Fragmenta In Lucam (In Catenis)

Origen

Origenes. Origenes Werke, Vol 9. Rauer, Max, editor. Leipzig: Hinrichs, 1930.

Ἔστι μέντοι ὕπνος καὶ ἐγρήγορσις, ὥσπερ ἐπὶ τοῦ >ἔξω ἀνθρώπου< καὶ ἐπὶ τοῦ >ἔσω<. Καὶ ἀπαιτούμεθα μὲν ἐγρηγορέναι, καθό φησιν ὁ σωτήρ· >γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν<, καὶ [*](b*e*k*V* (in b nach 5 πειρασμ. anschl. Fragm. LXII) — 3f. 2 Kor. 4, 16 5 Mark. 14, 38 Par.) [*](3 μέντοι > be ὥσπερ + κοὶ e 4 καὶ2 > b μὲν] τοίνυν b καθά b 5 καὶ2 — 10 σοι > beV)

263
ἐν Παροιμίαις λέγεται· >μὴ δῷς ὕπνον σοῖς ὄμμασι μηδέ νυσταγμὸν σοῖς βλεφάροις<, κοιμᾶσθαι δέ, ὅτε ὁ μὲν σωτὴρ λέγει· >καθεύδετε τὸ λοιπὸν καὶ ἀναπαύεσθε< ὁ δὲ Σολομῶν. >ἐὰν γὰρ καθεύδῃς, ἄφοβος ἐσῃ. ἐὰν δέ καθεύδῃς, ἡδέως ὑπνώσεις καὶ οὐ φοβηθήσῃ πτόησιν ἐπελθοῦσάν σοι<.

[*](6f. Prov. 6 4 7f. Mark. 14, 41 8f. Prov. 3, 24. 25 8 γὰρ > Κ2)

Πλὴν τὰ πολλὰ ἢ καὶ τὰ πάντα ἐν τῷ βίῳ τούτῳ ἀγρυπνητέον ἐστίν, πῇ μέν διὰ τὸ ἐφεδρεύειν τοὺς πολεμίους, ὄντας οὐχ >αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλ' ἐξουσίας καὶ κοσμοκράτορας τοῦ κόσμου τούτου καὶ πνευματικὰ τῆς πονηρὶας<, ἴν' ἐκτοῦ ἐγρηγορέναι >σωζώμεθα ὥσπερ δορκαὶ ἐκ βρόχων καὶ ὥσπερ ὄρνεον ἐκ παγίδος< καὶ ἵνα τὰς ὀσφύας περιζωσάμενοι καὶ τοὺς λύχνους ἀναπτομένους ἔχοντες >ὅμοιοι< γενώμεθα >ἀνθρώποις προσδεψομένοις τόν κύριον ἑαυτῶν, ἵνα ἐλθόντος γα κρούσαντος εὐθέως ἀνοίξωμεν αὐτῷ<. Καὶ πρόσχες, εἰ μὴ λόγον ἔχει διὰ τὴν πρώτην καὶ δευτέραν καὶ τρίτην φυλακὴν τῆς νυκτὸς ἢ καὶ τετάρτην, ἵνα ἐν πᾶσι γρηγορώμεθα, εἰρῆσθαι καὶ παρὰ τῷ Σολομῶντι τό· >πάσῃ φθλακῇ τήρει σὴν καρδίαν<.

[*](b*e*V* k* (in b anschl. an LXI) — 2ff. Ephes. 6, 12 4f. Prov. 6, 5 lOf. Prov. 4, 23)[*](1 Κοὶ μετ' ὁλίγα. Πλὴν b ἢ > e καὶ τὰ] κατὰ beV ἐστὶν + ἡμῖν κΕΕ2V, + ὑμῖν E 1 2. πῇ μέν > k 4 Iva V δορκὰς kBV 5 ὀσφὺς V περιξωσμένοι V 6 ὅμοια b(ggB) ὅμοιοι — προσδ.] προσδεχώμεθα k 7 ἑαυτῶν > k] αὐτῶν e ἐλθόντος καὶ > k εὐθέως > k 8 αὐτῷ > k 8 Καὶ — 11 nur k 10 γρηγορῶμεν K2)

