Habet periculum et dilectio, si modum transeat. Debet enim, qui aliquem diligit, naturam et causas considerare diligendi et non eum plus diligere, quam meretur. Nam si mensuram caritatis modumque transcenderit, et qui diligit et qui diligitur in peccato erunt. Quod ut manifestius fiat, ponamus exemplum. Joannem populus mirabatur et diligebat eum, et revera erat dignum miraculum, ut plus ei quam ceteris hominibus deferretur, qui aUter quam cuncti mortales vixerat. Xos omnes non sumus simphci contenti cibo, sed varietate delectamur escarum, imum nobis ad potandum vmum non sufficit, varii gustus vina mercamur ; Joannes vero semper > locustis < semper vescebatur > melle silvestri < et contentus erat simphci et tenui cibo, ne corpus iUius crassioribus pulmentis puiguesceret et exquisitis da- [*](1 Ps. 15 (16), 10; Akt. 2, 27 8 f. Rom. 14, 9 19 —20 Luk. 3, 1.5 30 f. vgl. Matth. 2, 4 18 IncipitXXV. de . . . AC (XXIV. C) 21 Habet + quandoqueC ~ transeat eatmodumB 22 diligit + etC naturasDe causamC diligendi] di- lectiCDe 2.3mensur.]modumC > A modumque miraculo CDe 27homin.]mortalibusC qui]quiaDe 28 Now omnes non]NonomnesDe 29adpotand. > potand. > C > r suff. + sedAB 30 variaC mercatur C 31 ~ tenui et simpl. A 32ne]necB pulmentis] cibisA 2 ἐπιδμα. τῶν W 3 τῶν] τοῦ W 12 κύψαι W)
v.9.p.161
pibus gravaretur. Hujuscemodi quippe naturae corpora nostra sunt, ut escis superfluis aggraventur et, cum corpus fuerit aggravatum, anima quoqu oneretur, quae per totum diffusa corpus passionibus illius subjacet. Quamobrem recte praecipitur eis, qui observare possunt: sunt: >Bonum est non manducare carnem neque bibere vinum, neque in quo frater tuus scandalizatur <. Erat igitur Joannis vita mirabilis et multum ab aliorum hominum conversatione diversa. Non habebat sacculum, non famulum, non saltem vile tugurium. Morabatur in deserto, non solum usque > da diem ostensionis suae ad Israhek, verum et eo tempore, quo paenitentiam populo praedicabat, erat in solitudine Judaeae et aqua simpUci irrigabatur, ut et in potu esset diversus a ceteris. Nos qui versamur in urbibus, qui in medio populorum sumus, vestes quaerimus lautiores et cibos et habita- cula; ille vero, qui in eremo morabatur, videte quah vestimento indutus fuerit : > de pihs camelorum > sibi tunicam fecerat et > zona pellicea < cingebatur. Omnia ergo in iUo nova erant, et propter dissi- mUitudinem vitae universi, qui videbant, admirabantur eum et mirantes studiosissime colebant super omnia, quod paenitentes > in remissionem peccatorum < baptizabat. Quas ob causas dUigebant quidem eum justissime, sed non servabant in caritate modum: cogitabant enim, > nr ne forte ipse esset Christus < Quam inordinatam et caritatem cavens apostolus Paulus de semetipso loquebatur: > Timeo autem, ne quis de me cogitet supra id, quod videt aut audit ex me; et ne magnitudo revelationum extoUat me < et cetera. Quod metuens, ne etiam ipse incurrat, nolebat omnia de se indicare, quae noverat, ne quis de eo plus arbitraretur esse, quam
[*](5 f Rom. 14, 21 15 f. Matth. 3, 4 23 f 2 Kor. 12, 6. 7 1 Huiusmodi quippe natura r 3 honeretur C corpus > ; C 4 C praecip. > A 4/5 possint C 5 est > B 6 scandalizetur De Johannis ABCE Joannes vitae De 7 conversationis D diversus e, diversae D 9 ostensione B ~ ostens. suae diem A 10 populorum C praedic.] docebat C 11 solitud.] deserto A Judaeae > B] Judae E et1 > AE et 2] unum 12 diversis versamus C ISpopuliB siimus + et ADEe latiores C 13/14 habitac.] habilia De 14 vestimentum B 15 fuerit] est C tunic.] vestimentum C 16 illo] eo C nova erant] noverant Dmn erunt E 17 ammirab. AD eum > C 18 omnia + eo A paenit.] petentes 19 remissione C ~ peccat. remiss. ABE 20 quidem] eimi r observabant B 23 de > B ~ cogitet de me C super] supra + id De quod] quam ABE videt + in me De 24 magnitudine B magn. — me] magnitudinem revelationem et cetera E ~ revel. magn. A extollat me > B 25 ne] nec ABE ne etiam incurreret metuens C incurrat] in corpore ABE nolebat] volebat AB 26 indicare] judicare mr norat CD de > e arbitretur) v.9.p.162
