Panarion (Adversus Haereses)

14. Αὕτη μὲν οὖν ἐστιν ἡ ἐντὸς Πληρώματος ὑπ᾿ αὐτῶν λεγομένη πραγματεία, καὶ ἡ τοῦ πεπονθότος Αἰῶνος καὶ μετὰ μικρὸν ἀπολωλότος, ὡς πολλῇ † ὕλῃ διὰ ζήτησιν τοῦ Πατρὸς *, συμφορὰ καὶ ἡ τοῦ Ὅρου καὶ Σταυροῦ καὶ Λυτρωτοῦ καὶ Καρπιστοῦ καὶ Ὁροθέτου καὶ Μεταγωγέως ἐξ ἀγῶνος σύμπηξις καὶ ἡ τοῦ πρώτου Χριστοῦ σὺν τῷ Πνεύματι τῷ ἁγίῳ ἐκ μετανοίας ὑπὸ τοῦ Πατρὸς αὐτῶν μεταγενεστέρα τῶν Αἰώνων γένεσις καὶ ἡ τοῦ δευτέρου Χριστοῦ, ὃν καὶ Σωτῆρα λέγουσιν, ἐξ ἐράνου σύνθετος κατασκευή.

ταῦτα δὲ φανερῶς μὲν μὴ εἰρῆσθαι διὰ τὸ μὴ πάντας χωρεῖν τὴν γνῶσιν αὐτῶν, μυστηριωδῶς ὑπὸ τοῦ Σωτῆρος διὰ παραβολῶν βολῶν μεμηνῦσθαι τοῖς συνιεῖν δυναμένοις οὕτως·

τοὺς μὲν γὰρ τριάκοντα Αἰῶνας μεμηνῦσθαι διὰ τῶν τριάκοντα ἐτῶν, ὡς προέφαμεν, ἐν οἷς οὐδὲν ἐν φανερῷ φάσκουσι πεποιηκέναι τὸν σωτῆρα, καὶ διὰ τῆς παραβολῆς τῶν ἐργατῶν τοῦ ἀμπελῶνος.

καὶ τὸν Παῦλον φανερώτατα λέγουσι τούσδε Αἰῶνας ὀνομάζειν πολλάκις, ἔτι δὲ καὶ τὴν τάξιν αὐτῶν τετηρηκέναι οὕτως εἰπόντα »εἰς πάσας τὰς γενεὰς τῶν αἰώνων τοῦ αἰῶνος«.

ἀλλὰ καὶ ἡμᾶς ἐπὶ τῆς εὐχαριστίας λέγοντας »εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων« ἐκείνους τοὺς Αἰῶνας σημαίνειν· καὶ ὅπου ἂν αἰὼν ἢ αἰῶνες ὀνομάζωνται, τὴν ἀναφορὰν [*]( 15f vgl. Matth. 19, 11 — 22 Ephes. 3, 21) [*](V M lat. (Tert., Hipp.)) [*](2 καὶ συνερανισαμένους] καὶ ἐρανισαμένους V collationem fecisse lat. | ἁρμονίως M 3 προβλήματα V problem α + et lat. 4 κάλλος τι] κάλλος τε V ἀλλ᾿ ὅς τι M | τὸν hineingeflickt V corr < M 6 τὰ Πάντα Ausgg.] κατὰ Πάντα V M omnia lat. Tert. | αὐτῷ] αὐτῶν V 7 τὴν] τῶν M | τὴν αὐτῶν] ipsorum lat.; alter Fehler für [τὴν] αὐτοῦ? * 8 λεγομέv aus γενομένη V corr 10 vor ὡς + et lat. | † ὕλῃ] materia lat.; alter Fehler für λύπῃ * 10 * <ἐγένετο> * | ἡ <M 11 Σταυροῦ Ausgg.] στύλου V M crucis lat. Ι Σταυροῦ + ipsorum lat. | μεταγωγέος M 12 ἐξάγωνος V ex agonia lat. 13 τῶν αἰωνίων M 14 ἐράνου aus οὐρανοῦ V corr οὐρανοῦ M 16 Σωτῆρος] πατρὸς M 17 μὲν γὰρ < lat. 20 τούσδε] τούς τε M 21 πολλάκις] saepissinte lat. 22 εἰπόντα] εἶπεν τὰ M | τῶν αἰώνων τοῦ αἰῶνος] saeculi saeculorum lat. 23 ἐπὶ τῆς εὐχαριστίας] in gratiarum actionibus lat. | εἰς < lot.)

τὴν δὲ τῆς δωδεκάδος τῶν Αἰώνων προβολὴν μηνύεσθαι διὰ τοῦ δωδεκαετῆ ὄντα τὸν κύριον διαλεχθῆναι τοῖς νομοδιδασκάλοις καὶ διὰ τῆς τῶν ἀποστόλων ἐκλογῆς· δώδεκα γὰρ ἀπόστολοι.

καὶ τοὺς λοιποὺς δεκαοκτὼ Αἰῶνας φανεροῦσθαι διὰ τοῦ μετὰ τὴν <ἐκ> νεκρῶν ἀνάστασιν δεκαοκτὼ μησὶν λέγειν διατετριφέναι σὺν τοῖς μαθηταῖς· ἀλλὰ καὶ διὰ τῶν προηγουμένων τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ δύο γραμμάτων, τοῦ τε ἰῶτα καὶ τοῦ ἦτα, τοὺς δεκαοκτὼ Αἰῶνας εὐσήμως μηνύεσθαι.

