Historia ecclesiastica (fragmenta ap. Photium)

Philostorgius

Philostorgius. Kirchengeschichte. Bidez, Josef, editor. Leipzig: Hinrich, 1913.

1. Ὅτι τὴν βασιλείαν Ἰουλιανὸς ἁρπασάμενος καὶ τοῖς Ἕλλγσι διὰ προγραμμάτων πᾶσαν ἄδειαν εἰσενεγκὼν μηδὲν τῶν μελετωμένων

[*](1—S. 77 vgl. Chronic. Paschal. a. 362 S. 546, 2. Theophan. 47,16 Theodoret H. E. III 6)[*](1 Titel rot geschrieben B | 2 τοῖς Ἕλλησι u. 3 ἄδειαν usw. vgl. unt. S. 94, 13 ff)

1a. Artemii Passio 48: Ὁ γὰρ Ἰουλιανὸς πάλαι τὸν Ἑλληνισμόν κατὰ ψυχὴν ὠδίνων ἐκ τῶν ἐν Ἰωνίᾳ γενομένων αὐτῷ πρὸς τοὺς ἀμφὶ τὸν Μάξιμον φιλοσόφων συνουσιῶν, ἐφ᾿ ὅσον μὲν ὅ αὐτῷ περιῆν καὶ μετ' αὐτὸν Κωνστάντιος, ὁ δὲ οὐδὲν παραγυμνοῦν ἐθάρρει διὰ τὸ ἐξ ἐκείνων δέος· ἐπεὶ δὲ οὑτοι ἐξ ἀνθρώπων ἠσαν, αὐτὸς δἐ τῶν πραγμάτων ἤδη κύριος ἠν, τότε δὴ εἰς τὸ φανερὸν ἀπαμφιασάμενος πάσαις ἀθρόον εἰς τὸν Ἑλληνισμὸν ἐξερράγη ταῖς προθυμίαις.

1b. Ebd. 22: Ὁ γὰρ Ἰουλιανός, ὡς δεδήλωται, τὴν τῶν Ῥωμαίων βασιλείαν ὑποζωσάμενος, ἐσπούδαζε μάλιστα τὸν Ἑλληνισμὸν ἐπανορθοῦν. πανταχοῦ τοίνυν γράμματα διαπεμπόμενος ἐκέλευε τούτων τεμένη καὶ τοὺς βωμοὺς ἀνιστᾶν μετὰ πολλῆς σπουδῆς τε καὶ προθυμίας.

[*](7 ff vgl. Socrat. III 1, 16 ff. Sozomen. V 2, 16 ’. Eunap. Vit. Soph. S. 474 f — 9 f vgl. ob. S. 58, 5 ff — 15 s. ob. S. 75, 14 f — 1 7 f vgl. Sozomen. V 3, 1 u. 10, 9. Liban. Orat. XVIII 126. Joh. Chrys. De S. Babyla c. Julian. 14 S. 559 C)[*](la fehlt in S | 8 τοὺς Bidez τὸν PRVT Symeon Cod. B τῶν M; vgl. ebd. § 47 PG 96, 1296 B 11 ’ Rede an Julian]: οἶδα γὰρ ὅτι τῆς αἱρέσεως | 10 μετ’ αὐτῶν R | ο δὲ > δὲ> T, Symeon Ib fehlt in V | 17 πανταχοῦ usw. u. 18 βωμοὺς ἀνιστᾶν vgl. Joh. Chrys. [zu Ζ. 18] Sozomen. V3, 1 | 18 τούτων] τῶν θεῶν Symeon Cod. B u. Mendelssohn)

[zu la] Vgl. Zonar. XIII 12, 17 f: Αὐτοκράτωρ δὲ γεγονὼς (näml. ὁ καὶ ἑαυτῷ τὴν ἀρχὴν κρατυνάμενος, αὐτίκα εἰς προὖπτον ἐξερράγη Ἑλληνισμόν. ἐξωμόσατο μὲν γὰρ πρότερον ὡς εἴρηται, τὰ Χριστιανῶν, οὐ μὴν εἰς τοὺμφανὲς ἐκρῆξαι τὴν dibiva τῆς ἀσεβείας ἐτόλμησε.

[*](8. auch Theophylact. Bulg. Passio XV Martyr. 8 u. 10 PG 126, 164 B u. 165 AC)
77

ἄπρακτον ἐᾶν, εἰς ἄρρητά τε καὶ ἀδιήγητα πάθη κατέστησε τοὺς [*](Phot.) Χριστιανούς, πανταχοῦ τῶν Ἑλληνιστῶν πάσας αἰκίας καὶ καινὰς βασάνους καὶ πικροτάτους θανάτους ἐπαγόντων αὐτοῖς.

