Panarion (Adversus Haereses)

Ἡρακλέων τις τοῦτον τὸν Κολόρβασον διαδέχεται, ἀφ᾿ οὗπερ οἱ Ἡρακλεωνῖται καλούμενοι, οὐδὲν ἧττον τῆς παρὰ τούτοις κενοφωνίας * ἡσκημένος.

καὶ ὅσα μὲν ἐκεῖνοι λέγουσι καὶ οὗτος ὁρίζεται κατὰ πάντα τρόπον, οἷα δὴ ἐξ αὐτῶν ὁρμώμενος καὶ παρ᾿ αὐτῶν τὸν ἰὸν ἀπομαξάμενος· περισσότερον δὲ δῆθεν ὑπὲρ ἐκείνους ἐν ἑαυτῷ ἀνατυπωσάμενός τινα βούλεται ἐκείνους ὑπεραίρειν, ἵνα καὶ ἑαυτῷ συναγωγὴν ποιήσηται τῶν ἠπατημένων.

οὗτοι γὰρ πάντες εἰς ἑκατοντακέφαλον ἑαυτοὺς ἀνατυπώσαντες σῶμα ἢ ἑκατοντάχειρον, τόν ποτε μυθευόμενον παρὰ τοῖς τῶν Ἑλλήνων ποιηταῖς ἐμιμήσαντο Κόττον ἢ Βριάρεων ὃν καὶ Αἰγαίωνα καλοῦσιν ἢ Γύην ἢ τὸν καλούμενον Ἄργον τὸν πολυόφθαλμον.

οἵους ἐκεῖνοι ἐν ταῖς ἑαυτῶν ῥαψῳδίαις τερατεύονται, ποιητευόμενοι καὶ λέγοντες ἔχειν τὸν μὲν [*]( 10 ff zu Herakleon vgl. Irenaeus adv. haer. II 4, 1; I 259 Harvey Tertullian adv. Valent. 4 Hippolyt refut. VI 4; S. 134, 12 Wendland VI 29, 1; S. 155, 19 VI 35, 6; S. 165, 6 Ps. Tertullian adv. omn. haer. 4 — 13 ff vgl. Pseudo-Tertullian adv. omn. haer. 4 extitit praeterea Heracleon alter haereticus, qui cum Valentino paria sentit, sed novitate quadam pronuntiationis vult videri alia sentire) [*](V M) [*](1 ἀναβλυσθάνοντες V 9 Unterschrift κατὰ Κολορβασίων V M 10 Überschrift σατὰ Ἡρακλεωνιτῶν ἓξ καὶ δεκάτη ἡ καὶ τριακοστὴ ἕκτη V M 12 τούτοις*] τούτων V M τούτῳ Dind., ader vgl. Z. 13 ἐκεῖνοι 12 f κενοφωνίας aus καινοφωνίας V corr καινοφωνίας M 13 * etwa <φλυαρίᾳ> * 18 ἢ ἑκατοντάχειρον am Rande nachgetragen V corr 19 ἐμιμήσαντο am Zeilenende angeflickt V corr 20 Γύην Dind.] Γύπην VM)

οὕτω καὶ τούτων ἕκαστος βουλόμενος ἑαυτῷ ἀρχὴν προστήσασθαι κεφαλὴν ἑαυτὸν ὠνόμασεν, ἕτερα ὑπεισφέρων παρὰ τὴν τῶν διδασκάλων αὐτοῦ ματαιοπονίαν καὶ μανιώδη διδασκαλίαν. ἵνα δὲ μὴ εἰς πολὺ μῆκος ἐλάσω τοῦ προοιμίου τὴν σύνταξιν, ἐλεύσομαι εἰς τὸ προκείμενον.

