Homiliae In Lucam

De eo, quod scriptum est: x >Ne timeas, Zachariar, usque ad eum locum, ubi ait de Joanne: x >praecedet coram ipso in spiritu et virtute Heliae <.

Διὰ συγκαταβάσεως > ὤφθη ὁ x < τῷ Ζαχαρίᾳ, οὐδὲ γὰρ φθαρτοῦ σώματος ὁφθαλμοῖς δύναταί τις ἰδεῖν ἄφθαρτον σῶμα· ἐκ x < δὲ > ὤφθη ἑστὼς ὁ ἄγγελος τοῦ x < ὅτι αἴσια αὐτῷ ἤμελλε προαγγεῖλαι. >τοῦ x < δὲ τοῦ x <

Zacharias, cum angelum vidisset, expavit. Nova quippe facies humanis obtutibus se praebens turbat mentem animumque consternat. Unde angelus, sciens hanc humanam esse naturam, primum perturbationi medetur, dicens: x >noli timere, Zacharia <, et trepidantem refocillat novo-

ἐπειδὴ ἦν καὶ ἕτερον θυσιαστήριον χαλκοῦν τὸ τῶν ὁλοκαρπωμάτων. x < δέ φησιν, > Ζαχαθρώπῳ x <. ξενίζουσα γὰρ ὄφις ἀνθρώπῳ φαινομένη οὐκ ἔστιν αὐτῷ ὑπομονητή. ὅμως ἐπιστρέφει αὐτὸν ἀπὸ τῆς ταραχῆς ὁ ἄγγελος εἰπών. μὴ φοβοῦ, x < καὶ ἀνακτᾶται αὐτὸν διὰ τοῦ εὐαγγελίξεσθαι τὴν γέννησιν Ἰωάννου λέγων· ἠκούσθη ἡ δέησίς x <.

[*](2—4 Luk. 1, 13 –17 6 —8 vgl. Ambros. im Lucam I, 28 (S. 28, 9 ff. Schenkl) 9 f. vgl. Lev. 5, 10 1 Incipit omelia IV. de . . ACD (omelia > CD) 2 eum > Ar 3 de — ipso > ABEK praeced. — ipso > C 4 Eliae K 11 ~ cum ang. Zach.A 13 ~se obtut. BEK 16 ~ esse human. CDe 17 perturbationem D 19 trepidantem] trepiditatem mn)

24, 5 —19 dCW 24, 5 –19 + 25, 19 –25 S (Hom. III) 23, 11 14 + (Hom. IV) 24. 6 ἐκ—8 προαγγ. Χ ξ 24, 8 τοῦ- 10 D 9 Z 8 τοῦ— 19 a 24, 11 –19 19U*VX

[*](5 ὁ > eS 7 δέ + φηοιν S ὤφθη — 8 θυσιαστ.] ἑστὼς τοῦ θυσ. ὥφθη ὁ ἄγγ. Χ > S τοῦ > S ὅτι] ἐπεὶ X 8 ἔμελλε SX προαγγέλλειν Χ 8 τοῦ 1 — 10 > dC τοῦ 1 — τοῦ 2] δὲ D 9 τοῦ 1 — εἶπεν] διὰ τί εἶπεν τοῦ θυσ. ιοῦ θυμ. Ζ 9 ἐπεὶ D 9 ~ αὶ ἕτερον ἦν D 9 θυσαστ. > D 9 10 χαλκοῦν > S χαλκ. θυσιαστ. τὸ > aD 9 Z καρπωμάτων a D 9 Z 11 Ἐταρ. — 12 ἰδών x >UV δὲ x > W δὲ + ὁ α φησιν x > aeCSW Ζαχ. + κοὶ xa ἐξῆς a 11/12 Ζαχ. ἱδών] κοὶ ἐφοβήθη S 12 ἰδών x > aX ἰδών + ἐπειδὴ W, + διότι S ἰδό,ν + καὶ ὁ φόβος ἐπέπεσεν ἐπ' x < a ( x > Α 1 α 1) + ἐπειδὴ a, + διότι Α 1 α 1 γὰρ x > aSW 13 αὐτῷ x > adCSUVW 14 ὑπομονητικὴ U] φορητὴ W ἀλλ' ὅμως adCSUWV] ὅθεν Κr.? αὐτὸν x > adCSUV, dafiir 15 ταραχῆς + τὸν Ζαχαρίαν adCSV 15 τῶν ταραχῶν aS ὁ ἄγγελος x > Χ εἰπών — 16 Ζαχαρία nach 17 αὐτὸν dW εἰπών + αὐτῷ aUV 16 Ζαχαρία x > SWX 17 διὰ— 19 σου x > adCSLWW 18 γένεσιν X)

