[*](Ps. xcvi. (xcvii.)7. Ib. Ixxi. (lxxii.) 17.5.)41. Εἰ δὲ καὶ, ὡς ψάλλει Δαυὶδ ἐν τῷ ἑβδομηκοστῷ πρώτῳ ψαλμῷ, ‘Πρὸ τοῦ ἡλίου διαμένει τὸ ὄνομα αὐτοῦ, καὶ πρὸ τῆς σελήνης εἰς γενεὰς γενεῶν· πῶς ἐλάμβανεν ὃ εἶχεν ἀεὶ, καὶ πρὶν λαβεῖν νῦν αὐτό; ἢ πῶς ὑψοῦται, ὁ καὶ πρὶν ὑψωθῆναι ὕψιστος ὥν ; ἢ πῶς ἔλαβε τὸ προσκυνεῖσθαι, ὁ καὶ, πρὶν τοῦτο νῦν λαβεῖν, ἀεὶ προσκυνούμενος; Οὐκ ἔστιν αἴνιγμα, ἀλλὰ [*](John.i. 1, 14.) μυστήριον θεῖον· ‘Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεὸν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος·’ φι᾿ ἡμᾶς δὲ ὕστερον οὖτος ‘ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ τὸ λεγόμενον νῦν, ‘ὑπερύψωσεν,ʼ οὐ τὴν οὐσίαν τοῦ Λόγου ὑψουμένην σημαίνει· ἦν γὰρ ἀεὶ [*](c. 35.) καὶ ἔστιν ‘ἴσα Θεῷ·᾿ ἀλλὰ τῆς ἀνθρωπότητός ἐστιν ἡ ὕψωσις. Οὐ πρὶν γοῦν εἴρηται ταῦτα, εἰ μὴ ὅτε γέγονε σὰρξ ὁ Λόγος· ἵνα γένηται φανερὸν ὅτι τὸ ‘ἐταπείνωσεʼ καὶ τὸ ‘ὑπερύψωσενʼ ἐπὶ τοῦ ἀνθρωπίνου λέγεται· οὗ γάρ ἐστι τὸ ταπεινὸν, τούτου καὶ τὸ ὑψωθῆναι ἂν εἴη· καὶ εἰ διὰ τὴν πρόσληψιν τῆς σαρκὸς τὸ ‘ἐταπείνωσεʼ γέγραπται, δῆλόν ἐστιν ὅτι καὶ τὸ ‘ὑπερύψωσεʼ δι᾿ αὐτήν ἐστι. Τούτου γὰρ ἦν ἐνδεὴς ὁ ἄνθρωπος διὰ τὸ ταπεινὸν τῆς σαρκὸς καὶ τοῦ θανάτου. Ἐπεὶ οὖν εἰκὼν ὢν τοῦ Πατρὸς, καὶ ἀθάνατος ὢν ὁ Λόγος, ‘ἔλαβε τὴν τοῦ δούλου μορφὴν,, καὶ ὑπέμεινε διʼ ἡμᾶς ὡς ἄνθρωπος ἐν τῇ ἑαυτοῦ σαρκὶ τὸν θάνατον, ἵνʼ οὕτως ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν διὰ τοῦ θανάτου προσενέγκῃ τῷ Πατρί· διὰ τοῦτο καὶ ὡς ἄνθρωπος διʼ ἡμᾶς καὶ ὑπὲρ ἡμῶν λέγεται ὑπερυψοῦσθαι, ἵνʼ ὥσπερ τῷ θανάτῳ [*](2 Cor. v 14.) αὐτοῦ πάντες ἡμεῖς ἀπεθάνομεν ἐν Χριστῷ, οὕτως ἐν αὐτῷ τῷ Χριστῷ πάλιν ἡμεῖς ὑπερυψωθῶμεν, ἔκ τε τῶν νεκρῶν ἐγειρόμενοι, [*](Heb. vi. 20; ix. 24.) καὶ εἰς οὐρανοὺς ἀνερχόμενοι, ‘ἔνθα πρόδρομος ὑπὲρ,
43
