Selecta in Psalmos [Dub.]

Origen

Origenes. Origenis Opera Omnia, Volume 2 (Patrologia Graeca, Tomus 12). La Rue, Charles de, editor; La Rue, Charles Vincent de, editor. Paris: J. P. Migne, 1862.

Ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν, ἐξ ἐναντίας τῶν θλιβόντων με, κ. τ. ἑ. Τί βούλεται (75) τὸ, « ἐξ ἐναντίας τῶν θλιβόντων με; » Ἔχει τι μυστήριον ἀπόῤῥητον, ἵνα τις εὔχηται θλίβεσθαι. Ἐπινόει μοι ὥσπερ ἐπὶ τῶν ἀγώνων τῶν μεγάλων ἄθλους πικειμένους καθʼ ἕκαστον ἀγώνισμα, οὕτως καθʼ κάστην θλίψιν, ἡνίκα ἂν τὸ θλίβον παρῇ, καὶ αἱ θλίβουσαι δυνάμεις αἱ ἀντικείμεναι, νόει ἡτοιμασμένην ράπεζαν πνευματικὴν καὶ νοητὴν, διὰ ταύτην τὴν λίψιν. Ὁσάκις γοῦν ἐὰν θλιβῇ, τοσαυτάκις καὶ τράτεζά σοι παρατίθεται πνευματική. Μόνον ἔχε ὀφθαλοὺς τοὺς βλέποντας τραπέζας μου, ἵνʼ εὐχαριστῶν έγοις μετὰ τοῦ Ἀποστόλου· « Οὐ μόνον δὲ, ἀλλὰ αἱ καυχώμενοι ἐν ταῖς θλίψεσιν. » Ἐν ἀρχαῖς δὲ ἐάσκομεν τὸν ἐκ προκοπῆς ὄντα κατασκηνοῦν εἰς τό χλόης. Ἐπεὶ οὗν ὁ προκόπτων κἂν ἐπὶ τὸ τέλος θάσειεν, οὐκέτι μείνας πρόβατον, ἀλλὰ λογικὸς ἀνα??ιχθεὶς, τράπεζαν λογικῶν τροφῶν ηὐτρεπισμένην ει ὑπὸ Κυρίου. Τῷ γὰρ Κυρίῳ τυγχάνοντι ἡ σοφία ??οιμάσει τὴν ἑαυτῆς τράπεζαν, ἐφʼ ἦς τὰ ἴδια θύματα κρέχεται. Εὐχαριστῶν οὖν φησι· « Ἡτοίμασας ἐνὡπιόν [*](30 Psal. LXXXXVIII, 31 et seq. 31 Hebr. XII, 6. Psal.LXII, 2 et seq. 32 Prov. XIII, 24. 34 Rom. v, 3.) [*]((75) Τί θούλετα, etc. Codex Baroccanus, partimque Corderius.)