que laetificat nuntio inferens: x >exaudita est oratio tua, et uxor tua Elisabeth pariet filium, et vocabis nomen ejus Joannem; et erit tilai gaudium et exultatioc. Quando justus quis oritur in mundo et stadium hujus vitae ingreditur, ministri nativitatis ejus laetantur et se in sublime efferunt. Quando vero ille nascitur, qui malae vitae praeparatus est, et quasi ob poenas in ergastulum relegatur, minister consternatur et concidit. Vis exemplum accipere sancti viri, cujus omnis fructus in laude sit ? Vide Jacob duodecim genuisse mares, qui omnes populi Dei et partis ilhus patriarchae et principes exstiterunt : in his omnibus Jacob laetabatur pater, sicut et nunc de Joannis nativitate cunctis gaudium nuntiatur; et qui semel ob utilitatem aliorum ad liberorum opera descenderit et se volu- erit huic ministerio mancipare, obsecret Deum, ut talis e fihis suis ingrediatur saeculum, super cujus nativitate laetior sit.

Ἐπειδὴ πάντες οἱ ὁρῶντες ἀγγέλους ἐφοβοῦντο, μήπως ὡς μέλλοντες λαβεῖν αὐτῶν τὰς ψυχὰς παρεληλύθεισαν, ὡς καὶ ὁ Μανῶέ φησιν, διὰ τοῦτο λύων αὐτοῦ τὴν ἀγωνίαν ὁ ἄγγελος εἶπεν τό· >μὴ x < μόνον οὐ τελευτᾷς, φησίν, ἔνθα λύπη καὶ δάκρυα, ἀλλὰ καὶ ζῇς καὶ τεκνοποιεῖς καὶ >χαρὰ μεγάλη ἔσται x <. x > γάρ >σοι υἱὸν ἡ x < οὗ οὐ γέγονε μείζων ἐν γεννητοῖς x <. Εἶτά φησιν· > Πολλοὶ ἐπὶ τῇ γεννήσει αὐτοῦ x <. Εἰ γὰρ καὶ μὴ πάντες Ἰουδαῖοι, ἀλλὰ x > ἐχάρησαν ἐπὶ τῇ παρουσίᾳ προδρόμου διαγγέλλοντος τὴν τοῦ σωτῆρος ἐπιδημίαν, τὴν πόντων ἡμῖν γεγονυῖαν τῶν ἀγαθῶν πρόξενον. |