ἡμῶν εἰσῆλθεν Ἰησοῦς, οὐκ εἰς ἀντίτυπα τῶν ἀληθινῶν, ἀλλʼ εἰς αὐτὸν τὸν οὐρανὸν, νῦν ἐμφανισθῆναι τῷ προσώπῳ τοῦ Θεοῦ ὑπὲρ ἡμῶν·᾿ Εἰ δὲ, νῦν ὑπὲρ ἡμῶν εἰς αὐτὸν τὸν οὐρανὸν εἰσἢλθεν ὁ Χριστὸς, καίτοι καὶ πρὸ τούτου καὶ ἀεὶ Κύριος ὢν, καὶ δημιουργὸς τῶν οὐρανῶν, ὑπὲρ ἡμῶν ἄρα καὶ τὸ ὑψωθῆναι νῦν γέγραπται. Καὶ ὥσπερ αὐτὸς πάντας ἁγιάζων, λέγει πάλιν τῷ Πατρὶ ‘ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν ἁγιάζειν,’ οὐχ ἵνα ἅγιος ὁ Λόγος
[*](John xvii. 19.) γένηται, ἀλλʼ ἵνα αὐτὸς ἐν ἑαυτῷ· ἁγιάσῃ πάντας ἡμᾶς· οὕτως ἄρα καὶ τὸ νῦν λεγόμενον, ‘ὑπερύψωσεν αὐτὸν,ʼ οὐχ ἵνα αὐτὸς ὑψωθῇ· ὕψιστος γάρ ἐστιν· ἀλλʼ ἵνα αὐτὸς μὲν ὑπὲρ ἡμῶν ῾δικαιοσύνη γένηται,᾿ ἡμεῖς δὲ ὑψωθῶμεν ἐν αὐτῷ, καὶ εἰς τὰς
[*](1 cor. i. 30.) πύλας εἰσέλθωμεν τῶν οὐρανῶν, ἃς αὐτὸς πάλιν ὑπὲρ ἡμῶν ἀνέῳξε, λεγόντων τῶν προτρεχόντων, ‘ Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες,
[*](Ps. xxiii. (xxiv.) 7.) ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.’ Καὶ ὧδε γὰρ οὐκ αὐτῷ ἦσαν αἱ πύλαι κεκλεισμέναι Κυρίῳ καὶ ποιητῇ τῶν πάντων ὄντι, ἀλλὰ διʼ ἡμᾶς καὶ τοῦτο γέγραπται, οἷς ἦν ἡ θύρα κεκλεισμένη τοῦ παραδείσου.
[*](Gen. iii. 24.) Διὸ καὶ ἀνθρωπίνως μὲν, διʼ ἣν ἐφόρει σάρκα, λέγεται περὶ αὐτοῦ τὸ ‘ἄρατε πύλας·’ καὶ τὸ ‘εἰσελεύσεται,’ ὡς ἀνθρώπου εἰσερχομένου· θεϊκῶς δὲ πάλιν περὶ αὐτοῦ λέγεται, ἐπειδὴ καὶ ‘Θεός ἐστιν ὁ Λόγος,ʼ ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ Κύριος καὶ ὁ βασιλεὺς
[*](John i. 1.) τῆς δόξης. Τὴν δὲ τοιαύτην εἰς ἡμᾶς γενομένην ὕψωσιν προανεφώνει τὸ Πνεῦμα ἐν ὀγδοηκοστῷ ὀγδόῳ ψαλμῷ λέγον· ‘Καὶ
[*](Ps. lxxxviii.(lxxxix.) 17, 18.) ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ὑψωθήσονται, ὅτι τὸ καύχημα τῆς δυνάμεως αὐτῶν εἶ σύ.᾿ Εἰ δὲ δικαιοσύνη ἐστὶν ὁ Υἱὸς, οὐκ ἄρα αὐτός ἐστιν, ὡς ἐνδεὴς, ὑψούμενος, ἀλλʼ ἡμεῖς ἐσμεν οἱ ἐν τῇ δικαιοσύνῃ ὑψούμενοι, ἥτις ἐστὶν αὐτός.