Διὰ τοῦτο δέ οἶμαι >περιζώσεται< ὁ Χριστός, μέλλων ἀνακλίνειν, οὓς εὑρήσει γρηγοροῦντας, ἐπείπερ κατὰ τὸν Ἡσαΐαν >ἔσται δικαιοσύνῃ ἐξωσμένος τὴν ὀσφῦν<. Τέ δὲ τό· >παρελθὼν διακονήσει αὐτοῖς<; καὶ ὅρα, εἰ δύνασαι δύο διακονίας εἰπεῖν, μίαν μέν τὴν ἐν τῷ βίῳ τούτῳ, καθ’ ἣν εἶπεν. >κἀγώ εἰμι ἐν μέσῳ ὑμῶν οὐχ ὡς ὁ ἀνακείμενος, ἀλλ' ὡς ὁ διακονῶν< ἑτέραν δέ, περὶ ἧς νυνί φησιν· >καὶ ἐὰν ἔλθῃ ἐν τῇ δευτέρᾳ φυλακῇ, καὶ ἐν τῇ τρίτῃ φυλακῇ ἔλθῃ καὶ εὔρῃ οὕτως, μακάριοί εἰσιν οἱ δοῦλοι ἐκεῖνοι<

[*](k* — 6 Luk. 22, 27 3f. Jes. 11, 5)[*](2 Διὰ — 4 ὁσφῦν > Κ7 4 αὐτοὺς Κ 2 1 καὶ — 9 ἐκεῖνοι rubr. ΚΚ2)

Δοκεῖ δέ μοι νῦν τοῦ >πιστὸς< καὶ τοῦ >φρόνιμος< ἀκούειν οὔτε ἐπὶ μίαν τῶν ἀρετῶν, πίστιν ἰδίως λεγομένην κατὰ τὴν γραφήν, ἀγαφέροντα τὸ >πιστὸς οὔτε ἐφ’ ἑρέραν τὸ >φρόνιμος< καθὰ πάντως ὁ πιστὸς φρόνι- [*](k* _ 3 vgl. 2 Petr. 1, 5 (?))