[*](10 Ri. 13, 22 14 f. vgl. Deut. 329 17 f. Luk. 7, 28)[*](2 JohannemK 3 ~ gaudium tibi BCE in x > e stad.] gaudiumcD (spate Korr. ) 5/6 ~ efferimt in sublime De 8 poenas] pennas D 9 relegatus CDe 1 2 omnes . . . sint K 1 4 et — 15 illius x > B 14 partis] patres AK, fratresE iSprincepsA 16/17~laetab. Jacob ABEK 17sicut] sic ABK 1 9 nimtianturc K 23 Deum] Domimmi A 23 talis — filiis taliis K (!) e filiis suis] ei filius De, de se Β ilius B 24 ingred. + in K, 25 nativitatem EK laetior] laetus AB laetior sit] laeti sunt omnes K, laeti sint E)[*](25,7 –25 d (E 1 τοῦ αὐτοῦ = Orig.) S 25, 7 –26, 6 W 25, 7 18 und 18 Εἶτα– 25 C: 2 Scholien 25, 18 Εἶτα–27, 3 Χ ξ)[*](7 Ἐπειδὴ + γὰρ S 8 ὡς — 10 παρεληλ.] ἀποθάνωσιν S 9/10 παρεληλύθασιν d 11 διὰ τοῦτον S 13 φησίν C x > dSW λύπαι C 14 ξήσῃ S 14/15 τεκνοποιήσεις S 16 ἡ x > S 18 γυναικῶν τι ἄλλο)ς τε· οὐκ ἀνακο λούθως — τέξῃ υἱόν C 18 Εἶτá φησιν dCW] αὶ Χ Εἶτά— χαρήσ. x > S 19 Πολλοί + φησιν Χ 20 γὰρ] δὲ S πάντες + οἱ CS 21 ἀλλὰ πολλοὶ x > S 22 παρουσίᾳ] γεννήσει S 22/23 διαγγ.] διαγγέλλειν μέλλοντος S 23 τὴν — ἐπιδημ.] ἐπιδημεῖν τὸν σωτῆρα X ἐπιδ. + ἀλλά γε οὐκ ὀλίγοι ἐχάρησαν S, + ἐμφαίνων δὲ — κυρίου W (auch α 1) 24/25 τὴν 2 — πρόξενον nur C)

Scribitur crgo de Joanne: x >erit niagnus in conspectu x < Hoc, quod dicitur: x >erit magnus in conspectu < magnitudinem animae Joannisostendit, quae oculis Dei pateat ; x > est aliquid minus, quod proprie in animae virtute conspicitur. Ego ita intellego et illud, quod in evangelio dicitur: x >nolite contemnere unum de minimis x < qui in ecclesia sunt. x > ibi ad distinctionem majoris intellegitur. Non mihi praecipitur, ut eum, qui grandis est, non contemnam, quia non potest contemni ille, qui grandis est, sed dicitur mihi : >ne contemnas unum ex x < Ut autem scias, quod x < et x < non fortuito dicatur, sed cum ea ratione, Ciuam posuimus, scriptum est: x >quicunque scandalizaverit unum de minimis x <.

Τὸ δὲ εἰπεῖν. ἔσται x < μέγεθος ἐμφαίνει τῆς Ἰωάννου ψυχῆς, καὶ μέγεθος βλεπόμενον ὑπὸ τοῦ θεοῦ. Ἔστι γάρ τι μέγεθος ψυχῆς κατ' ἀρετήν, ὅ ἐστιν ὁρώμενον κυρίῳ, καὶ ἔστι τις σμικρότης ψυχῆς.

Ἐγὼ οὕτως ἀκούω τοῦ ἐν τῷ εὐαγγελίῳ. >μὴ καταφρονήσητε τῶν μικρῶν x <, τῶν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ.

<Μικρὸν γὰρ ἐκεῖτὸν ἐναντίον τοῦ μεγάλου λέγει, οὐ χρείαν ἔχων ἐντολῆς περὶ τοῦ μεγάλου, ἵνα καὶ τοῦτο εἴπῃ. οὐδὲ γὰρ καταφρονεῖται ὁ μεγας.

Ὅτι δὲ ὁ x < οὐ τυχόν ἐστι, δῆλον ἐκ τοῦ· > ὃς ἂν σκανδαλίσῃ ἔνα τῶν μικρων x <.