καὶ τοὺς δέκα Αἰῶνας ὡσαύτως διὰ τοῦ ἰῶτα γράμματος, ὃ προηγεῖται τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ, σημαίνεσθαι λέγουσιν. καὶ διὰ τοῦτο εἰρηκέναι τὸν σωτῆρα »ἰῶτα ἕν ἢ μία κεραία οὐ μὴ παρέλθῃ, ἕως ἄν πάντα γένηται«.

Τὸ δὲ περὶ τὸν δωδέκατον Αἰῶνα γεγονὸς πάθος ὑποσημαίνεσθαι λέγουσι διὰ τῆς ἀποστασίας Ἰούδα, ὅς δωδέκατος ἦν τῶν ἀποστόλων, καὶ ὅτι τῷ δωδεκάτῳ μηνὶ ἔπαθεν· ἐνιαυτῷ γὰρ ἐνὶ βούλονται αὐτὸν μετὰ τὸ βάπτισμα αὐτοῦ κεκηρυχέναι.

ἔτι τε ἐπὶ τῆς αἱμορροούσης σαφέστατα τοῦτο δηλοῦσθαι· δώδεκα γὰρ ἔτη παθοῦσαν αὐτὴν ὑπὸ τῆς τοῦ σωτῆρος παρουσίας τεθεραπεῦσθαι, ἁψαμένην τοῦ κρασπέδου αὐτοῦ, καὶ διὰ τοῦτο εἰρηκέναι τὸν σωτῆρα »τίς μου ἥψατο;« διδάσκοντα τοὺς μαθητὰς τὸ γεγονὸς ἐν τοῖς Αἰῶσι μυστήριον καὶ τὴν ἴασιν τοῦ πεπονθότος Αἰῶνος.

ἡ γὰρ παθοῦσα δώδεκα ἔτη ἐκείνη ἡ δύναμις, ἐκτεινομένης αὐτῆς καὶ εἰς ἄπειρον ῥεούσης τῆς οὐσίας, ὡς λέγουσιν, εἶ μὴ ἔψαυσε τοῦ φορήματος τοῦ υἰοῦ τουτέστιν τῆς Ἀληθείας τῆς πρώτης τετράδος ἥτις διὰ τοῦ κρασπέδου μεμήνυται, ἀνελύθη ἄν εἰς τὴν Ε; οὐσίαν αὐτῆς. ἀλλὰ ἔστη καὶ ἐπαύσατο τοῦ πάθους· ἡ γὰρ ἐξελθοῦσα δύναμις τοῦ υἱοῦ εἶναι δὲ [*](10 Matth. 5, 18 — 18 Mark. 5, 30 V M lat. (Tert., Hipp.)) [*](3 ἀπόστολοι] apostolos elegit lat. 5 <ἐκ> νεκρῶν Ausgg.] a mortuis 9 αὐτῶν M | σημαίνεσθαι λέγουσιν Ausgg.] σημαίνουσι λέγεσθαι V M significari dicunt lat. 13 διὰ τῆς ἀποστασίας Ἰούδα Ausgg.] τῆς ἀποστασίας διὰ Ἰούδαν Ἰούδα M) VM per apostasiam Judae lat. | ὃς aus ὡς Vcorr ὡς M | ἀποστόλων + γενομένης προδοσίας δείκνυσθαι λέγουσιν VM 15 αἰμορρούσης M 17 ἁψαμένην Ausgg.] ἁψαμένης VM cum tetigisset lat. 20 ἡ . . . . δύναμις] per illam . . . signifcatur lat.; lies wohl ἐκείνη ἦν δύναμις Ε; * | ἐκτεινομένης] eo quod exterideretur lat. 21 τῆς οὐσίας + eius lat. | vor εἰ μὴ + et lat. | φρονήματος M 22 τοῦ υἱοῦ *] αὐτοῦ VM illius filii lat. 23 ἀνελύθη] advenisse lat. | εἰς aus πρὸς Vcorr πρὸς M | Ε; *] in omnem substantiam lat., vgl. S. 403, 19 | αὐτῆς] suam lat.; αὐτῆς] ül. 24 ἡ γὰρ ἐξελθοῦσα] per egressain (zum vorhergehenden Satz gezogen) lat. | τοῦ υἱοῦ *] τούτου V M filii lat.)

Τὸ δὲ Ε; Σωτῇρα, τὸν ἐκ πάντων öντα, τὸ Πᾶν εἶναι διὰ τοῦ λόγου τοῦ »πᾶν ἄρρεν διανοῖγον μήτραν« δηλοῦσθαι λέγουσιν· ὅς τὸ Πᾶν ὢv σθείσης ἐκτὸς τοῦ Πληρώματος, ἣν δὴ καὶ δευτέραν Ὀγδοάδα περὶ ἦς μικρὸν ὕστερον ἐροῦμεν.

καὶ ὑπὸ τοῦ Παύλου δὲ φανερῶς διὰ τοῦτο εἰρῆσθαι λέγουσι »καὶ αὐτὸς ἐστι τὰ πάντα«, καὶ πάλιν »πάντα εἰς αὐτὸν καὶ ἐξ αὐτοῦ τὰ πάντα«, καὶ πάλιν »ἐν αὐτῷ κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος«· καὶ τό »ἀνακεφαλαιώσασθαι δὲ τὰ πάντα ἐν τῷ Χριστῷ διὰ τοῦ θεοῦ«, Ε; ἑρμηνεύουσιν εἰρῆσθαι καὶ εἴ τιvα ἄλλα τοιαῦτα.