2. Ὅτι Γεώργιον τὸν Ἀλεξανδρείας συνεδρίου, φησί, προκαθεζόμενον καὶ τῷ κατὰ Ἀετίου τόμῳ ὑποσημήνασθαι τοὺς ὁμοδόξους βιαζόμενον, εἰσπηδήσαντες τὸ Ἑλληνικὸν καὶ συλλαβόντες αὐτὸν πολλά τε εἰς τὸ σῶμα ἐνυβρίσαντες, εἶτα πυρὶ παρέδοσαν: φησὶ δ’ ὁ δυσσεβὴς συγγραφεὺς οὗτος καὶ τὴν Ἀθανασίου γνώμην στρατηγῆσαι τῆς πράξεως. ἀλλὰ γάρ, Γεωργίου διαφθαρέντος, τὸν οἰκεῖον θρόνον ὁ Ἀθανάσιος τῶν Ἀλεξανδρέων αὐτὸν ἀσμένως ὑποδεξαμένων, ἀναλαμβάνεται.

[*](5 f vgl. Theodoret H. E. II 28 f — 6 f vgl. Socrat. III 2, 10. Sozomen. V 7, 2 f. Theophylact, Bulgar. Passio XV Martyrum 13 PG 126, 169 A. Histor. acephala 8. Ammian. Marcellln. XXII 11. Julian. Epist. 10 — 8f vgl. Socrat. EI 3, 1. Sozomen. V 7, 4)[*](5 τῷ — τόμω Gothofred. τῶν — τόμων Β τὸν — τόμον Val. | 6/7 vgl. Chron. Pasch. 546, 6: συλλαβόμενοι . . . ἐνύβρισαν u. Sozomen. V 7, 3: πυρὶ παρέδωκαν 10/11 ὑποδεξάμενος B, corr.)

1c. Artemii Passio 35 ’ Rede an Julian]: Γίνωσκε ὡς ἡ τοῦ Χριστοῦ ἀνίκητος καὶ ἀήττητος ὑπάρχει ἰσχύς τε καὶ δύναμις· πάντως δὲ καὶ αὐτὸς τοῦτο πεπληροφόρησαι ἐξ ὡν σοι χρησμῶν Ὀριβάσιος ὁ ἰατρὸς καὶ κοιαίστωρ παρὰ τοῦ ἐν Δελφοῖς Ἀπόλλωνος ἄρτι κεκόμικεν. ἐγὼ δέ σοι καὶ τὸν χρησμόν, κἂν μὴ βούλῃ, ἐπαναγνώσομαι. ἔχει γὰρ οὕτως·

  • Εἴπατε τῷ βασιλεῖ· χαμαὶ πέσε δαίδαλος αὐλά.
  • Οὐκέτι Φοῖβος ἔχει καλύβαν, οὐ μάντιδα
  • Οὐ παγὰν λαλέουσαν, ἀπέσβετο καὶ λάλον

    • 1 c fehlt in S | 18 Γίνωσκε — 20 πεπληροφόρησαι] ἀλλὰ μάνθανε ὡσ ἡ χριστοῦ δύναμισ ἀνίκητοσ παντὶ (nach παντί + τε T) καὶ ἀήττητοσ· ἔχεισ τῶν τοιούτων καὶ αὐτὸσ λόγων πληροφορίαν· εἴ γε εἶ γε Τ) καὶ ἀπατᾶν σεαυτὸν βούλει T Symeon | 21 ὁριβάσιοσ Τ ὀρειβάσιοσ ὁρ. Μ) PRM ὀρηβάσιοσ V, wie im Text | κυαίσιωρ P | 22 ἄρτι T Symeon > PRMV | V | 24 βασιλεῖ HSS u. Cedren., das Metrum verlangt βασιλῆι· | 26 ἔχοι M | δάφνη P | 26 ἀπέσβεστο PMT Symeon Cod. B (Cod. A wie im Text)

    [zu 1 c] Vgl, Cedren. I .532, 1: Οὖτος (näml. ὁ Ἰουλιανὸς) ἀναιδῶς ἑλλήνιζεν, αἵματι θυσιῶν τὸ ἅγιον βάπτισμα ἀποπλυνάμενος καὶ πάντα ποιῶν οἷς οἱ δαίμονες θεραπεύονται [bis hier = Exe. Tripart. bei Theophan. 46, —20]. πέμπει οὖν Ὀριβάσιον τὸν ἰατρὸν καὶ κοιαίστωρα ἐν Δελφοῖς τὸν ναὸν τοῦ Ἀπόλλωνος. ἀπελθὼν οὖν αὐτὸς καὶ τοῦ ἔργου ἁψάμενος λαμβάνει χρησμὸν παρὰ τοῦ δαίμονος·

    Εἴπατε [= ob. Ζ. 24–26] —λάλον ὕδωρ.