[*](9f. Matth. 18, 10. 22 f. Matth. 18, 6.)[*](1 ~ ergo de Jo. scrib. A ergo x > K 3 Hoc — 4 Domini x > CDe erit BEK 6 Dei] Domini C pateat] postea ABE et e x > alle Hss est x > e 8 Ego ADEKr] Ergo BClmn 10 unum x > K 12 ibi x > A] vero K 13 Non] si K 15 non x > CDe 18 ex] de ABK ailtem] enim B 19 quod] quo E)[*](26, 1 –27, 3 b*ekmLU*Vλ 26, 1 –6 + 27, 4 –6 d Ε 1 τοῦ χρυσοστ.) vor 1: Τὸ μέγας ἐπὶ Ἰσαὰκ καὶ Μωσέως εὑρόντες (+ καὶ d) νῦν ἐπὶ Ἰωάννου φαμὲν dC Τὸ — μέγας Χ] x > ἐν τούτοις λ) Τὸ — μέγεθος x > dC 2 ἐμφαίνει — 4 θεοῦ] ὅτι ἐμφαίνει οὐ τὸ βλεπόμενον dC 3 καὶ μέγεθος x > Χ βλεπόμενον] μεγαλυνόμενον Κ 3 4 Ἔστι — 5 ἀρετήν] ἀλλὰ τὸ τῆς ψυχῆς τὸ κατ' ἀρετὴν dC τι x > b μέγεθος + καὶ Χ 5 ὅ — κυρίῳ nur dC 6 καὶ — ψυχῆς x > dC 8 Ἐγὼ — 22 δῆλον x > km Ἐγὼ — ἀκούω] οὕτως ἀκουστέον Χ 10 μικρῶν eUVX] σμικρῶν b τούτων > Uα1λ x > bλ 13 οὐ — 16 μέγας x > beUVλ 21 ὁ μικρὸς] σμικρὸς V, οὐ οὑ τυχὸν Kl. Kr.] ὁ τυχὼν alle Hss (richtig ?) ~ ὁ τυχ. ὁ μικρὸς (od. Variant.) bekmLVλ 22 22 ἐκ τοῦ] κατὰ τὸ km 23 μικρῶν emUVX] σμικρῶν C τούτων + ἤγουν τῶν τυχόντων km)

>Μinimus < scandalizatur, grandis scandalum non potest sustinere. Sequitur de Joanne: >et Spiritu sancto replebitur adhuc de utero matris suae <. Et nativitas Jo- annis plena miraculo est. Quo- modo enim Domini nostri et Sal- vatoris adventitm Archangelus nuntiavit, ita et Joannis ortum Archangekis nuntiat. >Spiritu sancto replebitur adhuc de utero matris suae <. Popuhis Jvidae- orum facientem Dominum nostrum <signa atque portenta < et curantem infirmitates eorum ne- quaquam videbat; Joannes vero adhuc in matris utero constitutus exsultat et teneri non potest, et ad adventum matris Jesu de utero gestit erumpere. >Ecce enim <

Μέγας γὰρ οὐ σκανδαλίζεται. ἀλλ' ὁ μέγας παντὸς σκανδάλου κρείττων ἐστίν.

|Οὑ πᾶς δὲ μέγας εὐδόκιμος, ἀλλ' ὁ >ἐνώπιον κυρίου μέγας < τοῦτ' ἔστιν ὁ δίκαιος καὶ πιστός. |

Ὁ μέν οὖν λαὸς οὐκ οἶδε τὸν σωτῆρα ἤδη ποιοῦντα >σημεῖα καὶ τέρατα < ὁ δέ Ἰωάννης ἔτι ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς μητρὸς ὢν σκιρτᾷ, ἡνίκα ἦλθεν ἡ μήτηρ Ἰησοῦ. > Ἰδοὺ γὰρ < φησίν, >ὡς ἐγένετο ὁ ἀσπασμός σου εἱς τὰ ὦτά μου, ἐσκίρτησε τὸ βρέ- φος ἐν ἀγαλλαιάσει ἐν τῇ κοιλίᾳ μου < Πνεῦμα οὖν ἅμιον εἶχεν ἔτι ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς μητρὸς ὢν ὁ Ἰωάννης.

