Panarion (Adversus Haereses)

Epiphanius

Epiphanius. Epiphanius, Volume 1-3. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915-1933.

3. »Τὸν διὰ Μωσέως τεθέντα νόμον, ἀδελφή μου καλὴ Φλώρα, ὅτι μὴ πολλοὶ προκατελάβοντο, μήτε τὸ θέμενον αὐτὸν ἐγνωκότες μήτε τὰς προστάξεις αὐτοῦ αὐκριβῶς, ἡγοῦμαι καὶ σοὶ εὐσύνοπτον ἔσεσθαι μαθούσῃ [*](17 ff Tgl. Stieren de Ptol. Yalent. ad Floram epist. 1843 Hilgenfeld ZwTh 1881 S. 214 ff Harnack · 1902 S.513ff (mit textki-itischen ägen von Wilamowitz) V M lat. (bis Ζ. 6) 1—5 Job. Cyparissiota X 9; Migne 152, 985) [*](1f quar potesf ab ullo dici tanta illius audacia, quam de domino universi evomuit Job. Cyp. 1 ἐξεμέσαντα *] ἐξεμέσας V M | > * 2 δεσπότου] detis lat. | τῷ] τὸ M | καὶ ݲ lat. 3 f τότε . . . ὅτε Dind. Öh.] τοῦτο . . . ὅ καὶ V M Job. Cyp. tunc . . . cum lat. 4f ὅλος θέλημα ὤν ݲ lat. 5 vor den einzelnen Gliedern + et lat. | ὅλος φῶς < lat. 6 ἰσοπαθοῦς aus εἴσω πάθους V corr M | περιεχόμενος *] περιέχεται VM 13 πεποιημένῃ U] πεποιημένη Y M 17 Μωσέως*, Tgl. S. 452, 11. 15. 16 usw. (eine Ausnabme bildet ürlich das Citat S. 452, 21)] ΜωυσέωςVM 18 das μὴ, das aucb Harnack-Wilamowitz nacb dem Yorgang der üheren Ausgaben (seit Cornarius) gestricben baben, ist ür den Sinn scblecbtbin unentbebrlicb. Ich übersetze die Stelle »daß wahrlich μή, nicht οὑ!, Tgl. S. 451, 13) nicht viele das durch Mose gegebene Gesetz vorher (d. b. bisber) rerstanden haben (vgl. das προαποστερήσας S. 451, 16), . . . uird wohl auch dir deutlich «. — Wil., der προκαταλαβέσθαι im Sinn von »sich norher (d. h. vorscbnell) ein Urteil « ßt, öchte μὴ dureb εἰκῆ ersetzen | θέμενον αὐτὸν Hilgenfeld, vgl. S. 456, 15] θεμέλιον αὐτοῦ YM 19 αὐτοῦ oben drüber V corr | ἔσεσθαι] ἔπαισθαι)

451

τὰς διαφωνούσας γνώμας περὶ αὐτοῦ.

οἱ μὲν γὰρ ὑπὸ δεοῦ καὶ πατρὸς νενομοθετῆσθαι τοῦτον λέγουσιν, ἕτεροι δὲ τούτοις τὴν ἐναντίαν ὁδὸν τραπέντες ὑπὸ τοῦ ἀντικειμένου φθοροποιοῦ διαβόλου τεθεῖσθαι τοῦτον ἰσχυρίζνται, ὡς καὶ τὴν τοῦ κόσμου προσάπτουσιν αὐτῷ δημιουργίαν, πατέρα καὶ ποιητὴν τοῦτον λέγοντες εἶναι τοῦδε τοῦ παντός.

<πάντως διέπταισαν οὖτοι, διᾴδοντες ἀλλήλοις καὶ ἑκάτεροι αὐτῶν διαμαρτόντες παρὰ αφίσιν αὐτοῖς τῆς τοῦ προκειμένου ἀληθείας.

οὔτε γὰρ ὑπὸ τοῦ τελείου θεοῦ καὶ πατρὸς φαίνεται τοῦτον τεθεῖσθαι ἑπόμενον γὰρ ἐστιν), ἀτελῆ τε ὄντα καὶ τοῦ ὑφ᾿ ἐτέρου πληρωθῆναι ἐνδεῆ, ἔχοντά τε προστάξεις ἀνοικείας τῇ τοῦ τοιούτου δεοῦ φύσει τε καὶ γνώμῇ· οὔτ᾿ αὖ πάλιν τῇ

τοῦ ἀντικειμένου ἀδικίᾳ νόμον προσάπτειν * <τὸ> ἀδικεῖν <ἀν>αθριπτβτα· * ἑξῆς τι μὴ συνορώντων, <κατὰ> τὰ ὑπὸ τοῦ σωτῆρος εἰρημένα· »οἰκία ἢ πόλις μερισθεῖσα ἐφ’ ἑαυτὴν ὅτι μὴ δύναται στῆναι« ὁ σωτὴρ ἡμῶν ἀπεφήνατο.

