Selecta in Psalmos [Dub.]

Τοῦ αὐτοῦ. Καὶ τοὺς μὲν ταχυτάτους (42) κατελήψεται, τοὺς δὲ δυνατωτάτους καταλύσει. Εὑρεβεθείτ δὲ πολεμοῦσα ἡ τιμωρουμένη, κατὰ τό· « Πολεμεὶ Κύριος χειρὶ κρυφίᾳ ἐπὶ τὸν Ἀμαλέκ.»

Θήσεις αὐτοὺς ὡς κλίβανον πιρὸς, κ. τ. ἑ. Τοῦτο περὶ πονηρευομένων (45) φησί· κλίβανος γὰρ εἰσι πυρὸς, ἐπεὶ ἐθερμάνθησαν ὡς κλίβανος αἱ καρδίαι αὐτῶν. Καὶ εἴρηται δή που· « Πάντες μοιχεύον τες, ὡς κλίβανος αἱ καρδίαι αὐτῶν. »

Κύρος ἐν ὀργῇ αὐτοῦ συνταράξει αὐτοὺς, κ τ. ἑ. Ταράττονται δὲ ἐπὶ προσδοκίᾳ (44) τιμωρίας, οὐχ ἀπλῶς πάντες, ἀλλʼ οἱ διʼ ἡδον\ὴν κακοὶ, καὶ δοξάζοντες τὰ ψευδῆ. « Καὶ καταφάγεται αὐτούς πῦρ, » ἐπειδή εἰσι ξύλα, χόρτος, καλάμη.

Τὸν καρπὸν αὐτῶν ἀπὸ γῆς ἀπολεῖς, καὶ τὸ σπέρμα αὐτῶν ἀπὸ υἱῶν ἀνθρώπων, κ. τ. ἑ. Οὑ τὴν (45) οὐσίαν, ἀνώλεθρος γὰρ, ἀλλὰ τὴν ποιότητα καθʼ ἣν ἐβλάστησε ξύλα, χόρτον, καλάμην, τὰ ποντ ρὰ ἔργα· ἢ καὶ ὅπερ οἱ κακοὶ καὶ δυσσεβεῖς κατέβαλον σπέρμα, ὅπερ ἀφανίζει ὁ Θεὸς ἀπὸ τῶν υἱῶν τὠν ἀνθρώπων. Εὐεργεσία δέ ἐστιν ἐκπεσεῖν ἁμαρπτῶν καὶ ἐννοιῶν πονηρῶν. Σπέρμα γὰρ ἁμαρτίας λοχισμὸς πονηρός.

Ὅτι ἔκλιναν εἰς σὲ κακὰ, διελογέσαντο βουλὴν ἣν οὐ μὴ δύνωνται στῆσαι, κ. τ. ἑ. Διὰ πάντων οἱ φαῦλοι (46) καταστραφέντες ἀδυνάτοις ἐπιχειροῦσι. Διαλογίζονται γὰρ ἐπιβουλευτικὴν κατὰ τοῦ βλάβην μὴ ὑπομένοντος.

Τοῦ αὐτοῦ. Εἰς ὃν θέλει ἕκαστος τῶν πονηρῶν κακοποιεῖν, κλίνει τὰ κακὰ, ἢ εἰς ὃν ἀδικεῖ, ἢ εἰς ὃν ἀσεβεῖ.

Τοῦ αὐτοῦ. Τότε κλινόμεθα, ὅτε παρὰ φύσιν κινούμεθα.

Ὅτι θήσεις αὐτοὺς νῶτον· ἐν τοῖς περιλοίπϲ σου ἑτοιμάσεις τὸ πρόσωπον αὐτῶν, κ. τ. ἑ. Μετὰ τίθεσθαι (47) τοὺς μισοῦντας τὸν Κύριον ὡς κλίβανον πυρὸς εἰς καιρὸν τοῦ προσώπου αὐτοῦ, καὶ συιταράσσεσθαι αὐτοὺς ὑπὸ Κυρίου ἐν τῇ ὀργῇ αὐτοῦ. καὶ ἡνίκα καταφάγηται αὐτοὺς πῦρ, καὶ ἀπολέση ?? Κύριος τὸν καρπὸν αὐτῶν ἀπὸ γῆς, ἐπείπερ οὐ πνεύματος καρπὸς ἦν· καὶ ἐπὰν τὸ σπέρμα αὐτῶν ἀπιλέσῃ ἀπὸ υἱῶν ἀνθρώπων (ἕκλιναν γὰρ οἱ μισοῦντες Κύριον κακὰ εἰς αὐτὸν, καὶ διελογίσαντο βουλὰ ἃς στῆσαι οὐ δύνανται)· καὶ ἐπὰν μετὰ ταῦτα θῇ αὐτοὺς φεύγοντας νῶτον, τότε ἑτοιμάσει τὸ πρόσα πον αὐτῶν ἐν τοῖς περιλοίποις, ἵνα καὶ ἐν τούτας; μετὰ τοὺς τοσούτους ἀνέσεως τύχωσι, καὶ θεωρήσωσι.