[*](10 ff. gr., 12 ff. lat. vffl. Joh. 4, 48; Liik. 5, 15 Luk. 1, 44 14 ff. 20 ff. lat.)[*](1 Minim.] minus K 1/2 ~ scandalum grandis C 2 ~ non pot. scand. e 4 de] ex A 6 miraculo est] miraculis B 7 et] ac mn 9 nun- tiat BE et > K 10 nuntiat + et A 16 videbat] ciedebat BE 17 ~ utero matris De 18 et 1] nec C et teneri] etenim De non > C 19 Jesii] Domini A 20 gestit] seticienti (sevincienti ?) (marg. + quaerit) K)[*](27, 4 — 20 + 28, 9–16 Χ ξ 27, 4 — 6 dW [in e. zusammengesetzten Scholion Ε1: τοῦ Χρυσοστόμου)] 27, 10–18 μου e 27, 10–20 E 2V 27, 10–20 + 28, 9–16 U 27, 12 ὁ–18 18 μου αCLWλ)[*](1 Μέγας — σκανδαλίζεται > Χ 2 ἀλλ' ὁ] ὁ γὰρ X 2/3 ἀλλ' — ἐστίν > km παντὸς > Χ ~ κρείττ. σκανδ. Χ 3 ἐστίν + ἐνώπιον τοῦ κυρίου. ἰδοὺ καὶ > ἐνώπιον κυρίου < λέγει, ὥσπερ καὶ περὶ τῶν τεκόντων αὐτῶν εἴρηται L 4 πᾶς δὲ] γὰρ πᾶς dW, + λεγόμενος D 6 εὐδόκιμος + εἰ καὶ φαίνεταί τισι τοιοῦτος D 6 5 μέγας > Χ 6 καὶ Πιστός > Κ, πιστὸς + 3 Zeilen D6(0rig. ?) 10 οὖν > eV 11 ἤδη > eUV 11/12 καὶ τέρατα > Χ 12 ἔτι + γὰρ C τῇ > Χ ὁ — 16 μου] ἐπλήσθη δὲ ( > Wλ) πνεύματος ἁγίου ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς μητρὸς αὐτοῦ (+ ὑπάρχων ὁ Ἰωάννης Ἰωάννης αλ), ἡνίκα ἐ λθούσης τῆς μητρὸς τοῦ κυρίου πρὸς τὴν Ἐλισάβετ ἐσκίρτησεν ἐν ἀγαλλιάσει a Wλ 13 τῆς μητρὸς nur C ὢν + πνεῦμα ἅγιον ἔσψχεν. διὸ κοὶ C ἡνίκα — 14 Ἰησοῦ] ἐλθούσης τῆς μητρὸς Ἰησοῦ Χ 14 Ἰησοῦ + ἀσπάσασθαι τὴν Ἐλισάβετ C Ἰδοὺ–16 μου > Χ 16/17 ~ ἐν ἀγαλλ. τὸ βρέφ. CWUY 18 ἔσχεν V ἔτι > E 1 UV ἔτι τι ὢν X τῆς — 19/20 Ἰωάνης > Χ 19 ὢν >)

ait Elisabeth, >ut facta est saluta- tio tiia in aures meas, exsultavit in gauclio infans in utero meo < Ad- huc in utero matris erat Joannes et jam Spiritum sanctumhabebat. Non enim illud principium erat substantiae ejus atque naturae,

Deinde scriptura loquitur, quod >plurimos fihorum Israhel con- >ἐπιστρέψαι <. Ὁ μὲν Ἰωάννης <πολ- vertct ad Dominum Deum ipso- | δοὺς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐπέστρεψε rum <. Joannes >plurimos < conver- tit, Dominus autem non plures, sed omnes, Hoc opus illius est, ut omnes convertatadDeum Patrem.

