Panarion (Adversus Haereses)

μετὰ τοῦτο δὲ ἡ Σιγή, φυσικὴν ἐνότητα Φωτὸς προενεγκαμένη σὺν τῷ Ἀνθρώπῳ ἦν δὲ αὐτῶν ἡ συνέλευσις τὸ θέλειν), καὶ] ἀναδείκνυσι τὴν Ἀλήθειαν. Ἀλήθεια δὲ ὐπὸ τῶν τελείων οἰκείως ὠνομάσθη, ὅτι ἀληθῶς ὁμοία ἦν τῇ ἐαυτῆς μητρὶ Σιγῇ, τῆς Σιγῆς τοῦτο βουληθείσης, ἀπομερισμὸν φύτων τοῦ τε ἄρρενος καὶ τῆς θηλείας ἴσον εἶναι, ὅπως δι᾿ ἑαυτῶν καὶ ἡ ἐν αὐτοῖς * φανερωθῇ τοῖς ἐξ αὐτῶν ἐν αὐτῷ] εἰς αἰσθη- [*](1 ff vgl. Irenaeus adv. haer. I 1, 1; I 8f Harvey συνυπάρχειν δ’ αὐτῷ καὶ Ἔννοιαν, ἣν δὴ καὶ Χάριν καὶ Σιγὴν ὀνομάζουσιν u. dazu 113,2; 1 116 u. I 13, 3; 1 118 μεταδοῦναί σοι θέλω τῆς ἐμῆς Χάριτος . . . . ὁ δὲ τόπος τοῦ Μεγέθους ἐν ἡμῖν ἐστι . . . ἰδοὺ ἡ Χάρις κατῆλθεν ἐπί σε — 3 zu ἐνθύμησις vgl. Exe. ex Theod. 7, Iff; III 108, Iff Stählin ἄγνωστος οὖν ὁ πατὴρ ὢν γνωσθῆναι τοῖς αἰῶσισ καὶ διὰ τῆς ἐνθυμήσεως τῆς ἑαυτοῦ, ὡς ἂν ἑαυτὸν ἐγνωκώς, πνεῦμα γνώσεως οὔσης προέβαλε τὸν Μονογενῆ· γέγονεν οὖν καὶ ὁ ἀπὸ γνώσεως, τουτέστι τῆς πατρικῆς ἐνθυμήσεως, προελθ(ὸν γνῶσις — 6f Πατὴρ u. Ἀλήθεια als Namen des zweiten Paars bei Valentin (Irenaeus I 11, 1; T 100 Harvey) u. Marcus (I 15, 1; I 145); zu Ἄνθρωπος vgl. Irenaeus adv. haer. I 12, 4; I 113 Harvey ἄλλοι δὲ . . . τὸν Προπάτορα τῶν ὅλων καὶ Προάρχην Προανεννόητον Ἄνθρωπον λέγουσι καλεῖσθαι u. I 14, 3; 1134 Harvey καὶ καλεὶ τὸ στοιχεῖον τοῦτο Ἄνθρωπον· εἶναί τε πηγήν φησιν αὐτὸ παντὸς λόγου καὶ ἀρχὴν πάσης φωνῆς καὶ παντὸς ἀρρήτου ῥῆσιν καὶ τῆς σιωπωμένης Σιγῆς στόμα — 9 zu θέλειν vgl. unten S. 392, 13 u. die etwas anders angelegte Ableitung bei Ptolemaeus Irenaeus I 12, 1 I 110 Harvey τοῦ μὲν Θελήματος (sc. εἰκόνα εἶναι) τὴν Ἀλήθειαν, τῆς δὲ Ἐννοίας Νοῦν, καὶ διὰ τούτου τοῦ Θελήματος ὁ μὲν ἄρρην εἰκὼν τῆς ἀγεννήτου ἐννοίας γέγονεν, ὁ δὲ θῆλυς τοῦ Θελήματος· τὸ Θέλημα τοίνυν δύναμις ἐγένετο τῆς ἐννοίας Y M) [*](1 Χάριν· οἰκείως] χαριοικῶς M | ἐπικεχωρηγηκέναι M 2 θησαύρισμα M | τοῖς ἐκ τοῦ Μεγέθους < M 3 ἅπαντα, ἅ getilgt Vcorr 4 > Ἔννοια st. ἄφθαρτος Dibelius | αἰώνια *] αἰωνία V < M 5 ἐπ’ ὄρεξιν 7 Ἀγε///ήτου, ν ausradiert Vcorr Ἀγεννήτου M S προσενεγκαμένη M 9 καὶ] Dind. 10 ὀνομάσθη M 12 ἀπὸ μερισμῶν V 13 * etwa > * | ἐξ αὐτῶν *] ἐξ αὐτοῦ V M | ἐν ἐν αὐτῷ] *)

μετὰ τοῦτο ἡ Ἀλήθεια μητρικὴν προενεγκαμένη παρουνικίαν ἐθήλυνε τὸν Πατέρα ἑαυτῆς εἰς ἑαυτὴν καὶ συνῄεσαν ἐαυτοῖς ἀφθάρτῳ μίξει καί ἀγηράτῳ συγκράσει καὶ ἀναδεικνύ<ου>σι τετράδα ἀρρενόθηλυν, ἀντίτυπον τῆς προούσης τετράδος ἥτις ἦν Βυθὸς Σιγὴ Πατὴρ Ἀλήθεια). αὕτη δὲ ἡ ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ τῆς Ἀληθείας τετράς· Ἀνθρωπος Ἐκκλησία Λόγος Ζωή.

