Historia ecclesiastica (fragmenta ap. Photium)

Philostorgius

Philostorgius. Kirchengeschichte. Bidez, Josef, editor. Leipzig: Hinrich, 1913.

6. Ὅτι, φησίν, Ἀρκάδιος ὁ βασιλεὺς μετὰ θάνατον τοῦ πατρὸς θυγατέρα αύδδωνος ἄγεται γυναῖκα· ὁ δὲ βάρβαρος μὲν ἦν τὸ γένος, στρατηγίᾳ δὲ κατὰ τὴν Ἑσπερίαν διαπρέψας τὸ δὲ γύναιον οὐ κατὰ τὴν τοῦ ἀνδρὸς διέκειτο νωθείαν, ἀλλ’ ἐνῆν αὐτῇ τοῦ βαρβαπικοῦ θράσους οὐκ ὀλίγον. αὔτη δὲ θυγατέρας ἤδη τῷ Ἀρκαδίῳ δύο Πουλχερίαν καὶ Ἀρκαδιαν ἐγείνατο, ὕστερον δὲ καὶ Μαρῖναν καὶ υἱὸν ἐπέτεκε Θεοδόσιον. τότε δ’ οὖν τῶν δύο παίδων μήτηρ οὖσα, παρὰ Εὐτροπίου περιυβρισθεῖσα ὡς καὶ ἀπειλὴν αὐτῇ ἐπενεγκεῖν τῶν Βασιλείων θᾶττον ἀποπέμψασθαι, ὡς εἶχεν ἀγκαλισαμένη τὰ παιδία διὰ χειρὸς ἐκατέρας προσέρχεται τῷ ἀνδρί· καὶ κωκύουσά τε ἅμα καὶ τὰ βρέφη προτεινομένη, δακρύων ἠφίει λιβάδας. καὶ τἆλλα ἐποίει ἐποίει γυνὴ φλεγμαίνουσα γυναικείᾳ τέχνῃ πρὸς τὸ παθητικώτερον ἐφελ- κύσαιτο τὸν ἄνδρα.

Τῷ δὲ Ἀρκαδίῳ οἶκτός τε τῶν παίδων εἰσῂει, ἐκ τῆς πρὸς τὴν μητέρα συμπαθείας βραυκανομένων, καὶ ὀργὴ ἀνήφθη. καὶ δὴ τότε τοῖς τε θμεοῖς καὶ τῇ δι’ αὐτῶν ἐμβριθείᾳ τῶν λόγων ὁ Ἀρκάδιος βασιλεὺς ἡν. ὄθεν αὐτίκα τὸν Εὐτρόπιον τιμῆς τε ἀπάσης περιδύει καὶ τὸν πλοῦτον ἀφαιρεῖται καὶ εἰς Κύπρον τὴν νῆσον φυγαδεύει.

Μετ΄ οὐ πολὺ δέ τινων ἀπενεγκάντων κατ’ αὐτοῦ γραφήν, ὡς ὁπόταν ὕπατος ἐγεγόνει κοσμήμασιν ἀπεχρήσατο, οἶς οὐδενὶ τῶν ἄλλων ἐξῆν μὴ ὅτι γε βασιλεῖ, βασιλεῖ, μετάπεμπτος ἀπὸ Κύπρου γίνεται. καὶ συνεδρίου κατὰ τὸ καλούμενον Παντιχῖον καθεσθέντος (Αὐριλιανος δ’ ὁ ὕπαρχος καὶ ἕτεροι τῶν ἐν ταῖς ἀρχαῖς ἐπιφανῶν ἀρχόντων διεσκόπουν τὰ κατηγορούμενα), αἰτίαις ὁ Εὐτρόπιος ἁλοὺς ἁλοὺς τὴν κεφαλὴν ἀφαιρεῖται.

[*](1 ff vgl. Zosim. V 3 u. IV 33. Chronic. Paschal. a. 395 — 3 ff vgl. Zonar. XIII 20, 8 f. Cedren. I 585, 11. Zosim. V 24, 2 — 5 ff vgl. Cedren. 1 585, 12. Marcellin. Com. Chronic, a. 397 ff. Chronic. Paschal. a. 396 ’. Sozomen. IX 1, 1 — –25 vgl. Sozomen. VlII 7, 3 u. 5. Socrat. VI 5, 4 u. 7 — 8 u. 16 ff vgl. Joh. Chrysostom. lu Eutrop. 4—8 ε vgl. Claudian. In Eutrop. 11 praef. 4 — 16 ff Cod. Theodos. IX 40,17. Vgl, Zosim. V 18, 1. Claudian. In Eutrop. LI praef. 49 ff — 21 ff vgl. Zosim. V 18, 2)[*](*1—25 Niceph. H. E. XIII 4 PG 146, 940 D 8)[*](3 — 5 s. ähnliche ücke bei Zonar. u. Cedren. Ι 6 Arkadia hier fehlerhaft st. Flaccilla; s. Marcell. Com., Chron. Pasch, u. Tillemont, Note 19 sur Ar- cade; die ühgestorbene Flaccilla wird auch Chron. Pasch. 566, 9 — 11 totge- schwiegen Ι 8 vgl. Sozomen. VIII 7,3: ὑβρίσας [u. Joh. Chrys. I. 1. 385 B: τοῦ ὑβρισμένου βασιλέως] | 15 oh βραυκανωμέων? Ι 20 βοσκήμασιν ed. Ι 21 μετά- πεμπτος vgl. Zosim. Ι 22 παντιχχῖον, ιχ am Zeilenende, B παντ [leerer Raum eines Buchstabens] χῖον Μ Παντείχιον Nie. Ι Αὐρηλιανὸς Reading = Nie.)
137

Ἀλλ’ ὁ μὲν φιλοστόργιος ταῦτα περὶ Εὐτροπίου λέγει· λέγει· ἔτεροι [*](Phot.) δὲ ἄλλας αἰτίας καὶ τοῦ παραλυθῆναι τῆς ἀρχῆς καὶ τῆς ὑπερορίας καὶ δὴ καὶ τοῦ θανάτου ἀνιστορῦσιν.