1264
μου τράπεζαν,» οὐκέτι εἰσαγωγικὴν καὶ ἠθικὴν ὡπιόν μου τράπεζαν,» οὐκέτι εἰσαγωγικὴν καὶ ἠθικὴν διδασκαλίαν καθὰ πρότερον, ἀλλὰ μυστικὴν καὶ τὴν τῆς ἀληθείας θεωρίαν. Ἐπίστησον δὲ, εἰ καὶ ὅσον τίς ἐστιν ἐν τῷ βίῳ τούτῳ, διʼ ἐσόπτρου καὶ διʼ αἰνίγματος βλέπων, πρόβατόν ἐστιν ὑπὸ ποιμένι ἀγόμενον· μεταβὰς δὲ ἐπὶ τὸν μέλλοντα αἰῶνα, πρόσωπον προς πρόσωπον προσβαλὼν τῇ ἀληθείᾳ, πνευματικῇ προσβαλεῖ τραπέζῃ, κατὰ τό· « Κἀγὼ θήσομαι ὑμῖν Διαθήκην, ἐσθίειν καὶ πίνειν ἐπὶ τῆς τραπέζης τοῦ Πατρὸς ἐν τῇ ἀληθείᾳ. » Ὅθεν καὶ τό· « Ἡτοίμασεν ὁ Θεὸς ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε, » καὶ τὰ ἐξῆς. Τὸ δὲ, « ἐνώπιόν μου, » δηλοῖ πεφανερῶσθαι καὶ ἐγνῶσθαί μου τὴν τράπεζαν ἐξ ἐναντίας τῶν θλιβόντων με πολλῶν ἐχθραίνειν μοι βουλομένων. Καὶ διὰ τῶν θλιβόντων με ἐξανίστασθαί με ἰσχυρῶς πρὸς αὐτοὺς δὲ ὁ Κύριος θέλων, ἡτοίμασεν ἐνώπιόν μου τράπεζαν. ἐν ᾗ ἐπίκειται στερεὰ τροφὴ, ἵνα, ταύτης ἀθλητικῶς ἐμφορηθεὶς, ἀντιστῆναι γενναίως πρὸς τοὺς θλίβοντας δυνηθῶ. Οὗ δὲ ἀπὸ Κυρίου λιπαίνεται ἐν ἐλαίῳ ἡ κεφαλὴ, ἐρεῖ· « Ἔλαιον δὲ ἁμαρτωλοῦ μὴ λιπανάτω τὴν κεφαλήν μου, » ὡς ἀπὸ Θεοῦ χριόμετος ἐλαίῳ ἀγαλλιάσεως Χριστός. Οἶμαι δὲ, ὅτι καὶ νηστεύων, οὕτως ἀλείφεται τὴν κεφαλὴν, καὶ τὸ πρόσωπον νίπτεται. Καὶ ἐπεὶ μὴ μόνον τράπεζαν ἡτοίμασεν ἡ σοφία, ἀλλὰ καὶ κράτος ἐκέρασε τὸν ἑαυτῆς οἶνον, ἐξ αὐτῆς γεγεννημένον ἀμπέλου ἀληθινῆς, ἐκέρασε δὲ τοῦτον τὸν οἶνον, καταμίξασα τὰ θεῖα νοήματα λέξεσιν ἀνθρωπίναις, ἐκ τοῦ τοιούτου κρατῆρος μερίζουσα ἑκάστῳ δίδωσι ποτήριον, ὅπερ ποτήριον κράτιστον ὂν, τουτέστι τίμιον καὶ ἐξαίρετον, τοῦ λαβόντος λέγεται.

Τοῦ αὐτοῦ. Πρότερον μὲν (76) ὡς ποιμὴν ὁ Χριστὸς ποιμαίνει τὰ πρόβατα· νῦν δὲ λοιπὸν ὡς φίλος καλεῖ τοὺς φίλους ἐπὶ τὴν τράπεζαν. « Οὐκέτιε» γὰρ. φησὶν, « ὑμᾶς καλῶ δούλους, ἀλλὰ φίλους. » Καὶ δούλους μὲν ποιεῖ φόβος Θεοῦ· φίλους δὲ γνῶσις μυστηρίων Θεοῦ. Τράπεζαν ἐνταῦθα τὴν ἀθανασίαν λέγει. Τὸ δὲ, « ἐξ ἐναντίας τῶν θλιβόντων με, » ἀντὶ τοῦ, ἀκόντων τῶν ἐπιβουλευόντων. Οὐ γὰρ ἐβούλοντο τυχὸν οἱ Βαβυλώνιοι ἀπολυθῆναι αὐτούς· ὁ δὲ Κῦρος, ἐπικρατέστερος γενόμενος, ἀφῆκεν αὐτοὺς τῆς αἰχμαλωσίας.

