Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

καθόλου δὲ ἔστιν ἕστιν πάντων τῶν ἄντων αἰσθητῶν τε καὶ νοητῶν, ὡν ἐκεῖνος κρυφίων καὶ φανερῶν προσαγορεύει, θησαυρὸς θησαυρὸς τὸ πῦρ τὸ ὑπερουράνιον, οἱονεὶ δένδρον μέγα ὡς <τὸ> δι' ὀνείρου βλεπόμενον τῷ Ναβουχοδονόσορ, ἐζ οὐ αὰρε τρέφεται.

καὶ τὸ μὲν φανερὸν εἶναι τοῦ πυρὸς νομίξει τὸ πρέμνον, τοὺς κλάλους, τὰ φύλλα, τὸν ἔξωθεν αὐτῷ περικείμενον φλοιόν· φηαί, φησί, ταῦτα τοῦ μεγάλου δένδρου ἀναφθέντα ὑπὸ τῆς παμφάγου τοῦ πυρὸς αφανίξεται φλογός.

ὁ δὲ καρπὸς τοῦ τοῦ δρου ἐὰν ἐξεικονισθῇ καὶ τὴν ὲαυτοῦ μορφὴν ἀπολάβῃ, εἰς άποθήκην τίθετεαι, οὐκ εἰς τὸ πῦρ. γἐγονε μὲν γἀρ, φησίν, ὀ καρπός, ἵνα εἰς τὴν ἀποθήκην τεθῇ, τὸ δὲ ἄχυρον, ἵάρ, παραδοθῇ τῷ πυρί. ὅπερ ἐστὶ πρέμνον, οὐκ αὐτοῦ χάριν ἀλλὰ τοῦ καρποῦ γεγενημένον.

καὶ τοῦτό ἐστι, φησί, τὸ γεγραμμένον ἐν τῇ γραφῇ· «ὁ γὰρ ἀμπέλων κυρίου Σαβαὼθ οἶκος τοῦ Ἰσραήλ ἐστιι καὶ ἄνθρωπος τοῦ Ἰούδα νεόφυτον ἠγαπημένον«. εὶ δὲ ἅνθρωπος τοῦ Ἰούδα νεόφυτον ἠγαπημένον, δέδεικτοι, φησίν, ὅτι ξύλον οὐκ ἄλλο τι ἀλλ᾿ ἢ ἄνθρωπός ἐστιν.

ἀλλὰ περὶ τῆς ἐκκρίσεως αὑτοῦ καὶ διακρίσεως ἱκανῶς, φησίν, εἴρηκεν ὴ γραφή, καὶ πρὸς διδασκαλίαν ἀρκεῖ τοῖς ἐξεικονιδμένοις τὸ λεχθέν· «ὅτι πᾶσα σὰρξ χόρτος, καὶ πᾶσα δόξα σαρκὸς ὠς ἄνθος χόρτου. ἐξηράνθη ὁ χόρτος, καὶ τὸ ἄνθος αὐτοῦ ἐξέπεσε· τὸ δὲ ῥῆμα κυρίου μένει εὶς τὸν αἰῶνα«. ῥῆμα δὲ, φησίν, ἐστὶ καιρίου τὸ ἐν στόματι γεννώμενον ῥῆμα καὶ λόγος, ἄλλῃ δὲ χωρίον νήσεως ουχ ἐστι.

Τοιούτου δὲ ὄντος, ὡς δι’ ὀλίγων εἰπεῖν, κατὰ τὸν Σίμωνα τοῦ πυρὸς καὶ πάντων τῶν ὄντων όρατῶν καὶ ἀοράτων, ὦν αὐτὸς ἐνήχων καὶ <ἀν>ήχων, ἀριθμητῶς καὶ <ἀν>αρίθμων ἐν [*](1—4 s. zu S. 116, 20—7 Daniel 4, 7—9 — 9 vgl. Vil 21, 3 3, 12; Luk. 3, 17 16—18 Jes. 5, 7 — —24 I Petr. 1, 24 διότι und αύτης) = Jes. 40, 6. 7) [*](2 τὸν ἀόρατον Ρ, verb. Miller 3 πεφευγὼς Ρ ἤ ö.; εἰ Ρ 5 ὄντων Miller: ὅλων Ρ κρυφίως καὶ φανεροῖς Ρ, verb. ö. 7 + τὸ Miller τῷ] τὸν Ρ 9 τὸν] αὐτῷ] ö.: αὐτῶν P 10 <τὰ> τοῦ We. (oder ὑπὸ (nicht ἀπὸ) Ρ 12 ἀπολαύῃ Ρ 15 γεγεννημένον Ρ 19 Ε; ξύλον We. 25 δὲ steht in Ρ (> Miller) 27 ὀλίγον Ρ doch s. Ζ. 4. 5 28f ἁορ. νοῦν αὐτὸ ἐνεργὸν καὶ ἦχ·ον καὶ ἀναρίθμητόν άφιθμὸν Hilg. S. 408 29 ἀνήχων ö.: ἤχων Ρ ἀριθμητῶν καὶ ö.: καὶ ἀριθμητῶν Ρ ἀναριθμων Crnice: ἀριθμῶν so Ρ)

