Selecta in Psalmos [Dub.]

Τίς ἀναβήσεται εἰς τὸ ὄρος τοῦ Κυρίου, καὶ τίς στήσεται ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ; κ. τ. ἑ. Σύγτρινον δὲ ταῦτα (80) τῷ, « Κύριε, τίς παροικήσει ἐν ῷ σκηνώματί σου; » καὶ τὰ ἐξῆς· καὶ ὅρα, ὅτι ἐκεῖ κὲν πρότερον παροικήσει ἐν σκηνώματι Κυρίου ὁ οιόσδε, ἔπειτα κατασκηνώσει ἐν ὅρει ἁγίῳ αὐτοῦ· νθάδε δὲ πρότερον ἀναβήσεται εἰς ὄρος Κυρίου ὁ αιόσδε, δεύτερον δὲ στήσεται ἐν τῷ τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ. Καὶ ὄρος μέν φησι Κυρίου τὸ τελικὸν ἀγαθὸν κὶ τὸν Θεὸν Λόγον· σπάνιος γὰρ ὁ πρὸς τὴν ἀκρώιαν αὐτοῦ διὰ προκοπῆς ἀναβῆναι δυνάμενος· ὁ δὲ λειωθεὶς, μηκέτι περαιτέρω χωρεῖν οἷός τε ὢν, ταται βέβαιος καὶ χρηματίζων ἅγιος τόπος Θεοῦ. πίσω γὰρ Κυρίου πορευόμενος ἀναβαίνει, « τῶν ισθεν ἐπιλανθανόμενος, τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπτεινόμενος, » τέλος ἔχων ἀγαθὸν τὸ στῆναι μετὰ Θεὸν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ. Εἰ βούλεσθε παράδειγμα λαν ἀπὸ τῶν ἱερῶν γραμμάτων, Μωῦσῆς ἔστη ἐν τῳ ἁγιάσματος τοῦ Θεοῦ· πρὸς ὃν εἶπεν ὁ Θεός· ὺ δὲ αὐτοῦ στῆθι μετʼ ἐμοῦ.» Ἀλλʼ ὅτι ζητεῖς ασμα τοῦ Θεοῦ, ὅπου δεῖ στῆναι· « Καὶ ἔστησεν πέτραν τοὺς πόδας μου, » λέγουσιν οἱ προφῆται, ὶ « πέτρα ἦν ὁ Χριστός.» Μάθωμεν δὲ τίς ἐστιν ῦν ἐπαγγε λιῶν τούτων τευξόμενος.

??θῶος χομυσὶ καὶ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ, κ. τ. ἑ.

Πρὸς τὴν ἐρώτησιν (81) ἀποκρίνεται, πρακτικόν τ?? τοῦτον εἶναι καὶ θεωρητικόν. Ἀλλὰ καὶ πολλοὶ τὰς μὲν πράξεις ἔχουσι καθαρὰς, διʼ ἔπαινον δὲ ἀνθρώπων τοῦτο ποιοῦντες, οὐκ εἰσὶ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ. Ματαία δὲ ψυχὴ ἡ λογικὴ μὲν οὖσα, τὸ δὲ βλαβεὸν οὐ φεύγουσα, καὶ τὸ ἀγαθὸν αἱρουμένη. Ὁ δὲ τὸ « ναὶ, » καὶ « οὒ, » φυλάττων ἄνευ δόλου ποιεῖται τὸν ὅρκον, ἆθλον ἔχων εὐλογίαν, καὶ σώσει τοῦτον ὁ θεὸς ἐλέῳ καὶ χάριτι. Ὁποῖος γάρ ποτε ἂν ᾗ ὁ ἄνθρωπος. ἐλέου χρήζει τοῦ ἀπὸ Θεοῦ.

Τοῦ αὐτοῦ. Ἰούδας ἀνέβη (82) μὲν εἰς τὸ ὄρος Κυρίου, οὐκ ἔστη δὲ ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ· οὐ γὰρ ἦν ἀθῶος χερσὶν, οὐδὲ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ, ἀλλὰ κλέπτης ὢν τὰ βαλλόμενα βαστάζων. Τοῦ αὐτοῦ. Ἀλλʼ ἐπεί τινες (85) τὰς μὲν πράξεις ἔχουσι καθαρὰς, οὐκ εἰσὶ δὲ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ. προσέθηκε τὸ, « καθαρὸς τῇ καρδίᾳ. » Δεῖ γὰρ τὸν ἐν πράξεσι κατορθοῦντα καὶ καθαρὸν ἐν τῇ γνώσει τυγχάνειν.