Ι Ὁ λόγος αἰνίττεται, ὅτι σχεδὸν εἰπεῖν οἱ Ἰουδαῖοι πάντες ἦσαν ἐκ τῆς ὁδοῦ πλανηθέντες τοῦ νόμου καὶ ῥεμ- βόμενοι περὶ >ἐντάλματα καὶ διδα- σκαλίας ἀνθρώπων < , ἐξ ὧν >πολλοὺς < ἐπέστρεψεν ἡ διδασκαλία Ἰωάννου ἐπὶ τὸν Χριστὸν τὸν κύριον καὶ θεὸν τῶν ὅλο,ν, ὅς ἐστιν ἡ ἀληθὴς ὁδός. Ι Αὐτὸς μὲν οὖν >πολλοὺς <λέγεται πρὸς γύριον τὸν θεὸν αὐτῶν <, γατὰ τὴν τοῦ ἀγγέλου φωνήν, ὁ δὲ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς πάντας ἐφώτι- σεν εἰς τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας. Τοῦτο γàρ αὐτοῦ τὸ ἔργον ἐστίν.

| Δέγεται >δυνάμει < Ἡλίας ὁ Ἰωάννης καὶ ὡς πρόδρομος γεγονὼς τῆς πρώ- της τοῦ Χριστοῦ παρουσίας, ὡς καὶ ὁ Θεσβίτης τῆς δευτέρας, καὶ ὡς ἀσκητὴς καὶ ὡς παρθένος καὶ ὡς ἐν ἐρήμοις τὰ πολλὰ διάγων καὶ ὡς πεπαῤῥη- [*](2f. gr.vgl. Weish. Sal. 5,6 4f. gr.Mark. 7, 7; Jes. 29, 13 6ff.vgl.Rufin v. Aqui- leja, Apologia in Hieron. II, 27 a (PL21,606): ubidicis, quod >non erat hoc principium substantiae eius <, de tuo addidisti : >atque naturae < 8gr. vgl. Joh. 14, 6) [*](2 auribus meis BK 3 in 1 > De infans > C 4 ~matris utero CDe 5 habebatj acceperat CDe 7 substantia E natura E 9 Deindej De hinc B, Unde K, De quo C, De qua De quod > ABEK 10 converteret CD 14 est > CDe 15 Deum] Dominum K 28, 1–16 dC 28, 10 Ὁ–13 + 1–8 + 13–16 S 28, 9–16 aLV*λ 28, 17–29, 16 + 21–30, 5 Κε 28, 17–29, 16 dCS) [*](5 ἐξ– 8 ὁδός > S 7 τὸν– 8 ὁδός nur C > d 9 Αὐτὸς– 10 ἐπιστρέψαι nur Χ 10 Καὶ Ἰωάννης μὲν a Καὶ ὁ adCS Ὁ μὲν — 13 φω- νήν > X Ὁ — Ἰωανν.] Ἰωάννης μὲν U, Ὁ Ἰωάννης μὲν οὖν V S zuerst 10 Ὁ — 13 φωνήν, dann (1 — 3 καὶ 1) 3 ῥεμβομένους — 5 ἀνθρώπων 11 τῶν — 13 φωνήν > UV τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ > dC υἱῶν Ἰσραὴλ] Ἰουδαίων S ἐπέστρ.] ἐπιστρέψαι φησὶν dC 12 πρὸς — 13 φωνήν > dC αὐτῶν] ἡμῶν b κατὰ — 13 φωνὴν > S 13 ἀγγέλου] εὐαγγελίου α 1 ὁ — 15 ἀληθ.] ὁ δὲ κύριός μου πάντας UVX 14 ἡμῶν — Xριστὸς > dCS ὁ Χριστὸς α 1 14 ἐφώτ. — 15 ἀληθείας > dCS 16 ~ τὸ ἔργον αὐτοῦ dCSUV τὸ > UVX ~ ἐστιν αὐτοῦ τὸ ἔργον S ἐστίν > ἐστίν· + >καὶ πολλοὺς τῶν Ἰσραὴλ ἐπιστρέψει πρὸς κύριον τὸν θεὸν αὐτῶν > U 17 Λέγεται — καὶ] Οὑ μόνον δὲ Χ, ἡ ἐν τῷ Ἰωάννῃ καὶ τοῖς ἀποστόλοις οὖσα ἦν. λέγεται δὲ κοὶ Ἰωάννης δυνάμει Ἡλίας S πρόδρ. — 18 τοῦ] γεγ. τοῦ πρώ- της πρόδρομος S γεγονὼς > X 18 τοῦ Χριστοῦ > Χ 17 — Ρ. 29, 7] Ζ τοῦ αὐτοῦ: Συμεῶνος?): ὥσπερ ὁ θεσβίης Ἡλίας τῆς δευτέρας ἔσται παρουσίας Χριστοῦ πρόδρομος, οὕτω καὶ Ἰωάννης τῆς πρώτης γέγονεν 18 ὡς καὶ] καθὼς Χ δευτέρας + λέγεται ἐν δυνάμει Ἡλίου ὁ Ἰωάννης Χ δευτέρας + ἀλλὰ Χ 18 καὶ 2 — 29, 3 Ἡλίας > S 19 ως > Χ πεπαῤῥησιασμ. >)