42. Καὶ γὰρ καὶ τὸ ῾ ἐχαρίσατο αὐτῷ,᾿ οὐ δʼ αὐτὸν τὸν Λόγον γέγραπται· ἦν γὰρ πάλιν, καὶ πρὶν ἄνθρωπος γένηται, προσκυνούμενος, ὥσπερ εἴπομεν, ὑπότε τῶν ἀγγέλων καὶ πάσης τῆς κτίσεως, κατὰ τὴν πατρικὴν ἰδιότητα· ἀλλὰ διʼ ἡμᾶς καὶ ὑπὲρ ἡμῶν τοῦτο πάλιν περὶ αὐτοῦ γέγραπται. Ὥσπερ γὰρ, ὡς ἄνθρωπος, ὁ Χριστὸς ἀπέθανε καὶ ὑψώθη, οὕτως, ὡς ἄνθρωπος, λέγεται ‘λαμβάνειν’ ὅπερ εἶχεν ἀεὶ ὡς Θεὸς, ἵνα εἰς ἡμᾶς φθάσῃ καὶ ἡ τοιαύτη δοθεῖσα χάρις. Οὐ γὰρ ἠλαττώθη ὁ Λόγος [*](Cp. iv. 6.) σῶμα λαβὼν, ἵνα καὶ χάριν ζητήσῃ λαβεῖν,’ ἀλλὰ μᾶλλον καὶ
44
ἐθεοποίησεν ὅπερ ἐνεδύσατο, καὶ πλέον ἐχαρίσατο τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων τοῦτο. Ὥσπερ γὰρ ἀεὶ προσεκυνεῖτο, Λόγος ὢν καὶ ‘ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων,’ οὕτως ὁ αὐτὸς ὢν καὶ ἄνθρωπος γενόμενος,
[*](Cp. 1 Cor. xv. 27.) κληθείς τε Ἰησοῦς, οὐδὲν ἦττον ἔχει πᾶσαν ὑπὸ πόδα τὴν κτίσιν, καὶ ‘ἐν τῷ ὀνόματι τούτῳ τὰ γόνατα κάμπτουσαν αὐτῷ,᾿ καὶ ‘ἐξομολογουμένηνʼ ὅτι καὶ τὸ γενέσθαι σάρκα τὸν Λόγον, καὶ θάνατον ὑπομεῖναι σαρκὶ, οὐκ ἐπʼ ἀδοξίᾳ τῆς θεότητος αὐτοῦ γέγονεν, ἀλλʼ ‘εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός.’ Δόξα δὲ Πατρός ἐστι τὸν γενόμενον ἄνθρωπον καὶ ἀπολόμενον εὑρεθῆναι, καὶ νεκρωθέντα ζωοποιηθῆναι, καὶ ναὸν γενέσθαι Θεοῦ. Καὶ γὰρ καὶ τῶν ἐν οὐρανοῖς δυνάμεων, ἀγγέλων τε καὶ ἀρχαγγέλων ἀεὶ μὲν προσκυνούντων αὐτὸν, προσκυνούντων δὲ καὶ νῦν ‘ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦʼ τὸν Κύριον, ἡμῶν ἐστιν αὕτη ἡ χάρις καὶ ὑπερύψωσις, ὅτι τε καὶ ἄνθρωπος γενόμενος, προσκυνεῖται ὁ τοῦ Θεοῦ Υἱὸς, καὶ οὐ ξενισθήσονται αἱ οὐράνιοι δυνάμεις βλέπουσαι τοὺς συσσώμους ἐκείνου πάντας ἡμᾶς εἰσαγομένους εἰς τὰς χώρας αὐτῶν. Ἄλλως δὲ οὐκ ἂν ἐγεγόνει τοῦτο, εἰ μὴ ὁ ‘ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων εἰλήφει δούλου μορφὴν, καὶ ταπεινώσας ἦν ἑαυτὸν, μέχρι θανάτουʼ συγχωρήσας φθάσαι τὸ σῶμα.