cerneret, et mensuram honoris excedens diceret, quod dictum fuerat de Joanne, quia > ipse esset Christus < Quod quidem nonnuUi etiam de Dositheo Samaritanorum haeresiarchadixerunt, alii vero etiam de Juda Gahlaeo. Denique in tantam quidam dilectionis audaciam proruperunt, ut nova quaedam et inaudita super Paulo monstra confingerent. Ahi enim aiunt hoc, quodscriptum est > sedere a dextris Salvatoris et sinistris <, de Paulo et de Marcione dici, quod Paulus sedeat sedeat >a dextris <, Marcion sedeat > a sinistris < Porro alii, legentes : > mittam vobis advocatum, Spiritum veritatis <, nolunt intellegere tertiam personam a Patre et Fiho <diversam > et divinam subhmemque naturam, sed apostolum Paulum. Nonne tibi hi omnes videntur plus amasse, quam expedit, et dum virtutem uniuscujusque mirantur, dilectionis perdidisse mensuram ? Quod quidem et nos in ecclesia patimur ; plerique enim, dum plus nos dihgunt, quam meremur, haec jactitant et loquuntur sermones nostros doctrinamque laudantes, quae conscientia nostra non recipit. Ahi vero tractatus nostros calumniantes ea sentire nos criminantur, quae nunquam sensisse nos novimus. Sed neque hi, qui plus dihgunt, neque illi, qui oderunt, veritatis regulam tenent, et alii per dilectionem, alii per odium mentiuntur. Unde oportet caritati quoque frena imponere et tantum ei va- gandi permittere hbertatem, quantum in praerupta non corruat. Scriptum est in Ecclesiaste: > ne sis justus multum neque amphora te cogites, ne forte obstupescas <. Quod exemplum sequens possum simile quid dicere, ne dihgas hominem > ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota virtute tua <, ne ames angelum > ex toto corde,
[*](3 zu Dositheus vgl. Comm. in Joh. XIII, 27 (S. 251, 15 ff. Preuschen); Hamack, Gesch. d. altchr. Lit. I, lolf. ; zu Jvidas vgl. Akt. 5, 37; Joseph. Antiqu. 18, 1, 1 —6; Bell. jud. 2, 8, 1 6 ff vgl. Matth. 20, 21 8 f Joh. 14,16.17 22 f. Pred. Sal. 7, 17 (16) 2 quia] ne forte C etiam > C etiam — 3 Samar.] etiam de eo B 3 Dositheo] eo ABE, Dositeo C Samaritarum De heresiarche ABE. heresiarcho D, heresiarce C 3 alii] illi E etiam > 4 quidem D audaciam + usque C 5 uti BE monstrata D, mostra C 6 aiimt] dicuntB SalvatoremA, SalvatoriB. SalvatoreE, -fdiciB 7 et 1 + aBC > DE de2 >ACE MartioneC dictumB sedeat >ABE] sedet r ~ a dextris sedeat C 8 Marcio Dmn, Martion C sedeat > C 8/9 x > C 10 <diversam > konj. 11 hi > De] De] isti A omnes] A (~ hom. isti A, ~ hom. hii C) amare A 13 et nos > De ~ ecclesia et nos C 14 nos > r ~ nos plus B jactant De 16 nostr.] obtrectatores nos B 17 ~ nos sentire C ~ nos sensisse A 18 hii C qui oderunt] quod erunt E metixmtur A 20 quoque > 21 tantam BE 22 est + et BE > obtupescas D 24 ABE ex1 —et > De et — 25 tua1 >C 25 ex 2] et B, de ADEe + tuo BC) v.9.p.163
ex tota anima, ex tota virtute < sed praeceptum hoc juxta eloquium Salvatoris soli serva Deo. > Diliges < enim, inquit, > Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota virtute tua <. Respondeat mihi ahquis et dicat: Salvator praecepit: > Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota virtute tua, et proximum tuum tanquam te ipsum <. Volo diligere et Christum: doce ergo me, quomodo eum chhgam. Si enim dilexero eum > ex toto corde meo et ex tota anima mea et ex tota virtute mea > contra praeceptum facio, ut alterum absque uno Deo dihgam. Sin autem minus eum dilexero quam omnipotentem Patrem, timeo, ne in > primogenitum universae creaturae < impius et profanus inveniar. Doce me et ostende rationem, quomodo inter utrumque medius incedens dihgere debeam Christum. Vis scire, qua caritate Christus dihgendus sit ? Breviter ausculta ! Dihge Dominum Deum tuum in Christo nec te putes diversam habere posse in Patre et Fiho caritatem. Simul dihge Deum et Christum; dihge Patrem in Fiho, Fihum in Patre > ex toto corde et ex tota anima et ex tota virtute <. Quod si ahquis sciscitatur et dicit: hoc, quod asseris, de scripturis proba, audiat apostolum Paulum, qui habebat rationabilem caritatem, loquentem: > Certus enim sum, quia neque mors, neque vita, neque angeh, neque potestates, nec praesentia, nec futura, nec fortitudo, nec altitudo, nec profundum, neque aha creatura poterit nos separare a caritate Dei, quae est in Christo Jesu Domino et Salvatore nostro <: cui est gloria et imperium in saecula saeculorum. Amen.
[*](1 ff. Luk. 10, 27 10 KoL 1, 15 19 ff. Rom. 8, 38. 39 1 ex 1] B, de ADEe anima + tuaBC ex 2] et ex B, de ADEe virtute + tua BC hoc > De ~ ’hoc praeceptum E 2 Salv. + id enim > C 4 Respond. — fi tua > C Respondet A aliquis dicet A praecipit AE 7 et > De ~ diligam emn B 9 > BDEe unum Deum E 10 Sin] Si C 11 creatiu-ae] terrae C impius et > C C 12 Doce + ergo B 13 ~ inced. med. A 11 absculta obscultac D DiHges De 15 nec > De] ne A te > CDe haberi C 16 diligite 1 C Deum et] eum et B, Dominum De ~ Chri- stum et Deum A Diligite 2 C 16/17 in FiHo] et BE, et FiHum A 17 Patre + Patrem in Filio A corde + vestro C et 1. 2 > A 18 + tua ABE 19 scriptura C 19/20 rationalem B 20 loqu.] dicentem C 21 angeius C potestas C nec 2] neque B 22 nec altit. > neque] nec e ~ creatura aHa C 23 nos > E] me B Jesu > et > CDe 24 Salvat. > C est + honor A 25 Explicit AC (XXIIII. C))