Αὕτη ἡ γενεὰ ζητούντων αὐτὸν, ζητούντων τὸ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ Ἰακώβ. Ἀλλʼ οὐδεὶς ζητῶν (84) πρόσωπον τοῦ Θεοῦ, ἐνθάδε πρόσωπον θεοῦ ὄψεται· « Οὐ γὰρ ὄψεται ἄνθρωπος ὢν τὸ πρόσωτόν μου, φησὶ, καὶ ζήσεται.» Μεταβάλλειν σε δεῖ, ἴνα. ζητῶν τὸ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ ἴδῃς αὐτό. Ἀποθέσθαι δεῖ πάντα τὰ ἀνθρώπινα· ἄγγελον ἤδη καὶ Θεὸν γενέσθαι δεῖ· « Μὴ καταφρονήσητε γὰρ, φησὶν Σωτὴρ, ἑνὸς τούτων τῶν μικρῶν τῶν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ. Ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ὅτι οἱ ἄγγελοι αὑτῶν διὰ παντὸς βλέπουσι τὸ πρόσωπον τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. » Αὕτη οὗν ἡ γενεὰ ζητούντων τὸν Κύριον, ζητούντων τὸ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ Ἰακώβ.

Τοῦ αὐτοῦ. Εἰ ἀγγέλων ἐστὶ τὸ βλέπειν (85) πρόσωπον τοῦ Θεοῦ διαπαντὸς, τοῦτο δὲ τὸ πρόσωπον καὶ οἱ ἄνθρωποι ζητοῦσιν ἰδεῖν, ἀγγέλων ἄρα καὶ τέ ἄνθρωποι γνῶσιν ἐπιζητοῦσιν, εῖγε δυνατὸν ἄρτονἀγγέλων φαγεῖν τὸν ἄνθρωπον.

Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοτες, ἐμῶν, καὶ ἐπάρθητε πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ Βασιλεὺς τ?? δόξης. Τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δύξφ Κύριος τῶν δυνάμεων, κ. τ. ἑ. Πύλας δὲ λέγει τὰς ἀρετάς· « Ἀνοίξατε γάρ μοι, φησὶ, πύλας δικαιεσννης. » Ὡς δὲ δικαιοσύνης ἀνοίγονται πύλαι, οὕτως ?? σωφροσύνης καὶ ἀνδρείας καὶ ἀγάπης καὶ μακραθυμίας, διʼ ὧν εἰσέρχεσθαι πέφυκε γνῶσις Θεαῦ, ὡσανεὶ Θεοῦ προηγουμένου αὐτῶν, λύσαντος μὲν τὸ αἰχμαλωσίαν, νικητὰς δὲ ἀποφήναντος τοὺς αἰχμκλώτους. Καὶ εἰσιόντες εἰς πόλιν λαμπρὰν ἐπὶ τροπαίων ἐπιδείξει ἐγκελεύονται οἱ δῆμοι· « Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες, ὑμῶν. »

Τοῦ αὐτοῦ. Οὐκ εἶπεν (87), Ἀνοίξατε τὰς πύμας ὧν ἡγεῖσθε καὶ τυγχάνετε φύλακες, ἀλλʼ ἄρατε·» ὡς γὰρ κατιὼν κλίνας οὐρανοὺς, οὐκ ἀνοίξας κατέβη, τὸν αὐτὸν τρόπον ἀναληφθεὶς, οὐκ ἀνοιχθεισῶν τῶν πυλῶν εἰσῆλθεν, ἀλλʼ αἱρουμένων.

Τοῦ αὐτοῦ. Καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι. Ὡς λογικαῖς (88) δὲ ταύταις φησὶ τὸ, « ἐπάρθητε· » πνευματικαὶ δέ εἰσι, καὶ οὐ πρόσκαιροι διὰ τὸ ἄϋλον καὶ ἀκήρατον.