    78
    [*](Phot.)

    3. Ὅτι περὶ τῆς εἰκόνος τοῦ σωτῆρος ἡμῶν, ἣν ἡ τῆς αἱμόρρου πίστις ἀμειβομένη τὸν εὐεργέτην ἀνέστησεν, ἱστορῶν φησιν ἀωεστηλῶσθαι μὲν ταύτην κατὰ τὴν πηγὴν τὴν ἔνδον τῆς πόλεως μετὰ καὶ ἑτέρων ἀγαλμάτων, τερπνότητός τι παρέχειν τοῖς φοιτῶσι θέαμα. τῆς δὲ τοῦ σωτῆρος εἰκόνος βοτάνης κατὰ τοὺς πόδας ἀναφυείσης, νοσημάτων μὲν ἁπάντων, μάλιστα δὲ τῆς φθινάδος ἴαμα, καὶ ζητούν- των τὴν αἰτίαν ἐλελήθει γὰρ τῷ χρόνῳ καὶ οὺτινος ἔφερε μορφὴν καὶ ἡ πρᾶξις δἰ ἣν ἀνεστήλωτο· ἐν ὑπαίθρῳ γὰρ καὶ γυμνὸς ἐστώς, ἐπ’ οὐκ ὀλίγον συνεχώσθη τοῦ σώματος, γῆς ἐπ αυτον ἐκ τῶν ὑψηλοτέρων ἀεὶ τόπων έν τοῖς τῶν ὄμβρων μάλιστα καιροῖς ἐπιφερο- μένης, ὐφ' ἦς ἡ τῶν γραμμάτων τῶν ἕκαστα δηλούντων ἠφάνιστο γνῶσις)· τῆς οὖν ζητήσεως ταύτης ἐπιστάσης, ἀνωρύχθη μὲν τιὸ συγκεχωσμένον, εὑρέθη δὲ γράμματα τὴν ἱστορίαν πᾶσαν ἀναδιδάσκοντα. καὶ ἡ πόα μὲν οὐκ ἕτι μετ’ ἐκεῖνον ὤφθη τὸν χρόνον οὔτε ἐκεῖ οὔτε ἀλλαχόθι· τὸν δὲ ἀνδριάνιτα μεταστησάμενοι ἐν τῷ τῆς ἐκκλησίας SittKoviKcp τὰ πρέποντα ἐθεράπευον, σέβοντες μὲν ἢ προσκυ- νοῦντες οὐδαμῶς (οὐ γὰρ ἦν θέμις χαλκὸν ἢ ἄλλην ὕλην προσκυνεῖν), αὐτῶ δὲ τούτῳ, στάσει τε σεμνοτέρᾳ καὶ τῷ μεθ’ ἡδονῆς ἐπιφοιτᾶν τῷ τόπῳ τὸ εἶδος θεασομένους, τὸν περὶ τὸ ἀρχέτυπον πόθον ἐπι- δεικνύμενοι.

    [*](1 ff vgl. Sozomen. V 21. Euseb. H. E. VII 17 f. Gregor II von Rom bei Mansi XIII 93 D [s. V. Dobschütz, Christusbilder S. 250* ff] — 1 f Matth. 9, 20 ff)[*](* 1— S. 80, 5 Niceph. H. E. Χ 30)[*](2—5 Vgl. Gregor II von Rom 1. 1.: τῆς ἀναφυείσης βοτάνης πρὸς τοῖς ποσὶ τοῦ . . . ἀναστηλωθέντος παρὰ ταύτης (näml. τῆς αἱμορροούσης) ἀνδριάντος | 4 τι B τε Val. u. Gothofred. S. 272 | 7 <τὴν> μορφὴν v. Dobschütz | 8 καὶ2 > ed. | 9 ὀλίγον, ον aus ων corr., B | 17 χαλκῆν ed. | 18 αὐτῷ δὲ τούτῳ Val. αὐτὸ δὲ τοῦτο B | τῷ Val. τὸ Β |19 θεασομένους Val. θεασαμένουσ B)