μαθητής.
[*](6 — 11 Iren. Ι 26, 3 s. 214 H.: Nicolaitae autem magistrum quidem liabent Nicolaum unum ex VII, qui primi ad diaconiura ab apostolis ordinati sunt; qni indiscrete vivunt. plenissime autem per loannis Apocalvpsin manifestantur qui sint, nullam diflerentiam esse docentes in moechando et idolothyton edere. quapropter dixit et de iis sermo (Apoc. 2, 6): sed hoc habes quod odisti opera Nicolaitorum, quae et ego odi. Vgl. Tert. 1 S. 215, 16ff Kr.; Filastrias C. 33, 1 Theodoret III 1; Epiph. XXV 2 ff. — Ob Stepbanus Gobarus, der bei Photius Cod. 232 Hippolyts ünstiges Urteil über Nikolaos ähnt, unsere Stelle oder das Syntagraa im Auge hat, ist nicht zu entscheiden — 7 Act. 6, 5 — 10 f Apoc. 2, 14)[*](12 — 19 Iren. Ι 27, 1 S. 214 H.: Κέρδων δέ τις ἀπὸ τῶν περὶ τὸν Σίμωνα τὰς ἀφορμὰς λαβὼν . . . . ἐδίδαξεν τὸν ὑπὸ τοῦ νόμου καὶ προφητῶν κεκηρυγμένον θεὸν μὴ εἶναι πατέρα τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· τὸν μὲν γὰρ γνωρίζεσκθαι, τὸν δὲ ἀγνῶτα εἶναι, καὶ τὸν μὲν δίκαιον, τὸν δὲ ἀγαθὸν ὑπάρχειν. δεξάμενος δὲ αὐτὸν Μαρκίων ὁ Ποντικὸς ηὔξησεν τὸ διδασκαλεῖον ἀπηρυθριασμένως βλασφημῶν cum qui a lege et prophetis annunciatus sit deus)[*](3 <αἱ> γνῶμαι Cruice 4 πολλῆς ἀλογίας Roeper 5 σεμνότεροι περὶ] πρὸς (und ἠνέγχθησαν) Bunsen Ι 377 (I 72), vgl. S. 3, 22 f φιλοσοφήσαντες ï We.: οἱ φιλ. Ρ ἀφ’] εἐξ Sauppe 6 ἠλέγχθησαν Roeper: ἠνέχθησαν Ρ ἀυτοῖς Bunsen Ι 377 (I 71), ö.: αὐτῶν Ρ 9 βρώσεως Bunsen Ι 378 (I 74): γνώσεως Ρ ἐνυβρίζον Ρ 12 Titel κέρδων καὶ λουκιανὸς schwarz Ρ 18 δυσφημίσας Ρ δὲ ö.: τε Ρ Λουκιανός] s. zu S. 190, 16)Ἀπελλῆς δὲ ἐκ τούτων γενόμενος οὕτως λέγει· εἶναί τινα [*](f. 101 v) θεὸν ἀγαθόν, καθὼς καὶ Μαρκίων ὑπέθετο, τὸν δὲ πάντα κτίσαντα εἶναι δίκαιον, ὃς τὰ γενόμενα ἐδημιούργησε, καὶ τρίτον τὸν Μωσεῖ λαλήσαντα — πύρινον δὲ τοῦτον εἶναι —, εἶναι δὲ καὶ τέταρτον ἕτερον, κακῶν αἴτιον· τούτους δὲ ἀλλέλους ὀνομάζει.
νόμον δὲ καὶ προφήτας δυσφημεῖ, ἀνθρώπινα καὶ ψευδῆ φάσκων εἶναι τὰ γεγραμμένα, τῶν δὲ εὐαγγελίων ἢ τοῦ ἀποστόλου τὰ ἀρέσκοντα αὐτῷ αἱρεῖται. Φιλουμένης δέ τινος λόγοις προσέχει ὡς προφήτιδος φανερώσεσι. τὸν δὲ Χριστὸν ἐκ τῆς ὕπερθεν δυνάμεως κατεληλυθέναι, τουτέστι τοῦ ἀγαθοῦ, κἀκείνου αὐτὸν εἶναι υἱόν·
τοῦτον δὲ οὐκ ἐκ παρθένοι γεγεωῆσθαι οὐδὲ ἄσαρκον εἶναι <τὸν> φανέντα λεγει, ἐκ τῆς τοῦ παντὸς οὐσίας μεταλαβόντα μερῶν σῶμα πεποιηκέναι, τουτέστι θερμοῦ καὶ ψυχροῦ καὶ ὑγροῦ καὶ ξηροῦ, καὶ ἐν τούτῳ τῷ σώματι λαθόντα τὰς κοσμικὰς ἐξουσίας βεβιωκέναι ὅν ἐβίωσε χρόνον έν κόσμῳ·
αὖθις δὲ Ἰουδαίων ἀνασκολοπισθέντα θανεῖν καὶ μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἐγερθέντα φανῆναι τοῖς μαθηταῖς, δείξαντα τοὺς τύπους τῶν ἥλων καὶ τῆς πλευρᾶς, πείθοντα ὅτι αὐτὸς εἴη καὶ οὐ φάντασμα.