7. »Ὅτι, φησίν, κατὰ τοὺς ἐπ’ ἐμὲ γεγενημένους χρόνους τοσαύτη φθορὰ γέγονεν ἀνθρώπων, ὅσην οὐδεὶς χρόνος ἐξ αἰῶνος ἔγνω,« καὶ ταύτην ἄρα καὶ τὸν ξιφίαν σημαίνειν ἀστέρα. οὐ γὰρ μόνον τὸ μάχιμον ὥσπερ πάλαι κατὰ τοὺς ἔμπροσθεν πολέμους ἀπανηλώθη, οὐδ ἐν μέρει γῆς τὰ πάθη δυνέστη· ἀλλὰ πάντα μὲν διεφθείρετο γένη πᾶσα δ’ ἀπόλωλεν ἡ Εὐρώπη, καὶ τῆς Ἀσίας οὐκ ὁλίγη μοῖρα συνδιεφθάρη, φθάρη, ἀλλὰ καὶ τῆς Λιβύης ἡ πολλὴ καὶ μάλιστά γε Ῥωμαίοις ὑποτελεῖ. βαρβαρικὴ μὲν γὰρ τὸ τῆς φθορᾶ( πλῆθος εἰργάζετο μάχαιρα. λιμοὶ δὲ καὶ λοιμοὶ καὶ θηρίων ἀγρίων ἀγέλαι συνεπετίθεντο, σεισμοί τε ἐξαίσιοι πόλεις καὶ ἀνασπῶντες ἀνασπῶντες ἐκ βάθρων εἰς τὸ ἀφυκτό- τατον τὸν ὄλεθρον ἐναφίσαν. καὶ χάσματα δὲ γῆς ἐνιαχόθι τοῖς οἰκήτορσιν ὑπορρηγνμέης τάφος ἠν αὐτοσχέδιος, ἐΠικλυσμοί τε τῶν ἐξ ἀέρος ὑδάτων καὶ κατ’ ἀλλους αὐχμοὶ φλογώδεις, πρηστῆρές τε ἔστιν οἶς ἐμβαλλόμενοι ποικίλον τε τὸ δεινὸν ἐποίουν καὶ ἀφόρητον. ναὶ δὴ καὶ χάλαξα μείφων ἢ κατὰ χερμάδα πολλαχοῦ γῆς κατεφέρετο· ἄχρι γὰρ καὶ ὀκτὼ τῶν λεγομένων λιτρῶν ἕλκουσα βάρος ὤφθη κατασκήψασα. χιόνος δὲ πλῆθος καὶ κρυμῶν ὑπερβολαί, ὑπερβολαί, ἄλλη πληγὴ οὐ προανήρπασεν, τούτους καταλαμβάνουσαι τοῦ βίου ἐξήλαυνον, καὶ σαφῶς τὴν θείαν ἀνεκήρυττον ἀγανάκτησιν. οὑ καθ’ ἕκαστον ἐπεξελθεῖν ὑπὲρ πᾶσαν ἀνθρωπίνην ἂν εἴη δύναμιν.

8. Ὅτι τῶν Οὔννων, φησίν, οἱ μὲν τῆς ἐντὸς Ἴστρου ·Σκυθίας

[*](1 — 3 vgl. Zosim. V 17, 5ff. Eunap. Fragm. 75, 6. Claudian. In Eutrop. Ilpraef. 19 — — S. 139, 29 vgl. Testament. Jes. Chr. I 3—10. 4 Journal of theolog. studies 405 tf u. 414 f — 4 f vgl. Matth. 24, 21. Mark. 13, 19 — 6 s. ob. X 9 u. vgl. Luk. 21, 11 — 10 vgl. unt. S. 138, 9 ff — 11—16 2 vgl. Claudian. In II 24 ff — 12 vgl. Matth. 24, 7. Luk. 21, 11. Hieronym. In Ezech. 5, 17 u. 14, 12 ff. Chronic, min. ed. Mommsen II 17 [a. 410]. 70 [a. 409 u. 412] u. 295 — 13f vgl. ebd. 64 ff a. 396. 402 u. 407 f — 15 ff vgl. ebd. 69 f a. 407 f — 18 ff vgl. ebd. 68 a 404. Socrat. VI 19, 5 — 20 vgl. Chronic, min. ebd. 67 a. 401)[*](* 4—23 e Niceph. H. E. XIII 36 PG 146, 1048 Α)[*](1 περὶ Val. παρὰ B Ι 2 vgl. Zosim. V 18, 1: τῆς ἀξίας παραλύσας 4 κατὰ Gothofred. καὶ Β Ι 6 ξιφίαν, ί aus εί corr., B | 10 ὅση Nie. ὅσοι B 12 λιμὸς δὲ καὶ λοιμὸς ed. | 16 πρηστῆρές Nie. πριστῆρεσ B | 18 ναὶ] καὶ ed. | 21 καταλαμβάνουσα B, corr. Val. | 22 οὖ] ὦν <τὸ> 2 oder ἃ Val.)
138
[*](Phot.)