Καὶ τὸ ἔλεός σου καταδιώξεταί με πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου, κ. τ. ἑ. Τίς ἐστιν (77) ὁ καταδιώκων ἔλεος, ἢ περὶ οὗ φησιν ὁ Ἀπόστολος· « Ἐγενήθη ἡμῖν σοφία ἀπὸ Θεοῦ, δικαιοσύνη τε παὶ ἁγιασμὸς, καὶ ἀπολύτρωσις; » Ὁ καταδιώκων ἔμψυχός σε ἔλεος διώκει, οὒς μὲν καταλαμβάνει, οῦς δὲ οὔ. Τοὺς πάνυ φεύγοντας οὐ καταλαμβάνει· τοὺς δὲ ἕλαττον κρατεῖ, ἕνα ἐλεήσῃ. Οὐ μόνον δὲ ἔλεος καταδιώκει, ἀλλὰ καὶ τοῦτο ποιεῖ, « τὸ κατοεκεῖν με ἐν οἴκῳ Κυρίου εἰς μακρότητα ἡμερῶν. » Μῆκος γὰρ χρόνου, καὶ ἔτι ζωῆς, ἐν δεξιᾷ τῆς σοφίας [*](35 Luc. XXII, 29. 36 Cor. 1, 9. 27 Psal. CXL, 5 38 Joan. XV, 14. 39 I Cor. I, 30.) [*]((76) Πρότερον μέν, etc. Schedæ Grabii, codex Coisdinianus.) [*]((77) Τίς ἐστιν, etc. Corderius.)

1265
ἠ μέραι δὲ ζωῆς φωτισμοί εἰσι διάφοροι τῆς ἀληθείας.

Τοῦ Καρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς, ἡ οἱκουμένη, καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ, κ. τ. ἑ. Ὅρα δὲ καὶ οὕτως (78), εἰ μὴ πάντες ἄνθρωποι μερὶς Κυρίου, καὶ οὐχ ἁπλῶς ἀκουστέον τοῦ πὰντας τοὺς κατοικοῦντας τὴν οἰκουμένην εἶναι τοῦ Κυρίου, εἰ μὴ ἄρα διὰ τὴν κλῆσιν τὴν ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν τοῦτο προφητεύεται.

Τοῦ αὐτοῦ. Πρὸ τῆς Χριστοῦ (79) ἐπιδημίας γνωστὸς ἐν τῇ Ἰουδαῖᾳ μόνον ἦν ὁ Θεός· ἐξ οὗ δὲ Χριστὸς ἐπεδήμησε, τοῦ Κυρίου πᾶσα ἡ γῆ. Καὶ πρὶν μὲν τῆς Χριστοῦ ἐπιδημίας οὐκ ἦν εὑρεῖν ἐν πάσῃ τῇ γῇ πλήρωμα, ἀλλʼ ἦν τὰ πλεῖστα τῆς γῆς, εἰ δεῖ οὕτως εἰπεῖν, κενότης· ὅτε δὲ Χριστὸς ἐπεδήμησε, πολλοὶ εἴποιεν ἂν τῶν πεπιστευκότων ἐκ τῶν ἐθνῶν· « Ἐκ τοῦ πληρώματος αὐτοῦ πάντες ἡμεῖς ἐλάβομεν· » καὶ διὰ τοῦτο αὐτοῦ εἶναι πλήρωμα. Οὐ γὰρ οἱ κενοὶ τῆς κατὰ τὸ Εὐαγγέλιον πολιτείας πλήρωμα εἶεν Χριστοῦ. Οὐ μόνον δὲ ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς, ἀλλὰ καὶ ἡ οἰκουμένη. Ἐν ἐρήμῳ κατοικεῖ ὁ ἁμαρτωλὸς, ὁ δὲ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τυγχάνων τῇ πεπληρωμένῃ τῆς ἁγίας Τριάδος, οὗτος κατοικεῖ τὴν οἰκουμένην, ἥτις ἐστὶν ἡ Ἐκκλησία, ἐπὶ θαλασσῶν τῶν πειρασμῶν ὑπὸ Κυρίου θεμελιουμένη, καὶ ἐν αὐτοῖς νικῶσα, ἵνα μετὰ τοῦτο ποτιζομένη ἐπὶ ποταμοῦ ἑτοιμασθῇ.

