Panarion (Adversus Haereses)

ἐν δὲ τῷ εἰκοστῷ ἔτει τοῦ Ἡρῴδου τοῦ τετράρχου καλουμένου γίνεται τὸ σωτήριον πάθος καὶ ἡ ἀπάθεια, ἡ θανάτου γεῦσια γεῦσίς τε θανάτου ἄχρι σταυροῦ, πάσχοντος ἐν ἀληθείᾳ, ἀπαθοῦς δὲ [*](2 — 12 die Angaben über die Regierungsjahre des Herodes d. Gr., des Archelaus u. Herodes d. J. stammen aus Eusebius; vgl. Hieronymus Chronik S. 160, 1 ITO, 5 171, 11 Helm. Daß Herodes d. J. Ζ. 8 zum Sohn des Archelaus u. Z. 12 mit Herodes Agrippa verwechselt wird, kommt auf Rechnung des Epiphanius — 6 f vgl. Matth. 2, 22 f — 12 Ἀγρίππα ist nicht mit Scaliger in Ἀντίπα zu ändern; denn derselbe Irrtum wird von Epiph. Panarion haer. 78, 10, 3 noch unzweideutiger wiederholt τοῦ δὲ Ἀγρίππα ἐπικληθέντος μεγάλου, Ἡρῴδου δὲ νεωτέρου, υἱοῦ δὲ Ἀρχελάου — 14 vgl. Luk. 4, 9 — 19f vgl. Phil. 2, 8 G U Μ anaceph. 1 τριακοστῷ + ἔτει καὶ U 2 ἀπ᾿ Αἰγύπτου anaceph. | διὸ] δι᾿ ὧν anaceph. 3 καὶ < anaceph. | αὐτῆς τοῦ < Μ 4 τριακοστὸν ἕβδομον anaceph. + ἔτη U 5 οὑ] ὡς anaceph. | ἐν ἀρχῇ τῆς βασιλείας < anaceph. 6 Αἰγύπτου < anaceph, | παιδίῳ anaceph. 7 τῆς < anaceph. 8 τότε 9 οὑτος < G U anaceph. 10 Ἀρχελάου βασιλείας U | γέγονε + αὐτῶ U | λογιζόμενα hinter ἴτη (Z. 11) U 12 τοῦ ἐπικληθέντος GU | vor ἤρξατο + τότε U 15 ἀπὸ im 2. u. 3. Fall Μ im 3. Fall U 17 Ἡρώδου Μ 18 τοῦ Ἡρῴδου < Μ 19 ἡ θανάτου γεῦσις < anaceph. κρείσσων G)

σταυροῦται θάπτεται κατέρχεται εἰς τὰ καταχθόνια ἐν θεότητι καὶ ἐν ψυχῇ, αἰχμαλωτεύει τὴν αἰχθμαλωσίαν καὶ ἀνίσταται τῇ τρίτῃ ὴμέρᾳ σὺν αὐτῷ τῷ ἁγίῳ σώματι, τὸ σῶμα τῇ θεότητι, μηκέτι λυόμενον μηκέτι πάσχον μηκέτι ὑπὸ θανάτου κυριευόμενον (ὥς φησιν ὁ ἀπόστολος »θάνατος αὐτοῦ κυριεύει«),

3. αὐτὸ τὸ σῶμα ἀληθινῶς αὐτὴν τὴν σάρκα αὐτὴν τὴν ψυχὴν αὐτὰ τὰ πάντα· οὐκ ἄλλο τι παρὰ τὸ ὄν σῶμα, ἀλλ’ αὐτὸ τὸ ὂν ἐνδυναμώσας καὶ ἑνώσας εἰς μίαν ἑνότητα εἰς μίαν τὸ σαρκικὸν ἄφθαρτον τὸ σωματικὸν πνευματικὸν τὸ παχυμερὲς λεπτομερὲς τὸ θνητὸν ἀθάνατον, μὴ ἑωρακὸς ὅλως διαφθοράν, μὴ καταλειφθείσης τῆς ψυχῆς ἐν Ἅιδῃ,

μὴ μερισθέντος τοῦ ὀργάνου πρὸς ἁμαρτίαν, μὴ χρανθέντος τοῦ νοῦ τροπῇ, ἀλλὰ τὰ ὅλα μὲν ἀνθρώπου λαβών, φυλάξας δὲ ὅλα τέλεια. ἐπιδεδωκυίας τῆς θεότητος τῇ ἀληθινῇ ἐνανθρωπήσει πρὸς τὰς εὐλόγους χρείας, λέγω δὴ τὰς ἐκ σώματός τε καὶ ψυχῆς καὶ ἐκ νοῦ ἀνθρωπίνου * πιστουμένας τὴν πληροφορίαν, τουτέστιν πείνῃ καὶ δίψῃ, κλαυθμῷ τε καὶ ἀθυμίᾳ, δάκρυσί τε καὶ ὕπνῳ, καμάτῳ καὶ ἀναπαύσει.

