Panarion (Adversus Haereses)

Σηθιανοὶ πάλιν αἵρεσις ἑτέρα ἐστὶν οὕτω καλουμένη, οὐ πανταχοῦ δὲ αὕτη εὑρίσκεται οὔτε ἡ πρὸ ταύτης ἡ τῶν Καϊανῶν λεγομένη· [*](1 Act. 1, 20 (Psal. 68, 26; 108, 8) — 2 Act. 1, 18 — 8 Act. 1, 25 — 22ff vgl. mit der ’des Epiph. Ps. Tertullian adv. omn. haer. 2 Filastrius laaer. 3 öpft aus Epiph.); Hippolyt refut. V 19 — 22 steht ferner) [*](V M 2 * wohl etwas ausgefallen, wie σημαίνων ὅτι ἀΠέθανεν κακῷ θανάτῳ ὁ > * | ὃς aus ὡς V corr ὡς Μ 4 † ἔδειξεν lies wohl ἐφαίνετο (oder > . . . διολέσαντα) * 5 τῷ τὸ Μ 7 * etwa > * | ἀντ’ auf Rasur V corr | εἰς τὸν auf Rasur V corr | αὐτῶν U] αὐτὸν VM 10 οὗτος U] οὕτως VM 11 vor ἔνθα ein οὑ durchgestrichen V corr 12 τὸν nachgetragen V corr 13 lies τούτων? * 15 διδάγματα] δήγματα, δή auf Rasur V corr 16 ἐπιπνοίας*] ἐπινοίας VM 21 Unterschrift κατὰ Καϊανῶν VM 22 Überschrift κατὰ Σηθιανῶν ἐννεακαιδεκάτη ἡ καὶ λθ VM 24 δὲ nachgetragen Vcorr | ταύτης ἡ τῶν angeflickt V corr)

τάχα δὲ οἶμαι ἐν τῇ τῶν Αἰγυπτίων χώρᾳ συντετυχηκέναι καὶ ταύτῃ τῇ αἱρέσει οὐ γὰρ ἀκριβῶς τὴν χώραν μένηνμαι, ἐν ᾐ αὐτοῖς συνέτυχον)· καὶ τὰ μὲν κατὰ ἱστορίαν φύσει αὐτοψίᾳ περὶ ταύτης ἔγνωμεν, τὰ δὲ ἐκ συγγραμμάτων περὶ αὐτῆς ἐμάθομεν.

Οὑτοι γὰρ οἱ Σηθιανοὶ ἀπὸ Σὴθ τοῦ υἱοῦ τοῦ Ἀδὰμ σεμνύνονται τὸ γένος κατάγειν αὐτόν τε δοξάζουσι καὶ εἰς αὐτὸν πάντα ὅσαπερ ἀρετῆς εἰναι * ἀναφέρουσι, τά τε τῆς ἀρετῆς τεκμήρια καὶ δικαιοσύνης καὶ ὅσα τοιαῦτα ὑπάρχει. οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ Χριστὸν αὐτὸν ὀνομάζουσι καὶ αὐτὸν εἶναι τὸν Ἰησοῦν διαβεβαιοῦνται.

διδάσκουσι δὲ αὐτῶν τὴν διδασκαλίαν οὕτω, ὅτι, φησίν, ἐξ ἀγγέλων γεγένηται τὰ πάντα καὶ οὐκ ἐκ τῆς ἄνω δυνάμεως.