264
μός ἐστι καὶ ἀνάπαλιν ὁ φρόνιμος πιστός, τῷ ἀντακολουθεῖν τὰς ἀρετάς. Ἀλλ' ὥσπερ τὸ >φρόνιμος< ὄνομα κεῖταί ποτε οὐ κατὰ τὸν πεπεισμένον ἀρετη τῇ φρονήσει, ἀλλ' εἰς παράστασιν τοῦ ἐντρεχοῦς, ὃν δυνατόν ποτε καὶ φαῦλον εἶναι, καθὸ >ὁ ὅφις ὄφις ἦν φρονιμώτατος πάντων τῶν θηρίων τῶν ἐπὶ τῆς γῆς<, οὕτω καὶ νῦν ὁ πιστὸς οὐ τέλειος τῷ τὴν πρόθεσιν αὐτῷ νενευκέναι πρὸς τὴν εἰς θεὸν πίστιν· κατà τοῦτο δὲ δυνατὸν μήτε πόντων τὸν πιστὸν φρόνιμον εἶναι, μήτε τὸν φρόνιμον πιστόν. Ὅτι δὲ καὶ κατ' αὐτὰ τὰ θεῖα γράμματά ἐστι φρόνιμος, οὐ πιστὸς δὲ καὶ ὁ οἰκονόμος, ἐντεῦθεν δῆλον· οὐ γὰρ πιστοῦ ἦν τὸ διασκορπίζειν τὰ ὑπάρχοντα τοῦ πλουσίου καὶ τὸ προσκαλέσασθαι ἔκαστον τῶν χρεωφειλετῶν τοῦ γυρίου αὐτοῦ καὶ τὸ χρέος μειοῦν. Καὶ ὅτι μὲν οὐ πιστὸς ἦν, σαφῶς φαίνεται, ὅτι δὲ καὶ κατά τι σημαινόμενον φρόνιμος ἐτύγχανε, δῆλον· ἐπαινεῖ γὰρ ὁ κύριος τὸ ἐντρεχὲς αὐτοῦ, ψέγων αὐτοῦ τὸ ἄπιστον καὶ διὰ τοῦτο λέγων αὐτῷ. >οὐ δυνήσῃ ἔτι οἰκονομεῖν<. Καὶ τάχα ἐν τοῖς πλήθεσιν ἀρκεῖ τισι πρὸς σωτηρίαν ἡ ὡς προείπομεν πίστις, ἐν δὲ τοῖς οἰκονόμοις ἀμφοτέρων χρεία, καὶ τοῦ πιστοῦ καὶ τοῦ φρονίμου· μὴ ὢν γὰρ τοιοῦτος, οὐ δυνήσεται θεωρῆσαι καὶ τὸν καιρὸν τῆς δόσεως τοῦ σιτομετρίου πρὸς τοὺς ὑποχειρίους καὶ τὸ ἁρμόζον ἑκάστῳ. Ἐπεὶ οὖν πολλοί εἰσιν οἰκονόμοι τῶν ἐκκλησιῶν πιστοὶ μέν, οὐ μὴν καὶ φρόνιμοι καί τινες τοὐναντίον, διὰ τοῦτο ἐπαπορητικῶς προὐνέγκατο τὴν φωνὴν ὁ κύριος ὑπὲρ τοῦ τρανότατα ἐμφῆναι τὸ σπάνιον καὶ δυσεύρετον τῶν ἅμα πιστῶν καὶ φρονίμων οἰκονόμων· τόν γε μὴν εὑρεθέντα κατέστησεν ὁ κύριος ἐπὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ, ὡς καὶ τόν Ἰούδαν ὁ σωτὴρ ἐξελέξατο, οὐκ ἀγνοῶν μὲν τὸ ὕστερον ἀπαντησόμενον, συγχρώμενος δὲ αὐτοῦ τῷ πρὸ τῆς παραβάσεως χρόνῳ καὶ τῇ τότε ὁδευούσῃ ἐπ' ἀρετὴν προαιρέσει εἰς τό τῆς ἀποστολικῆς διακονίας ἔργον. ἔργον. δὲ τὸ ἀποκείμενον ἀγαθὸν τῷ πιστῷ καὶ φρονίμῳ παρὰ τὸ λεγόμενον πρὸς τὸν δεκαπ λασιάσαντα τὴν μνᾶν ἢ πενταπλασιάσαντα. καὶ οὐ θαυμαστόν, ὅπου γε καὶ τῶν παρὰ τούτους διαφερόντων μεῖζον· ὡρισμέναι γὰρ πόλεις τοῖς τὰς μνᾶς ἐπεξεργασαμένοις παραδίδονται, πλήθη δὲ τοῖς τὰ τάλαντα διπλασιάσασιν. Πολλῷ δὲ μεῖξον καὶ τούτων ἐστὶ τὸ μὴ μόνον ἐπὶ πολλῶν καθίστασθαι, ἀλλ' >ἐπὶ πᾶσι τοῖς ὑπάρχουσι< τῷ κυρίῳ ὅπερ ἀπόκειται τῷ πιστῷ καὶ φρονίμῳ οἰκονόμῳ, ἄφιον ἑαυτὸν πάντων τῶν ὑπαρχόντων <διὰ > τῆς πίστεως καταστήσαντι. Ζητήσεις δὲ εἰ πλειόνων εὑρισκομένων πιστῶν καὶ φρονίμων ἔκαστον αὐτῶν δυνατὸν >ἐπὶ πᾶσι τοῖς ὑπάρζουσι< τοῦ κυρίου καθίστασθαι. εἰ γὰρ >ἐπὶ πᾶσι<, πῶς ἕτερος χώραν ἔχει ἐπὶ τοῖς δέκα πόλεσι καὶ μᾶλλον εἰς πλείους; διὸ εἰσ προτροπὴν εἰρήσθω.

[*](8f. Gen. 3, 1 18 Luk. 16, 2 32 vgl. Luk. 19, 16. 18 33f., 41 vgl. Luk. 19, 17. 19 34f. vgl. Matth. 25, 21. 23)[*](5 ἀντιακο λουθεῖν Κ 2 τὰς — Schluß > Κ2, da Schluß der Hs. 6 πετεισμένον konj.] πεποιωμένον (?) Κ 25 τρανότατα konj. Κr.] τρανότητα K, τρανότητι konj. KI. 38 διά konj. Kl. Kr. 41 πόλεσι] πολλῷ (?) K)
265