43. Ἰδοὺ γοῦν τὸ νομιζόμενον παρὰ ἀνθρώποις ‘μωρὸν τοῦ Θεοῦʼ διὰ τὸν σταυρὸν γέγονε πάντων ἐντιμότερον. Ἡ μὲν γὰρ ἀνάστασις ἡμῶν ἐν αὐτῷ ἀπόκειται· οὐκέτι δὲ μόνος ὁ Ἰσραὴλ, ἀλλὰ καὶ πάντα τὰ ἔθνη λοιπὸν, ὡς προείρηκεν ὁ προφήτης, τὰ μὲν εἴδωλα ἑαυτῶν καταλιμπάνουσι, τὸν δὲ ἀληθινὸν Θεὸν τὸν [*](Cp. de Incarn. 31.) τοῦ Χριστοῦ Πατέρα ἐπιγινώσκουσι· καὶ ἡ μὲν τῶν δαιμόνων φαντασία κατήργηται, μόνος δὲ ὁ ὄντως Θεὸς ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ προσκυνεῖται. Τὸ δὲ καὶ ἐν σώματι γενόμενον τὸν Κύριον καὶ κληθέντα Ἰησοῦν προσκυνεῖσθαι, πιστεύεσθαί τε αὐτὸν Υἱὸν Θεοῦ, καὶ διʼ αὐτοῦ ἐπιγινώσκεσθαι τὸν Πατέρα, δῆλον ἂν εἴη, καθάπερ εἴρηται, ὅτι οὐχ ὁ Λόγος, ᾗ Λόγος ἐστὶν, ἔλαβε τὴν τοιαύτην χάριν, ἀλλʼ ἡμεῖς. [*](Cor.iii. 16.) Διὰ γὰρ τὴν πρὸς τὸ σῶμα αὐτοῦ συγγένειαν ‘ναὸς Θεοῦʼ γεγόναμεν καὶ ἡμεῖς, καὶ υἱοὶ Θεοῦ λοιπὸν πεποιήμεθα, ὥστε καὶ ἐν ἡμῖν ἥδη προσκυνεῖσθαι τὸν Κύριον, καὶ τοὺς ὁρῶντας ‘ἀπαγγέλλειν,’ [*](Ib. xiv. 25.) ὡς ὁ ἀπόστολος εἴρηκεν, ‘ὅτι ὄντως ὁ Θεὸς ἐν τούτοις ἐστί·’ καθάπερ καὶ ὁ Ἰωάννης ἐν μὲν τῷ εὐαγγελίῳ φησὶν,
45
‘Ὅσοι δὲ ἔλαβον αὐτὸν, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ
[*](John i. 12.) γενέσθαι·’ ἐν δὲ τῇ ἐπιστολῇ γράφει, ‘ἐν τούτῳ γινώσκομεν
[*](1 John iii. 24.) ὅτι μένει ἐν ἡμῖν, ἐκ τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ οὗ ἔδωκεν ἡμῖν.᾿ Γνώρισμα δέ ἐστι καὶ τοῦτο τῆς εἰς ἡμᾶς παρ᾿ αὐτοῦ γενομένης ἀγαθότητος, ὅτι ἡμεῖς μὲν ὑψώθημεν, διὰ τὸ ἐν ἡμῖν εἶναι τὸν ὕψιστον Κύριον, καὶ διʼ ἡμᾶς ἡ χάρις δίδοται, διὰ τὸ γενέσθαι ὡς ἡμᾶς ἄνθρωπον τὸν χορηγοῦντα τὴν χάριν Κύριον· αὐτὸς δὲ ὁ Σωτὴρ ‘ἐταπείνωσεν ἑαυτὸνʼ ἐν τῷ λαβεῖν τὸ ταπεινὸν ἡμῶν σῶμα, ‘δούλου τε μορφὴν ἔλαβεν,ʼ ἐνδυσάμενος τῆν δουλωθεῖσαν σάρκα τῇ ὁμαρτίᾳ. Καὶ αὐτὸς μὲν οὐδὲν παρʼ ἡμῶν εἰς βελτίωσιν ἔσχηκεν· ἀνενδεὴς γάρ ἐστι καὶ πλήρης ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος· ἡμεῖς δὲ παρʼ αὐτοῦ μᾶλλον ἐβελτιώθημεν. Αὐτὸς γάρ ἐστι ‘τὸ φῶς, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον.ʼ