Υψώθητι, Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου· ᾄσεμετ καὶ ψαλοῦμεν τὰς δυναστείας σου, κ. τ. ἑ. Ε?? δύναμις Θεοῦ (48) ὁ Χριστὸς, ὑψούμενος ἐν τῇ δυνάμει ἑαυτοῦ ὁ Κύριος, ἐν Χριστῷ ὑψοῦται. ᾌδευ δέ [*]((46) Διὰ πάντων οἱ φαῦλοι, etc. Schedæ Gra bii.) [*]((47) Μωτὰ τίθεσθαι, etc. Codex Coislinianus Eusebio tribuit, Corderius anonymo, schedæ Grabii Origeni. Certe in Eusebii commentariis in Psalmosnihil simile reperitur.) [*]((48) Εἰ δύναμις Θεοῦ, etc. Cordetius.)

Ὁ Θεὺς, ὁ Θεός μου, πρόσχες μοι· ἵνα τί ἐγκατέλπτές με, κ. τ. ἑ. Αὕτη ἡ φωνὴ (49) τοῦ Κυρίου Χριστοῦ, τῷ σταυρῷ προσηλωμένου, καὶ ἄλλως δὲ τυποῖ τὸ ἡμέτερον πάθος. Ἡμεῖς γὰρ ἦμεν οἱ ἐγκαταλελειμμένοι καὶ παρεωραμένοι πρότερον· εἶτα νῦν προσειλημμένοι καὶ σεσωσμένοι τοῖς τοῦ ἀπαθοῦς πάθεσιν, ῶσπερ τὴν ἀφροσύνην ἡμῶν καὶ τὸ πλημμελὲς οἰκειούμενος, διὰ τῶν ἑξῆς τοῦ ψαλμοῦ φησι· « Μακρὰν ἀπὸ τῆς σωτηρίας μου οἱ λόγοι τῶν παραπτωμάτων μου.» Ὡς ἔλεγε (50)· Μακράν με ποιοῦσι τῆς σωτηρίας αἱ ἁμαρτίαι.

Σὺ δὲ ἐν ἁγίῳ κατοικεῖς ὁ ἔπαινος τοῦ Ἰσραὴλ, κ. τ. ἑ. Ἐντεῦθεν μανθάνομεν (51), ὅτι αὐτοέπαινός ἐστιν ὁ Κύριος, καὶ ἔπαινος μακρὰν τοῦ Ἰσραήλ.

Ἐγὼ δέ εἰμι σκώληξ καὶ οὐκ ἄνθρωπος, κ. τ. ἑ. Ὁ σκώληξ (52) οὐκ ἐκ συνδυασμοῦ γεννᾶται, ἀλλʼ ἀπὸ ξύλου, καὶ κατεσθίει ξύλα, χόρτον, καλάμην. Τάχα καὶ ὁ Θεὸς ἡμῶν πῦρ ἐστι καταναλίσκον τὴν μοχθηρὰν καὶ εὔπρηστον ὕλην. Εἰ δὲ ξύλα καὶ αἱ λογικαὶ ὀνομάζονται φύσεις «Σὲ» γὰρ, φησὶν, « ἐζήλωσαν πάντα τὰ ξύλα τοῦ παραδείσου, » ἐν δὲ ταύταις πέφυκε γεννᾶσθαι Χριστὸς ὡς σοφία, καὶ δικαιοσύνη· καλῶς ὁ Χριστὸς ὀνομάζεται σκώληξ ἐν τοῖς τοιούτοις ξύλοις γενόμενος. Ἀλλὰ καὶ ὡς σκώληξ δέλεαρ γέγονε τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖε ἀγγέλοις αὐτοῦ· καὶ εὑρίσκεται μὲν τῷ σοφῷ εὐθὺς, τῷ δὲ ἄφρονι σκολιός. Τίνεται δὲ καὶ ἡμῖν ἁμαρτάνουσι σκώληξ, τὴν συνείδησιν ἡμῶν διελέγχων καὶ κατατρώγων.