ἀλλὰ ἔνσαρκος ἦν. σάρκα, φησίν, δείξας ἀπέδωκε γῇ, ἐξ ἧσπερ ἦν οὐσίας, μηδὲν ἀλλότριον πλεονεκτῶν, ἀλλὰ πρὸς καιρὸν χρησάμενος ἑκάστοις τὰ ἴδια ἀπέδωκε, λύσας πάλιν τὸν δεσμὸν τοῦ σώματος, θερμῷ τὸ θερμόν, ψυχρῷ τὸ ψυχρόν, ὑγρῷ τὸ ὑγρόν, ξηρῷ τὸ ξηρόν, [*](1 — S. 225, 2 vgl. Χ 20 — 2 f 4 f Tert. Adv. haer. 6 S. 223, 13 ff Kr.: hie introducit imum deum . . . hunc potestates multas angelosque fecisse; propterea et aliam virtutem, quam dicit, dominum dicifc sed angelum ponit . . . legem et prophetas repudiat ähnlich De praeser. 34), Filastrius 47, 2. 3, vgl. auch Epiph. XLIV 1 S. 399, 12—24 Dind. — 3 vgl. S. 229, 8f — 8 über Philumene s. Adv. haer. a. a. 0.; Hilgenfeld S. 531, über die Φανερώσεις Harnack, Altchristi. Litt. 1 198f — 9. 1 ff Epiph. XLIV 2 S. 400, 15 Dind.: καί, φησίν, ἐν τῷ ἔρχεσθαι ἀπὸ τῶν ἐπουρανίων ἦλθεν εἰς τὴν γῆν καὶ συνήγαγεν ἑαυτῶ ἀπὸ τῶν τεσσάρων στοιχ·είων σῶμα . . . . . ἀπὸ γὰρ τοῦ ξηροῦ τὸ ξηρὸν καὶ ἀπὸ τοῦ θερμοῦ τὸ θερμὸν θερμὸν ἀπὸ τοῦ ὑγροῦ τὸ ὑγρὸν καὶ ἀπὸ τοῦ ψυχροῦ τὸ ψυχ·ρόν . . . . . καὶ ἔδειξεν αὐτὴν τὴν σάρκα τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς. καὶ ἀναλύσας, φησίν, αὐτὴν τὴν ἐνανθρώπησιν ἐαυτοῦ ἀπεμέρισε πάλιν ἑκάστῳ τῶν στοιχείων τὸ ἴδιον ἀποδούς, τὸ θερμὸν τῷ θερμῷ, τὸ ψυχρὸν τώ ψυχρῷ, τὸ ξηρὸν τῷ ξηρῷ, τὸ ὐγρὸν τῶ ὑγρῷ, καἰ οὕτως διαλύσας ἀπ’ αὐτοῦ πάλιν τὸ ἔνσαρκον σπωμα ἀνέπτη εἰς τὸν οὐρανόν. Vgl. Tert. a. a. Ο. 6 S. 223, 22ff und De carne Christi 1 — 16 — 18 Joh. 20, 25; Luk. 24, 39 17 f;antasma] vgl. Mark. 6, 49 job.) [*](1 Titel ἀπελής schwarz Ρ ἀπελὴς Ρ 4 δὲ2 ö.: τε Ρ 8 αἰρεῖται Ρ S f φανερῶς Ρ, verb. Volkmar, Hipp. S. 91 2 11 + τὸν ö. 19 ἀλτριον Ρ)
Δοκεῖ ἡμῖν καὶ ταῦτα ἱκανῶς ἐκτεθεῖσθαι· ἀλλ’ ἐπεὶ μηδὲν παραλιπεῖν ἀνέλεγκτον ἐκρίναμεν τῶν ὑπό τινων δεδογματισμένων, ἴδω- μεν τί καὶ τὸ τοῖς Δοκηταῖς ἐπινενοημένον.