2. Οὑτοι γὰρ συνῳδὰ λέγουσι τῇ πρώτῃ αἱρέσει τῶν Καϊανῶν κατὰ τοῦτο τὸ μέρος· γεγενῆσθαι ἐξ ὑπαρχῆς εὐθὺς δύο ἀνθρώπους καὶ ἐκ τῶν δύο εἶναι τὸν Κάϊν καὶ τὸν Ἄβελ, περὶ τούτων τε στασιάσαντας τοὺς ἀγγέλους εἰς <πόλεμον πρὸς> ἀλλήλους ἥκειν, οὕτω τε πεποιηκέναι ἀποκτανθῆναι τὸν Ἄβελ ὑπὸ τοῦ ΚάΪν·

ἦν γὰρ ἡ στάσις σις τοῖς ἀγγέλοις ἀγωνιζομένοις περὶ τῶν γενῶν τῶν ἀνθρώπων, * τούτων τῶν δύο, τοῦ γεγεννηκότος τὸν Κάϊν καὶ τοῦ γεγεννηκότος τὸν Ἄβελ.

κεκρατηκέναι δὲ τὴν ἄνω δύναμιν, ἣν Μητέρα φάσκουσι καὶ Θήλειαν· δοκεῖ γὰρ αὐτοῖς εἶναι καὶ μητέρας ἄνω καὶ θηλείας καὶ ἄρρενας, ὀλίγου δὲ δεῖ καὶ συγγενείας καὶ πατριαρχίας λέγειν. [*](8ff vgl. unten c. 3, 5; S. 74, 15ff n. Ps. Tertullian adv. omn. haer. 2 de Christo autem sie sentiunt, ut dicant illum tantumniodo Seth et pro ipso Seth ipsum fuisse — 15 vgl. haer. 38, 2, 6f; II 65, 1ff — 16 — 24 vgl. Ps. Tertullian a. a. Ο. huius perversitatis doctrina haee est: duos homines ab angelis consfitutos, Cain et Abel, propter hos niagnas inter angelos contentiones et discordias extitisse Filastrius haer. 3; S. 2, 28ff Marx quod duobus creatis hominibus imtio et angelis in dissensione constitutis tenuit virtus in coelo feminea; apud eos enim masculi et feminae, dii deaeque esse putantur — 23 zu Θήλειαν vgl. Hippolyt refut. V 19, 14 S. 119, 5 Wendland γέννημα Θηλείας) [*](V M 7 περὶ αὐτῆς ἐμάθομεν durchgestrichen V corr < M τε*] δὲ VM 10 * etwa <δοκεῖ> Pet. 18 <πόλεμον πρὸς> > * 19 nach ὑπὸ τοῦ Κάϊν + τὸν Κάϊν μόνον, durchgestrichen V corr 20 * etwa <στασιαξόντων> * 24 ἄρσενας V | δεῖ *] δεῖν V M)

γνοῦσα ὅτι ἀπέκτανται Ἄβελ, ἐνθυμηθεῖσα ἐποίησε γεννηθῆναι τὸν Σὴθ καὶ έν [*](Ö524) τούτῳ ἔθετο τὴν αὐτῆς δύναμιν, καὶ] καταβαλοῦσα | ἐν αὐτῷ σπέρμα τῆς ἄνωθεν δυνάμεως καὶ τὸν σπινθῆρα τὸν ἄνωθεν πεμφθέντα εἰς πρώτην καταβολὴν τοῦ σπέρματος καὶ συστάσεως.

καὶ εἰναι ταύτην σύστασιν τῆς δικαιοσύνης καὶ ἐκλογὴν σπέρματος καὶ γένους, ὅπως διὰ τῆς αύτης συστάσεως καὶ τούτου τοῦ σπέρματος καθαιρεθῶσιν αἱ δυνάμεις τῶν ἀγγέλων τῶν τὸν κόσμον πεποιηκότων καὶ τοὺς δύο ἀπ᾿ ἀρχῆς ἀνθρώπους.

διὰ ταύτην οὖν τὴν αἰτίαν καὶ τὸ γένος τοῦ Σὴθ ἀφορισθὲν ἐντεῦθεν κατάγεται, ἐκλογῆς ὄν καὶ διακεκριμένον τοῦ ἄλλου γένους.

