Scholia in Lucam (fragmenta e cod. Venet. 28)

δπίχ. ις. Καὶ ἡρξαντο ἀπὸ μιᾶς παραιτεῖσθαι V. 18. Et cæperunt ab uno [*](12 Gen. ΙΙΙ, 3. Gen. VII, 21. 14 Matth. XIII, 16. Matth. XX, 16. 26 Hebr. XI, 59.) [*]((8) Syriasmus, pro statim.)

Ὁ πρῶτος εθπεν αὐτῷ· Ἀγρὸν ἡγόςασαα, καὶ ἔχω ἀνάγκην ἐξελθεῖν, καὶ ἰδεῖν αὐτάν. Ἐρωτῶ σε, ἔχε με παργτημένον.

Στίχ. ιθ΄. Καὶ ἕτεχος εἶτε· Ζεύγη βοῶν ἠγόρμσα πέντε, καὶ πορεύομαι δοκιμάοααιαὐτά. Ἐρωτώσε, ἔχε με παρμτημένονν.

Στίχ. κ΄. Καὶ ἕτερος· εἶπε Γυναῖκ ἕγημα, καὶ διὰ τοῶτυ οὐ δύναμαι ἐλθεῖν.

Ἀπλῶς δὲ τρισὶ τρόποις ἀποπίπτουσί τινες τῆς κλήσεως· φαντασίᾳ δογμάτων κρειττόνων, διώξει αἰσθητῶν, καὶ φιληδονίᾳ. Οἱ μὲν γὰρ ἀγρὸν ἀγοράσαντές εἰσιν οἱ καὶ παραιτοῦνται τὸ δεῖπνον, οἱ παραλαβόντες δόγματα ἕτερα τῆς θεότητος, πολλὴν ἔχοντα τὴν πιθανότητα, καὶ τὴν ποικιλίαν τοῦ λόγου· οἱ καὶ καταφρονοῦσι τοῦ ἀγροῦ, τοῦ ἔχοντος ἐν ἑαυτῷ ἀγρὸν καὶ δυνάμεις. Ὁ οὖν μὴ ἰδὼν μηδὲ δοκιμάσας ὅν ἐκτήσατο λόγον διὰ τὸ προειλῆφθαι, ἐξ ἀνάγκης καὶ οὐχ ἑκουσίως ἐξέρχεται ἐκ τοῦ διίπνου, καὶ τοῦ κεκληκότος, τάχα δὲ καὶ ἑαυτοῦ. Τὸ δὲ Ἐρωτῶ σέ φησιν, ὡς λόγῳ μόνῳ αἰδούμενος τὸν κεκληκότα.

Ὁ δὲ ζεύγη βοῶν ἀγοράσας πέντε, οὗτός ἐστιν ὁ τῆς νοητῆς καταφρονῶν φύσεως, περὶ δὲ τὰ αἰσθητὰ φιλοχωρῶν· οὐδʼ οὗτος ἐδοκίμασεν ἐξ ἀρχῆς ἃ ἐώνηνται. Εἰ ὁ δύο ἀριθμὸς ἐπὶ ὕλας τάσσεται, οἴτος τὰ ὑλικὰ ἐτίμησε· διὸ καὶ οὗτος τὸ νοητὸν δεῖπνον παρήτηται. Ὁ δὲ ἕτερός ἐστιν ὁ εἰπών· Γυναύαα ἔγημα, ὁ δοκῶν εὑρηκέναι σοφίαν, καὶ ταύτης κοινωνήσει παραιτούμενος τὴν ἀληθῆ· ἢ ὁ τῇ κάραι ἑνούμενος, φιλήδονος μᾶλλον ἢ φιλόθεος. Τὸ μέν οὖν ὁλοσχερὲς τῆς παραβολῆς οὕτως· ἔκλαβε δὲ καὶ ἃλλως τὰ κατὰ τὸν τόπον, ὅσον ἄνθρωποί ἐσμεν, καὶ τὸν πλοῦτον τῆς τοῦ Θεοῦ χρηστότητος οὐ συμφέρει γινώσκειν ἡμῖν.

