Scholia in Lucam (fragmenta e cod. Venet. 28)

Στίχ. κ΄. Πάλιν οδν εἷπε· Τίνι ὁμοιώσω τὴν βασαιλείαν τοῦ Θεοῦ;

Στίχ. κα΄. Ὁμοία ἐστὶ ζύμῃ, ἥν λαβοῦσα γυνὴ ἔκρυψεν εἰς ἀλεύρου σάτα τρία, ἕως οὗ ἐζυμὼμώθη ὅλον.

Ἐτόρως ἐστὶ λαβεῖν, τὴν μὲν γυναῖκα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, τὴν δὲ δύμην εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Σάια δὲ τρία, σῶμα, πνεῦμα, ψυχήν. Ἁγιάζεται δὲ ταῦτα τῇ ζύμῃ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ὥστε γενέσθαι πρὸς τὸ ἅγιον Πνεῦμα ἓν φύραμα. Ἕτι ζύμην τὴν ἀπὸ τοῦ σπόρου τελεσιουργηθεῖσαν δύναμιν ὁ Σωτὴρ ὀνομάζει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγίον, τοῦτον αἰνιξάμενος τὸν τρόπον. Ὁ γοῦν τῆς οὐρανίου βασιλείας λόγος, μετὰ τὴν πρώτην ἐν ἀνθρώποις σπορὰν αὐξηθεὶς, καρπὸν ἐποδοὺς ἐντελῆ, τοῦ ἁγίου Πνεύματος τὴν ἐπιχορηγίαν τοῖς διὰ τῶν πρώτων ὠφελουμένοις παρέχει, ζύμης δίκην φύραμα ζυμούσης. Γυνὴ δὲ ταύτην, ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ, εἰς ἀλεύρου σάτα τρία ἐγκρύπτει. Τοῖς γοῦν πορισαμένοις ἐκ πολλῆς ἐπιμελείας καὶ τῆς τοῦ σπόρου γεωργίας ἀλεύρου σάτα τρία, δόγματα, θείαν γνῶσιν τὴν περὶ Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ ἁγίου Πνεύματος, ἡ τοῦ Θεοῦ σοφία τὸ ἄγιον Πνεῦμα χορηγεῖ. Ἡ δʼ αὐτὴ, καθʼ ἑτέραν διάνοιαν, πάντα τὸν ἐκ Θεοῦ ἄνθρωπον ἐκ σώματος καὶ ψυχῆς καὶ πνεύμάτος συνεστῶτα, τῇ ἐπιχορηγίᾳ τῆς θείας ἐμπνεύπιως, ζύμην ἐγκρύπτουσα, τὴν ἐξ αὐτῆς ὠφέλειαν, είς ὀλεύρου σάτα τρία τὰ νενοημένα, ἕως οὗ ζυμωθῇ δλον. Οὗτος γοῦν, τῇ μετοχῇ τῆς οὐρανίου ζύμης ποιωθεὶς καὶ ζυμωθεὶς, οὐράνιος καὶ πνευματικὸς χρηματίσεται ἄνθρωπος, καὶ νέον φύραμα, ὡς ἃν μιᾶς κράσεως γενομένης τῶν τριῶν ἀλεύρων ἀποδεδομένων, καὶ τῆς ἐν αὐτοῖς ἐμπνεύσεως τοῦ ἁγίου [*](17 Matth. X, 29. 18 | Cor. v, 7.) [*]((3) Forte εὔωνα.) [*]((1) Forte φέρεται)

Στίχ. κθ. Καὶ ἥξουσιν ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δuσμῶν καὶ βοῤῥᾶ καὶ νότου, καὶ ἀνααολιθήσονται ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ.

