[*](schol. β 1 Dind.)Ἠώϲ διάφορα ϲημαίνει· τήν τε ϲωματοειδῆ θεὸν διὰ τὸ φάναι τὸν ποιητὴν [*](2 κατὰ ϲιωπ. Lp) [*](3 sqq. Difficillimum dictu est, quaenam Porphyrio causa exstiterit quaestionis nunc praeter pauca quae edidimus frustula deperditae. Dixeris eum de Σ 376 agentem lectionem Aristarcheam comparasse cum iis quae deteriores libri exhibuerant verbis θεῖον κατὰ δῶμα νέοιντο (v. Ariston.). Sed cum aequo iure contendi possit, eum de Π 500 disputantem utrum νεῶν ἐντὸϲ ἀγῶνι (v. schol. A et B) legendum sit quaesivisse, ut in re incerta cod. Vaticani auctoritatem sequi maluimus.) [*](5 ἀγῶνα significare ἄγυριν, συναγωγήν Aristarchus docuit (v. Lehrs, p. 149).) [*](9 Ariston. H 298: ὅτι οὕτως τὴν ἄγυριν καὶ συναγωγὴν τῶν θεῶν, διὰ τὸ πολλῶν θεῶν ἐντὸϲ ταὐτῷ εἷναι ἀγάλματα.) [*](13—18 Transierunt in Etym. M. v. ἀγών, p. 37, additis verbis: οὕτως εὗρον σχόλια ἐντὸϲ ὑπομνήμασιν Ἰλιάδος. Cf. Eust. H, p. 682, 9: ὅτι δὲ πενταχῶς λέ- γεται ὁ ἀγὼν ἀριθμοῦσιν οἱ παλαιοί.) [*](22 sqq. Cum fragmento ad Θ 1 servato coniungenda et ad Porph yrium referenda esse quae e schol. Odyss. huc transtulimus, vel inde efficitur, quod in codd. EQ (Dind.) iis eadem fere subiciuntur quae multis praeterea additis aucta in codd nostris B⟩ L leguntur. Ubi qui factum sit ut prior pars non adscriberetur, v. ad p. 112, 1 (ann. crit.).) [*](lpse Porphyr. in quaest. Vat. ια΄ (= schol. Z 201 v. in extr. op. ) quattuor)
111
Ἠὼϲ δ’ ἐκ λεχέων παρ’ ἀγαυοῦ Τιθωνοῖοὤρνυθ’, ἵν’ ἀθανάτοιϲι φόωϲ φέροι ἠδὲ βροτοῖϲι, (Λ 1. 2), καὶ τὸν ὄρθρον φερωνύμωϲ κληθέντα ἀπὸ τοῦ ὀρθοῦϲθαι ἡμᾶϲ ἀπὸ τῆϲ κοίτηϲ καὶ περὶ τὰ οἰκεῖα τρέπεϲθαι ἔργα, ὡϲ ὅταν φηϲὶν
ἠὼϲ μὲν κροκόπεπλοϲ ἐκίδνατο πᾶϲαν ἐπ’ αἶαν (Θ 1), καὶ τὸ ἀπὸ πρωΐαϲ μέχριϲ ὥραϲ ἕκτηϲ διάϲτημα, ὡϲ τὸ
ὄφρα μὲν ἠ ὡϲ ἦν καὶ ἀέξετο ἱερὸν ἦμαρ (Θ 66), καὶ τὴν ὅλην ἡμέραν, καθ’ 5 ϲημαινόμενον ἡμέρα νοεῖται ὁ ἀπὸ ἀνατολῆϲ τοῦ ἡλίου δρόμοϲ μέχρι δύϲεωϲ, ὁπότε τὴν ὑπὲρ ἡμᾶϲ ποιεῖται φορὰν ὁ θεὸϲ οὗτοϲ, τὸ παρ’ ἡμᾶϲ διεξιῶν ἡμιϲφαίριον, ὡϲ τὸ