Ἀναγκαίως ὁ Θεὸς ἀνθρώπῳ ὁμοιοῦται, ἵνʼ ὡς ἀνθρώποις λαλήσῃ, μὴ χωροῦσιν οἰκονομηθῆναι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ πάντα, μένοντος τοῦ Θεοῦ. Καὶ τότε παύσεται ὁμοιούμενος ἀνθρώπῳ, ὅταν, παυσάμενοι ἓαιδος, ζήλου καὶ τῶν λοιπῶν κακῶν, καὶ τοῦ ατʼ ἄνθρωπον περιπατεῖν, ἀξιωθῶμεν ἀκοῦσαι ἀπὸ τοῦ Θεοὺ Ἐγὼ εἷπα· Θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ Ὑψίστου πάντες. Πέπαυται δὲ καὶ ἅλλα πολλὰ καλούμενος. ὦν ἁμαρτωλὸς χρήζει ἅνθρωπος, πάνθηρ καὶ λέων, καὶ ἄρκτος, ὡς ἐν τοῖς προφήταις γέγραπται. Οὕτως ἀκούω καὶ τοῦ· Ὁ Θεὸς ἡμῶν πῦρ καταναλίσνον. Τῷ γὰρ οὐκ ὄντι ἀξίῳ καταναλίσκεσθαι φῶς ἐστι κατὰ τὸν Ἰωάννην λέγοντα· Ὁ Θεὸς ἡμῶν φῶς ἐστ. Καὶ αὗθις· Οὅπω, φησὶν, ἐφανερώθη τί ἐσρεθα· οἴδαμεν δὲ, ὅτι, ἐὰν φανερωθῇ, ὅμοιοι ἀὐτῷ ἐσόμεθα, ὅτι ὀφόμεθα αὐτὸν καθώς ἐστν. Εἰ γὰρ καὶ ἀξιωθῶμεν βλέψαι νῦν τὸν Θεὸν τῷ νῷ καὶ τῇ καρδίᾳ, οὐ βλέπομεν αὐτὸν καθώς ἐστιν, ἀλλὰ καθὼς διὰ τὴν ἡμετέραν οἰκονομίαν ἡμῶν γίνεται· ἐν δὲ τῇ ἀποκαταστάσει πάντων, ὦν ἐλάληcε διὰ στόματος τῶν ἀγίων αὐτοῦ, ὀψόμεθα οὐχ ὡς νῦν ὃ οὐκ ἔστιν, ἀλλʼ ὡς πρέπει τότε , ὅ ἐστι. Παρʼ ἡμῖν μὲν οὗν τοῖς ἀνθρώποις ἀνθρώπῳ ὡμοιώθη· παρὰ δὲ [*](27 Psal. LXXXI, 6. Deut. IV, 24. Joan. I, 5. 30 10 | Joan. III, 2. 31 Luc. I, 70)

Στίχ. κγ΄. Καά ἐνέγκαντες τὸν μόσχον τὸν σιτευττὸν, καὶ φαγόντες εὐφρανθῶμεν.

Εἰ δὲ χρὴ τὸν τόπον καὶ ὑψηλότερον θεωρῆσαι, προκατάρχεται λόγων, ἠθικῶν μὲν, οἷον τροφῆς, ἐν τῷ φαγόντες, ἐποπτικῶν δὲ, οἶον ποτοῦ, ἐν τῷ εὐφρανθῶμεν. λνος γὰρ ἀρχὴ εὐφροσύνης, ὡς γέγραπται.

Στίχ. ιζʼ. Εὐκοπώτερον· δέ ἐστι τὸνοὐρανὸν καὶ τὴν γῆν παρελθεῖν, ἢ τοῦνόμου μίαν κεραίαν πεσεῖν.