Κύριος κραταιὸς καὶ δυνατὸς, Κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ, κ. τ. ἑ. « Θαρσεῖτε, » φησὶν (89) ὁ Σωτὴρ, « ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον· νῦν ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐμβληθήσεται ἔξω. »

Κύρος δυνάμεων, αὐτός ἐστι οὖτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης, κ. τ. ἑ. Δυνάμεων Κύριον (90) αὐτὸν εἶπον ὡς ἄρχοντα στρατοπέδων. Σημειωτέον δὲ, ὅτι οἱ τὰ Ἐβραίων ἠκριβωκότες φασί· Τὴν« Σαβαώθ » φωνὴν ἐν τῷ Ἑβραϊκῷ κειμένην εἰς Ἑλλάδος φωνὴν οἱ Ἑβδομήκοντα μεταλαμβάνοντες, ὁτὲ μὲν τὸ, « Κύριος τῶν δυνάμεων, » ὁτὲ δὲ τὸ, « Κύριος κραταιὸς,» ὁτὲ δὲ τὸ, « παντοκράτωρ,» ἔταξαν. Λέγουσι γοῦν, ὅτι καὶ ἐν τῷ τόπῳ τούτῳ κειμένη τοῦ « Σαβαὼθ » ἡ μετάληψις εἰς τὸ, « Κύριος τῶν δυνάμεων, » γέγονεν. Εἰ δὲ τὸ « Σαβαὼθ ἐπὶ τοῦ Σωτῆρος κεῖται, ἑρμηνεύεται εἰς τὸ « παντοκράτωρ. » Εἰκότως ἡ « παντοκράτωρ » φωνὴ τοῦ Σωτῆρος κατηγορηθείη. Εἰ γὰρ « πάντα διʼ αὐτὸν γέγονε,» καὶ αὐτός ἐστι πρὸ πάντων, ἀκολούθως παντοκράτωρ λέγεται.

Αἰσχυνθήτωσαν οἱ ἀνομοῦντες δακενῆς, κ. τ. ἑ. Ἔστι καὶ μὴ διακενῆς (91) ἀνομῆσαι. « Ἐγενόμην τοῖς ἀνόμοις ὡς ἄνομος· » αὕτη ἡ ἀνομία οὐ διακενῆς. Στρέψον, Δέσποτα, τὴν αἰσχύνην εἰς τοὺς ἀνομοῦντας ἡμᾶς, οὐδὲν ἠδικηκότας. Τοῦτο γὰρ λέγει « διακενῆς.»

Τὰς ὀδούς σου, Κύριε, γνώρισόν μοι, καὶ τὰς τρίβους σου δίδαβόν με, κ. τ. ἑ. Ὁ θέλων γνῶναι (92) τὰς ὀδοὺς τοῦ Κυρίου γενέσθω πραΰς· « Διδάξει » γὰρ, φησὶ, « πραεῖς ὀδοὺς αὐτοῦ,» τοὺς καταπαύσαντας τὴν ἐν τῇ ψυχῇ ἄπαυστον μάχην θυμοῦ καὶ ἐπιθυμίας καὶ τῶν τούτοις ὑποβεβλημένων παθῶν. Τὸ, « Γνώρισόν μοι, καὶ δίδαξον, » ἐπὶ πράγματα λέγει. Βούλεται γὰρ εἰπεῖν, ὅτι, Ἐν ἀπολαύσει με κατάστησον τῶν πράξεών σου, τουτέστιν, Ἐπάγαγέ με εἰς τὰ οἰκεῖα· ὅθεν ἐπιφέρει· « Ὁδήγησόν με εἰς τὴν ἀλήθειάν σου. »

Ἁμαρτίας νεότητός μου καὶ ἀγνοίας μου μὴ νησθῇς, κ. τ. ἑ. Ἐφʼ οἷς γὰρ ἔτι (93) πλημμελεῖ [*](49 Joan. XVI, 33. 50 Joan. XI, 31. 51 Joan. 1, 3. 59 I Cor. IX, 21.) [*](bii, Darbarus.) [*]((92) Ὁ θέλων γνῶνα, ete. Schedæ Grabi, et codex Coislnianus, ac llarbarus.) [*]((93) Ἐφʼ οἰς γὰρ ἔτι. etc. Schedæ Grbii, partimque Corderaus. Nonnulla tamen iisdem fers verbis habent Eusebius, et lhdymus in Catena Barbari.)

Κατὰ τὸ ἔλεός σου μνήσθητί μου, ἕνεκεν τῆς χρηστότητός σου, Κύρε, κ. τ. ἑ. Ἀνθρωποι μὲν (94) μνημονεύοντές τινων, τὰς τῶν προεγνωσμένων φαντασίας ἀνακινοῦσιν ἐν ἑαυτοῖς· Θεὸς δὲ μνημονεύων λογικῆς φύσεως, ἐν αὐτῇ γίνεται. Τούτου γὰρ λέγετων. μεμνῆσθαι ἐν ᾧ χωρεῖ. Χωρεῖ δὲ πρότερον μὲν διὰ τῆς τῶν γεγονότων θεωρίας, ἔπειτα δὲ καὶ διὰ της γνώσεως τῆς ἑαυτοῦ.