Ὅτι σὺ εἷ ὁ ἐκσπάσας με ἐκ γαστρὸς, ἡ ἐλπίς μου ἀπὸ μαστῶν τῆς μηερός μου, κ. τ ἑ. θεὸν γὰρ γενόμενον (53) ὁ Πατὴρ ἐμαιεύσατο· οἶμαι δὲ καὶ μόνον τῶν εἰς γένεσιν ἐληλυθότων, ἐπεὶ καὶ μόνος ἐξ ἁγίου Πνεύματος ἦν. Εἰ δὲ ἐλπίζειν δει ἔτι γαλακτοδοτού μενος τελειότητι, πρὸς τὸ, «ἐκπάσας με, » λεχθείη ἃν, ὅτι καὶ ἵνα μὴ ἐξέλθῃ τῆς ??αστρὸς, ἐπεβουλεύετο καὶ ἐκωλύετο, ὡς δοῖσθαι τοῦ θεοῦ ἐκσπῶντος αὐτὸν ἀπὸ γαστρός. Τάχα δὲ καὶ τάντα τὸν γεννώμενον ἀόρατός τις δύναμις ἐκσπᾷ πὸ τῆς γαστρός· ἁγία μὲν, ὡς τὸν Παῦλον ἀφοριόμενον ἐκ κοιλίας μητρός· χείρων δὲ, ὡς τοὺς ἀπηλοτριωμένους ἀπὸ μήτρας ἁμαρτωλούς. Μόνον δὲ τὸν ωτῆρα αὐτὸς ἐξέσπασεν ὁ Πατὴρ ἀπὸ τῆς γαστρὸς, στε αὐτὸν τοῦ ἐξαιρέτου αἰσθανόμενον εἰρηκέναι ??. « Ὅτι σὺ εἶ ὁ ἐκσπάσας με ἐκ γαστρός· » τῶν ἰλῶν ἀνθρωπων οὐκ ἐκσπασμένων, ἀλλʼ ἐξερχομέ??ον· « Ἐξῆλθε » γὰρ, φησὶν, « ὁ Ἡσαῦ ὡσεὶ δορὰ ??σύς. » Διὰ τοῦτο δὲ μόνος οὐ γέγονεν ἐν τῇ τῶν [*](14 Ezech. xxxi, 9. 15 Gen. xxv, 25.) [*]((49) Αὕτη ἡ φωνή, etc. Corderius, qui et silia fere habet sub nomine Gregorii Nazianni.) [*]((50) Ὡς ἔλεγε, etc. Codex Coislinianus, et sche Grabii.)

Ἡ ἐλπίς μου ἀπὸ μαστῶν τῆς μητρός μου, ἐπὶ σὲ ἐπεῤῥίφην ἐκ μήτρας, κ. τ. ἑ. Ἐνὼς ἤλπισεν (54) ἐπικαλεῖσθαι τὸν Θεὸν, ἀλλʼ οὐκ ἀπὸ μαστῶν τῆς μητρός· ὁ δὲ Χριστὸς πρὶν ἢ γνωσθῆναι ἀγαθὸν ἢ κακὸν, ἐξελέξατο τὸ ἀγαθόν· ὥστε καλῶς οὗτος; λέγεται ἠλπικέναι ἀπὸ μαστῶν τῆς μητρός. « Οὐκ ἔστι γὰρ, φησὶν, ἄνθρωπος, ὃς ζήσεται, καὶ οὐχ ἁμαρτήσει. »

Ἀπὸ γαστρός μηερός μου Θεός μου εἶ σὺ, κ. τ. ἑ ἐπεὶ ἅμα (55) τῷ γεννηθῆναι ηῦχετο, τάχα καὶ πρὶν γεννηθῆναι· ἦν γὰρ συνετώτερος Ἰωνᾶ ἐν κοιλίᾳ κήτους εὐχομένου.

Μὴ ἀποστῇς ἀπʼ ἐμοῦ, ὅτι Θλίψις ἐγγὺς, ὅτι οὐκ ἔστιν ὁ βοηθῶν, κ. τ. ἑ. Τάχα τὸ, « θλίψις (56) ἐγγὺς, » ἔλεγεν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ κρεμάμενος, ἀναφέ ρων ἐπὶ τὰς ἐν ᾄδου πρὸς τὰς ἐκεῖ δυνάμεις περιστάσεις. Λέγει δὲ ταῦτα, οἱονεὶ οὐδενὸς τῶν ἀγγέλων αὐτῷ βοηθοῦντος. Οὐ γὰρ ἐτόλμησέ τις αὐτῶν ἕως ἐκεῖ συγκατσβῆναι.