τὴν πολλὴν χειρωσάμενοι καὶ διαφθείραντες πρότερον, ἔπειτα παγέντα τὸν ποταμὸν διαβάντες, ἀθρόως εἰς τὴν Ῥώμην εἰσήλασαν, καὶ κατὰ πᾶσαν ἀναχθέντες τὴν Θρᾴκην, ε ὅλην τὴν Εὐρώπην ἐληΐσαντο· οἱ πρὸς ἥλιον ἀνίσχοντα τὸν Τάναϊν ποταμὸν διαβάντες καὶ τῇ Ἑῲᾳ ἐπεισρυέντες δι’ Ἀρμενίας τῆς μεγάλης εἰς τὴν καλουμένην Μελιτινὴν κατερράγησαν. ἐκ ταύτης δὲ Εὐφρατησίαν τε ἐπέθεσαν καὶ μέχρι τῆς κοίλης Συρίας ἤλασαν καὶ τὴν Κιλικίαν καταδραμόντες φόνον ἀνθρώπων εἰργασαντο ἀνιστόρητον.

Οὐ μόνον δὲ ἀλλὰ καὶ Μάζικες ε καὶ Αὐξωριανοὶ (μεταξὺ ε καὶ Ἄφρων οὗτοι ε νέμονται) κατὰ μὲν τὸ ἑωθινὸν αὐτῶν κλίμα Λιβύην ἐξηρήμωσαν. καὶ τῆς Αἰγύπτου μοῖραν οὐκ ἐλαχίστην συνδιώλεσαν, Ἀφροις τε ἐμβαλόντες κατὰ δυόμενον ἥλιον τὰ παραπλήσια ἔδρασαν.

Ἀλλ’ ἐΠὶ τούτοις πᾶσι καὶ Τριγίβιλδος, ἀνὴρ Σκύθης μὲν γένος τῶν νῦν ἐπικαλουμένων Γότθων (πλεῖστα ε γὰρ καὶ διάφορα ἐστὶν τῶν Σκυθῶν γένη), οὑτος δὴ δύναμιν βαρβαρικὴν ἔχων καὶ τῆς Φρυγίας έν τῇ Νακωλείᾳ καθεζόμενος καὶ κόμητος ἔχων τιμήν, ἐκ φιλίας εἰς ἔχθραν Ῥωμαίων ἀπορραγείς, ἀπ’ αὐτῆς Νακωλείας ἀρξάμενος, ε πλείστας τε πόλεις τῆς Φρυγίας εἶλεν καὶ πολὺν ἀνθρώπων εἰργάσατο. ε ἐφ᾿ ὃν Γαϊνᾶς ὁ στρατηγὸς ἐκπεμφθεὶς δ’ ἠν καὶ αὐτὸς) προὔδωκε τὴν νίκην, τὰ ἴσα καὶ αὐτὸς Ῥωμαίοις δρᾶσαι διανοούμενος. ἐκεῖθεν ὁ Τριγίβιλδος, ὡς δῆθεν τὸν Γαϊνᾶν διαφυγών, τήν τε Πισιδίαν καὶ τὴν Παμφυλίαν ἐπιὼν κατελυμήνατο· λυμήνατο· εἶτα πολλαῖς καἰ αὐτὸς πρότερον δυσχωρίαις τε καὶ Ἰσαυρικαῖς μάχαις περιθραυσθεὶς τὴν ἰσχὺν ἐπὶ τὸν Ἑλλήσποντον διασώζεται· καὶ περαιωθεὶς ἐπὶ τὴν Θρᾴκην ε οὐ μετὰ πολὺ Γαϊνᾶς δὲ μετὰ τὴν προδοσίαν έν τῷ τοῦ στρατηγοῦ σχήματι [*](1 — 8 vgl. Hieronym. Epist. 60, 16 f u. 77, 8 — 1 ff vgl. Claudian. In Rufin. II 26 — 2 f vgl. Sozomen. VlII 25, 1 — 5—8 δ vgl. Claudian. In Rufin. II 28 u. Socrat. VI 1, 7. Sozomen. VIII 1, 2. Corpus Script, ehr. Orient, ed. Chabot, Scriptores Syri. Versio, series III, t. IV S. 106, 20 — 9 ff vgl. Synes. Epist. oft [s. Seeck, ’s REH Hol, 43 ff] — – S. 139,20 vgl. Zosim. V 13—22. ε Sozomen. VIII Socrat. VI 6 —14 ε —24 vgl. Claudian. In Eutrop. ΙΙ 153—473 — 20 f vgl. Fragm. 75 = excerpta de sententiis ed. Boissevain S. 94 ff) [*](* 1—3 ε u. 17—20 ε Niceph. H. E. XIII 5 PG 140, 944 BC — 21—27 φ PG 146, 952 C) [*](2 ῥώμην B, οb Ῥωμαίων wie Gothofred.? s. Register | 3 ob ἀναχυθέντες (P. Thomas)? oder ἐνεχθέντες? | 5 τῆς > ε ed. | 6 ἐπέθεσαν] ob 14 u, 22 Τριγιβίλδος ed. | 16 τῶν > δ ed. | 21 ἦν] οὐν ed.)

139
πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐπανελθών, εἰς μελέτην ἡκεν ταύτην [*](Phot.) παραστήσασθαι. οὐρανία δέ τις ἔνοπλος ἐπιφανεῖσα δύναμις καὶ τοὺς ἐπιβαλεῖν ἐρμηθέντας τῇ πράξει δειματώσασα, τὴν μὲν πόλιν τῆς ἁλώσεως ῥύεται, ἐκείνους δὲ φωραθέντας ταῖς ἀνθρωπίναις δίκαις ἐκδίδωσι. καὶ φόνος αὐτῶν ἐρρύη πολύς· ὁ δὲ Γαϊνᾶς εἰς τοσοῦτον κατέστη δέους, ὡς αὐτίκα νυκτὸς ἐπεχούσης μεθ’ ὅσων ἠδύνατο, τοὺς ἐπὶ τῶν πυλῶν βιασάμενος, ἐξελαύνει τῆς πόλεως. ἐπεὶ δὲ ἡ Θρᾲχκη ἐζηρήμωτο, καὶ οὔτε παρέχειν τι τῶν ἐπιτηδείων ἠν δυνατὴ οὔτε φθορὰν ἄλλην ἐνεγκεῖν, ἐπὶ Χερρόνησον ὁ Γαϊνᾶς στέλλεται, σχεδίαις διανοούμενος ἐπὶ τὴν Ἀσίαν διαπεραιοῦσθαι.