Ἐπειδὴ δὲ τὰ ἐν τῷ εὐαγγελίῳ πρόσωπα ἕξ ἐστι, ῥητέον, ὅτι τὸ ἔν πρόσωπον, τὸ τῆς νύμφης, τέμνεται εἰς δύο, εἰς νύμφην καὶ θυγατέρα ἐν τῷ πρὸς τὴν μητέρα καὶ τὴν πενθερὰν διαμάχεσθαι τὴν αὐτήν· καὶ οὕτως ἀπαντᾷ τρεῖς ἐπὶ δυσὶ καὶ δύο ἐπὶ τρισὶ διαμάχεσθαι. Πρὸς ἀναγωγὴν δέ· ὡς ἐν ἑνὶ οἴκῳ τῷ ἀνθρώπῳ αἱ πέντε αἰδθήσεις, πρὶν μέν ἐλθεῖν αὐταῖς τὸν λόγον, ὁμονοοῦσιν ἐν ταῖς ἡδοναῖς, ἐπιδημήσαντος δ’ αὐτοῦ μερίζονται. δύο μὲν αἱ φιλοσοφώτεραι, ὅρασις, δἰ ἧς ὁρῶντες κόσμον καὶ τὴν τάξιν αὐτοῦ θαυμάζομεν τὸν κτίστην, καὶ ἀκοή, δἰ ἧς μαθητευόμεθα τῷ λόγῳ τοῦ θεοῦ, ἐπὶ τὰς λοιπὰς τρεῖς· γεῦσιν, ὄσφρησιν, ἁφήν, τὰς ἀνδραποδώδεις καὶ οὐ πεφυκυίας πρὸς φιλοσοφίαν, αἱ δέ τρεῖς ἐπὶ τὰς δύο ἀντιπράττουσι μᾶλλον. Τὸ οὖν· >διαμερισθήσεται πατὴρ ἐπὶ υἱῷ < ἐτέρας ἀρχῆς ἀναγνωστέον, οὐκ ἐχόμενα τῶν πρώτων, ὃ ῥητῶς μὲν τὸν τῶν πιστῶν ἀπὸ τῶν ἀπίστων δηλοῖ μερισμόν. Συμβο- λικῶς δὲ >πατὴρχ > νοῦς μερίζεται >ἐπὶ υἱῷ] < μοχθηρῷ λογισμῷ μὴ συγκατατιθέμενος αὐτῷ. >καὶ υἱὸς ἐπὶ πατρί <, ὁ τὸν ἀποθανόντα μὴ θάπτων πατέρα. >μήτηρ ἐπὶ θυγατρί < ψυχὴ τὸν μοχθηρὸν αὐτῆς οὐκ ἀποδεχομένη καρπόν· >θυγάτηρ ἐπὶ μητέρα <, τὴν ὕλην ἡ μηκέτι ἑνουμένη αὐτῇ ψυχή. >πενθερὰ ἐπὶ νύμφην <, ἡ τοῦ νόμου ἀνδρὸς τῆς ὑπ' αὐτῷ ψυχῆς μήτηρ, λέγω δὴ τὸ ἅγιον πνεῦμα, καταλιπὸν τὸν ἐκ περιτομῆς λαόν· >νύμφη ἐπὶ τὴν πενθεράν <, ὁ διὰ τοῦ ἀμαρτάνειν λαὸς χωρισθεὶς τοῦ πνεύματος.

[*](dk*Cδ — 17 vgl. Luk. 9, 59)[*](3 ἐν — εὐαγγ. > dC ἐστι] εἰσι dCK 7 ῥητέον > dC ὅτι] μᾶλλον dC τὸ > Κ 1 6 ἅπαντα d (?) 7 τῷ] τὰ K 9 μέν + γὰρ Κ 1 δ ὅρασις — 11 τοῦ θεοῦ C] ὅρασιν δὴ λέγω καὶ ἀκοὴν dk 11 ἐπὶ] ἔπειτα dC ὅσφρισιν C 12 ἀνδραπ. καὶ > dk οὑ] μὴ dk φιλοσοφ.] σοφίαν d 13 ἀντιπράσσουσι dC 14 ἀφ' ἑτέρας] ἀπὸ πρώ- της dC οὐκ — 22 πνεύματος > Κ 7 15 ὃ > C μὲν + οὖν C 19 ἐννομένη DD 3 (?) 20 ἐπὶ + τὴν K 1 τοῦ + γενομένου C νόμου νομίμου D 4 21 λέγω δὴ] εἴη δ’ ἂν C πνεῦμα + ἀφ' οὖ ἡ τοῦ νόμου γραφή C ἐκ + τῆς Κ 1 22 τὴν > C)[*](12, 58–59 vide Homilia ΧΧΧV.)