>Et praecedet coram Christo in spiritu et virtute Heliae Non ait: in anima Heliae, sed: >in spiritu et virtute Heliae Fuit in Helia virtus et spiritus, sicut in omnibus prophetis, et secundum dispensationem corporis in ipso quoque Domino Salvatore, de quo post paululum ad Mariam lodicitur: >Spiritus sanctus superneniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi qui fuerat in Heha, venit in Joannem, et virtus, quae in illo erat, in hoc quoque apparuit. Ille translatus est, hic vero praecursor Domini fuit et mortuus est ante eum, ut et ad inferna descendens ilHus praedicaret adventum. Ego puto, quod sacramentum Joannis usque hodie expleatur in mundo. Quicunque crediturus est in Christum Jesum, ante spiritus et virtus Joannis ad animam illius σιασμένως ἐλέγχο)ν τοὺς ἁμαρτάνοντας βασιλεῖς τε καὶ ἰδιώτας. Διό καὶ εἰκότως ἐκλήθη >δυνάμει Ἡλίας· οὐ γὰρ ἐναργεῖ πράγματι ἦν Ἡλίας ὁ Ἰωάννης, ὥς φασιν οἱ μετεμψύχωσιν δοξάζοντας, λέγοντες, ὅτι ἡ ψυχὴ Ἡλίου εἰς Ἰωάννην ἦλθεν.| Οὐ γὰρ >ἐν ψυχῇ Ἡλίου φησίν — οὐ γὰρ ἦν μετεμψύχωσις — ἀλλ' >ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἡλίου Ἦν γὰρ ἐπὶ τὸν Ἡλίαν πνεῦμα καὶ δύναμις, εἴτ' οὖν πνευματικὸν χάρισμα, ὥσπερ καὶ ἐπὶ ἕκαστον τῶν προφητῶν. Τὸ οὖν Πνεῦμα, ὅπερ ἦν ἐν Ἡλίᾳ, γέγονεν ἐν ἰωάννῃ. Πλὴν καὶ ὁ Ἠλίας οὔπω ἀπέθανεν, καὶ οὐ δυνατόν, οὐδὲ κατὰ τὸν ἐκείνων λόγον, μίαν φυχὴν ἐν ἑνὶ καιρῷ ἐν δύο σώμασιν ἐνεγεῖν. | Ἐκεῖνος ἀναλήφθη, οὗτος δέ πρόδρομος γέγονε τοῦ σωτῆρος. | Ἀλλ' οὐδὲ τοῖς πρὸς μετεμψύχωσιν βουλομένοις τὸ ῥῆμα βιάζε