[*](John i. 9.) Καὶ μάτην ἐπερείδονται οἱ Ἀρειανοὶ τῷ ‘διὸʼ συνδέσμῳ, διὰ τὸ λέγειν τὸν Παῦλον, ‘Διὸ καὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσεν·᾿ Οὐ γὰρ ἆθλον ἀρετῆς, οὐδὲ βελτίωσιν προκοπῆς αὐτοῦ σημαίνων ἔλεγεν, ἀλλὰ τὸ αἴτιον τῆς εἰς ἡμᾶς γενομένης ὑψώσεως. Τί δὲ τοῦτό ἐστιν ἢ τὸν ‘ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχοντα,ʼ καὶ εὐγενοῦς Πατρὸς Υἱὸν, ‘ταπεινῶσαι ἑαυτὸν’ καὶ δοῦλον ἀνθʼ ἡμῶν καὶ ὑπὲρ ἡμῶν γενέσθαι ; Εἰ γὰρ μὴ ἄνθρωπος ὁ Κύριος ἐγεγόνει, οὐκ ἂν ἡμεῖς ἀπὸ ἁμαρτιῶν λυτρωθέντες ἐκ νεκρῶν ἀνέστημεν, ἀλλʼ ἐμένομεν ὑπὸ γῆν νεκροί· οὐδʼ ἂν ὑψώθημεν εἰς οὐρανοὺς, ἀλλʼ ἐμένομεν ἐν τῷ ᾅδῃ. Διʼ ἡμᾶς ἄρα καὶ ὑπὲρ ἡμῶν ἐστι τὸ λεγόμενον ‘ὑπερύψωσε’ καὶ ‘ἐχαρίσατο.’
44. Τοιαύτην μὲν οὖν ἡγοῦμαι τὴν διάνοιαν τοῦ ῥητοῦ καὶ μάλα ἐκκλησιαστικὴν οὖσαν, Καὶ δεύτερον δὲ ὅμως τις ἐπιχειρήσειεν εἰς τὸ ῥητὸν, ἐκ παραλλήλου λέγων τὰ αὐτά· ὅτι οὐ τὸν Λόγον αὐτὸν, ᾗ Λόγος ἐστὶν, ὑψοῦσθαι σημαίνει· (ἔστι γὰρ, ὡς προείρηται μικρῷ πρόσθεν, ὕψιστος καὶ ὅμοιος ὢν τῷ Πατρί·) ἀλλὰ διὰ τὴν ἐνανθρώπησιν αὐτοῦ τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεώς ἐστι δηλωτικὸν τὸ ῥητόν. Λέγων γοῦν, ‘ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν [*](Phil.ii. 8.9.) μέχρι θανάτου,ʼ εὐθὺς ἐπήγαγε τὸ ‘διὰ τοῦτο ὑπερύψωσεʼ δεῖξαι θέλων, ὅτι εἰ καὶ ὡς ἄνθρωπος λέγεται τεθνηκέναι, ἀλλʼ ὡς ζωὴ ὢν ὑψώθη τῇ ἀναστάσει· ‘ὁ γὰρ καταβὰς, αὐτός ἐστι καὶ [*](Eph. iv. 8.) ὁ ἀναστάς.’ Κατέβη γὰρ σωματικῶς· ἀνέστη δὲ, ὅτι Θεὸς ἦν αὐτὸς ἐν σώματι. Καὶ τοῦτο πάλιν ἐστὶν οὗ χάριν ἐπήγαγε τῇ
46
διανοίᾳ ταύτῃ τὸν ‘διὸ’ σύνδεσμον, οὐ ‘μισθὸν ἀρετῆςʼ οὐδὲ προκοπῆς, ἀλλʼ αἰτίας δηλωτικὸν, διʼ ἣν ἡ ἀνάστασις γέγονε· καὶ δι᾿ ἣν αἰτίαν οἱ μὲν ἄλλοι ἄνθρωποι ἀπὸ Ἀδὰμ καὶ μέχρι νῦν ἀπέθανον καὶ ἔμειναν νεκροὶ, οὗτος δὲ μόνος ὁλόκληρος ἐκ νεκρῶν ἀνέστη.