Περιεκύκλωσάν με μόσχοι πολλοὶ, ταῦροι πίυνες περιέσοχν με, κ. τ. ἑ. Ἀνάγοις δὲ ταῦτα (57) καὶ ἐπὶ τοὺς νοητοὺς δαίμονας, καὶ μόσχους νοήσεις τὰς ἐνεργούσας γήῖνα πονηρὰς δυνάμεις, διὰ τὸ γεωπόνον εἶναι τὸ ζῶον· ταύρους δὲ πίονας διὰ τὸ πολυμαθὲς τῆς κακίας τὰς τῶν ἀπατηλῶν ῥημάτων προϊσταμένας δυνάμεις καὶ διʼ αὐτῶν τοὺς ἀνθρώπους κερατιζούσας· λέοντα δὲ τὸν διάβολον ὠρυόμενον καθʼ ἡμῶν, καὶ πολλοὺς καθαρπάζοντα, ἀφʼ οὖ λέοντος ἐξέσπασεν ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς δύο σκέλη καὶ λοβὸν ὠτίου, διὰ παρακοῆς μὲν καταπίνοντος τὸ ὧς τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου, διὰ δὲ τῶν σκελῶν τὴν πορείαν αὐτῆς.

Τοῦ αὐτοῦ. Ζητήσεις δὲ (58) ἀπὸ τοῦ, « Περιεκύκλωσάν με μόσχοι πολλοὶ, » πότερον τὰ μὲν λέγτπαι πρὸ τῆς ἐξόδου, τὰ δὲ περὶ τῶν μετὰ τὴν ἔξοδον. ἢ πάντως περὶ τῶν μετὰ τὴν ἔξοδον. Καὶ εἰκός γε ὄτι ἐώρα περιεστηκυίας δυνάμεις βουλομένας τὴν ψοχή αὐτοῦ παραλαβεῖν, καὶ καταβιβάσαι ἐν σκυθρωποτέροις χωρίοις.

Ὠσεὶ ὔδωρ ἐξεχύθην, καὶ διεσκορπίσθη πὰντα τὰ ὀστα μου, κ. τ. ἑ. Ὀστᾶ τῆς σοφίας (59) τὰ ἅγια δόγματα τῆς Ἐκκλησίας ἐστὶν, ἅπερ ἐν τῷ Πάσχα τοῖς Ἰουδαίοις μὴ συντρίβειν νενομοθέτηται· ι « Ὀσιοῦν » γὰρ. φησὶν, « οὐ συντρίψετε αὐτοῦ. Ἐκχεῖται δὲ ς ὑπὸ τῶν πρεσβευόντων αὐτὸν ὑδαρῶς, καὶ ὑπὸ τῶν εἰς οὐκ ἐπαιτήδεια σκεύη λαλούντων αὐτὸν, καὶ ἐκχεόντων· διασκορπίζεται δὲ πάντα τὰ ὀστᾶ τοῦ λόγου ὑπὸ τῶν μὴ σωζόντων αὐτοῦ τὸ ὕψος, ἀλλὰ τὴν ἐν ταῖς Γραφαῖς ἁρμονίαν αὐτοῦ διαλυόντων, ὥστε εἶναι παρὰ μὲν τῷδέ τινι τόδε ὀστέον αὐτοῦ, παρὰ τῷδέ τινι ἕτερον, καὶ ἕτερον παρʼ ἑτέρῳ. Ὁ δὲ ἐν τῷ τελείῳ Θεὸς συνάγει ὀστοῦν πρὸς ὀστοῦν, καὶ ἁρμονίαν πρὸς ἁρμονίαν ἐκ τοῦ ὄντος Ἰσραήλ. Ἤ κατὰ τὸ, « Ἐλέησόν με, Κύριε, ὅτι ἐταράχθη τὰ ὀστᾶ μου, » ἐστί τινα τῆς ψυχῆς νοητὰ ὀστᾶ.

Καὶ εἰς χοῦν θανάτου κατήγαγές με, κ. τ. ἑ. Οὐκ εἰς θάνατον (60), ἀλλʼ εἰς χοῦν θανάτου κατήχθη ὁ Χριστός· οὐ γὰρ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ εἰς ᾅδου κατελήφθη, καὶ ἡ σὰρξ αὐτοῦ οὐκ οἶδε διαφθοράν.