οἵ ῥ’ ἐξ Ἀϲκανίηϲ ἐριβώλακοϲ ἦλθον ἀμοιβοὶἠοῖ τῇ προτέρῃ, τότε δὲ Ζεὺϲ ὧρϲε μάχεϲθαι (N 793), καὶ
ἤματι τῷ προτέρῳ, ὅτ’ ἐμαίνετο φαίδιμοϲ Ἕκτωρ (Φ 5), καὶ τὸ ϲυναμφόητερον ἡμέραν τε καὶ νύκτα, καθ’ ὃ ϲημαινόμενον καὶ παρὰ τοῖϲ μαηματικοῖϲ νοεῖται, ὡϲ τὸ
ἠ ὼϲ δέ μοί ἐϲτινἥδε δυωδεκάτη, ὅτ’ ἐϲ Ἴλιον εἰλήλουθα (Φ 80), καὶ τὴν ἡλίου πάροδον καὶ τὸν τόπον ὅθεν ἀνατέλλει ὁ ἥλιοϲ κατὰ Ἀρίϲταρχον·
ὦ φίλοι, οὐ γὰρ ἴδμεν ὅπῃ ζόφοϲ οὐδ᾿ ὅπη ἠὼϲοὐδ’ ὅπῃ ἠέλιοϲ φαεϲίμβροτοϲ εἶϲ᾿ ὑπὸ γαῖαν,οὐδ’ ὅπῃ ἀννεῖται (κ 190 sqq.) νῦν γὰρ, καθά φηϲιν ὁ Κράτηϲ, τῶν τεϲϲάρων τοῦ κόϲμου μέμνηται μερῶν, ἄρκτου, μεϲημβρίαϲ, ἀνατολῆϲ καὶ δύϲεωϲ, ἅπερ ἀλλήλοιϲ ἐξ ἀντιθέτου ἀντίκειται, ἡ μὲν ἄρκτοϲ τῇ μεϲημβρίᾳ, ἡ δὲ ἀνατολὴ τῇ δύϲει.
[*](26 Quae post δύϲει in codd. Od. EQ leguntur deterioris notae sunt quam quae codd. Iliad. BL praebent, v. infra ad p. 112 lin. 4)[*](tantum v. ἠώς notiones attulit E nostro loco Eust. β, p. 1430, 10 sqq., et cod. Sorbon. ap. Gaisf. ad Et M. p. 440, 38 hauserunt, ex altero schol. A Θ (melius L. f. 161a, Lp f. 142ᵇ) et Et. M. v. ἠώς; de origine schol. B f. 20a ad B 48 (id. L f. 25h, Lp f. 66a) non liquet; cf. etiam ad lin. 6. Ceterum iam Aristarchus in varias h. v. notiones inquisivit, v. lin. 20 et Ariston, Θ 66 : ὅτι νῦν τὴν πρὸ μεσημβρίας ὥραν ἠῶ λέγει.)[*](6 sqq. Veri simile est h. l. in integra Porphyrii quaestione olim lecta fuisse, quae nunc versui Θ 66 apposita sunt (B f. 104a ad ἠὼς, Lp f. 144a c. l. ὄφρα μὲκ ἠὼς ἦν): τὸ μέχρι μεσημβρίας λέγει αὔξησιν, ὡς σφαιροειδῶς τῷ οὐρανῷ προσαναβαίνοντος τοῦ ἡλίου. ἱερὸν δὲ διὰ τὸ ἐντὸϲ τούτῳ τοῖς θεοῖς θύειν τὸ γὰρ μεσημβρινὸν τοῖς κατοιχομένοις ἐνέμετο. πρὸρ πίστιν δὲ καὶ ⟨om. Lp⟩ τὸν καιρὸω ἔλαβεν. ἠώς δὲ σημαίνει τὸν ὄρθρον καὶ τὴν ἕως ἕκτης καὶ τὴν