Ἔτι μία κεραία οὐ παρʼ Ἕλλησι μόνον ἐστὶ τὸ ἰῶτα, ἀλλὰ καὶ παρʼ Ἑβραίοις τὸ παρʼ αὐτοῖς καλούμενον ἐώδ. Δύναται δὲ ἰῶτα συμβολικῶς λέγεσθαι Ἰησοῦς, ἐπείπερ ἡ ἀρχὴ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ καὶ παρʼ Ἐλλησι καὶ παρʼ Ἑβραίοις ἀπὸ τοῦ λὡθ γράφεται. Ἕστι τοίνυν ἐν τῷ νόμῳ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ μὴ παρερχόμενος αὐτὸν, μηδὲ πρότερον πίπτων, ἐωςς ἂν πάντα γένηται· τότε δὲ πίπτων, ἵνα πλείονα καρπὸν φέρῃ· οὐ νικηθεὶς, ἀλλὰ ταπεινώσας ἑαυτὸν, καὶ γνόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταιροῦ.

Στίχ. ιβ΄. Καὶ εἰσεχχομμένου αὐτοῦ εἴς τινα κώμην, ἀπτήντησαν αὐτῳ δέκα λεπροὶ ἄνβρες, οἲ ἔστησαν πόῤῥωθεν.

Στίχ ιγ΄· Καὶ αὐτοὶ ἧραν φωνὴν, λέγοντες· Ἰησοῦ ἐπιστάεα, ἐλέησον ἡμᾶς.

Καί γε τοὺς περὶ λέπρας νόμους ὑπολαμβάνῃς δή τινα τῆς ψυχῆς διαγραφὴν διάφορον. Τίς γὰρ οὐκ ἂν ἀπορήσαι ὁρῶν, ὅτι πὴ μὲν ἡ λέπρα ἀκάθαρτον ποιεῖ τὸν ἄνθρωπον ἐγγενομένη χρωτὶ ζῶντι, πὴ δὲ πᾶσαν ἀκαθαρσίαν (10) ἀπολύει ὅλον λεπρὸν γεγονότα. Τότε γὰρ ἀκάθαρτος εἶναι λογίζεται, ὅτε χρὼς ζῶν, μετὰ τὸ ὁλόλεπρον γεγονότα, μιαίνεται τοῦ ζῶντος χρωτὸς τὴν ἐξ ὅλων λέπραν --- εἶναι λεγομένην. Ἡγοῦμαι γὰρ τὴν λέπραν ἀντὶ ἀλόγων λαμβάνεσθαι τῆς ψυχῆς παθημάτων, τὸν δὲ ζῶντα χρῶτα ἀντὶ τῆς λογικῆς καταστάσεως. Δοκεῖ οὖν μοι μνστήριον παρέχειν ὁ λόγος. Ἐν γὰρ τῇ τῶν βρεφῶν ἡλικίᾳ ἀνέγκλητός ἐστιν ἡ ψυχὴ, τῆς ἀλογίας ἀπολύουσα αὐτὴν παντὸς ψόγου. Ἐὰν δὲ ὀφθῇ χρὼς ζῶν ἐν αὐτῇ, ὅ ἐστιν, ἐὰν ἄρχηται τοῦ λόγου ὑποφύωσις, τότε ἀρχὴ τῆς ἁμαρτίας ὑφίσταται, ἐως ἐπικρατήσηται τοῦ χρωτὸς τοῦ ζῶντος, τουτέστι, τοῦ λόγου αὐξάνοντος καὶ τελειουμένου, ὅλος γένηται ὁ χρὼς ζῶν, καὶ τέλεον ἡ λέπρα ἐξαφανισθῇ.

Στίχ. κ΄. Τὸς ἐντολὰς οἶδεας· Μὴ μαχεύσῃς, μὸ φονεύσρς, μὴ κλέψῃς, καὶ μὴ ψευδομορτυρήσεις. Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου.

Ἐξελέγχεται δὲ ἐν τῷ λόγῳ Μαρκιωνιστῶν τε παράνοια καὶ Μανιχαίων, οἳ τὸν νόμον ἀλλότριον εἶναί φασι Χριστοῦ. Φησὶ γὰρ ὁ Μάρκος, ὅτι ἐμβλέψας [*](32 Paul. LXXXI, 1. Eccli. XXXI, 35. 34 Luc. XXI, 32. 35 Philipp. II, 8.) [*]((9) Forte ἔστη.) [*]((10) Forte πάσης ἀκαθαρσίας. Lalemur.) [*]((11) Locus impeditus, ad quom confer sis Lovit. XIII.)