Ἕτερον δὲ τέταρτον νοῆσαι τὸν τῆς ἐνανθρωπήσεως χρόνον, καθ' ὃν νύττει καὶ περιορύττει τὸν Ἰσραὴλ καταθερμαίνων αὐτόν, ἵνα ζέοντας [*](d(D*)C (Teil eines aus Orig., Titus, Kyrill und Isidor zusammengesetzten Scholions); vgL dazu Fragm. CXIII zvi Luk. 13, 6 im Anhang Ρ. 283) [*](2 Ἕτερον — νοῆσαι] κοὶ τέταρτον d χρόνον] καιρόν d 3 νύττει — 7 παραβάλλ.] αὐτὸς διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐκήρυξε πᾶσι τὴν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν d)

266
τῷ πνεύματι ἀποτελέσῃ. ἐπειδὴ δέ μετὰ τοσαύτας ἀπειλὰς ἔμειναν ἄκαρποι, ἐξεκόπη ἡ συκῆ καὶ ἐνεκεντρίσθη τὰ ἔθνη εἰς τὴν ἐκείνων ῥίζαν — ἔμεινε γὰρ ἡ ῥίζα — ἢ γεωργὸν δεὶ νοῆσαι ἄγγελόν τινα παρὰ θεοῦ προσταχθέντα προΐστασθαι τῆς Ἱερουσαλήμ, ἣ καὶ καὶ συκῇ ἀκάρπῳ παραβάλλεται.

[*](5f. vgl. Rom. 11, 24ff,)

Ἑτέρως ἐστὶ λαβεῖν τὴν τὴν μὲν γυναῖκα εἰς τὴν ἐκκλησίαν, τὴν δὲ ζύμην εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, σάτα δὲ τρία σῶμα, πνεῦμα, ψυχήν. Ἀγιάζεται δέ ταῦτα ταῦτα ζύμῃ τοῦ ἁγίου πνεύματος, ὥστε γενέσθαι πρὸς τὸ ἅγιον πνεῦμα ἔν φύραμα, ἵν >ὁλόκληρον ἡμῶν τὸ σῶμα καὶ τὸ πνεῦμα καὶ ἡ ψυχὴ ἀμέμπτως τηρηθείῃ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ <, ὥς φησιν ὁ θεπέσιος Παῦλος.

[*](b*d(D*)k*CV*W*e — 5ff. 1 Thess. 5, 23)[*](2 Ἐτέρως + δέ κ(gg K8 ε) Ἑτέρ. — γυναῖκα] τινὲς δὲ τὴν μὲν γυναῖα λαμβάνουσιν C, (Ὁ δὲ W) Ὠριγένης τὴν μὲν γυναῖκα λαμβάνει bVW (Ὠριγ. > V, weil schon Lemma) 2 Ἐτέρως — 3 ἅγιον ἄλλοι τὴν ζύμην εἰς τὸ Πνεῦμα λαμβάνουσι τὸ ἅγιον, τὴν δὲ γυναῖκα εἰς τὴν ἐκκλησίαν d 3 δὲ + τὰ D 3 σῶμα + καὶ D 3 W ψυχὴ καὶ πνεῦμα d, ψυχὴν καὶ πνεῦμα C, Πνεῦμα καὶ ψυχήν W 4 δὲ γὰρ dW ζύμῃ] ἐπε λεύσει dCW, ἐπιφοιτήσει D 4 ὥστε] ὡς bdk(ggK8 ε )CVW πρὸς — 5 ψύραμα] ἓν φύραμα ταῦτα Πρὸς τὸ ἅγιον πνεῦμα dC 5 ἶν’ — 7 Παῦλος > bkV ἡμῶν > d 6 ψυχὴ + κατὰ τὸν θεῖον ἀπόστο λον d ἀμέμπτως — Schluß καὶ ἑξῆς W 7 ὥς — Παῦλος > d)