τότε τότε πάντα περιέχοντος Βυθοῦ θελήματι ὁ Ἀνθρωπος καὶ ἠ Ἐκκλησία πατρικῶν μνησθέντες λόγων συνῄεσαν ἑαυτοῖς καὶ ἀναδεικνύουσι δωδεκάδα προυνίκων >. οἶ οὖν ἄρρενές εἰσι· Παράκλητος Πατρικὸς Μητρικὸς Ἀείνους 10 Θελητός, ὅ ἐστι Φῶς, Ἐκκλησιαστικός, αἱ δὲ θήλειαι· Πίστις Ἐλπίς Ἀγάπη Σύνεσις Μακαρία Σοφία.

μετέπειτα Τε Λόγος καὶ Ζωή, καὶ αὐτοὶ τὸ τῆς ἑνώσεως μεταπλάσαντες δώρημα, ἑαυτοῖς ἐκοινώνησαν ἦν δὲ ἡ κοινωνία αὐτῶν τὸ θέλημα) καὶ συνελθόντες ἀνεδείξαντο δεκάδα προυνίκων καὶ αὐτῶν ἀρρενοθηλύντων. οἱ μὲν ἄρρενές εἰσι· βύθιος Ἀγήρατος Αὐτοφυὴς Μονογενὴς Ἀκίνητος οὗτοι τὴν προσωνυμίαν > τὴν δόξαν τοῦ πάντα περιέχοντος εποιήσαντο), αἱ δὲ θήλειαι· Μῖξις Ἕνωσις Σύγκρασις Ἑνότης Ἡδονή, καὶ οὗται τὴν προσωνυμίαν εἰς δόξαν τῆς Σιγῆς πιριεποιήσαντο.

6. Τετελειωμένης οὖν τῆς κατὰ Πατέρα Ἀληθείας τριακάδος, ἣν οἱ ἐπίγειοι μὴ ἐπιστάμενοι ἀριθμοῦσι καὶ ὁπόταν ἔλθωσιν ἐπ᾿ αὐτὴν, μηκέτι ἀριθμὸν εὑρίσκοντες ἀνακυκλοῦσι, πάλιν ἀριθμοῦντες αὐτὴν — ἔστι δὲ Βυθὸς Σιγὴ Πατὴρ Ἀλήθεια Ἄνθρωπος Ἐκκλησία Λόγος Ζωὴ Παράκλητος Πατρικὸς Μητρικὸς Ἀείνους Θελητὸς Ἐκκλησιαστικὸς Πίστις ἐλπὶς Ἀγάπη [*](1 zu μερισθεῖσι vgl. Exe. ex Theod. 36, 2; III 118, 21f Stählin ἡμεῖς . . οἱ — 1ff die Ableitung der zweiten Tetras aus dem Βυθὸς u. der nur hier — 4 vgl. Irenaeus adv. haer. I 1, 1; I 9 Harvey καὶ εἰναι ταύτην πρώτην καὶ ἀρχέγονον Πυθαγορικὴν τετρακτύν, ἣν καὶ ῥίζαν τῶν πάντων καλοῦσιν· ἔστι γὰρ Βυθὸς καὶ Σιγή, ἔπειτα Νοῦς καὶ Ἀλήθεια — 6flf vgl. zu S. 386, 1ff V M) [*](1 μερισθεῖσι * Dibelius] μερισθεῖσα VM 3 σι Corn. 5 Ἀληθείας * Dibelius] Σιγῆς V M S ἀναδείκνυσι V | προυνείκεων ει aus ι, ω aus Vcorr 8f > *, vgl. Ζ. 14 u. S. 395, 6] ἀρρενόθηλυν V M 10 ὅ ἐστι) ὁ καὶ S. 386, 7 u. 15 11 Ἀγάπη Σύνεσις am Rande nachgetragen V corr Μακαρία] Μακαριότης S. 886, 8 u. 15 12 ἑνώσεως *] αἰνέσεως V M | ἀναπλασαντες V 13f προυνείκων V 14 ἀρρενοθηλύντων * vgl. S. 395, 6] ἀρρενοθηλει///ῶν aus ἀρρενοθηλύνων V corr ἀρρενοθηλύνων M 15 > Pet. 16 εποιήσαντο * 22f Παράκλητος hinter Μητρικὸς (Z. 23) V M)

τότε ὁ τὰ πάντα περιέχων συνέσιε τῇ ἀνυπερβλήτῳ δογματίσας τε κληθῆναι ἑτέραν Ὀγδοάδα ἀντί τῆς προούσης αὐθεντικῆς Ὀγδοάδος, ἥτις ἐν τῷ ἀριθμῷ τῆς Τρια κάδος μείνῃ οὐ γὰρ ἦν Μεγέθους φρόνημα δἱς ἀριθμὸν πίπτειν), ἀντέστησεν ἀντὶ τῶν ἀρρένων τοὺς ἄρρενας· Μόνον Τρίτον Πέμπτον Ἕβδομον καὶ τὰς θηλείας· Δυάδα Τετράδα Ἑξάδα Ὀγδοάδα.