ἔτι τε τὴν τοῦ κόσμου δημιουργίαν <αὐτοῦ> ἰδίαν γέγει εἶναι τά τε πάντα δι᾿ αὐτοῦ γεγονέναι καὶ χωρὶς αὐτοῦ γεγονέναι οὐδὲν ὁ ἀπόστολος, προαποστερήσας τὴν τῶν ψευδηγορόύντων ἀνυπόστατον σοφίαι, καὶ οὐ φθοροποιοῦ θεοῦ, ἀλλὰ δικαίου καὶ μισοπονήρου· ἀπρονοήτων δὲ ἐστι ἀνθρώπων <τοῦτο>, τῆς προνοίας τοῦ δημιουργοῦ μὴ αἰτίαν καὶ μὴ μόνον τὸ τῆς ψυχῆς ὄμμα, ἀλλὰ καὶ τὸ τοῦ σὠματος πεπηρωμένων.

[*](12 Matth. 12, 25 — 14 Joh. 1. 11. 3; vgl. die Auslegung der Stelle bei Herakleon Origenes in Joh. tom. II § 100 ff; S. 70, 3 ff Preuschen (anders verwertet sie der Valentinianer bei Irenaeus adv. haer. I 8, 5; I 77 f Harvey) V M)[*](2 τοῦτον Oh.] τούτοις V M 5f τοῦδε τοῦ παντός. > *, vgl. S. 456, 19] τοῦτο δὲ τοῦ παντὸς V M 6 διαμαρτόντες aus ἁμαρτῶντες V corr 8 ἑπόμενον Pet.] ἑπόμενος V M 9 σφετέρου aus ὑφ’ ἑτέρου hergestellt V corr σφετέρου M 11 *] προσήκει *, χρὴ Pet. | <τὸ> ἀδικεῖν <ἀν>αιροῦντα ἀν)αιροῦντα Wil.] ἀδικεῖν αἱροῦντος V M 11 f * τῶν — συνορώντων] eränze etwa > * u. übersetze das ächste: u. solcher, die keine logische Folge zu erkennen vermögen vgl. Z. 17 f; Wil. schließt das ἀδικίαν ἀναιροῦντα an u. schreibt τῶν τὸ ἑξῆς τε μὴ συνορώντων | <κατὰ> schreibt <μήτε> u. verbindet das Glied mit συνορώντων 14 τε Wil.] γε | <αὐτοῦ> ἰδίαν *, αὐτοῦ sc. τοῦ σωτῆρος bildet den Gegensatz zu θεοῦ Ζ. 18] θείαν statt ἰδίαν Harnack 15 τά τε Pet.] ἅτε V M | γεγονέναι 2 Grabe] γέγονεν V M 18 <τοῦτο> *, sc. der Glaube,daß die Welt von φθοροποιὸς θεὸς ühre | μὴ αἰτίαν] μάτην Harnack μνωπίᾳ Hilgenfeld; aber αἰτίαν λαμβάνεσθαί τινος hat den Sinn von »Kenntnis «)

452

εῖρημένων. πεπόνθασι δὲ τοῦτο ἰδίως ἑκάτεροι αὐτῶν, οἱ με) διὰ τὸ ἀγνοεῖν τὸν τῆς δικαιοσύνης δεόν, οἱ δὲ διὰ τὸ ἀγνοεῖν τὸν τῶν ὅλων πατέρα, ὅν μόνος ἐλθὼν ὁ μόνος εἰδὼς ἐφανέρωσε.

περιλείπεται δὲ ἡμῖν ἀξιωθεῖσί γε τῆς αὐφοτέρων τούτων <γνώσεως> ἐκφῆναί σοι καὶ αὐτόν τε τὸν νόμον, ποταπός τις εἴη, καὶ τὸν ὑφ᾿ οὖ τέειται, τὸν νομοθέτην, <τῶν> ῥηθησομένων ἡμῖον τὰς ἀποδείξεις ἐκ τῶν τοῦ ἡμῶν λόγων παριστῶντες, δι᾿ ὦν μόνον ἔστιν ἀπταίστως ἐπὶ τὴν κατάληψιν τῶν ὅντων ὁδηγεῖσθαι.