Ἀλλ' οὕτω μέν κατὰ τὸ ῥητὸν κελευόμεθα μὴ φίλους καλεῖν καὶ γείτονας, ἀλλὰ >πτωχοὺς καὶ ἀναπήρους, χωλοὺς καὶ τυφλούς<. εἰ δέ μὴ οἰκονομικῶς καὶ ὡς ἐν παραβολαῖς λέγει ταῦτα, ἶνα καὶ οἱ ἀ\κεραιότεροι ὡς ἐγχωρεῖ ὡφελῶνται ταῦτα, καὶ ἀποτρέπει τῶν καθηκόντων. οὐ σοφοῦ γὰρ ἔστι πτωχοὺς μὴ πιστοὺς καλεῖν ἢ φίλους πιστοὺς πτωχοὺς μὴ καλεῖν. Τάχα οὖν μυστικῶς >φίλοι < οἱ χαίροντες λόγῳ τοῖς τῆς ἀληθείας δόγμασιν, >ἀδελφοὶ < οἱ ἔχοντες ἀδελφὰ δόγματα, >συγγενεῖς < οἱ πορρώτεροι μέν, πλησιάζειν δ’ ἡμῖν θέλοντες ἐν δόγμασιν, >γείτονες < [*](4–22 δια λεκτ. + 25 ἄριστον 2 — 28 (=dC) +Kyrill + 22 Καὶ — 27 διαθήκης (= d1 C1) 2–22 διαλεκτ. Κ* ε) [*](2 Ἀλλ' — 3 τυφλούς > dC οὕτω] οὕτε Κ8 ε 4 εἰ — 7 καλεῖν < ke καὶ + μὴ C παραβολῇ C 5 ὡφελοῦνται DD 3 ὡφε λ. ταῦτα] ὁνῶνται αὐτῶν C τῶν > C 6 ἔστι alle Hss ἢ — 7 καλεῖν > d 7 Τάχα — φίλοι] μυστικῶς δὲ τάχα τάχα φίλοι μὲν εἶεν ἂν Κ ε λόγῳ D3 D4] καθ’ ἡμᾶς K ε 8 ἀδε λφοὶ + δέ κε συγγ. + δὲ Κ 1 9 πορρωτέρω δ 4 πορρώτεροι μέν > ke δ’ > ke ἡμῖν + κατὰ ταῦτα κ ε θέλοντες βούλονται Κ 1 ἐν δόγμασιν > κ ε)

267
οἱ μὴ πάντη μακρὰν ἔχοντες τὰ οἱκοδομήματα τῶν ἡμετέρων δογμάτων. Κατὰ κοινοῦ μὲν οὖν >ploysqioyw< ἀκουστέον. ὁ δέ πλουτῶν ἐν οἷς οἴεται ἀληθέσι δόγμασι, κληθεὶς ἐπὶ τὸν ὄντως ἀληθῆ λόγον, ἀντιλέγων τῇ ἀληθείᾳ οἷον ἀντικαλεῖ τὸν διδάσκοντα· ἐπεὶ δέ οὐ >οὐ πολλοὶ< μὲν ἐν ἡμῖν >σοφοί< τινὲς δέ, ζητητέον εἰ καὶ τούτους κλητέον· οἱ μὲν γὰρ ἀκροάσεις καταγγέλλοντες >πλουσίους< καὶ οὐ πτωχοὺς καλοῦσιν, ὁ δὲ πρὸς δόξαν ἀληθῆ διακονῶν τῷ λόγῳ κενοδοξίας ἀπήλλακται. >Κάλει< δὲ >πτωχούς<, φησίν, τοὐτ' ἔστιν ἀπόρους λόγων, ἶνα πλουτήσῃς, >ἀναπήρους< τοῦτ' ἔστιν βεβλαμμένους τὸ φρόνημα, ἵνα ὑγιάσῃς, >χωλοὺς< τοὺς σκάζον- τας τῷ λόγῳ, ἴν ὁρθὰς τροχιὰς ποιῶσι, >τυφλοὺς< τοὺς τὸ θεωρητικὸν μὴ ἔχοντας, ἕνα βλέπωσι τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν. Τὸ δέ· >οὐκ ἔχουσιν ἀνταποδοῦναί σοι< ἴσον ἐστὶ τῷ. οὐκ ἴσασι πρὸς ἐρώτησιν ἢ ἀπόκρισιν διεξάγειν λόγον καὶ διαλεκτικῶς. Καὶ ἄνθρωπος μέν ἀπὸ φιλανθρωπίας ἀναγορευόμενος ὁ θεὸς καὶ πατὴρ τοῖς μήπω δυναμένοις >φαγεῖν ἄριστον ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ< ὡς ἄνθρωπος δεῖπνον ποιεῖ καὶ μέγα· ὑπερ- βέβηκε γὰρ τὸ ἄριστον. ἄριστον μέν γὰρ οἱ εἰσαγωγικοὶ λόγοι ἢ ἠθικοὶ ἢ τὰ παλαιὰ λόγια, δεῖπνον δέ οἱ ἐν προκοπῇ λόγοι μυστικοὶ ἢ οἱ τῆς νέας διαθήκης. >Ἀνάστασιν< δὲ >δικαίων< ἐνταῦθα λέγει, ἣν Ἰωάννης πρώτην ἐν τῇ Ἀποκαλύψει φησίν.