Διαγνωσθείσης δὲ τῷ βασιλεῖ τῆς αὐτοῦ διανοίας, πέμπεται στρατηγὸς κατ’ αὐτοῦ Φραυΐτας, Γότθος μὲν τὸ γένος, Ἔλλην δὲ τὴν δόξαν, πιστὸς δ’ οὖν Ῥωμαίοις καὶ τὰ πολέμια κράτιστος. οὑτος, ἐν ᾦ Γαϊανᾶς προέπεμπεν τὸν ὑπ’ αὐτῷ στρατὸν ταῖς σχεδίαις διαπεραιοῦσθαι, νηίτῃ στόλῳ συμπλέκεται ταύταις, καὶ ἐκ τοῦ ῥᾴστου πάντας τοὺς συμπλέοντας ταῖς σχεδίαις διαφθείρει. ἐξ οὑ Γαϊνᾶς τὰ καθ’ ἐαυτὸν ἀπογνοὺς ε εἰς τὰ τῆς Θρᾴκης ἀνωτέρω φεύγει. τινες τῶν Οὔννων οὐ πολλοῦ διαρρυέντος χρόνου ἐπελθόντες αὐτὸν ἀνιροῦσι, καὶ ἡ κεφαλὴ ταριχευθεῖσα εἰς Καωσταντινούπολιν ἐκομίσθη.

Χωρὶς δὲ τῶν εἰρημένων κακῶν καὶ τὸ Ἰσαύρων γένος παυτοδαποὺς ἐπήνεγκεν ὀλέθρους. πρὸς πρὸς μὲν γὰρ ἥλιον ἀνίσχοντα τήν τε καλικίαν κατέδεραμον καὶ τὴν ὅμορον Συρίαν, οὐ τὴν κοίλην μόνον, ἀλλὰ καὶ τὴν ἄλλην, μέχρι Περσῶν αὐτῶν ἀφικόμενοι. κατὰ δὲ ἰάπυγα ἄνεμον καὶ θρασκίαν Παμφυλίαν τε ἐπῆλθον καὶ Λυκίους διέφθειρον. Κύπρον τε τὴν νῆσον καταστρεψάμενοι, Λυκάονάς τε καὶ Πισίδας ᾐχμαλώτισαν. καὶ Καππαδοκίας τὸ πλεῖστον ἀναστήσαντες, ἄχρι ε καὶ ἐπὶ τὸν Πόντον διεκινδύνευσαν‘ καὶ τῶν ἄλλων τὰ χείριστα τοὺς ἁλισκομένους οὑτοι διέθεντο.

[*](3 ff vgl. Synes. De provid. 116 ff — 7 vgl. Eunap. Fragm. 79 — 12 ff vgl. Euuap. Fragm. 80 ff — 19 f vgl. Chronic, mia. ed. Mommsen II 66 a. 400 f — 21 ff vgl. Zosim. V 25. Eunap. Fragm. 86. Sozomen. YIII 25, 1. Marcellin. Com. Chronic, a. 405. Joh. Chrysostom. Epist. 68 u. 69)[*](* 10f u. 19 f Niceph. H. E. XIII 6 PG 146, 949 D 2 u. 952 BC)[*](3 δειματώσασα vgl. Synes. 116 B 8 Ι 10 διαπεραιοῦσθαι vgl. Socrat. VI 6, 30 Ι 12 τὸ γένος usw. vgl. Zosim. V 20, 1 Ι 14 σχεδίαις vgl. Zosim. V 21, 3 Socrat. VI 6, 82 f u. Sozomen. VIII 4, 19 | 24 ἀφικόμενοι Val. ἀφικόμε B | 27 Πισίδας Gothofred. πισιδίασ B | καππαδόκασ M ed. Ι 29 οὑτοι zweimal am Ende u. Anfang der Zeile B)
140
[*](Phot.)

1. Ὅτι φιλσοτόργιος, καὶ ἐν ἄλλοις πολλοῖς Στελίχωνος κατατρέχων, καὶ τυραννίδος ἔνοχον γράφει· καὶ ὡς Ὀλύμπιός τις τῶν μαγίστρων, φερόμενον κατὰ τοῦ βασιλέως ἐν τῷ παλατίῳ τὸ ξίφος ἀντιλαβὼν τῇ χειρί, ἐαυτὸν μὲν ἐλυμήνατο, τὸν βασιλέα δὲ διέσωσεν, καὶ συνεργὸς αὐτῷ κατέστη πρὸς τὴν ἀναίρεσιν Στελίχωνος κατὰ τὴν Ῥάβενναν διατρίβοντος.