ταῦτα γὰρ οὐχ ἁμαρτίας εἶδος, ἀλλ’ ἐνανθρωπήσεως ἀληθεστάτης γνώρισμα, ἀληθείᾳ τῆς θεότητος συνούσης τῇ ἐνανθρωπήσει, οὐ τὰ ἀνθρώπινα πασχούσης, ἀλλὰ τῆς θεότητος συνευδοκούσης εἰς τὰ εὔλογα καὶ τὰ ἐκτὸς ἁμαρτίας καὶ τροπῆς ἀπηγορευμένης ὑπάρχοντα.

ἀλλὰ καὶ ἀνέστη καὶ [*](1 IPetr. 4, 1 — 2 I Fetr. 3, 18 — 4 vgl. Kphes. 4. 8 — 7 Röm. 6, 9 12 f vgl. Psal. 15, 10 GU M anaceph. 1 σαρκί < Μ 2 θεία < G U | θανατωθεὶς + μὲν anaceph. G U 5 τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ] τριήμερος anaceph. | σώματι] πνεύματι anaceph. 6 τὸ σῶμα] τῶ σῶμα G τῶ σώματι Μ 10 τὸ < anaceph. | ὄν] ἴδιον | καὶ ἑνώσας < GUM | εἰς μίαν ἑνότητα < Μ | vor εἰς μίαν2 + 12 ἀθάνατον + <ἀποδείξας> ? * | ἑωρακὼς GM 13 καταληφθείσης Μ | Ἅιδην < anaceph. 14 πρὸς] εἰς anaceph. | εἰς τροπὴν anaceph. | τροπῇ + τὸ παράπαν G | μὲν < anaceph. 15 vor τέλεια + τὰ anaceph. 16 f τὰς — ψυχῆς] ταῖς χρείαις, ταῖς ταῖς εὐλογίαις κατὰ τὰς σωματικάς τε καὶ ψυχικὰς anaceph. 17 * etwa <φυομένας, τῆς ἀληθινῆς ἐνανθρωπήσεως> * κεκτημένας anaceph. 18 τουτέστιν] τὰ τῇ anaceph. | vor κλαυθμῷ + καὶ anaceph. 19 δακρύσει U | καμάτῳ < UM | οὐκ Μ 20 ἀληθεστάτου anaceph. | ἀληθείας M 21 τῇ ἐνανθρωπήσει < anaceph. | ἀνθρωπότητι U 22 τὰ < anaceph. 23 ὑπάρχοντα *] anaceph. < G U M | ἀλλὰ καὶ < G)

καὶ συναλίζεται οὐ δοκήσει ἀλλὰ ἀληθείᾳ, παιδεύων τε ἐδίδαξε βασιλείαν οὐρανῶν κηρύσσειν ἐν ἀληθείᾳ, τὸ μέγα καὶ κορυφαιότατον * σημαίνων τοῖς μαθηταῖς καὶ λέγων »μαθητεύσατε τὰ ἔθνη«, τουτέστιν μεταβάλετε τὰ ἔθνη ἀπὸ κακίας εἰς ἀλήθειαν, ἀπὸ αἱρέσεων εἰς μίαν ἑνότητα,

»βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς ὄνομα πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ ἀγίου πνεύματος«, εἰς τὴν κυριακὴν ὀνομασίαν τῆς τριάδος, τὴν ἁγίαν καὶ βασιλικὴν σφραγῖδα, ἵνα δείξῃ ἐκ τοῦ ὄνόματος μηδεμίαν ἀλλοίωσιν εἶναι τῆς μιᾶς ἑνότητος.

ὅπου γὰρ οἱ βαπτιζόμενοι κελεύονται ὑπ᾿ αὐτοῦ <σφραγίζεσθαι> εἰς ὄνομα ἀσφαλὴς ἡ δοξολογία· »εἰς ὄνομα υἱοῦ« οὐκ ἀποδεόντως ἡ ἐπίκλησις· »εἰς ὄνομα ἁγίου πνεύματος‘ οὐ διῃρημένος ὁ σύνδεσμος οὐδὲ ἀπηλλοτριωμένος, τῆς μιᾶς θεότητος ἔχων τὴν σφραγῖδα.