Panarion (Adversus Haereses)

ἐπιθυμίᾳ δὲ περισσοτέρᾳ ὁ τοιοῦτος ἐνεχθήσεται. καὶ γὰρ ὁ εὐνοῦχος ᾄδεται παρὰ τῷ σοφῷ οὐκ ἀπεχόμενος τῆς ἐπιθυμίας. ἀλλὰ * μὴ δυνάμενος τὴν ἐπιθυμίαν ἐπιτελέσαι, ὡς λέγει »ἐπιθυμία εὐνούχου ἀποπαρθενεῦσαι [*](8 Matth. 19, 12 – 22 Sir. 20, 4 M U Anast. Sin.) [*](1 γαμείτωσαν U 2 καὶ <M | ὁμοιομοιούμενοι M 3 ἀποτετμημένος U 4 ἐνεγκρατεύετο U | κατὰ τό Jül.] καὶ τό M U | γαμείτωσαν U | καὶ <M 7 τοῦ εἰρημένου ῥήματος U 9 vor ἄνθρωπος +<καὶ αὐτὸς>?* | καὶ <U 10 αὐτὸς] οὗτος M 10 f οὐδὲν δύναται M 12 διὰ τὸ] διότι U | εὐνουχίσθη U 13 f πεσεῖται δὲ—οὐκέτι χάριν] πλὴν ὅτι καὶ τὸ ἀθέμιτον τῆς κακίστης εὐνουχίας ἐργάζονται οἱ ταλαίπωροι καὶ οὐδένα μισθὸν ἢ χάριν Anast. Sin. 15 [ἀλλὰ] * 15 f [ἀλλὰ] διὰ—μελῶν <Anast. Sin. 16–18 κριθήσεται ὡς—ἀμπελῶνα] κριθήσονται ἀμφότεροι, ὁ μὲν ὡς ἑαυτὸν λυμαινόμενος ὁ δὲ ὡς τὸν πλησίον διαφθείρων Anast. Sin. 17 ἑαυτοῦ] αὐτοῦ M 1 f οὐ γὰρ κατὰ–ὁ τοιοῦτος] ἐπίβουλοι γὰρ τῆς τοῦ (??)θεοῦ δημιουργίας καὶ τῆς ἑαυτῆς ψυχῆς ἀπεδείχθησαν Anast. Sin. 19 ἀντιστὰς M 20 ἐνεχθήσεται + καὶ τὴν φύσιν καὶ τὴν γνώμην πρὸς τούτοις ἀνατραπήσεται Anast. Sin. 21 * <μᾶλλον ἐπιθυμῶν, ἅτε>* 22 ὡς λέγει] φηςὶ γὰρ Anast. Sin.)

καὶ ἐκ πανταχόθεν * ὦ τῆς πολλῆς ματαιότητος τῆς ἐν τῷ κόσμῳ πολυτρόπως ἐπινενοημένης.

Καὶ ταῦτά ἐστιν ἃ περὶ τούτων ἔγνωμεν. διὰ καὶ ἐν συντόμῳ περὶ αὐτῶν εἰρηκότες καὶ ὡς ἔφην ὑπονοήσαντες εἶναι τούτους τοὺς προειρημένους,

καταλιπόντες τοὺς αὐτοὺς καὶ καταγελάσαντες <αὐτῶν> ὥσπερ σκορπίου δικέντρου τοῖς μὲν κέρασι καὶ χηλαῖς ἀπὸ τῶν ἀνέκαθεν τῶν πατέρων βίοις ἐναντιωθέντος, ἐν δὲ τῷ κέντρῳ τῷ τύπῳ τῆς ἁγίας τοῦ θεοῦ ἐκκλησίας ἀνθισταμένου, ὑποδήματι ἐστηριγμένῳ καταπατήσαντες τούτους [καὶ καταγελάσαντες,] τουτέστιν διὰ τῶν ῥητῶν τοῦ εὐαγγελίου, κατὰ τὸ ἔθος ἐπὶ τὰς μετέπειτα βαίνοντες ἐνταῦθα λήξωμεν τῆς τούτων ἀβελτηρίας.

Καθεξῆς δὲ τούτων Καθαροί τινες λεγόμενοι ἐφύησαν, ἀπὸ Ναυάτου τινός, ὡς πολὺς ᾄδεται λόγος. οὗτος δὲ ὁ Ναυάτος ἐπὶ τῆς Ῥωμαίων ὑπῆρχεν, ἐν καιρῷ τοῦ διωγμοῦ τοῦ πρὸ τοῦ Μαξιμι<α>νοῦ γενομένου [πρώτου]· τάχα δὲ οἶμαι Δεκίου τότε ἦμ ἢ Αὐρηλιανοῦ.

