Panarion (Adversus Haereses)

πῶς ἂν ἂν εἴη σωτηρίας ἀνθρώπων ἐπιμελόμενος ὁ παρ’ αὐτοῦ τοῦ σωτῆρος ἀκούων »ἀπωλείας υἱός. καὶ τό »συμφέρει αὐτῷ, εἰ οὐκ ἐγεννήθη« καὶ τό »ἑταῖρε, ἐφ᾿ ὃ πάρει« καὶ τό »εἷς ἐξ ὑμῶν παραδώσει με« καὶ τό ὁ ἐσθίων μετ᾿ ἐμοῦ τὸν ἄρτον ἐπῇρεν κατ ἐμοῦ πτερνισμόν. ὡς ἔχει τὸ εὐαγγέλιον ἐκ προαγούσης μαρτθρίας τοῦ Ψαλτηρίου) καὶ > οὐαὶ δι’ οὗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται«;

αὐτὸς γὰρ ὁ Ἰούδας περὶ ἑαυτοῦ τὸ πᾶν ὑπέφηνεν καὶ τὴν τῶν ἐπαινούντων αὐτὸν ἄνοιαν καὶ <ἀφ᾿> ἑαυτοῦ ἤλεγξεν, εἰ ἄκων ἀλλ᾿ ὅμως μετὰ τὸ λαβεῖν τὸ τίμημα τὰ τριάκοντα ἀργύρια ὕστερον μεταμεληθεὶς καὶ ἀποστρέψας τὰ ἀργύρια, ὡς κακόν τι πεπραχώς, κακὸν μὲν ἑαυτῷ κακὸν δὲ καὶ τοῖς σταυρώσασιν.

ὁ δὲ κύριος ἀγαθὸν δι᾿ ἑαυτοῦ ἐπιτελῶν ἡμῖν τε καὶ τῷ κόσμῳ ἑαυτὸν παραδέδωκεν, ἴνα γένηται ἡμῖν σωτηρία.

ἄρα οὖν οὐχὶ τῷ Ἰούδᾳ τῷ προδότῃ ὁμολογοῦμεν τὴν χάριν, ἀλλὰ τῷ ἐλεήμονι σωτῆρι, τῷ τὴν ψυχὴν θέντι ὑπὲρ ἡμῶν τῶν ἰδίων αὐτοῦ προβάτων, καθὼς αύτὸς εἰπε.

πῶς γὰρ ὁ νομίσας άγαθὸν ἐπιτελέσαι ὕστερον λέγει ὅτι »μεταμεμέλημαι παραδεδωκὼς αἷμα ἀθῷον« καὶ ἀπέστρεψε τὰ ἀργύρις, καθὼς ἠν περὶ αὐτοῦ γεγραμμένον ἐν τοῖς προφήταις καὶ ἀπέστρεψε τοὺς τριάκοντα ἀργυροῦς, τὴν τιμὴν τοῦ τετιμημένου παρὰ τῶν υἱῶν Ἰσραήλ«, καὶ πάλιν ἐν ἄλλῳ προφήτῃ »εἰ δίκαιόν ἐστιν ὑμῖν, δότε τὸν μισθόν μου ἢ ἀπείπασθε«,

καὶ πάλιν ἐν ἄλλῳ προφήτῃ καὶ ἔδωκαν τὸ ἀργύριον τὴν τιμὴν τοῦ τετιμημένου, καὶ εἶπεν, κάθες αὐτὸ εἰς τὸ χωνευτήριον καὶ ἴδε εἰ δόκιμόν ἐστιν, ὡς ἐδοκιμάσθην ἀπὸ τῶν υἱῶν Ἰσραήλ«.

8. Καὶ πόσα ἔστιν ἀπὸ τῆς θείας γραφῆς συλλέγειν περὶ τῶν τελειωθέντων ἐν τῷ κυρίῳ ἡμῶν, οὐ κατὰ τὴν Ἰούδα πρὸς τὸ ἀγαθὸν ἐνέργειαν, ἀλλὰ κατὰ τὴν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν καὶ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ ὑπὲρ ἡμῶν οὐ κατὰ ἀνάγκην ἀλλὰ ἐκ προαιρέσεως ἑαυτοῦ) παράδοσιν καὶ οἰκονομίαν τοῦ σταυροῦ ὑπὲρ τῆς ἡμῶν σωτηρίας.