Τίς ἀναβήσεται εἰς τὸ ὄρος τοῦ Κυρίου, καὶ τίς στήσεται ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ; κ. τ. ἑ. Σύγτρινον δὲ ταῦτα (80) τῷ, « Κύριε, τίς παροικήσει ἐν ῷ σκηνώματί σου; » καὶ τὰ ἐξῆς· καὶ ὅρα, ὅτι ἐκεῖ κὲν πρότερον παροικήσει ἐν σκηνώματι Κυρίου ὁ οιόσδε, ἔπειτα κατασκηνώσει ἐν ὅρει ἁγίῳ αὐτοῦ· νθάδε δὲ πρότερον ἀναβήσεται εἰς ὄρος Κυρίου ὁ αιόσδε, δεύτερον δὲ στήσεται ἐν τῷ τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ. Καὶ ὄρος μέν φησι Κυρίου τὸ τελικὸν ἀγαθὸν κὶ τὸν Θεὸν Λόγον· σπάνιος γὰρ ὁ πρὸς τὴν ἀκρώιαν αὐτοῦ διὰ προκοπῆς ἀναβῆναι δυνάμενος· ὁ δὲ λειωθεὶς, μηκέτι περαιτέρω χωρεῖν οἷός τε ὢν, ταται βέβαιος καὶ χρηματίζων ἅγιος τόπος Θεοῦ. πίσω γὰρ Κυρίου πορευόμενος ἀναβαίνει, « τῶν ισθεν ἐπιλανθανόμενος, τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπτεινόμενος, » τέλος ἔχων ἀγαθὸν τὸ στῆναι μετὰ Θεὸν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ. Εἰ βούλεσθε παράδειγμα λαν ἀπὸ τῶν ἱερῶν γραμμάτων, Μωῦσῆς ἔστη ἐν τῳ ἁγιάσματος τοῦ Θεοῦ· πρὸς ὃν εἶπεν ὁ Θεός· ὺ δὲ αὐτοῦ στῆθι μετʼ ἐμοῦ.» Ἀλλʼ ὅτι ζητεῖς ασμα τοῦ Θεοῦ, ὅπου δεῖ στῆναι· « Καὶ ἔστησεν πέτραν τοὺς πόδας μου, » λέγουσιν οἱ προφῆται, ὶ « πέτρα ἦν ὁ Χριστός.» Μάθωμεν δὲ τίς ἐστιν ῦν ἐπαγγε λιῶν τούτων τευξόμενος.

??θῶος χομυσὶ καὶ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ, κ. τ. ἑ.

[*](Joan. 1,16. ⁴¹ Psal. XIV, 1. 42 Philipp. III, 13. 43 Exod. xxxiv. 44 Psal. xxxix, 3. 45 I Cor. x, 4.)[*]((8) Ὅρα δὲ καὶ οὔτως, etc. Schedæ Grabii, Barbarus.)[*]((9) Πρὺ τῆς καὶ οὔτως, etc. Corderius,Barbarus.)[*]((10) Σύγκρινον δὲ ταῦτα, etc. Partim Corderius, et schedæ Grabii, ac Barbarus.)
1268

Πρὸς τὴν ἐρώτησιν (81) ἀποκρίνεται, πρακτικόν τ?? τοῦτον εἶναι καὶ θεωρητικόν. Ἀλλὰ καὶ πολλοὶ τὰς μὲν πράξεις ἔχουσι καθαρὰς, διʼ ἔπαινον δὲ ἀνθρώπων τοῦτο ποιοῦντες, οὐκ εἰσὶ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ. Ματαία δὲ ψυχὴ ἡ λογικὴ μὲν οὖσα, τὸ δὲ βλαβεὸν οὐ φεύγουσα, καὶ τὸ ἀγαθὸν αἱρουμένη. Ὁ δὲ τὸ « ναὶ, » καὶ « οὒ, » φυλάττων ἄνευ δόλου ποιεῖται τὸν ὅρκον, ἆθλον ἔχων εὐλογίαν, καὶ σώσει τοῦτον ὁ θεὸς ἐλέῳ καὶ χάριτι. Ὁποῖος γάρ ποτε ἂν ᾗ ὁ ἄνθρωπος. ἐλέου χρήζει τοῦ ἀπὸ Θεοῦ.