ἡμέραν. εἰς τρία δὲ διαιρεῖ τὴν ὅλην περίοδον τῆς ἠμέρας· ἢ ἠὼς ἢ δείλη ἢ μέσον ἦμαρ (Φ 111). Cf. Eust. Λ 84, p. 832, 47: ἱερὸν δὲ ἦμαρ κατὰ μὲν Πορφύριον τὸ μέχρι μεσημβρίας διὰ τὰς καὶ ἑτέρωθι δηλωθείσας τηνικαῦτα θυσίας (sim. sed omisso auctore id. Θ, p. 698, 34), quae verisimile reddunt huc referendum esse etiam.)112
[*](*B f. 102b ad ἠώϲ Θ 1 L f. 160b, II. Cf. D β 1 (Dindorf. p. XXXIX), II.)---καὶ ποϲαχῶϲ μὲν ἠώϲ παρ’ αὐτῷ λέγεται εἴρηται· ὅτι δὲ ἡ κροκόπεπλοϲ καὶ ἡ ῥοδοδάκτυλοϲ ἐπὶ τῆϲ δαίμονοϲ λέγεται δῆλον. δὲ τὰ ἐπίθετα ἐκ τοῦ περὶ τὸ ὁρώμενον τῆϲ ἡμέρμϲ καταϲτήματοϲ εἴληπται, ἐξηεῖται τὸ ἐκ ποίαϲ μὲν καταλήψεωϲ ἡ κροκόπεπλοϲ. ἐκ ποίαϲ δὲ ἡ ῥοδοδάκτυλοϲ. φημὶ τοίνυν, ὡϲ διὰ μὲν τῆϲ τοῦ κρόκου χρόαϲ δηλοῖ ὀλίγον τῆϲ ἡμέραϲ φῶϲ πολλῷ τῷ τῆϲ νυκτὸϲ μέλανι κιρνώμενον, ὅταν δὲ λέγῃ ἦμοϲ δ’ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλοϲ Ἠώϲ (e. c. A 477), διὰ τῆϲ τοῦ ῥόδου χροιᾶϲ δηλοῦν αὐτὸν ὀλίγον τὸ τῆϲ νυκτὸϲ μέλαν πολλῷ τῷ τῆϲ ἡμέραϲ φωτὶ κεχρωϲμένον. καὶ ὅτι τοῦτο νοεῖ, δῆλον ἔϲτω ἐκεῖθεν· μνηϲθεὶϲ γὰρ ἑωϲφόρου, ὡϲ νυκτὸϲ ἔτ’ οὔϲηϲ ἀνατέλλει, ἐπάγει αὐτῷ τὴν κροκόπεπλον ἠῶ·
ἦμοϲ ἑωϲφόροϲ εἶϲι φόωϲ ἐρέων ἐπὶ γαῖαν,ὅν τε μέτα κροκόπεπλοϲ ὑπεὶρ ἅλα κίδναται ἠώϲ (Ψ 226. 7). [*](1 in schol BL ante καὶ ποϲαχῶϲ verba nonnulla leguntur. quae eandem quam Illa rem continent, sed in formam redactam multo breviorem quam ob rem infra inter scholia secundi ordinis relegavimus. Apparet eum, qui archetypo codicum nostrorum Porphyriana adscripserit, h. l., ut alibi, duo scholia ex eadem quaestione petita et de eadem re agentia incuria conglutinasse. Priorem quaestionis partem (p. 110, 22 — 111, 26) in codicibus Iliadis excidisse non est quod mireris simillima enim eaque et ipsa Porphyriana iam ad H 433 adscripta. erant καὶ ante ποϲαχῶϲ om. L 4 post μὲν una vel duae litt. eras. B⟩ 5 τοῦτο post τοίνυν ins L 9 χρώμενον BL (id. D β 1), κιρνώμενον coni. Kamm. p. 50 12 ἦμοϲ δ’ una litt. post ἦμοϲ eras. B⟩ ἑωϲφόροϲ, ἑ in ras., B⟩ 13 ἤπειρον ἅλα κίδνατο L) [*](B⟩ f. 143a ad ἱερὸν Λ 84 (id. Lp f. 185a c. l. ἱερὸν ἦμαρ) : ἱερὸν καλεῖται τὸ ἕως μεσημβρίας, ἡνίκα αἱ θυσίαι γίνονται καὶ τὰ πρακτικὰ πάντα.) [*](1 sqq. (usque ad fin. schol.) †*B et L ad v. 1 (v. in var. lect. lin. 1): ποσαχῶς μὲν τῷ τῆς ἠοῦς ὀνόματι κέχρηται Ὅμηρος εἴρηται. καὶ ὅτι οὐχ ἁπλῶς οἷδε τὰ στοιχεῖα, ὡς οἱ πολλοί, ἀπροστάτευτα καὶ ἄνευ οἰκείου θεοῦ. ἀλλ᾿ ὥσπερ οἱ θεολόγοι ἴσασι μὲν καὶ ποταμὸν καὶ τὸ ῥέον ὕδωρ καὶ θύουσιν, πάλιν τὸν ⟨om. L⟩ τοῦ ῥείθρου προστάτην, ᾧ δὴ καὶ εὔχονται καὶ θύουσιν, οὐ τῷ ὕδατι δήπου, ἀλλὰ τῷ προεστηκότι δαίμονι τοῦ ποτκμοῦ, οὕτω καὶ Ὅμηρος, ὅπου γε ⟨om. L⟩ οὐδὲ τὸ μεθημερινὸν φῶς τῆς ἡμέρας εἴασεν ἀπροστάτευτον, καὶ τοῦ μεθημ φωτὸς εἰσήγαγε τὴν Ἠῶ, ὥσπερ καὶ τοῦ νυκτερινοῦ σκότους τὴν Νύκτα, τὴν δ᾿ ἤδη καὶ ὁ Ζεὺς ἅζετο ⟨ἅζεται B⟩ μὴ ἀποθύμια ἔρδοι ⟨ἔρδη L⟩. καὶ ποοαχῶς κτλ. (supra lin. 1 edita).) [*](4 sqq. praeter schol. EQ β 1 verbo ἀποτελοῦν p. 113 desinentia, quae initio nostris multo breviora sunt, deinde iis fere respondent, huc referenda: †B f. 103a ad ἠὼς μὲν v. 1 (id. Lp f. 142 in utroque praemittitur: ταύτην τὴν ῥαψῳδίαν κολοβομάχην καλοῦσι· συντέμνει γὰρ τὴν διήγησιν, συναχθόμενος τοῖς Ἀχαιοῖς): κροκόπεπλος δὲ ἡ Ἠὼς λέγεται, ὅταν πολὺ σκότους ἔχῃ ὀλίγον δὲ φωτός. τὸ δὲ ῥοδοδάκτυλος ἐναντίον. ποιητικὴ δέ ἐστιν ἡ περίφρασις, εἰ εἶπεν ἡμέρα μὲν γέγονε. τὸ δὲ ἐκίδνατο ἐντὸϲ παρατάσει· σφαιροειδὴς γὰρ οὖσ γῆ οὐ πᾶσα ὑφ᾿ ἓν φωτίζεται. Eadem fere A, postrema. etiam Par. 2681 ap. Cremer., An. Par. Ill, p. 29, 18.) [*](†B f. 15ᵇ ad ἠριγένεια Α 477: . . . τὸ δὲ ῥοδοδάκτυλος συνεκδοχή ἐστιν·) 113
(Ψ 226. 27). γεννήϲαϲ δὲ ἐκ τῆϲ κροκοπέπλου τὸν ὄρθρον ἐπάγει τὴν ῥοδοδάκτυλον·