Ἀλλοι δὲ οὐκ Ὁλύμπιον, ἀλλ’ Ὀλυμπιόδωρόν φασιν· οὐδ’ ἐπαμῦναι τῷ βασιλεῖ, ἀλλ’ ἐπιβουλεῦσαι τῷ εὐεργέτῃ Στελίχωνι καὶ εἰς τυραννίδα συκοφαντῆσαι αὐτόν. καὶ οὐδὲ μάγιστρον τηνικαῦτα εἶναι ἀλλ’ ὕστερον, μετὰ τὸν ἄδικον τοῦ Στελίχωνος φόνον, ἔπαθλον τὴν ἀξίαν λαβεῖν. ἀλλ’ οὐκ μακρὰν μακρὰν καὶ αὐτὸν ῥοπάλοις ἀναιρεθένῖα τῆς μιαιφονίας τὴν δίκην ἀποτῖσαι τῷ Στελίχωνι.

2. Ὅτι κατὰ τοὺς προειρημένους χρόνους Ἀλλάριχος ε Γότθος γένος, περὶ τὰ τῆς Θρᾴκης ε ἄνω μέρη δύναμιν ἀθροίσας, ἐπῆλθεν [*](6f u. ob. S. 135, 13 ’ vgl. Zosim. V34f. Sozomen. IX 4, 7 f. Oros. Histor. VII 38, 5. Chronic, min. ed. Mommsen I 300 a. 408. Cedren. I 587, 19 ff. Theophan. 80, 6 — –13 vgl. Olympiodor. 2 u. 8. Zosim. V –35 u. 44 ff — –s S. 141, 3 vgl. Zosim. V b, 5 ff. 26 u. 29. Eunap. Fragm. 65. Sozomen. VIII 25 u. IX 4. Hieronym. Epist. 60 16. Claudian. In Rufin. II 187 ff u. oft) [*](1 Titel rot geschrieben B | 4 ob die Stelle lückenhaft? | 8 »contexuit . . . Caput illud Photius summa cum neglegentia. quippe cum dicendum fuerit Olym- piodorum plane dissentire a Philostorgio de Stilichone atque Olympio, egregius patriarcha dixit ab aliis non Olympii sed Olympiodori nomen Stilichonis eversori dari, quasi uUa de hominis notissimi (cf. Gothofredus ad cod. Theodos. XVI 5, 42) nomine flubitatio umquam cuiquam fuerit, nedum Olympiodoro.« e Mendelssohn der Zosimus Ausgabe S. XLVIII Anm.; war wirklich der Bericht des Photius schon in Unordnung? ist nicht vielmehr später e der Name des Olympiodor ß einer ümlichen Anderung geworden? hat Philostorgius selbst (nicht erst Photius wie Mendelssohn ebd. gesagt hat) die Version des Olympiodor ähht? s. Prolegomena | 9 ἐπιβουλεῦσαι u. 12/13 ῥοπάλοις ἀναιρεθέντα . . . δίκην vgl. Οlympiod. 8 | 13 μιαιφονίας vgl. ebd. 2 | 14 Ἀλάριχος ed., u. so immer | 15 περὶ oder παρὰ? undeutlich B περὶ Μ)

141
Ἑλλάδι καὶ τὰς Ἀθήνας εἶλεν καὶ Μακεδόνας καὶ τοὺς προσεχεῖς [*](Phot.) Δαλμάτας ἐληΐσατο. ἐληί·σατο. ἐπῆλθε δὲ καὶ τὴν Ἱλλυρίδα, καὶ τὰς Ἄλπεις διαβὰς ταῖς Ἰταλίαις ἐνέβαλεν. Στελίχωνι δ᾿, ε ὡς ὡς οὖτος λέγει, μετάπεμπτος ἦν, ὃς ε αὐτῷ καὶ τὰς τῶν Ἄλπεων πύλας καὶ γὰρ ἐπιβουλὰς πάσας τὸν Στελίχωνα κατὰ βασιλέως παλαμᾶσθαι, κοὶ μηδ’ γαμβρὸν γαμβρὸν αὐτὸν εἶχεν ἐπὶ θυγατρὶ δυσωπεῖσθαι, ἀλλὰ καὶ φάρμακον αὐτῷ ἀγονίας ἐγκεράσασθαι. ἐλελήθει δὲ ἄρα ἑαυτόν, ἐν τῷ σπουδάζειν ε τὸν υἱὸν Εὐχέριον ἀναχηρύξειν παρανόμως τὸν ἀπόγονον τῆς κατὰ διαδοχὴν καὶ θεσμὸν βασιλείας προεεκθερίζων καὶ ζημιούμενος. οὕτω δὲ κατάφωρον καὶ ἀδεᾶ τὴν τυραννίδα προενευκεῖν τὸν Στελίχωνα ε λέγει, ὡς καὶ νόμισμα, μορφῆς λειπούσης κόψασθαι.

3. Ὅτι, Στελίχωνος ἀνῃρημένου, οἱ συνόντες βάρβαροι τὸν ἐκείνου παῖδα λαβόντες τὴν ταχίστην ᾤχοντο. καὶ τῇ Ῥώμῃ πλησιάσαντες, τὸν μὲν ἐφεῖσαν εἴς τι τῶν ἀσύλων ἱερὸν καταφυγεῖν, οἱ δὲ τὰ τῆς πόλεως πέριξ ἐπόρθουν, τὸ μὲν τῷ Στελίχωνι τιμωροῦντες, τὸ δὲ λιμῷ πιεζόμενοι. ἐπεὶ δὲ παρὰ ὀνωρίου γράμμα κρεῖττον τῆς ἀσυλίας γενόμενον ἀναιρεῖ τὸν Εὐχέριον, διὰ ταῦτα συμμίξαντες οἱ βάρβαροι Ἀλλαρίχῳ εἰς τὸν πρὸς Ῥωμαίους αὐτὸν ἐξορμῶσι πόλεμον.