αὕτη οὖν ἡ Ὀγδοάς ἐστιν], ἡ ἀντικληθεῖσα ἀντὶ τῆς προούσης Ὀγδοάδος Βυθοῦ Πατρὸς Ἀνθρώπου Λὁγου καὶ Σιγῆς Ἀληθείας ἐκκλησίας Ζωῆς), ἡνώθη τοῖς φωσὶ καὶ ἐγένετο Τριακὰς ἀπηρτισμένη.

καὶ > ἡ προοῦσα Ὀγδοὰς ἀναπαυομένη. ὁ δὲ Βυθὸς ἐξῆλθεν Μεγέθους στηρίγματι ἑνωθῆναι τῇ Τριακάδι· συνῄει γὰρ τῇ Ἀληθείᾳ καὶ ὁ Πατὴρ τῆς Ἀληθείας συνήρχετο τῇ ἐκκλησίᾶ καὶ ὁ Μητρικὸς εἶχε τὴν Ζνὴνν καὶ ὁ Παράκλητος τὴν Ἑνάδα καὶ ἡ Ἑνὰς ἡνοῦτο τῷ Πατρὶ τῆς Ἀληθείας καὶ ὁ Πατὴρ τῆς Ἀληθείας ἦν μετὰ τῆς Σιγῆς, ὁ Λόγος δὲ ὁ πνευματικὸς ἐκοινώνει * πνευματικῇ μίξει [*](3 eine obere u. untere Ὀγδοὰς nach Epiph. auch bei Herakleon u. Marcus vgl. haer. 36, 2, 1; dazu auch (trotz der andern Grundauffassung) Irenaeus adv. haer. I 3, 4; I 28 Harvey ἣν (sc. die Achamoth) δὴ καὶ δευτέραν Ὀγδοάδα καλοῦσιν 1 5, 2; Ι 44 τὴν δὲ μητέρα τὴν Ἀχαμὼθ Ὀγδοάδα (sc. καλοῦσιν), ἀποσῴξουσαν τὸν ἀριθμὸν τῆς ἀρχεγόνου καὶ πρώτης τοῦ πληρώματος Ὀγδοάδος I 5, 3; I 45f Hippolyt refut. VI 31, 7; S. 159, 17 Wendland ἡ καλουμένη κατ’ αὐτοὺς Ὀγδοάς, ἥτις ἐστὶν ἡ ἐκτὸς πληρώματος Σοφία — 6 vgl. Irenaeus adv. haer. I 5, 2; I 44 Harvey ἑπτὰ γὰρ οὐρανοὺς κατεσκευακέναι, ὧν ἐπάνω τὸν Δημιουργὸν εἶναι λέγουσι καὶ διὰ τοῦτο Ἑβδομάδα καλοῦσιν αὐτόν, τὴν δὲ μητέρα τὴν Ἀχαμὼθ Ὀγδοάδα . . . τοὺς δὲ ἑπτὰ οὐρανοὺς εἶναι νοητούς φασιν, ἀγγέλους δὲ αὐτοὺς ὑποτίθενται . . , ὡς καὶ τὸν παράδεισον ὑπὲρ τρίτον οὐρανὸν ὄντα τέταρτον ἄγγελον λέγουσι δυνάμει ὑπάρχειν V M) [*](1 Μακαρία] Μακαριότης S. 386; 8 u. 15 | Μονογενής Com.] ὁλογενὴς V Μ 2 ἕνωσις vgl. S. 392, 16] Γνῶσις VM 3 δογματίσασθαι aus δογματίσας τε V corr 8 ἐστιν] * 10 ἀπηρτισμένη wohl aus ἀπελπισμένη V corr ἀπελπισμένη M | > * 11 ὁ δὲ *] ὅ τε V M 12 συνῄει γὰρ τῇ Ἀληθείᾳ *] ἡ αὐτὴ ἦν τῆ γὰρ Ἀληθεία V M 12ff die von Dibelius S. 331 A. 4 versuchte Ergänzung des geht von. der Annahme aus, ß ein strenges Schema durchgeführt sein Das trifft jedoch weder hier noch S. 395, 1ff zu 14 ἡνοῦτο aus ἦν οὕτω V corr ἦν οὕτω M 15 * irgend ein Name ausgefallen * | πνευματικῇ *] πνεύματι καὶ V M)