ἦμοϲ δ’ ἠριγένεια φάνη ῥοδ οδάκτυλοϲ ἠώϲ. ἐντὸϲ δὲ τῷ ἠὼϲ μὲν κροκόπεπλοϲ ἐκίδνατο πάϲαν ἐπ’ αἶαν (Θ 1) τοῦ κίδναϲθαι δηλοῦντοϲ τὸ ϲκορπίζεϲθαι ὡϲ ἐντὸϲ τῷ ϲκίδναται κατὰ ϲτρατόν (A 487?), δύο ταῦτα τηρήϲεωϲ ἄξια ὑπεδείκνυεν· ἓν μὲν ὅτι ἐκίδνατο ἔφη πᾶϲαν ἐπ’ αἶαν, ὅπερ παράταϲιν ἔχει, οὐ ϲυντέλειαν, οἷον τὸ ἐϲκεδάϲθη ἐπεὶ δὲ ϲφαιροειδοῦϲ ὄντοϲ τοῦ κόϲμου καὶ τῆϲ γῆϲ οὐχ ἅμα παρὰ πᾶϲι κατὰ τὸ αὐτὸ ὁ ἥλιοϲ ἀνατέλλει οὐδὲ κατὰ τὴν αὐτὴν ὥραν ἡ ἡμέρα ἀνίϲταται, εἰκότωϲ ἐκίδνατο ἔφη, τὴν ἐντὸϲ παρατάϲει ἄλλοτε πρὸϲ ἄλλουϲ ἐπιβολὴν παριϲτὰϲ τῆϲ ἡμέραϲ καὶ πορείαν. ἕτερον δὲ πάλιν ἐϲημειούμην, ὅτι ϲὺν τῷ ἀποτελέϲματι καὶ τὸν κύριον τοῦ ἀποτελουμένου εἶναι βούλεται· ἡ μὲν γὰρ θεὸϲ κροκόπεπλοϲ ὡϲ ἂν οὐϲία ἔννουϲ τε καὶ ἔμψυχοϲ καὶ ἐνϲώματοϲ, τὸ δὲ ἀπ’ αὐτῆϲ ϲκεδάννυται περὶ τὴν γῆν. ὁ δὲ λαβὼν τὴν ϲωματοειδῆ θεὸν ἐντὸϲ τῷ κροκόπεπλοϲ ϲυνήρτηϲεν αὐτὴν τῷ ϲκεδαννυμένῳ ἀπ’ αὐτῆϲ φωτί, εἰπὼν αὐτὴν ἀλλ’ οὐχὶ τὸ ἀπ’ αὐτῆϲ φῶϲ ϲκεδάννυϲθαι· Ἠὼν ὡϲ μὲν κροκόπεπλοϲ ἐκίδνατο πᾶϲαν ἐπ’ αἶαν· οὐ γὰρ δήποτε ἡ ϲωματοειδὴϲ ἐπεπόρευτο, ἀλλὰ τὸ ἀπ’ αὐτῆϲ ἡμερινὸν φῶϲ. ἀλλ’ οἶδεν, ὅπου τὸ ἀποτέλεϲμα, ἐκεῖ καὶ τὸ ἀποτελοῦν.
ὅτι δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων οἶδε τὸ ποιοῦν καὶ τὸ ἀποτελούμενον, λάμβανε πρῶτον ἐπὶ τῆϲ νυκτόϲ· τὸ μὲν ἀποτέλεϲμα·
νὺξ δ’ ἤδη τελέθει, ἀγαθὸν καὶ νυκτὶ πιθέϲθαι (H 282), αἱ δέ τε νύκτεϲ ἀθέϲφατοι (ο 392),ἐκ νυκτὸϲ δ᾿ ἄνεμοι χαλεποί (μ 286), τὴν δὲ δεϲπότιν·
Εἰ μὴ Νὺξ δμήτειρα θεῶν ἐϲάωϲε καὶ ἀνδρῶν· τὴν ἱκόμην φεύγων καὶἅζετο γὰρ μὴ Νυκτὶ θοῇ ἀποθύμια ἔρδοι (Ξ 259 — 61). οὕτω καὶ ἥβη ἀποτέλεϲμα καὶ θεὸϲ ταύτηϲ προϲτάτιϲ·
οἳ νῶϊν ἀγάϲαντο παρ’ ἀλλήλοιϲι μένοντεϲ ἥβηϲ ταρφθῆναι καὶ γήραοϲ οὐδὸν ἱκέϲθαι (ψ 211), τῆϲ νεότητοϲ καὶ ἀκμῆϲ τῆϲ ἐντὸϲ νεότητι ϲφριγώϲηϲ· ὄφρ’ ἥβῃ τε πεποίθεα χερϲί τ’ ἐμῇϲιν (θ 181), οὐδέ τι ἥβηϲ δεύεται (θ 136)·