ἀπὸ δὲ τῆς προφάσεως τῶν ἐν τῷ διωγμῷ παραπεςόντων [*](17 ff vgl. Eusebius h. e. VI 43, 1; S. 612, 13 ff Schwartz ἐπειδήπερ τῇ κατὰ τούτων ἀρθεὶς ὑπερηφανίᾳ Νοουάτος τῆς Ῥωμαίων ἐκκλησίας πρεσβύτερος, ὡς μηκέτ᾿ οὔσης αὐτοῖς σωτηρίας ἐλπίδος μηδ᾿ εἰ πάντα τὰ εἰς ἐπιστροὴν γνησίαν καὶ καθαρὰν ἐξομολόγησιν ἐπιτελοῖεν, ἰδίας αἱρέσεως τῶν κατὰ λογισμοῦ φυσίωσιν Καθαροῦς ἑαυτοὺς ἀποφηνάντων ἀρχηγὸς καθίσταται Socrates h. e. I 10; Migne 67, 101 A (Acesius) τὴν ἀκρίβειαν τοῦ αὐστηροῦ κανόνο ἔλεγεν, ὡς ἄρα οὐ χρὴ τοὺς μετὰ τὸ βάπτισμα ἡμαρτηκότας ἁμαρτίαν, ἣν πρὸς θάντον καλοῦσιν αἱ θεῖαι γραφαί, τῆς κοιινωνίας τῶν θείων μυστηρίων ἀξιοῦσθαι, ἀλλ᾿ ἐπὶ μετάνοιαν μὲν αὐτοὺς προτρέπειν, ἐλπίδα δὲ τῆς ἀφέσεως μὴ παρὰ τῶν ἱερέων ἀλλὰ παρὰ τοῦ θεοῦ ἐκδέχεσθαι τοῦ δυναμένον καὶ ἐξουσίαν ἔχοντος συογχωρεῖν ἁμαρτήματα; vgl. für den östlichen Novatianismus sonst Nicäa can. 8 Basilius ep. 188 can. 1; Migne 32,668 B ep. 190 can. 47; Migne 32,729C Amphilochius v. Ik. bei Ficker, Amphilochiana I 30, 23 46, 16 52, 10 Chrysost. hom. 6 in Hebr.; Migne 63, 492 u. CIG IV 9268, dazu Cumont, mel. dÁrch. et d᾿hist. XV (1895) S. 291) [*](M U Anast. Sin. (bis νεάνιδα Ζ. 1)) [*](1 Nach νεάνιδα fährt Anast. Sin. noch fort: καὶ ὥσπερ ἀγαθὰ ἐκκεχυμένα ἐπὶ στόματι κεκλεισμένῳ ἢ ἐδέσματα βρωμάτων παρακείμενα ἐν τάφῳ ἢ κάρπωσις εἰδώλῳ (οὔτε γὰρ ἔδεται οὔτε ὀσφραίνεται), οὕτως εὐνοῦυχος περιλαμβάνων παρθένον καὶ στενάζων. Ὁ δὲ Σολομών, ἀναστέλλων αὐτῶν τὴν αἰσχρονργίαν φησί· μακάριος εὐνοῦχος, ὁ μὴ ἐργαςάμενος ἐν χειρὶ ἀνόμημα μηδὲ ἐνθυμηθεὶς κατὰ τοῦ κυρίου πονηρά. Παράνομος τοίνυν καὶ δαιμονιώδης ἠ τοιαύτη ἐργαςία καὶ νομοθεσία καὶ τῷ νόμῳ τοῦ θεοῦ ἀπόβλητος καὶ ἀντίθετος. Καὶ γὰρ νομοθετῶν ὁ θεὸς ἔλεγεν· οὐκ εἰσελεύσεται θλαςίας καὶ ἀποκεκομμένος εἰς οἶκον κυρίου ἐπὶ τρίτην καὶ τετάρτην γενεάν. καὶ πάλιν περὶ θνσιῶν ἐντελλόμενός φησι· θλαςίαν καὶ ἐκτομίαν εἰς θυσιαστήριον οὐ προςξετε κυρίῳ, ὅτι μῶμος ἐν αὐτοῖς καὶ οὐ δεχθήσονται. |* etwa <ἐξέπεσει ἡ τούτων ληρῳδία καὶ> * 3 καὶ 2 <U 5 <αὐτῶν> * 6 τέρασι U 7 ἐναντιωθέντος *] ἐναντιωθέντας M U | vor κέντρῳ + ἄλλῳ M 8 ἀνθισταμένου *] ἀνθισταμένους M U 0 [καὶ καταγελάσαντες] * 10 μετέπειτα βαίνοντες] λοιπὰς μεταβαίνοντες U 12 Überschrift κατὰ Καθαρῶν τῶν ἀκαθάρτων λݲθݲ ἢ καὶ νݲθݲ M κατὰ καθαρῶν λݲθݲ ἡ καὶ νݲθݲ U 14 δὲ <U 15 τοῦ 3 <U 15 f Μαξιμι<α>νοῦ *] Μαξιμίνου M U 16 [πρώτου] *, wohl doppelte Lesart zu πρὸ τοῦ (Z. 15) | δὲ <U 17 τῶν *] τῆς M U)