Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)
Hippolytus
Hippolytus. Hippolytus Werke, Volume 3. Wendland, Paul, editor. Leipizg: Hinrichs, 1916.
καὶ ἐλυπήθη καὶ ἐν ἀπορίᾳ ἐγένετο πολλῇ λογιζομένη, τίς ἦν ὁ μορφώσας, τί τὸ ἅγιον Πνεῦμα, ποῦ ἀπῆλθε, τίς ὁ κωλύσας αὐτοὺς συμπαρεῖναι, τίς ἐφθόνησε τοῦ καλοῦ καὶ μακαρίου θεάματος ἐκείνου. ἐπὶ τούτοις καθεστῶσα τοῖς πάθεσι τρέκπεται ἐπὶ δέησιν καὶ ἱκετείαν τοῦ ἀπολιπόντος αὐτήν.
δεομένης οὖν αὐτῆς κατηλέησεν ὁ Χριστὸς ὁ ἐντὸς πληρώματος ὤν καὶ οἱ ἄλλοι πάντες αἰῶνες, καὶ ἐκπέμπουσιν ἔξω τοῦ πληρώματος τὸν κοινὸν τοῦ πληρώματος Καρπόν, σύζυγον τῆς ἔξω Σοφίας καὶ διορθωτὴν παθῶν, ών ἔπαθεν ἐπιξητοῦσα τὸν χριστόν.
γενόμενος ούν ἔξω τοῦ πληρώματος <ὁ κοινὸς τοῦ πληρώματος> εὑρὼν αὐτὴν ἐν πάθεσι τοῖς πρώτοις τέτρααι, καὶ φόβῳ καὶ λύπῃ καὶ ἀπορίᾳ καὶ καὶ διωρθώατο τὰ πάθη αὐτῆς, διορθούμενος δὲ ἐώρα, ὅτι ἀπολέσθαι αὐτὰ αἰώνια ὄντα καὶ τῆς Σοφίας ού οὐ καλόν, οὔτε ἐν πάθεσιν εἶναι τὴν Σοφίαν τοιούτοις, ἐν φόβῳ καὶ λύπῃ, ἱκετείᾳ. ἀπορίᾳ.
έποίησεν οὖν, ὡς τηλικοῦτος αἰὼν καὶ παντὸς τοῦ πληρώματος ἔκγονος, έκστῆναι τὰ πάθη ἄπ᾿ αὐτῆς, καὶ ἐποίησεν αὐτὰ ὑποστατὰς οὐσίας, καὶ τὸν μὲν φόβον ψυχικὴν ἐποίησεν οὐσίαν, τὴν δὲ λύπην ὑλικήν, τὴν δὲ ἀπορίαν δαιμόνων, τὴν δὲ ἐπιστροφὴν [*](3f Clem. Exe. 23 S. 114, 20 St. ἐξ εὐδοκίας τῶν αίώνων Ἰησαοῦ προβάλλεται — 9 ὁ ἀρχιερεὺς ὀ μέγας] vgl. Hebr. 4, 14 — 9—S. 161, 1 vgl. Iren. I 4, 1. 2. S. 31 ff. 38ff stark abweichend — 17—20 vgl. Clem. Exe. 29, 2 S. 114, 17 ff. — 26ff vgl. auch Iren. I 5, 4 S. 47fH.) [*](2 τὸν υἰὸν P: Gö., τὀν πατέρα? We. + δὲ Miller 3 ηύδίκησαν 4: ἵν᾿ ᾖ <τεκμήριον> Diels ἑνότητός Bernays: νεότητος Ρ 5 ö. εἰρήνης κοινωός, ὑπὸ Bernays 11 μή τι We. 11f κεχωρισμένη Holl 23 διορθώσατο Ρ 25 οὔτε Ρ: ούδὲ? We. 26 ἀπορίᾳ ἀπορίᾳ We. 28 ὑποστάτας (so) Ρ: ύποστατικάς Gö. οὐσίαν ούσίαν Βernays:)
ὁ δημιοργὸς ἀπὸ τοῦ φόβου· τοῦτ’ ἔστιν ὅ λέγει, φησίν, ἡ γραφή· »ἀρχὴ Σοφίας φόβος κυρίου«. αὕτη γὰρ ἀρχὴ τῶν τῆς Σοφίας παθῶν· ἐφοβήθη γάρ, εἶτα ἐλυπήθη, εἶτα ἠπόρησε, καὶ οὕτως ἐπὶ δέηαιν καὶ ἱκετείαν κατέφυγεν. ἔστι δὲ πυρώδης, φησίν, ἡ ψυχικὴ ούσία, καλεῖται δὲ καὶ τόπος <μεσότητος> ὐπ᾿ αὐτῶν ἑβδομὰς καὶ παλαιὸς τῶν ἡμερῶν· καὶ ὅσα τοιαῦτα λέγουσι περὶ τούτου, ταῦτα εἶναι τοῦ φυχικοῦ, ὅν φησιν εἶναι τοῦ κόσμου δημιουργόν.