Ὁ δὲ θᾶττον καταλαμβάνει ε τὸν Πόρτον. μέγιστον δὴ νεώριον Ῥώμης, λιμέσι τρισὶ περιγραφόμενον καὶ εἰς πόλεως μικρᾶς παρατεινόμενον μέγεθος· ἐν τούτῳ δὲ καὶ ὁ δημόσιος ἅπας σῖτος κατὰ παλαιὸν ἔθος ἐταμιεύετο. ἑλὼν ε δὲ ῥᾷον τὸν Πόρτον, καὶ σιτοδείᾳ ἢ ταῖς ἄλλαις μηχαναῖς πολιορκήσας τὴν Ῥώμην κατὰ κράτος αἱρεῖ· καὶ ψηφισαμένων τῶν Ῥωμαίων τοῦτο γὰρ αὐτοῖς [*](3 ff vgl. Oros. Histor. VII 38, 2 ff. e Sozomen. IX 4, 7 — 6 f vgl. Zosim. V Olympiodor. 2 — 8 u. ob. S. 134, 16 f vgl. Oros. Histor. Vil 38, 1. Sozomen. IX 4, 1. Zosim. Y 32, 1 — —18 vgl. Zosim. V 34, 5. 3.5, 3 f u. 37, 4. 6. Olympiodor. 6. Sozomen. IX 4, 8. Oros. Histor. VII 38, 6 — 18 f vgl. Zosim. V 35, 6 — —S. S. 142, 3 vgl. Zosim. VI 6 f. Olympiodor. 3. Sozomen. IX 8, 1. Socrat. VH 10, 4f) [*](* 18—22 e Niceph. H. E, XHI 35 PG 140, 1041 B 7 u. C) [*](5 τὸν > e ed. | 7 ἀγωνίας ed. | 10/11 προνεγκεῖν B, coit. 15 τι Bidez τινα B, vgl. Zosim. V 35, 4: ἔν τινι τῶν . . . ἐκκλησιῶν | ob ἱερῶν? 16/17 τὸ μὲν — τὸ δὲ Val. τ(ῶν) μὲν — τῶν δὲ B | 17 π(αρὰ) B | 19 ἐξορ- μῶσι] ἐξαρτῶσι, aber ορμῶσι am Rand, B ἐξορμῶσι Μ, s. Register | 20 καταλαμβάνει vgl. Zosim. VI (J, 2 S. 287, 12 | δὴ] δὲ Gothofred. | 21 περιγραφόμενοσ B, corr. Nie. | 22 παρατεινόμενος Val. | καὶ > δ ed. | 23 ἑλῶν u. 25 ψηφισαμένων vgl. Sozomen. | 24 ἢ] καὶ Bochart | πολυορκήσασ B, corr. Μ | 25 αἱρεῖ ε Gothofred. αἴρει B, vgl. Zosim. VI 6, 1 S. 287,9)

142
[*](Phot.) Ἀλλάριχος ἐνεδίδου), Ἄτταλον αὐτοῖς ἀναγορεύει ε βασιλέα. οὗτος Ἰων ε μὲν ἡν τὸ γένος, Ἕλλην δὲ τὴν δόξαν, τῆς αὐτῆς δὲ επαρχος.

Οὑτος δὲ λοιπὸν μετὰ τὴν ἀναγόρευσιν τὸ λείψανον τῶν Ῥβμαίων, ὅπερ ὁ λιμὸς αὐτὸς καὶ ἡ ἀλληλοφαγία ὑπελείπετο, τροφὴν αὐτοῖς κομίζειν ἀπὸ τοῦ Πόρτου ε ἐφίησιν. εἶτα τὸν Ἄτταλον λαβὼν στρατηγοῦ σχῆμα πληρῶν αὐτῷ, ἐπὶ τὴν Ῥάβενναν κατὰ Ὀνωρίου στρατεύει. καὶ κελεύει Ἄτταλος τὸν Ὀνώριον τὸν ἰδιώτην ε βίον, καὶ τῶν τοῦ σώματος ἀκρωτηριῶν τῇ περιτομῇ τὴν τοῦ ὅλου σωτηρίαν ὠνήσασθαι.

Σάρος δέ, ὃς ε μετὰ Στελίχωνα τὴν στρατηγικὴν ἀρχὴν δεδωκότος εἶχεν, συμβαλὼν Ἀλλαρίκῳ, κρατεῖ τῇ μάχῃ καὶ τῆς Ῥαβέννης ἀποδιώκει. ὁ δὲ τὸν Πόρτον καταλαβών, ἀποδύει μὲν τῆς βασιλείας τὸν Ἄτταλον, οἱ μέν φασιν μὴ εὔνουν εἶναι διαβληθέντα, οἱ δὲ διότι σπονδὰς διενοεῖτο πρὸς Ὀνώριον θέσθαι, καὶ τὸ δοκοῦν ἐμποδὼν ἑστάναι δέον ἡγεῖτο προαποσκευάσασθαι. μετὰ τοῦτο πρὸς ‘Ράβενναν ὁ Ἀλλάρικος ἐπανελθὼν καὶ σπονδὰς προτείνων, ὑπὸ τοῦ προειρημένου διεκρούσθη Σάρου, φαμένου τὸν δίκας ὀφείλοντα τῶν τολμηθέντων μὴ ἂν ἄξιον εἶναι φίλοις συντάττεσθαι.

Ἐκεῖθεν Ἀλλάριχος ὀργισθεὶς μετὰ ἐνιαυτὸν τῆς προτέρας ἐπὶ τὸν Πόρτον ἐφόδου ὡς πολέμιος ἐπελαύνει τῇ Ῥώμῃ. καὶ τὸ ἐντεῦθεν τῆς τοσαύτης δόξης τὸ μέγεθος καὶ τὸ τῆς δυνάμεως περιώνυμον ἀλλόφυλον πῦρ καὶ ξίφος ε πολέμιον καὶ αἰχμαλωσία βάρβαρος. ἐν ἐρειπίοις δὲ τῆς πόλεως κειμένης, Ἀλλάρικος τὰ κατὰ Καμπανίαν ἐληΐζετο, κἀκεῖ νόσῳ φθείρεται.