[*](1ff. vgl. Comm.inMatth.tom.XIII (III, 213, 2ff. Lomm.) 10 ff. Luk. 135)[*](1 praeeedat K Christo] ipso e 3 ait] ut C Heliae] illius c K 10/11 superven. — te] veniet super te AC 12 obumbravit EK 13 qui — venit] fuit in Helya venitque B in — venit > De 14 Iohannem BEK, Joanne ACDe 16 vero > EK 18 et AEK > BCDe 19 — praedic. illius C 21 hodie] nunc K expletur A 23 ~ Jesum Chr. AK Jesum + praecurrit De ante -f eum n 24 anima K 29, 8–16 + 21–22 + 30, 11–14 UVY)[*](1 τοὺς > 2 Διὸ — δυνάμει] Δυνάμει οὖν ἐκλήθη X 4 ἐναργ. πραγμ.] ἐνεργείᾳ dCS 5 ὁ Ἰωάννης > SX 5/6 ~ δοξάζ. μετεμψ. X 7 Ἡλία dCS ~ ἦλθεν εἰς Ἰωάνν. C 8 Ἡλίου–10 πνεύματι >V ~ φησιν Ἡλίου Χ Ἡλίου > SUV φησί > UVY 9 οὐ — μετεμψ. nur X 11 γὰρ > UVY τὸν Ἡλίαν] αὐτὸν X 12 εἴτ' — 13 χάρισμα > dCSUVY 13 ἕκαστον C] ἑκάστου dY 15 ἐν Ἡλίᾳ] ἐΠὶ Ἡλίαν V 18 οὐδὲ > S 19 ἐκείνων > S λόγον + τῶν ἑτεροδόξων S 21 Ἐκεῖνος — p. 30, 14 Χριστοῦ] ἐκεῖνος πρόδρομος τῆς δευτέρας παρουσίας Χριστοῦ, οὗτος προτέρας· ἐκεῖνος ἡρπάγη, οὗτος καὶ ἐν ᾅδῃ κῆρυξ γέγονεν Y 21/22 ~ γεγ. προδρ. U)

venit et >praeparat Domino perfectum < et in asperitatibus planas facit vias et dirigit semitas. Non illo tantum tempore praeparatae sunt viae et directae semitae, sed usque hodie adventum Domini Salvatoris spiritus Joannis virtusque praecedit. O magna mysteria Domini et dispensationis ejus! Angeli praecurrunt Jesum, angeli cotidie aut adscendunt aut descendunt super salutem hominum in Christo Jesu : cui est gloria et irnperium in saecula saeculorum. Amen.

σθαι χώραν δίδωσιν ἡ ἱστορία. Ἐτόλμησαν γὰρ πολλοὶ ταύτην ἐπιῤῥῖφαι τὴν θεωρίαν τῇ τοῦ κυρίου φωνῇ, Καὶ εἰ μέν ἐν Ἡλίας ἀποθανών, ἐδίδοτο Πρὸς τοῦτο χ·ώρα αὐτοῖς, εἰ δὲ μετὰ σώματος ἀνελήφθη, πῶς ψυχὴ ἡ ἐνσώματος εἰς ἕτερον σῶμα μετεκομίσθη; Ἀλλὰ τό· ἐν πνεύματι > ὡς ἀποδέδοται, ἐν προφητικῷ λέγει χαρίσματι. Ι

’Απέθανε πρὸ τοῦσωτῆρος, ἴνα καὶ τοῖς ἐν ᾅδῃ πρόδρομος γεγονὼς τοῦ σωτῆρος κηρύξῃ τὴν κατάβασιν Ἰησοῦ Χριστοῦ.