Παρὰ δὲ τῷ Ματθαίῳ καὶ παραβολὴ πλέκεται, διʼ ἧς καλοῦνται ὡς εἰς ἀμπελῶνα εἰς τὰς ἐντολὰς ἐργάται διάφοροι ἐν διαφόροις ἡλικίαις, ὡς ἐν προὶᾳ, καὶ περὶ τρίτην, καὶ ἕκτην καὶ ἐνάτην καὶ ἑνδεκάτην ὥραν. Τάχα μὲν οὖν ἅπας ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος ἐστὶν ἡ κατὰ τὴν παραβολὴν ἡμέρα. Καὶ οἱ μὲν ἐκ παίδων καὶ πρώτης ἡλικίας κληθέντες οἱ ἅμα τῇ ἕῳ μισθωθέντες εἰσὶ παρὰ τοῦ δεσπότου· οἱ δὲ μετὰ τὸ μειράκιον οἱ ἀπὸ τῆς τρίτης ὥρας· οἱ δὲ μετὰ τὸν ἐν νεότητι καύσωνα καὶ τὸ βάρος ἐπὶ τὴν θεοσέβειαν ἀγόμενοι πρεσβύται οἱ περὶ τὴν ἐνάτην· οἱ δὲ πρὸς σὐτῇ τῇ ἐξόδῳ γέρονσες ἤδη δηλοῦνται διὰ τῆς ἑνδεκάτης. Καὶ ἐπεὶ προαίρεσις, οὐ χρόνος, ἐξετάζεται, ὅν ἐν πίστει πεποίηκέ τις· διὰ τοῦτο τοῖς ἐξ οὖ κέκληνται τὰ ἐπιβάλλοντα πεποιηκόσι δίδοται ὁ ἴσος τῆς σωτηρίας μισθός· (6) τὸ συλαθὲν κατʼ ἀρχὰς ὑπὸ τοῦ πονηροῦ διʼ ἀπάτης κατὰ τὴν τῆς ἐντολῆς παράβασιν πνὶξ (7) τῆς θείας καὶ βασιλικωτάτης εἰκόνος δηνάριον, διʼ οὗ δοκεῖ μοι τὸ γνώρισμα τῆς βασιλείας αὐτῆς ὑποφαίνειν, ὅτι βασιλέως ἐντετυπωμένην εἰκόνα τοῦ δηναρίου τὸ χάραγμα σημαίνει. Ἐπειδἡ τοίνυν πάντας τοὺς ἐπὶ τὸν ἀμπελῶνα, καὶ τὸ τῆς θεοσεβείας πολίτευμα παρελθόντας, μιᾶς τε καὶ τῆς αὐτῆς ἐργασίας ἁψαμένους, τῆς αὐτῆς βασιλείας μετασχεῖν ἦν δίκαιον· τούτου χάρινεἰκότως τοῖς πᾶσι τῆς θασιλείας τὸ σύμβολον τὸ δηνάριον ἀποδίδοται· ὦν οἱ μὲν ἐν νεότητι ἐκλήθησαν, οἱ δὲ ἀμφὶ τὴν τοῦ νεανίου ἡλικίαν, οἱ δὲ περὶτὸν μέσοντοῦ ἀνθρώπου ζωῆς χρόνον, οἱ δὲ τὸν ἄνδρα τέλειον ἤδη καὶ ὑπερβεβηκότα ἀνειληφότες· οἱ δὲ κατὰ τὸν πρεσβύτην αὐτὸν γηραλέοι λοιπὸν, καὶ περὶ δυσμὰς ἔχοντες τοῦ βίου.

Εἴποι δʼ ἄν τις καὶ ἑτέρως ἐξηγούμενος ἐφαρμόττειν τὰ τῆς παραβολῆς δηλούμενα. τοῖς ἀνέκαθεν ἐκ πρώτης τοῦ βίου συστάσεως μέχρι συντελείας τοῦ αἰῶνος καταξιουμένοις τῆς ἐνθέου κλήσεως. Ὥστε ἅμα πρωὶ κεκλῆσθαι λέγειν ἐπὶ τὴν τῆς θεοσεβείας \ἐργασίαν τοὺς κατὰ τὴν ἀρχὴν τοῦ βίου [*](I Cor. X, 17. 20 Joan. VI, 41.) [*]((5) Forte οὕτω.) [*]((6) Maxmi, Eusebii, et Or genis.) [*](21 I Cor. I, 24.) [*]((7) Porte πνευματικῆς.)

Τὰ πάντα ταυτα διαστήματα ἰσάριθμα ταῖς αἰσθήσεσι. Καὶ ἀρὴ μὲν ἔστιν ἡ πρώτη κλῆσις· ὅθεν τἵρηται περὶ τοῦ φυτοῦ, Οὐ μὴ ἅψησθε αὐτοῦ· ὅοφρησιις δὲ κατὰ τὴν δευτέραν· ὅθεν ἐπὶ τοῦ Nῶε υσρράνβη Κύριος ὀσμὴν εὐωδίας· γεῦοις δὲ κστὰ τὸν Ἀβραάμ· διὸ καὶ τοῖς ἀγγέλοις ἐγκρφίας παρατίθησι καὶ μόσχον· ἀκοὴ δὲ ἐπὶ Μωϋσέως, ὅτε ἀκουστὴ γέγονεν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἡ φωνὴ τοῦ Θεοῦ· ὀρασις δὲ ἡ πασῶν τῶν αἰσθήσεων τιμιωτέρα, κατὰ τὴν τοῦ Χριστοῦ ἐπιδημίαν· ὅτε ἑοράκασι τὸν Χριστὸν τοῖς μακαρίοις ὀφθαλμοῖς. Ὁψία δὲ ἡ συντλεια τοῦ αἰῶνος, ὅτε οἱ ἐργάται οἱ ἔσχατοι πρῶτοι τὸν μισθὸν λαμβάνουσιν. Οἱ γὰρ πρότερον μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν. Πρῶτοι γὰρ τὸν μισθὸν ἀπολήψεσθαι προσδοκῶμεν οἱ Χριστοῦ γνώριμοι.