προβαινόντων γὰρ τῶν καιρῶν, φασί, καὶ ὁμοῦ ὄντων τῶν δύο γενῶν, τοῦ τε Κάϊν καὶ τοῦ Ἄβελ, εἰς τὸ αὐτό > συνελθόντων διὰ κακίαν πολλὴν καὶ ὁμοῦ μιχθέντων, ἀποβλέψασα ἡ πάντων Μήτηρ καθαρὸν τὸ σπέρμα τῶν ἀνθρώπων ἠβουλήθη ἀπεργάσασθαι, ὡς προεῖπον, διὰ τὸ τὸν Ἄβελ ἀπεκτάνθαι, καὶ τοῦτον τὸν Σὴθ ἐξελέξατο καὶ καθαρὸν ἔδειξεν καὶ ἐν τούτῳ τὸ σπέρμα μόνῳ τῆς αὐτῆς συνάμεως καὶ καθαρότητος κατέθετο.

3. Ἰδοῦσα δὲ πόλιν πολλὴν ἐπιμιξίαν καὶ ἄτακτον ὁρμὴν τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν ἀνθρώπων, εἰς μῖξιν τῶν δύο γενῶν ἐλθόντων, καὶ συστάσεις τινὰς γενῶν τὴν αὐτῶν ἀταξίαν ἐμποιήσασαν, πορευθεῖσα πάλιν ἡ αὐτὴ Μήτηρ τε καὶ Θήλεια κατακλυσμὸν ἤνεγκε καὶ ἀπώλεσε πᾶσαν στάσιν ἀνθρώπου παντός > γένους ἐναντίου, ἵνα [*](1—11 vgl. Ps. Tertullian adv. omn. haer. 2 ob hanc causam illam ’tutem quae super omncs virtutes esset quam matrem pronuntiant, dum Abel inierfecturu dicerent, ’oluisse concipi et nasci hunc Seth loco Abelis, ut evacuarentur aiigeli illi qui duos priores illos homines condidissent, dum hoc semefi mundum oritur et nascitur Filastrius haer. 3; S. 3, 3ff Marx quod pervidens inquit mater, quia occisus est Abel iustus, cogitavit ut jmreret iustum Seth, in quem et collocavit magnae virtutis spiritum, ut possint destrui, inquit, virtutes inimicae — 4 zu σπινθὴρ vgl. Hippolyt refut. V 19, 6; S. 117, 16 Wendland n. V 19, 14; S. 119, 5ff — —S. 74, 3 Ps. Tertullian a. a. 0. permixtiones enim dicunt angelorum et hominuni Iniqiias fuisse, ob quam causam illam virtutem, quam sicut diximus pronuntiant matrem, ad vindictam etiam cataclysmum inducere, ut et illud permixtionis semeti toUeretur et hoc solum semen quod esset purum integrum custodiretur) [*](V M 3 καὶ] * 1 καταβαλοῦσα Corn.] καταλαβοῦσα V M | αὐτῷ *] αὐτῆ V Μ 7 τ<οι>αύτης* 10 ἐντεῦθεν Μ <M γὰρ*] δὲ VM 13 <τε> <τε> vgl. Z. 3] γένος V Μ spiritum Filastrius | καθαθαρότητος V 22 lies ἀνθρώπων? Vgl. S. 77, 16 | <τε>*)

ἔλαθον δὲ αὐτὴν πάλιν οἱ ἄγγελοι καὶ εἰσέδυσαν τὸν Χὰμ εἰς τὴν κιβωτόν, ὄντα τοῦ αὐτῶν σπέρματος. ὀκτὼ γὰρ ψυχῶν σωθεισῶν ἐν τῇ τότε λάρνακι τοῦ Νῶν ἑπτὰ μὲν εἶναι τοῦ καθαροῦ γένους φασί, τὸν δὲ ἕνα εἶναι τὸν Χὰμ τῆς ἄλλης δυνάμεως ὑπάρχοντα, ὃν εἰσδῦναι λαθόντα τὴν ἄνω Μητέρα.