[*](2 vgl. Sozomen. IX 9, 1 — 5 vgl. Olympiodor. 4 — 7 vgl. Zosim. VI 7, 2. SozomeD. IX 8, 2 — 7 f vgl. Procop. De bello Vandal. I 2 S. 317, 11 — –10 vgl. Zosim. VI 8. Olympiodor. 13. Sozomen. IX 8, 5 — 11 ff u. 17 ff vgl. Sozomen. IX 9, 3 — 13 f vgl. Zosim. VI 9—12. ε Olympiodor. 13 — 15 vgl. Sozomen. 8, 9 f — –24 vgl. Sozomen. IX 9, 4. Olympiodor. 3. Socrat. VII 10, 4 — 24f vgl. Jordan. Get. 156 f. Procop. De bello Vandal. I 2 S. 818, 17. Olympiodor. 10)[*](* 8—12 ε Niceph. H. E. XIII 35 PG 146, 1044 C 5 u. D 8 — 24 1045 ebd. 1045 Β 2)[*](1. 5 u. 7 f 8. ähnlicbe ücke bei Olympiod. 3f u. 13 | 5 αὐτὸσ aus αὐτῶ corr. B Ι 8 Ι vgl. Olympiod. 13 [hier von Attalus selbst gesagt] gesagt]: τὸν ἰδιώτην . . . βίον ἀνθῃρημένος | 9 ἀκρωτηρίων Νic. | 19 ἄν ἄξιον Bochart ἀνάξιον B | 21 πολέμιον ed.)
143

4, Ὁ δὲ τῆς αὐτοῦ γυναικὸς ἀδελφὸς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Phot. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . βαρβαρικοῦ γὰρ γένους τοῦ Σαυρομάτων χρηματίξειν αὐτούς, καὶ συναφθῆναι τότε τῷ ὀστρακίνῳ γένει τὸν ἐκ σιδήρου τὴν γένεσιν ἕλκοντα. οὐ τοῦτο δὲ μόνον , ἀλλὰ καὶ ἡνίκα πάλιν Ἀδδαοῦλφος γαμικαῖς ὁμιλίαις τῇ Πλακιδικίᾳ συνήπτετο· τὴν γὰρ ὁστρακινην φύσιν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ἐλπίδας τρέφων, ὡς αὐτὸς καταπολεμήσας

[*](5 f u. 8 Dan. 2, 33 ff u. 41 ft — 7 f vgl. Olympiodor. 24. Oros. Histor. VII 40, 2 u. 43, 2. Jordan. Get. 160 — 12 f vgl. Olympiodor. 20 tf u. 26. Malalas 350, 2)[*](1 ff nach ἀδελφὸς 2 Zeilen [= ca. 150 Buchstaben] leergelassen B, »die ücke teilweise ergänzt e durch Olympiodor. 10: διάδοχος αὐτοῦ (näml. e καθίσταται ὁ τῆς γυναικὸς ἀδελφός« Jeeip, richtig | 4/5 Σαυροματῶν Val. | 5 αὐτ(οὺσ) B αὐτὴν M ed.; αὐτούς »de ipso Ataulfo et de Gothis quos οrigine Sarmatas fuisse scribit « Vall.; vgl. ob. S. 140, 14 n. Ζ. B. Procop. De bello Vand. I 2 Anfang Ι 5 ff »alludit Philostorgius ad somnium illud regis Nabuchodonosor [Dan. 1. 1.], ubi pedes statuae . . . quam . . . viderat . . . partim ex testa, partim ex ferro conflati fuisse dicuntur. hanc igitur prophetiam Philostorgius Honorii temporibus bis completam esse dicit. et primo quidem quando completa fuerat (näml. e »tunc cum Ataulfus . . . pacem fecit cum Honorio«; e vgl. relatum erat in superiore lacuna. iterum vero adimpletam esse subdit tunc cum Ataulfus . . . Placidiam . . . matrimonio sibi sociavit« e Val.; vgl. Chron. min. Mommsen 11 18 [u. 275]: Ataulfus apud Narbonani Placidiam diixit uxorem: in quo ’ia Danilielis putatur inpleta, uf ait filiam regis aicstri [Dan. 11, 6] sucian- dam regi aquilonis; vgl. auch Testam. .J.-C. I 5, Journal of theolog. studies II 407, 4ff 8 συνήπτετο Val. συνήπετο B | 8 ff nach φύσιν 2 2/5 Zeilen [= ca. 180 Buchstaben] leergelassen B, »τὴν γὰρ ὀστρακίνην φύσιν <εἶναι 3 τὴν Ῥωμαίων ἀρχήν, τὴν ἐκ σιδήρου τὸ τῶν Γότθων γένος· μετὰ δὲ ταῦτα Ἀδαούλφου τὰς πρὸς Ῥωμαίους σπονδὰς διαλύσαντος, Κωνστάντιος στρατηγὸς ἐπέμφθη κατ’ αὐτοῦ> ε ἐλπίδας si non eadem verba, hie saltem sensus fuit« e Val., nur zum Teil richtig; nach der traditionellen Auslegung Daniels (s. z. B. Sulpic. Sever. Chron. 11 3, 5 f Β ὁ ὁσίδηρος das ömische Reich bezeichnen u. die Valesische Textherstellung ügt nicht um die Lücke e auszufüllen e | 12 ὡσ αὐτὸσ aus ὡσαύτωσ καταπολεμήσας Bochart κατὰ πολεμίασ B)
144
[*](phot.)

