Panarion (Adversus Haereses)

4. Πρῶτον οὖν μαθητέον ὅτι ὁ σὔμπας ἐκεῖνος νόμος ὁ ἐμπεριεχόμενος τῇ Μωσέως πεντατεύχῳ οὐ πρὸς ἐνός τινος νενομοθέτηται, λέγω δὴ οὐχ ὑπὸ μόνου θεοῦ, ἀλλ᾿ εἰσί τινες αὐτοῦ προστάξεις καὶ ὑπ᾿ ἀνθρώπων τεθεῖσαι. καὶ τριχῆ τοῦτον διαιρεῖσθαι οἱ τοῦ σωτῆρος λόγοι διδάσκουσιν ἡμᾶς.

εἴς τε γὰρ αὐτὸν τὸ δεὸν καὶ τὴν τούτου νομοθεσίαν διαιρεῖται, > δὲ καὶ εὶς τὸν Μωσέα οὐ καθὰ δι᾿ αὐτοῦ νομοθετεῖ ὁ θεός, ἀλλὰ καθὰ ἀπὸ τῆς ἰδίας ἐννοίας ὁρμώμενος καὶ ὁ Μωσῆς ἐνομοθέτησέ τινα) καὶ εἰς τοὺς πρεσβυτερους τοῦ λαοῦ διαιρεῖαι, <οἵ> καὶ εὐρίσκονται ἐντολάς τινας ἐνθέωτες ἰδίας.

πῶς οὖν τοῦτο οὕτως ἔχον ἐκ τῶν τοῦ σωτῆρος δείκνυται λόγων, μάθοις δἄν ἤδη.

διαλεγόμενός που ὁ σωτὴρ πρὸς τοὺς περὶ τοῦ ἀποστασίου συζητοῦντας αὐτῷ, ὃ δὴ ἀποστάσιον ἐξεῖναι νενομόδετητο, ἔφη αὐτοῖς ὅτι »Μωυσῆς πρὸς τὴν σκληροκαρδίαν ὑμῶν ἐπέτρεψεν τὸ ἀπολύειν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ. ἀπ᾿ ἀρχῆς γὰρ οὐ γέγονεν οὕτως. δεὸς γάρ, φησί, συνέζευξε ταύτην τὴν συζυγίαν, καὶ ὅ συνέζευξεν ὁ κύριος, ἄνθρωπος, ἔφη, μὴ χωριζέτω«.

ἐνταῦθα ἕτερον μὲν <τὸν> τοῦ δεοῦ δείκνυσι νόμον, τὸν κωλύοντα κωρίζεσθαι γυναῖακ ἀνδρὸς αὐτῆς, ἕτερον δὲ τὸν τοῦ Μωσέως, τὸ διὰ τὴν σκληροκαρδίαν ἐπιτέποντα χωρίζεσθαι τοῦτο τὸ ζεῦγος.

καὶ δὴ κατὰ τοῦτο ἐναντία τῷ θεῷ νομοθετεῖ ὁ Μωσῆς· ἐναντίον γάρ ἐστι τῷ μὴ * διαζευγνύναι. ἐὰν [*](4 vgl. Matth. 11, 27 (Job. 1, 18) — 21 Matth. 19, 8. 6 V M) [*](2 ἑκάτεροι Harnack] ἑκάτερος VM o γε Dind.] τε V M | <γνώσεως> Corn. Pet.; zu ἀμφοτέρων τούτων ist ändlich δεῶν zu änzen | ἐκνηφῆναι, vn durchgestrichen Vcorr 7 <τῶνϞ Dind. 8 παριστῶντες] in παριστῶντας nicht ötig | μόνων Hilgenfeld | κατάλη|||ψιν, μ ausradiert Ycorr 12 αὐτοῦ Dind. Öh.] αὐτῶν VM 14 τὸν < M 15 <σιαιρεῖται> Öh. | αὑτὸ V 17 > Cornarius | αὐτοὶ *] πρῶτοι V M 20 συ|||ζητοῦντας, ν wegradiert V 23 συ|||ζυγίαν, ν ausradiert V 25 <τὸν> Klosterm. 26 V M 28 * > ül. > τῷ μὴ διαζευγνύναι Hilgenfeld)

ἐπεὶ γὰρ τὴν τοῦ δεοῦ γνώμην φυλάττειν οὐκ ἠδύναντο οὖτοι, ἐν τῷ μὴ ἐξεῖνια αὐτοῖς ἀκβάλλειν τὰς γυναῖκας αὐτῶν, αἶς τινὲς αὐτῶν ἀηδῶς συνῴκουν καὶ ἐκινδύνευον ἐκ τούτου ἐκτρέπεσθαι πλέον εἰς ἀδικίαν καὶ ταύτης εἰς ἀπώλεταν, τὸ ἀηδὲς τοῦτο βουλόμενος ἐκκόψαι αὐτῶν ὁ Μωσῆς,

δι᾿ οὖ καῖ ἀπόλλεσθαι ἐκινδύνευον, δεύτερόν τινα, ὡς κατὰ περίστασιν ἦττον κακὸν ἀντὶ μείζονος ἀντικάταλλασσόμενος, τὸν τοῦ ἀποσταστίου νόμο ἀφ᾿ ἐαυτοῦ ἐνομοθέτησεν αὐτοῖς, ἵνα, ἐὰν ἐκεῖνον μὴ δύνωνται φυλάσσειν,