[*](1 γενήϲαϲ B⟩ 2 ῥοδοδάκτυλον, δα in ras., B⟩ 5 ante κίδναϲθαι litt. ϲ eras. B⟩ τοῦ ϲκορπ. L 7 ἐϲκίδνατο L 8 καὶ ϲυντ. L 10 ἐϲκίδνατο L 14. 15 ἐντὸϲ ϲώματι L 20 τὸ ἀποτέλεϲμα, τὸ ἀ in ras., B⟩ ἐκεῖ καὶ in ras. L καὶ τὸ ἀποτελούμενον BL, quod errori deberi apparet, corr. e schol. Od.; Kamm. coni. ἐκεῖ καὶ ἡ κυρία τοῦ ἀποτελουμένου 21 ἔτι δὲ καὶ L 24 αἱ δέ τοι B⟩ 27 δημήτερα B, δημήτειρα τε θεῶν L ἀνδρῶν, ω in ras., L 30 τούτου L) [*](ἀπὸ γὰρ τὸ μέρους τὸ ὅλον καλεῖ. λέγει δὲ τὴν πολύφωτον, τὴν δὲ πολύσκο- τον κροκόπεπλον. Cf. simil. schol. A et Lp (f. 62ᵇ) ibid.) [*](12 sqq. Cf. Porph. B⟩ 417, p. 42, 24 I 1 sqq, p. 127, 27.) 114
ἐπὶ γὰρ πάντων τὰ ἀποτελέϲματα λέγεται. ἐπὶ δὲ τῆϲ θεοῦ· μετὰ δέ ϲφιϲι πότνια Ἥβη νέκταρ ἐῳνοχόει (Δ 2), τὸν δ’ Ἥβ η λοῦϲεν (Ε 905)· ἐντὸϲ γὰρ τοῖϲ ἀγηράτοιϲ θεοῖϲ καὶ ἀεὶ ἡβῶϲιν οἰνοχόον τὴν Ἥβην καὶ ὑπηρέτιν ἐποίηϲεν. ἐκ τούτων λύϲειϲ, πῶϲ ἀγάϲτονόν τε λέγει τὴν Ἀλμφιτρίτην, ὅταν εἴπῃ (μ 96)·
καὶ εἴ ποθι μεῖζον ἔνεϲτικῆτοϲ, ἃ μυρία βόϲκει ἀγάϲτονοϲ ἀμφιτρίτη, καὶ πάλιν κλυτὸν ἐντὸϲ οἷϲ φηϲιν (ε 421)·
ἢ ἔτι μοι καὶ κῆτοϲ ἐπιϲϲε ύῃ μέγα δαίμωνἐξ ἁλόϲ, οἷά τε πολλὰ τρέφει κλυτὸϲ Ἀλμφιτρίτη· κλυτὸϲ μὲν γὰρ ἡ θεὸϲ, ἡ μεγάλη δαίμων, ἀγάϲτονοϲ δὲ ἡ θάλαϲϲα. οὕτωϲ καὶ γῆ μὲν τὸ ϲτοιχεῖον· ἕλε γαῖαν ἀγοϲτῷ (Λ 425) καὶ κάππεϲεν ἐντὸϲ γαίῃ, ἡ δὲ θεόϲ· ἴϲτω νῦν τόδε Γαῖα καὶ Οὐρανὸϲ εὐρὺϲ ὕπερθεν (Ο 36) καὶ Γῆ τε καὶ Ἠέλιοϲ καὶ Ἐρινύεϲ (Τ 259). οὕτω καὶ Ϲτυγὸϲ ὕδωρ λέγει, τῆϲ δαίμονοϲ, τὸ Ϲτύγιον ἀπ’ αὐτῆϲ καλούμενον· καὶ τὸ κατειβόμενον Ϲτυγὸϲ ὕδωρ (Ο 37), ὥϲπερ καὶ ποταμὸν λέγει δαίμονα Ἀλφειὸν καὶ Ἀξιὸν καὶ Ϲπερχειόν, ὧν εἶναι καὶ γένοϲ, καὶ Ξάνθον δινήεντα. καὶ ὅταν μὴ εἴπῃ τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ, τὸν εὐχόμενον ποιεῖ λέγοντα· κλῦθι ἄναξ, ὅτιϲ ἐϲϲί (ε 445) εὔχεται δὲ τῷ ποταμῷ, ὡϲ ἂν ἑκάϲτου ἔχοντοϲ δαίμονα. ὁ δὲ καὶ ἐντὸϲ ταῖϲ κρήναιϲ οἶδε θεάϲ, ἃϲ Nύμφαϲ καλεῖ Νύμφαι κρηναῖαι, κοῦραι Διόϲ (ρ 240), καὶ ἄλλαι Νύμφαι ὀρεϲτιάδεϲ, κοῦραι Διόϲ (Ζ 420). οὕτω πεπληρῶϲθαι θείων δυνάμεων Ὅμηροϲ ἡγεῖτο ἅπόντα.