[*](c. 39.) Ἡ δὲ αἰτία αὕτη ἐστιν, ἢν αὐτὸς προείρηκεν, ὅτι, Θεὸς ὢν, ἄνθρωπος γέγονεν. Οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι πάντες ἄνθρωποι, μόνον ἐξ
[*](Rom. v. 14.) Ἀδὰμ ὄντες, ἀπέθανον, καὶ τὸν θάνατον εἶχον ‘βασιλεύονταʼ κατʼ
[*](1 Cor. xv. 47, 48.) αὐτῶν· οὗτος δὲ ‘ὁ δεύτερος ἄνθρωπος ἐξ οὐρανοῦ ἐστιν·’ ὁ γὰρ ‘Λόγος σὰρξ ἐγένετο·’ Καὶ λέγεται ὁ τοιοῦτος ‘ἄνθρωπος ἐξ
[*](John vi. 38.) οὐρανοῦʼ καὶ ‘ἐπουράνιος,’ διὰ τὸ ‘ἐξ οὐρανοῦ καταβεβηκέναιʼ τὸν Λόγον· διὸ ‘οὐδὲ κεκράτηται ὑπὸ τοῦ θανάτου.᾿ Εἰ γὰρ καὶ
[*](Cp. iii. 55.) ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν, συγχωρήσας μέχρι θανάτου φθάσαι τὸ ἴδιον ἑαυτοῦ σῶμα, διὰ τὸ εἶναι αὐτὸ δεκτικὸν θανάτου· ἀλλʼ ἐκ γῆς ὑπερυψώθη, διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐν σώματι Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, Ἴσον γοῦν ἐστι τὸ ἐνταῦθα λεγόμενον, ‘διὸ καὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε,’
[*](Acts ii. 24.) τῷ λεγομένῳ ἐν ταῖς Πράξεσι παρὰ τοῦ Πέτρου· ‘ὃν ὁ Θεὸς ἀνέστησε, λύσας τὰς ὠδῖνας τοῦ θανάτου, καθότι οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπʼ αὐτοῦ.’ Ὡς γὰρ παρὰ τῷ Παύλῳ
[*](Phil. ii. 6.) γέγραπται· ἐπειδὴ, ‘ἐν μορφῇ Θεοῦʼ ὢν, γέγονεν ἄνθρωπος, καὶ ‘ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν μέχρι θανάτου, διὸ καὶ ὁ Θεὸς ὑπερύψωσεν
[*](Acts ii. 24.) αὐτόν·’ οὕτως καὶ παρὰ τοῦ Πέτρου λέγεται, ὅτι ἐπειδὴ, Θεὸς ὢν, γέγονεν ἄνθρωπος, τὰ δὲ σημεῖα καὶ τὰ τέρατα ἀπέδειξεν αὐτὸν καὶ τοῖς ὁρῶσι Θεὸν, διὰ τοῦτο ‘δυνατὸν οὐκ ἦν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπὸ τοῦ θανάτου. Ἀνθρώπῳ δὲ δυνατὸν οὐκ ἦν τοῦτο κατορθῶσαι, ἴδιον γὰρ τῶν ἀνθρώπων ὁ θάνατος· διὰ
[*](1 Pet. iii. 18.) τοῦτο Θεὸς ὢν ὁ Λόγος γέγονε σὰρξ, ἵνα, θανατωθεὶς σαρκὶ,’ ζωοποιήσῃ πάντας τῇ ἑαυτοῦ δυνάμει.