Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

τοῦτον ἄνθρωπον ἴσμεν <ἐκ> τοῦ καθ’ ἡμᾶς φυράματος γεγονέναι· εἰ γὰρ μὴ ἐκ τοῦ αὐτοῦ ὑπῆρξε, μάτην νομοθετεῖ μιμεῖσθαι τὸν διδάσκαλον. εἰ γὰρ ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος ἑτέρας ἐτύγχανεν οὐσίας, τί τὰ ὅμοια κελεύει ἐμοὶ τῷ ἀσ(θενεῖ) πεφυκότι, καὶ πῶς οὗτος ἀγαθὸς καὶ δίκαιος;

ἴνα δὲ μὴ [*](15 G. Noetos 17 S. 55, 25 L. ὂν ὑστέροις καιροῖς ἀπέστειλεν ὁ πατήρ . . . . — 19f G. Noetos S. 55, 19ff. 30 τὸ δὲ ἐπίγειον ὡς ἐκ παλαιοῦ Ἀδὰμ διὰ παρθένου σαρκούμενος 21ff Iren. II 22, 4 ideo per omnem venit aetatem etc. — 29 — 292, 3 vgl. G. Noetos S. 56, 2ff L.) [*](4 ὅτι P: ὁτὲ Scott τὰ μὲν Roeper: μὲν τὰ Ρ 7 καθιστῶν Ρ 12f ἐφθέγγετο δι’ αὐτῶν τῶν λόγων ἐπιστρέφων Bunsen δι’ αὐτῶν] διὰ λόγων Gö. 14 ἐλευθερίαν Scott: ἐλευθερία Ρ 17 τοῦτον, λέγω, <ἀπέστελλεν>, ἵνα λέγοντα We. 23 αὐτοῦ Ρ 25 τοῦτον Miller: οὗ τὸν Ρ ἴσμεν Bunsen: εἰς μὲν Ρ + ἐκ Bunsen 26 γενονότα? Bunsen 27 ἐνομοθέτει Miller)

Τοιοῦτος ὁ περὶ τὸ θεῖον ἀληθὴς λόγος, ὦ ἄνθρωποι Ἐλληνές τε καὶ βάρβαροι, Χαλδαῖοί τε καὶ Ἀσσύριοι, Αἰγύπτιοί τε καὶ Λίβυες, Ἰνδοί τε καὶ Αἰθίοπες, Κελτοί τε καὶ οἱ στρατηγοῦντες Λατῖνοι, πάντες τε οἱ τὴν Εὐρώπην Ἀσίαν τε καὶ Λιβύην κατοικοῦντες· οἷς σύμβουλος ἐγὼ γίνομαι, φιλανθρώπου λόγου ὑπάρχων μαθητὴς καὶ φιλάνθρωπος, ὅπως προσδραμόντες διδαχθῆτε παρ᾿ ἡμῶν,

τίς ὁ ὄντως θεὸς καὶ ἡ τούτου εὔτακτος δημιουργία, μὴ προσέχοντες σοφίσμασιν ἐντέχνων λόγων μηδὲ ματαίοις ἐπαγγελίαις κλεψιλόγων αἱρετικῶν, ἀλλ᾿ ἀληθείας ἀκόμπου ἁπλότητι σεμνῇ, δι᾿ ἧς ἐπιγνώσεως ἐκφεύξεσθε ἐπερχομένην πυρὸς κρίσεως ἀπειλὴν καὶ Ταρτάρου ζοφεροῦ ὄμμα ἀφώτιστον ὑπὸ λόγου φωνῆς μὴ καταλαμφθὲν καὶ βρασμὸν ἀεννάου λίμνης γεέννης φλογός, καὶ τατραρούχων ἀγγέλων κολαστῶν ὄμμα ἀεὶ μένον ἐν ἀπειλῇ καὶ σκώληκα σώματος † ἀπουσίαν, ἐπιστρεφόμενον ἐπὶ τὸ ἐκβράσαν σῶμα ὡς ἐπιστροφήν.

καὶ ταῦτα μὲν ἐκφεύξῃ θεὸν τὸν ὄντα διδαχθείς, ἕξεις δὲ ἀθάνατον τὸ σῶμα καὶ ἄφθαρτον [*](1f vgl. Ropes, Sprüche Jesu (TU XIV 2) S. 35 Nr. 25? — 14 κτλ. vgl. Ζ. 19 und Danielcommentar IV 12 S. 214, 17 IV 60 S. 338, 12 — 15f vgl. II Petr. 2, 4 σειραῖς ζόφου ταρταρώσας — 16f De universo S. 68, 18 L. (= TU N. F. V 2 S. 138, 10) λίμνης πυρὸς ἀσβέστου 69, 18 (139, 39) βρασμοῦ — 17 De universo S. 68, 16 L. (= TU N. F. V 2 S. 138, 7) ἄγγελοι φρουροί 69, 14 (TU S. 139, 34) ἀγγέλων κολαστῶν . . . . οἱ ἐφεστῶτες ἄγγελοι . . . . φοβερῷ ὄμματι ἐπαπειλοῦντες, Danielcommentar II 29 S. 98, 13 τάρταρούχων ἀγγέλων III 31, 2 S. 180, 5 οἱ βασανίζοντες ἄγγελοι — 18 Mark. 9, 48; Petrusapok. 25 Hipp. De univ. S. 71, 9 L. (TU S. 141, 92) σκώληξ δέ τις ἔμπυρος, μὴ τελευτῶν μηδὲ σῶμα διαφθείρων, ἀπαύστῳ δ’ ὀδύνῃ ἐκ σώματος ἐκβράσσων παραμένει vgl. Harnack TU XIII 1 S. 71f) [*](2 διψεῖν Ρ 5 αὐτὸν We. προσδοκῶν Ρ, verb. Miller πάρεστιν Roeper, πατὴρ παρέσχεν Bansen, παρέσχε θεός We., vgl. S. 293, 5 10 καὶ > ? We. 14 ἐκφεύξεσθε (nicht ἐκφεύξεσθαι) Ρ 15 ζοφεροῦ Roeper: ζωφερὸν Ρ, ζοφερὸν Miller 16 καταλαμφέν Ρ 16f ἀνενάου λίμνης > Scott 17 γεέννης φλογός Scott: γεννητρος φλογός Ρ 18 μένων P 18f σκώληκα ἀπαύστως ἐπιστρεφόμενον Bunsen 18 σώματος ἐπ’ οὐσίαν Gö. ἀπόκρισιν We., ἀποικίαν Wordsworth hält ἀπουσίαν fest unter Hinweis auf Plut, De Iside S. 364 D γὰρ Ἕλληνες τὴν τοῦ σπέρματος πρόεσιν ἀπουσίαν καλοῦσι 19 ἐπὶ τροφήν Bunsen: ἐπιστρέφων Ρ)