οἶδα δὲ εἰς πολὺν ὄγκον ἄγων τὰς μαρτυρίας, [*](2 vgl. Job. 17, 12 — Matth. 26, 24 — 3 Matth. 26, 50 — Matth. 26, 21 — 4 Job. 13, IS — 5 vgl. Psal. 40, 10 — 6 Matth. 26, 24 — 9 vgl. Matth. 27, 3ff — 15 vgl. Joh. 10,11 — 17 Matth. 27, 4. 3 — 18 vgl. Matth. 27,9 — 20 Sach. 11, 12a — 22 Sach. 11, 12b. 13) [*](V M 3 ἐξ nachgetragen V corr 6 <τό> * 8 τῶν ἐπαινούντων αὐτὸν an von etwas anderem Ycorr | <ἀφ᾿> * 14 σωτῆρι nachgetragen Vcorr 16 ὕστερον + δὲ, durchgestrichen V corr 19 ἀργυρ///ους, ι ausradiert V corr)

ὅς »πρηνὴν γενόμενος ἐλάκησε μέσος καὶ ἐξεχύθη πάντα τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ« καὶ τὸ πέρας ἀγχόνῃ χρησάμενος † ἔδειξεν τὸ πᾶν τῆς αὐτοῦ σωτηρίας διολέσας τῷ διαπεσεῖν τῆς ἐλπίδος κατὰ τὴν αὐτοῦ ἄτακτον καὶ προπετῆ κατὰ τοῦ δεσπότου αὐτοῦ ἐπιβουλὴν καὶ ἕνεκεν φιλαργυρίας ἐπ᾿ ἀρνησιθεΐαν ·

ὡς καὶ οἱ ἀπόστολοι ἀντ᾿ αὐτοῦ εἰς τὸν αὐτῶν ἀριθμὸν Ματθίαν κατέστησαν, λέγοντες »ἀφ᾿ οὗ παρέβη Ἰούδας ἀπελθεῖν εἰς τὸν τόπον τὸν ἔδιον«.

ποῖον δὲ τοῦτον ἀλλ’ ἢ ὃν ἀπεφήνατο αὐτῷ ὁ σωτὴρ λέγων ὅτι ἐστὶν υἱὸς ἀπωλείας; οὑτος γὰρ ἀφωρίσθη αὐτῷ τόπος ὁ τῆς ἀπωλείας, ἔνθα ἔσχεν ἀντὶ μερίδος μερίδα καὶ ἀντὶ ἐπισκοπῆς ἀποστολικῆς τὸν τόπον τῆς ἀπωλείας.

Περὶ τούτου δὲ ἱκανῶς ἔχειν τὰ εἰρημένα νομίσαντες καθεξῆς πάλιν ἐφ᾿ ἑτέραν ἴωμεν, ὦ ἀγαπητοί, τὰ σκολιὰ πάλιν καὶ θηριώδη καὶ ἰοβόλα διδάγματα ἀποκαλύπτοντες τῶν παρὰ ταῖς λοιπαῖς ἐξ ἐπιπλάστου διαβολικῆς ἐπιπνοίας τῷ κόσμῳ λύμης ἕνεκα ἐμβεβροντημένων.

τῶν γὰρ τοιούτων τὴν γνώμην τῶν τοῦ χείρονος ὀρεγομένων, ἐῳκυῖαν τῷ γένει τοῦ βουπρήστου κανθάρου, ἀποκαλύψαντες οὐσάν τε ἐπιβλαβῆ ἐν τῇ τοῦ θεοῦ δυνάμει καταθλάσαντες, ἐπὶ τὴν τῶν ἄλλων ἔρευναν τὸν νοῦν ἐπιβαλόμενοι τὸν θεὸν ἀρωγὸν ἐπικαλεσώμεθα, ὠ Χριστοῦ παῖδες.