Ἀδαοῦλφον τὴν Πλακιδίαν νυμφεύσαιτο. οὐ πολὺ δὲ τὸ μέσον καὶ πολλὰ δραματουργήσας, ἐξ ὀργῆς Ἀδαοῦλφος ὑπό τινος τῶν οὐκείων ἀποσφάττεται. ἐκ τούτου τὸ βάρβαρον πρὸς Ὀνώριον σπένδεται· καὶ τὴν οἰκείαν ἀδελφὴν καὶ τὸν Ἄτταλον τῷ βασιλεῖ παρατίθενται αὐτοί, σιτήσεσί τε δεξιωθέντες καὶ μοῖράν τινα τῆς τῶν Γαλατῶν χώρας εἰς γεωργίαν ἀποκληρωσάμενοι.

5. Μετὰ ταῦτα σὲ καὶ ἡ Ῥώμη τῶν πολλῶν κακῶν ἀνασχοῦσα συνοικίζεται· καὶ ὁ βασιλεὺς αὐτῇ παραγεγονώς, χειρὶ καὶ γκλωττῃ τὸν συνοικισμὸν ἐπεκρότει. ὑπὲρ δὲ βήματος ἀναβάς, ὅ τὴν πρώτην αὐτῷ βαθμίδα τὸν Ἄτταλον διαβαίνειν ἐπετίθει . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . δεξιᾶς χειρὸς ἀπέτεμεν τοὺς β΄ δακτύλους, ὦν ὁ μὲν . . . . . . . . . . . . ὁ δὲ λιχανὸς ἔχει τὴν κλῆσιν· καὶ εἰς Λίπαρα τὴν νῆσον τούτους φυγαδεύει, μηδενὸς ἄλλου κακοῦ πρὸς πεῖραν καταστήσας, ἀλλὰ καὶ τὰς εἰς τὸν βίον χρείας παρασχόμενος . . . . . . . . . . . . . .

6. Κατὰ δὲ τοὺς αὐτοὺς χρόνους Ἰωβιανός τε ἐπανέστη . . . . . . . . . . . . . . εἰς φθορὰν ἀπέσβη, καὶ Σεβαστιανὸς ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ [*](2f vgl. Olympiodor. 26. Oros. Histor. VII 43, 8. Jordan. Gefc. 1(53. Chronic, min ed. MomtDsen II 19 u. 275. Chronic. Paschal. a. 415 — 3 — 6 vgl. Oros. Histor. Vif 43, 10 ff. Olympiodor. 31. Prosper Chronic, a. 416 u. 419. Hydafc. Chronic, a. 418. Isidor. Goth. 22 — 7 f vgl. Olympiodor. 25 — –15 vgl. Prosper Chronic, a. 417. Olympiodor. 13. Oros. Histor. VII 42, 9 — 16— v S. 145, 1 vgl. Jordan. Get. Oros. Histor. VII 42, 6. Olympiodor. 19. Marcellin. Com. Chronic, a. 412. Hydat. u. Prosper Chronic, a. 413. Malalas 350, 9. Theophan. 81, 25.) [*](* 2 f u. 9—14 v Niceph. H. E. XHI 35 PG 146, 1044 D — 7—9 w ebd. 1045 Β3) [*](1 Ἀδαοῦλφον Gothofred. δαοῦλφον B Ι 2 u. 5 so interpungiert B 2 τῶν οἰκείων wie Olympiod. | 9 nach δὲ + τοῦ ed. Ι ὃ Bj εἰς Val.; Ἄτταλος δὲ ὑπὸ πόδας βήματος προτεθέντος γεγονὼς Ὁνωρίου, τοὺς δύο τῶν δακτύλων μόνους ἀφαιπεῖται Nie, freie Umarbeitung des lückenhaften e Textes von B; vgl. Prosper: Bomam cum. triumpho ingreditur praeeunte currum eins Attalo, quem Liparae vivere exulem iussit | 10 αὐτοῦ Val. | ὑπετίθει Holstein u. Val. nach ἐπετίθει eine Zeile [= ca. 75 Buchstaben] leergelassen B | 12 s. ähnliche Αusdrücke bei Olympiod. | β'] δύο ed. | 12/13 nach ὁ μὲν ein Komma u. ein Raum von ca. 12 Buchstaben leergelassen B, ὁ μὲν <ἀντίχειρ> ε Holstein | 14 ον aus ων corr., B | τούτουσ B τοῦτον Holstein, wohl richtig | 15 nach παρασχόμενος ein Raum von ca. 14 Buchstaben leergelassen B | 16 nach ἐπανέστη ein Punct u. ein Raum von ca. 13 Buchstaben leergelassen B, ἐπανέστη <τῷ ε καὶ ταχὺ> ε εἰς φθορὰν ἀπέσβη Bochart Ι 17 ὁ >ed.)

145
τοῖς ἴσοις ἐποφθαλμήσας, τὴν ἴσην ἔδωκε δίκην. <ὁ δ’ Ἡρακλεια- [*](Phot.) ωὸς> μιμησάμενος τούτους καὶ πλέον τῷ τῆς τύχης γέλῳ ἐπιβάς, εὐκλεεστέραν ἴσχεν τὴν καταστροφήν, τῆς θείας ἐμφανῶς ἐπικηρυττούσης . . . . οὐδὲ ἀκόσμητον ἐᾷ, οὐδὲ χαίρει τοῖς τυραννοῦσιν, ἀλλ’ οἷς ὁ κατὰ θεσμὸν βασιλεὺς ἁρμόξει, τούτῳ καὶ αὐτὴ συμπαραταττεται.