Χρηστὸς καὶ εὐθὺς ὁ Κύριος· διὰ τοῦτο νομοθετήσει ἁμαρτάνοντας ἐν ὀδῷ. Ὁδηγήσει πραεις ἐν κρίσει, διδάξει πραεῖς ὀδοὺς αὐτοῦ, κ. τ. ἑ. « Δικαίῳ γὰρ (95) νόμος οὐ κεῖται. » Διὰ γὰρ ταύτην, φησὶ, τὴν αἰτίαν, ἐπειδὴ πρόσεστιν αὐτῷ καὶ τὸ δίκαιον, νομοθετεῖ ἁμαρτάνουσιν ἐν ὁδῷ, τουτέστιν ὑποστρέφει τοὺς ἁμαρτάνοντας εἶναι εἰς εὐσέβειαν, καὶ περὶ μὲν τοὺς ἁμαρτάνοντας, φησὶν, ἐπιδείκνυται τὸ δίκαιον, περὶ δὲ τοὺς ἄλλους τὴν χρηστότητα, ὅθεν ἐπιφέρει· « Ὁδηγήσει πραεῖς ἐν κρίσει, διδσξει πραεῖς ὁδοὺς αὐτοῦ. »

Ἐπίβλεψον ἐπʼ ἐμὲ καὶ ἐλέησόν με, ὅτι μστεσγε· νὴς καὶ πτωχός εἰμι ἐγὼ, κ. τ. ἑ. Ὁ πάντα πραν· τῶν (96) καὶ λέγων τῆς τοῦ Θεοῦ γνώσεως ἕνεκεν, τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς διαπαντὸς ἔχει πρὸς τὸν Κύριον. Εἴ τις υἱοθεσίας οὐκ ἔλαβε πνεῦμα, οὐ?? τῶν ἀγίων δυνάμεων καὶ αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ γεγ??νεν ἀδελφὸς, λεγέτω μονογενὴς εἶναι καὶ πτωχος ἐστερημένος τοῦ πλούτου τῆς γνώσεως. Οἰμαι δὲ ?? Δαυΐδ μετριάζοντα τούτους ᾄδειν τοὺς λόγους ἄδηλα γὰρ καὶ τὰ κρύφια τῆς σοφίας αὐτοῦ δεόηλωκεν αὐτῷ ὁ Θεός.

Αἱ θλίψεις τῆς καρδίας μου ἐπληδύνθησαν ἐκ τῶν ἀναγκῶν μου ἐξάγαγέ με. Ἴδε τὴν τεπείνωσίν μου, καὶ τὸν κόπον μου, καὶ ἅφες πασος τὰς ἁμαρτίας μου, κ. τ. ἑ. Οὐ πᾶς κόπος (97) ριαιρεῖ ἁμαρτίας, ἀλλʼ ὁ διὰ τὸν Κύριον τῇ πρακτικς προσγινόμενος. Ἀρκέσθητι, φησὶ, Δέσποτα, ταις ενεχθείσαις μοι θλίψεσι, καὶ περίκοψον ἐκ τῆς δεκης ἣν ὑπέχω διὰ τὸ πλῆθος τῶν πλημμελημάτων πεινοῦταί τις ἀπαῤῥησίαστος ὢν ἐκ τῆς τῶν ἀμαρτημάτων συναισθήσεως, καὶ κάμνει διὰ καρπους ?? τανοίας.

Μὴ καταισχυνθείνη, ὅτι ἤ. πισα ἐπὶ σὲ, κ. τ. ἑ. Ἡ ἐλπὶς (98) οὐ καταισχύνει. Θυγάτηρ γάρ ἐστι δοκιμῆς, ἔκγονος δὲ ὑπομονῆς δοκιμή· ὑπομονὴ δὲ ἐκ θλίψεων γίνεται, ὧν πρόξενοι αἱ ἀρεταὶ αἷς ἕπεται γνῶσις Θεοῦ.

Πόρωσον τοὺς νεφρούς μου, κ. τ. ἑ. Νεφροὶ μὲν (99) σύμβολόν εἰσι τοῦ παθητικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς, τουτέστι θυμοῦ καὶ ἐπιθυμίας· καρδία δὲ τοῦ λογιστικοῦ.