Πόντα γὰρ, φησίν, ἐνόμιςε τὰ μέρη τοῦ πυρὸς τὰ <ὁρατὰ ἀόρατα »φρόνησιν ἔχειν καὶ γνώμην ἴσην«. γέγονεν οὖν ὁ κόσμος ὁ γεννητὸς ἀπὸ τοῦ ἀγεννήτου πυρός. ἤρξατο δέ, φηαί, γενέσθαι τοῦτον τὸν τρόπον. ἕξ ῥίςας τὰς πρώτας τῆς ἀρχῆς τῆς γεννήσεως λαβὼν ὁ γεννητὸς ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τοῦ πυρὸς ἐκείνου.

γεγονέναι τὰς τὰς ῥίςας φηδὶ κατὰ συζυγίας ἁπὸ τοῦ πυρός, ἅστινας ῥίξας καλεῖ νοῦν καὶ ἐπίνοιαν, φωνὴν καὶ ὄνομα, λογισμὸν καὶ ἐνθύμησιν· εἶναι δὲ ἐν ταῖς ἕξ ῥίζαις ταύταις πᾶσαν ὁμοῦ τὴν ἀπέραντον δύναμιν δυνάμει, οὐκ ἐνεργείᾳ.

ἥντινα ἀπέραντον δύναμιν φησὶ τὸν ὲστῶται Ε;, στησόμενον. ὃς ἐὰν μὲν ἐζεικονισθῇ ὢν ἐν ταῖς ἒξ δυνάμεσιν, ἔσται οὐσίᾳ, δυνάμει, μεγέθει, ἀποτελέσματι μία καὶ ἡ αὐτὴ τῇ ἀγεννήτῳ καὶ ἀ περάντῳ δυνάμει, [καὶ] ούδὲν ὄλως ἔχουσα ἐνδεέστερον ἐκείνης τῆς ἀγεννήτου καὶ ἀπαραλλάκτου <καὶ> ἀπεράντου δυνάμεως·

ἐὰν μείνῃ τῇ δυνάμει μόνον ἐν ταῖς ἕξ δυνάμεσι καὶ μὴ ἐξεικονισθῇ, ἀφανίξεται, φησί, καὶ ἀπόληται οὕτως ὡς ἡ δύναμις ἡ γραμματικὴ ἢ γεωμετρικὴ ἐν άνθρώπου ψυχῇ· προσλαβοῦσα γὰρ ἡ δύναμις τέχνην φῶς τῶν γινομένων γίνεται, μὴ προσλαβοῦσα δὲ ἀτεχνία καὶ σκότος, καὶ ὡς ὅτε οὐκ ἠν, ἀποθῄσκοντι τῷ ἀνθρώπῳ συνδιαφθείρεται.

τῶν δὲ ὲ̀ζ δυνάμεων τούτων καὶ τῆς ἑβδόμης τῆς μετὰ τῶν ἕζ͂ καλεῖ τὴν πρώτην συζυγίαν νοῦν καὶ ἐπίνοιαν, οὐρανὸν καὶ γῆν· καὶ τὸν μὲν ἄραενα ἄνωθεν ἐπιβλέπειν καὶ προνοεῖν τῆς συξύγου, [*](3 Empedokles Fr. 109 D. — —23 vgl. Χ 12, 2-4 — 8 Empedokles Fr. 110, πάντα γὰρ ἴσθι φρόνησιν ἔγ̣ειν καὶ νώματος αἶσαν — 19 — 22 vgl. S. 116, 20 — 24 U. VII 22, 1) [*](1 τέλειον νοερὸν Gö. οὕτως ὠς > Cruice ὡς ἕκ. Atticimus) 5 nach Εmp. (bei Aristot.) Miller 6 καὶ <στοργῇ> στοργήν Miller: δὲ στοργῇ oder στογυῇ δὲ στοργὴν Aristot. Γε τε nach Aristot. Miller: ἐπὶ Ρ 7 νόμιζε Meineke, Ζ. f. Altertumswiss. Χ 375 7f < > (nach H) ö., vgl. Meineke a. a. O. 8 γενοίμην ἴσην Ρ: νὠματος αἶσαν nach Sext. Miller, γνώματοσ ϊαον Hipp. VII 29, 26 11 γεννητὸς <γέγονεν> Miller, doch s. 12 συξυγίαν Η 15 στάντα Η Miller, vgl. S. 136, 5. 139, 7. VI 17,1 16 ος Η ö.: ώς Ρ ὤν > Η Miller, νοῶν Hilg. S. 459 18 καὶ a. Rande Ρ, > Η 19 όπαραλάιrω Ρ + λαὶ H 21 ἢ 21 ἤ ó.: ἡ P H, vgl. 16, 165 ἢ ἠ? We. 24 24 ὅτι Ρ)