[*](13f. 1 Kor. 1, 26 23f. Luk. 14, 15 25ff. vgl. Orig. Comm. in Matth. tom. XVII, 15 (IV, 120, 13ff. Lomm.) : τὸ δὲ ἡτοιμασμένον ἄριστον . . . οἱ στερεαὶ ἦσαν καὶ λογικοὶ τῶν μυστηρίων τοῦ θεοῦ τραφαί; Comm. iu Joh, XXXII, 2 (S. 426, 9ff. Preuschen) 27f. Apok. 20, 5)[*](10 πάντα κε ἔχοντ.] ἀπέχοντες D4 ἔχ. — οἰκοδομ. >Kε 10/11 + ἐσκηνωμένοι Κ 8 ε, ἐσκηνόμενοι K, ἐξησκημένοι Κ 1 11 μὲν οὖν δὲ kε, + τὸ kCε οὗν > D4 ὁ δὲ — 14 κλητέον > kε 14 τούτοις D γὰρ] οὖν kε 15 οὐ > C 17 φησίν > κε ἀπείρους κε πλουτίσῃ kε 18 ὑγιάσῃ kε 19 ἵνα kε ~ τροχ. ὁρθ. D4 21 ἢ] κοὶ C 22 ἐξάγειν D καὶ > C 25 γὰρ] οὖν dC 26 τὰ παλαιὰ λόγια οἱ τῆς παλαιᾶς d 1 μυστικοὶ > d1 27 διαθήκης > d 1 Ἀνάστασιν — 28 φησίν > d1 C1)

Ἐκλήθησαν μέν ὡς ἐντρεχεῖς ἀπὸ φύσεως, τρισὶ δὲ τρόποις ἀποπίπτουσι τῆς κλήσεως, φαντασίᾳ δογμάτων κρεισσόνων νοητῶν, διώξει αἰσθητῶν καὶ οὐ νοητῶν, φιληδονίᾳ. Οἱ μὲν μὲν γὰρ ἀγρὸν ἀγοράσαντές εἰσιν, οἳ καὶ παραιτοῦνται τὸ δεῖπνον, οἱ παραλαβόντες δόγματα ἕτερα τῆς θειότητος πολλὴν ἔχοντα πιθανότητα καὶ ποικιλίαν τοῦ λόγου, οἴ καὶ καταφρονοῦσι τοῦ ἀγροῦ, τοῦ ἔχοντος ἐν ἑαυτῷ >θησαυρὸν< καὶ [*](δεμ (Statt 2 — 5 δεῖπνον, 6 οἳ — 11 πέντε u. 13 οὐδ’ — 19 φιλόθ. in δ andere Texte) — 7 vgl. Matth. 13, 44) [*](2 Ἐκλήθ. — φύσεως > kmεμ μὲν + οὖν C τρισὶ δὲ] ἀπλῶς δὲ τρισὶ εμ 2/3 ἀποπίπτ. + τινες εμ 3 νοητῶν > kmεμ 4 οὐ νοητῶν > kmεμ 5 τὸ δεῖπνον > D3 6 τῆς θειότητος] παρὰ τὰ θεῖο δ, τῆς θεό- τητος kmεμ ἔχοντα + τὴν kε καὶ + τὴν kε 7 θησαυρὸν] ἀγρὸν ε(Κ8?) καὶ2 > C)

