Constantini imperatoris oratio ad coetum sanctorum
Eusebius of Caesarea
Eusebius. Eusebius Werke, Volume 1. Heikel, Ivar, editor. Leizpig: Hinrichs, 1902.
καὶ ταῦτα ἐξαγγελλούσης καθ’ ἕκαστα Θείας ἐπιπνοίας διὰ προφητῶν, οἶς, δόν πείθεσθαι, ἀνθίστατο παντοίαται Μηχαναῖς ἀδικία δυσσβής, διαβεβλημένη μὲν πρὸς τὸ τῆς ἀληθείας Φῶς, ἀσπαζομένη δὲ τὸ δυςέλεγκτον τοῦ σκότους. ἀλλ’ οὐδὲ τοῦτο [*](14 vgl. Plat. Tim. 30 a.) [*](Βασιλέως —συλλόγῳ dieser Title findet sich in VJMA | 1 κωνστο. —συλλόγω Λόγω nur in V | 2 τηλαυγέστατον HKl (nicht wil.) | 3 ἕρμα Val., ἐρμαῖον V, ὁρμαὶ JME ἑρμαὶ A | 6 μακαρ. — 9 προσαγορευομ.: der text stark verdorben. Washrschhinlich meheren lücken anzunehmen. In cod. N. in folgender weise emendiert: Μακάρια τε πολλὰ πλήθη τῶν θρησκευότνων καὶ αὐτὸν τὸντ ῆς θρησκείας Θεὸν διὰ τῶν εντὸς ἀισθήσενως ἐκάστον καὶ δι’ ἐκφωνητηρίων ἀδιαλείπτως ὑμνοούντων κατὰ τὰ ἐν θεστπίσμασι προσαγορευόμενα |6 πλήθει VJ, πλήθη MAE| 11 αἴτιος steht hier in V, nach οὐσίας in JMAE | 11 οὐσίας] ὁσίας A | 12 nach Ζωὴ wahrsch. Lücke H kl (nicht wil) | 13 α παρὰ φύσιν HSS, τὸ πρὰ φύσιν wil., ἄ περ παρὰ φύασιν. Τὸ Hkl | τὸν — θεὸν ] τῶν θεὼ v | 14 ἔτυχον VJ, ἔτυχεν MAE | 15 παρ’ ἔκαστα v| 16 διὰ Α, gestrichen in E | δέον v, ἔσει JMAE| 17 μὲν Α.)
τί δὴ μετὰ ταῦτα ἡ ἄφρων τῶν ἐθνῶν ἐμηχανᾶτο πονηρία;
ἐπετήδευε τὰς Τοῦ χριστοῦ χάριτας ἐκβάλλουσα καὶ τὴν ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν πάντων Συσταθεῖσαν ἐκκληςίαν πορθοῦσα, ἀνέτρεπε δὲ τὴν οἰκείαν δεισιδαιμονίαν, ὅπως αὖθις στάσεις, πόλεμοι, μάχαι, δυστράπελος βίου Παρασκενή, χρημάτων ἔρως, (ὅ καὶ οὐ φυσικῶς ἴδιον πονηρίας,) Ποτὲ μὲν ἀλπίσι κακαλλωπισμέναις θέλγοι, ποτὲ δὲ φόβῳ καταπλήττοι. ἀλλ’ αὕτη μὲν χαμαὶ κείσθῳ ἡ ττηθεῖσα ὑπ’ ἀρετῆς, ᾗ θέμις, διαρρηγνυμένη σπαρττομένη τε ὑπὸ μεταμελείας. ἡμῖν νῦν τὰ προσστκοντα τῷ θείῳ λόγῳ ῥητέον.
Ἄκουε τοίνυν, ἁγνείας παρθενίας τ’ ἐπήβολε ναύκληρε, ἐκκληςία, ἀώρου τε καὶ ἀδαοῦς ἡλικίας τιθήνη, ᾗ μέλει μὲν ἀληθείας, μέλει δὲ φιλανθρωπίας, ἐξ ἧς ἀενάου πηγῆς ἀποστάζει σωτήριον πόμα. ἀκούιτε δ’ ἄν καὶ ὑμεῖς εὐφήμως οἱ τὸν θεὸν εἰλικρινῶς σέβοντες (διὸ καὶ μεμέλησθε αὐτῷ), προςέχοντες, τὸν νοῦν μὴ τῇ φράσει μᾶλλον ἢ τῇ τῶν λεγομένων ἀληθείᾳ, μηδ’ἐμοὶ τῷ λέγοντι, ἀλλὰ τῇ τῆς καθοσιώσεως εὐσεβείᾳ.
τίς γὰρ ἂν εἴη λόγων χάρις, ἀνεξετάστου καταλειπομένης τῆς τοῦ λέγοντος διαθέσεως; τολμῶ δ’οὖν ἴσως μεγάλα, τῆς δὲ τόλμης τὴν πρὸς τὸ θεῖον στοργὴν ἔμφυτον αἰτιῶμαι. αὕτη γὰρ καὶ τὴν αἰδῶ βιάζεται. διὸ μάλιστα τοὺς ἐπιστήμονας τῶν θείων μυστηρίων βοηθοὺς ἐμαυτῷ συνάπτω, ἵν’ἐάν τι πταῖσμα συμβαίνῃ περὶ τοὺς λόγους, συμπαρομαρτοῦντες [*](30 vgl. Plat. Phaidr. 254 A.) [*](3 πολλαῖς, das zweite λ über der Zeile, V2| 5 ἐπιδημίας V, ἐπιφανείας JMAE| 7 προφητειῶν V | εἰς < JMAE | 11 ἐκτελεῖτο VM 14 δὲ < JMAE | 15 ὅπως Wil., ὅτι ὡς V, νότοις J, νόσιος M, leerer Raum in A | στάαις JME | δυστράπελος J, δυστραπελία VMA, δυστραπελεία E | 16 οὐ < Wil. | 18 ἀλλ’ < MAE | ᾖ] ἐν V | 19 νῦν < A | 20 ῥητέον V, τηρητέον JMAE | 21 ναύκληρε + am Rande V1 | ἐκκλ. < Hkl | 22 ἀώρου τε ~ MAE | 22 u. 23 μέλει JM, μέλλει V, μέλοι AE | 23 ἀενόου VA, ἀεννάου JME | 24 πόμα VJM, νῦμα AE | 32 συμβαίνει VM.)