ἔστι δὲ πυρώδης· λέγει, φησί, καὶ Μωὑδῆς· »κύριος ὁ θεός σου πῦρ ἐστι φλέγον καὶ καταναλ\΄ισκον«· καὶ γὰρ τοῦτο οὕτως γεγράφθαι θέλει. διπλῆ δέ τίς ἐστι, φησίν, ἡ δύναμις τοῦ πυρός· ἔστι γὰρ πῦρ παμφάγον, κατασβεσθῆναι μὴ δυν΄μενον * * * κατὰ τοῦτο τοίνυν τὸ μέρος θνητή τίς ἐστιν ἡ ψυχή, μεσότης τις οὖσα· ἔστι γὰρ έΒδομὰς καὶ κατάπαυσις.
ὑποκάτω γάρ ἐστι τῆς ὀγδοάδος, ὅπου ἐστὶν ἡ Σοφία ἡ μεμορφωμένη καὶ ὁ κοινὸς τοῦ πληρώματος Καρπός, ὐπεράνω δὲ τῆς ὕλης, ἧς ἐστι δημιουργός. ἐὰν <οὐν> ἐξομιωθῇ τοῖς ἄνω, τῇ ὀγδοάδι, | ἀθάνατος ἐγένετο καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ὀγδοάδα. f. 74v ἤτις έστίν, φησίν, »Ἱερουσαλὴμ ἐπουράνιος‘· ἐὰν ἐὰν δὲ έξομοιωθῇ τῇ ὕλῃ, τουτέστι τοῖς πάθεσι τοῖς ὑλικοῖς, φθαρτὴ ἔσται καὶ ἀπώλετο.
[*](2 δεξιά] vgl. Iren. Ι 5, 1. 6, 1 S. 42. 51 Η., oben zu S. 109, 21 — 3 Psal. 110, 10; Proverb. 1, 7. 9, 10, vgl. VII 26, 2 — 4f vgl. Iren. I 2, 3 S. 16 f — 5-8 Clem. Exe. 37. 38 S. 118, 26 ff St. — 7 Daniel 7, 9. 13. 22; Bousset, Kyrios Christos S. 15 9—12 Clemens Ecl. proph. 26 S. 144, 10ff St. citiert Stelle und unterscheidet διπλῆ τε ἠ δύναμις τοῦ πυρός, ἠ μὲν πρὸς δημιουργίαν καὶ πέπανσιν καρπῶν . . . . . ἠ δὲ πρὸς ἀνάλωσιν — 9f Deut. 4, 24; Exod. 24, 17, vgl. S. 136, 10 — 11f vgl. S. 136, 24f — 13 Gen. 2, 2 κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ὲβδόμῃ — 13 — 16 vgl. Iren. I 5, — 18 Hebr. 12, 22 (vgl. S. 158, 12))[*](1 ἄνοδον Gö.: ὀδὸν Ρ ὁδόν ἐπὶ μετάνοιαν Bunsen 2 δεξιὰ ἢ δημ. der καὶ δύναμιν — φόβου zusammenfaßt 6 < > Gö (vgl. Ζ. 13 und Epiph. Iren. I 5, 3 τὸν τῆς μεσότητος τόπον 4 εἰς τὸν ὑπερουράνιον τόπον, τουτέστιν ἐν τῇ μεσότητι, aber von der Achamoth): + ύπερουράνιος Cruice, ὐπουράνιος Μöller, Kosmol. S. 441 (Iren. I 5, 4) 7 ἐκτομὰς Ρ 7f τούτου] τοῦ θεοῦ Bunsen 8 φασιν Gö. 12 Lücke Gö. (vgl. Clemens), falsch Möller S. 441 13 f εὑδομὰς Ρ Scott (vgl. S. 159, 20tf): ἡμέρα μορφωμένη Ρ, ἡμέρα ἠ μεμ. Cruice 16 ἦς Gö.: ἥ P + οὖν 19 ἐστι Bunsen Roeper 19f ἐστι καὶ Brooke, Texts and Studies Ι 4 S. 40)“Ωσπερ οὖν τῆς ψυχικῆς οὐσίας ἡ πρώτη καὶ μεγίστη δύναμις γέγονεν * * * εἰκὼν διάβολος, ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου· τῆς δὲ τῶν δαιμόνων οὐσίας, ἥτις ἐοτὶν ἐκ τῆς ἀπορίας, ὁ Βεελξεβου᾿λ * * * ἡ Σοφiα ἄνωθεν ἄπὸ τῆς ὀγδοάδος ένεργοῦσα ἴως τῆς ἑβδομάδος. οὐδἒν οἶδεν, λέγουδιν, ὁ δημιουργὸς ὅλως, ἀλλ᾿ ἔστιν ἄνους καὶ μωρὸς κατ᾿ αὐτοὐς, καὶ τί πράσεις ἢ ἐργάξεται, οὐκ οῖδεν. ἀγνοοῦντι δὲ αὐτῷ, ὅ τι δὴ ποιεῖ, ἡ Σοφία ἐνήργησε πάντα καὶ ἐνίσχυσε, καὶ ἐκείνης ἐνεργούσης αὐτὸς ὤ̣ετο ἀφ᾿ ἑαυτοῦ ποιεῖν τὴν κτίσιν τοῦ κόσμου· ὅθεν ἤρξατο λέγειν· »'ελὼ ὁ θεός, καὶ πλὴν ἐμοῦ ἄλλος οὐκ ἔστιν«.