2. Ἡρακλέων τοίνυν οὑτος καὶ οἱ ἀπ᾿ αὐτοῦ Ἡρακλεωνῖται ὡς προεῖπον ὁμοίως Μάρκῳ καί τισι τῶν πρὸ αὐτοῦ περὶ τῶν Ὀγδοάδων φάσκει, τῆς ἄνω φημὶ καὶ τῆς κάτω· ἔπειτα δὲ καὶ τὰς συζυγίας τῶν τριάκοντα Αἰώνων ἔσως δοξάξει.

ἄνθρωπον δὲ καὶ αὐτὸς φάσκει εἶναι τὸν ἄνω τῶν ὅλων Πατέρα, ὃν καὶ Βυθὸν προσηγόρευσεν. βούλεται δὲ καὶ αὐτὸς αὐτὸν λέγειν μήτε ἄρρεν μήτε θῆλυ, ἐξ αὐτοῦ δὲ εἶναι τὴν τῶν ὅλων Μητέρα, ἣν καὶ Σιγὴν ὀνομάζει καὶ Ἀλήθειαν.

ἀπ᾿ αὐτῆς δὲ εἶναι τὴν δευτέραν Μητέρα τὴν ἐν λήθῃ γενομένην, ἣν καὶ Ἀχαμὼθ καὶ αὐτὸς καλεῖ. ἐξ ἡς λοιπὸν τὰ πάντα έν ὑστερήματι κατέστη.

βούλεται δὲ πλείονα τῶν πρὸ αὐτοῦ καὶ οὑτος λέγειν, ἅτινά ἐστι τάδε· τοὺς τελευτῶντας ἀπ᾿ αὐτῶν καὶ ἐπὶ αὐτὴν τὴν ἔξοδον φθάνοντας. ἀπὸ τοῦ προειρημένου Μάρκου τὰς προφάσεις εἰληφὼς οὐκέτι κατ᾿ ἐκεῖνον λυτροῦται, ἀλλὰ ἄλλως οὑτος μεταχειρίζεται, λυτρούμενος δῆθεν πρὸς τῇ τελευτῇ τοὺς ὑπ᾿ αὐτοῦ ἀπατηθέντας.

ποτὲ γάρ τινες ἐξ αὐτῶν ἔλαιον ὕδατι μίξαντες ἐπιβάλλουσι τῇ κεφαλῇ τοῦ ἐξελθόντος, οἱ δὲ μύρον τὸ λεγόμενον ὀποβάλσαμον καὶ ὕδωρ, [*](19—23 vgl. Irenaeus adv. haer. I 21, 5; I 186 aVi sunt qui moriuos redimunt ad finem defunetionis. Epiphanius scheint den Unterschied zwischen Marcus u. Herakleon darin zu finden, da Marcus den Lebenden, Herakleon erst Sterbenden das Sakrament spendete. Woher er jedoch das Recht nimmt, die alii des Irenaeus gerade auf Herakleon zu beziehen, bleibt dunkel. Die Unklarheit, ob genauer ein Sakrament fiir die Sterbenden oder eine Totenweihe gemeint ist, ist allen Zeugen gemeinsam, vgl. Z. 22 πρὸς τῇ τελευτῇ mit Z. 24 τοῦ ἐξελθότος; ebenso Theodoret haer. fab. 1 11; Migne 83, 361A μετὰ τὴν ἀποβίωσιν u. daneben ταῖς τῶν τελευτώντων κεφαλαῖς) [*](V M — S. 46, 19 vgl. Irenaeus adv. haer. I 21, 5; 1 186ff Harvey (= lat.)) [*](2 τὸν δὲ ὀφθαλμοὺς ὀφθαλμοὺς vor καὶ ποτὲ (Z. 1) Pet. 9 τοίνυν am Rande nachgetragen V corr 13 προηγόρευσεν Μ 14 αὐτὸν καὶ αὐτὸς V 18 δὲ oben über Vcorr | οὑτος U] οὕτως VM 24 οἱ δὲ] sive lat. | τὸ λεγόμενον ὀποβάλσαμον] praedictum ungiientuin lat. | ἀποβάλσαμον M)