268
δυνάμεις. Ὁ ὖν μὴ ἰδὼν μηδὲ δοκιμάσας ὃν ἐκτᾶτο λόγον, διὰ τὸ προειλῆφθαι ἐξ ἀνάγκης καὶ οὐχ ἑκουσίως, ἐξέρχεται ἐκ τοῦ δείπνου καὶ τοῦ κεκληκότος, τάχα δὲ καὶ ἑαυτοῦ. Τὸ δέ· >ἐρωτῶ σε< φασίν, ὡς λόγῳ μόνῳ αἰδούμενοι τὸν κεκληκότα. Ὁ δὲ ζεύγη βοῶν ἀγοράσας πέντε οὖτός ἐστιν ὁ τῆς νοητῆς καταφρονῶν φύσεως, περὶ δὲ τὰ αἰσθητὰ καταφιλοσοφῶν, οὐδ’ οὗτος ἐδοκίμασεν ἐξ ἀρχῆς ἃ ἐώνηται· εἰ οὖν ὁ ἀριθμὸς ἐπὶ ὓλης τάσσεται, οὗτος τὰ ὑλικὰ ἐτίμα. Διὸ καὶ οὗτος παρᾐτηται τὸ νοητὸν δεῖπνον. ὅθεν καὶ ἔν τισιν ἀντὶ τοῦ· >ἐρωτῶ σε< >καὶ διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι ἐλθεῖν κεῖται. οἱ γὰρ αἱρῶντες τὰ αἰσθητά φασι μὴ ἀσώματον καταλαβεῖν. Ὁ δὲ ἔτερός ἐστιν, ὁ εἴπών. γυναῖκα >γυναῖκα ἔγημα<, ὁ δοκῶν εὑρηκέναι σοφίαν καὶ ταύτης κοινωνήσας παραιτούμενος τὴν αληθῆ ἢ ὁ τῇ σαρκὶ ἑνούμενος, >φιλήδονος μᾶλλον ἢ φιλόθεος<.

[*](19 2 Tim. 3, 4)[*](8 ἐκτᾶτο] ἐκτήσατο ε(Κ8 ?), ἐκ τοῦτο Μ 8/9 προει ληφέναι K 9 καὶ 2 + ἐκ μ 10 Τὸ] ὁ μ φησίν εμ 11 αἰδούμενος εμ 12 τῆς — φύσ.] τῶν νοητῶν δ νοητῆς > Μ φύσ.] φήσεως ε(Κ8?) περὶ δὲ] κοὶ περὶ δ τὰ > μ 12/13 καταφιλ.] φιλοχωρῶν εμ, τὸ ὑλικὰ φιλο- σοφῶν δ 13 ἐώνηνται Κ8 ε οὖν > ε(Κ8?) 14 ὕλας ε(Κ8?) τάσσεται + καὶ εἴδους μ ἐτίμασε ε(Κ8?) τὸ] τὸν KM 14/15 τὸ νοητὸν δεῖπνον παρᾐτ. εμ 15 ὅθεν — 17 καταλαβεῖν > ε(Κ8?) ὅδεν — ἁντὶ] ἀντὶ δὲ C σε + ἔν τισι κεῖται C 15/16 ~ ἐλθεῖν οὐ δύν. C 16 κεῖται > C αἱρῶντες] ὁρῶντες εμ, ἐρῶντες δ, ἐρωτῶντες D4 17 ἔγημα + καὶ D4 18 ταύτῃ Κ κοινωνήσει ε(Κ8?) κοινων. + καὶ mμ παραιτεῖσθαι D3 19 φιλόθεος + Τὸ μὲν οὖν ὁλοσχερὲς τῆς παραβολῆς οὕτως. Ἐκλάβοις δὲ καὶ ἄλλως τὰ κατὰ τὸν τόπον. Ὅσον ἄνθρωποί ἐσμεν κτλ. [aus Comm. in Matth. tom. XVII (IV, 126, 17ff. Lomm.)])

Ὁ πύργος ἀνάστημα ἔχων καὶ δίαρμα καὶ ὕφος εἴη ἂν ὁ περὶ θεοῦ λόγος. αἰνίτεται οὖν διὰ τῆς παραβολῆς, ὅτι μέλλων θεολογεῖν σκόπησον εἰ δύνασαι ἀρξάμενος. Πάντα ἀπαιτεῖ ὁ λόγος εἰς θεολογίαν τελειῶσαι, ἕνα μὴ ἀρξάμενος τῶν τῆς θεοσεβείας δογμάτων ἀτελῆ καταλίῃς τὸν περὶ θεοῦ λόγον καὶ στεφάνην αὐτῷ μὴ ἐποικοδομήσῃς. εἰ γὰρ στεφάνην οὐκ ἐπῳκοδόμησεν, πεσεῖταί τις ἀπὸ τοῦ πύργου καὶ ἀποθανεῖται.

[*](W*)